1,920 matches
-
jesmən] "om oportunist, obedient". O situație specială relevă compusul snowman [΄snoumən] "om de zăpadă", căci aici man are semnificația "ceea ce seamănă cu omul" și nu participă la segmentarea sferei noțiunii "ființă umană". Cînd engleza a devenit sursă de îmbogățire a lexicului altor limbi, unele dintre compusele avînd pe man cuvînt-bază au fost preluate de acestea, dar aici acest cuvînt nu era un element independent al lexicului, însă întrucît asemenea compuse au fost analizate pe terenul limbilor împrumutătoare, el a fost tratat
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
participă la segmentarea sferei noțiunii "ființă umană". Cînd engleza a devenit sursă de îmbogățire a lexicului altor limbi, unele dintre compusele avînd pe man cuvînt-bază au fost preluate de acestea, dar aici acest cuvînt nu era un element independent al lexicului, însă întrucît asemenea compuse au fost analizate pe terenul limbilor împrumutătoare, el a fost tratat ca un prefixoid, fiind chiar folosit pentru a realiza alte cuvinte. Astfel, pe terenul limbii franceze, s-a creat pseudoanglicismul tennisman [tenis΄mă], care a
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
latină și numeroase sufixe (rom. -iza, it. -izzare, fr. -iser, sp., pg. -izar), pseudosufixe (rom. -fer, it., sp., pg. -fero, fr. -fère), prefixe (post-) și pseudoprefixe (igni-). Desigur, cele mai multe efecte ale influenței latinei literare asupra limbilor romanice sînt la nivelul lexicului, prin împrumuturile de cuvinte, în unele cazuri înrîurirea latină fiind sprijinită și de alte înrîuriri (greacă, germană, engleză sau a unor limbi romanice asupra altora), încît astăzi există un număr apreciabil de cuvinte panromanice cu o astfel de explicație: rom
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
au generat, pe terenul culturilor reprezentate de toate limbile romanice, curente latiniste, cărora li s-au opus apoi orientări ce vizau temperarea receptării elementelor din latină sau reîntoarcerea la formele latine în cazul elementelor moștenite. Adstratul neolatin al limbilor romanice Lexicul limbilor romanice s-a îmbogățit și prin împrumuturi de la una la alta, atît la nivel popular, prin contactul dintre populații (în cazul celor occidentale), cît și la nivel literar. Importanță deosebită are împrumutul realizat pe cale cultă, fiindcă acesta a asigurat
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
poate ușor constata că, în spațiul în care se vorbesc limbile romanice, pe întreg teritoriul sau numai în anumite zone ale lui, există posibilități de comunicare interromanică, adică de apropieri lingvistice între vorbitorii de limbi diferite, deoarece, așa cum există un lexic internațional, există și un lexic interromanic, ce reprezintă o formă limitată a celui internațional la vorbitorii din regiunile lumii în care se folosesc idiomurile romanice în comunicare 82. Fenomenul nu este caracteristic, desigur, numai limbilor romanice, căci se manifestă la
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
spațiul în care se vorbesc limbile romanice, pe întreg teritoriul sau numai în anumite zone ale lui, există posibilități de comunicare interromanică, adică de apropieri lingvistice între vorbitorii de limbi diferite, deoarece, așa cum există un lexic internațional, există și un lexic interromanic, ce reprezintă o formă limitată a celui internațional la vorbitorii din regiunile lumii în care se folosesc idiomurile romanice în comunicare 82. Fenomenul nu este caracteristic, desigur, numai limbilor romanice, căci se manifestă la oricare grup de limbi care
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
manifestă în diferite zone ale grupului de limbi avute în vedere. Deși au afinități multiple din punct de vedere genetic, limbile romanice nu cunosc în toate compartimentele lor în aceeași măsură evidența înrudirii lor, încît elementul cel mai vizibil este lexicul, prin acea parte a lui care nu există în limbile neromanice. Considerat sub aspectul lui material și cantitativ, lexicul oricărei limbi în totalitate oferă puține posibilități pentru stabilirea tipului limbii respective și, de aceea, în clasificarea limbilor, nu constituie criteriul
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
genetic, limbile romanice nu cunosc în toate compartimentele lor în aceeași măsură evidența înrudirii lor, încît elementul cel mai vizibil este lexicul, prin acea parte a lui care nu există în limbile neromanice. Considerat sub aspectul lui material și cantitativ, lexicul oricărei limbi în totalitate oferă puține posibilități pentru stabilirea tipului limbii respective și, de aceea, în clasificarea limbilor, nu constituie criteriul esențial, datorită caracterului lui eterogen și fluctuant și, în mare parte, cu elemente ce nu trimit la o sursă
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
lui eterogen și fluctuant și, în mare parte, cu elemente ce nu trimit la o sursă folosită în mod sistematic. Ca atare, pentru caracterizarea unei limbi sau a unui grup de limbi, structura gramaticală este considerată mult mai impor-tantă decît lexicul, aspect care vine însă în contradicție cu faptul că lexicul apare, din punctul de vedere al comunicării, ca fiind mult mai important și mai relevant, întrucît fără gramatică se poate comunica în mod rudimentar, dar fără lexic nu, exprimarea raporturilor
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
ce nu trimit la o sursă folosită în mod sistematic. Ca atare, pentru caracterizarea unei limbi sau a unui grup de limbi, structura gramaticală este considerată mult mai impor-tantă decît lexicul, aspect care vine însă în contradicție cu faptul că lexicul apare, din punctul de vedere al comunicării, ca fiind mult mai important și mai relevant, întrucît fără gramatică se poate comunica în mod rudimentar, dar fără lexic nu, exprimarea raporturilor gramaticale putînd fi suplinită de factori situaționali, de gesturi etc.
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
mai impor-tantă decît lexicul, aspect care vine însă în contradicție cu faptul că lexicul apare, din punctul de vedere al comunicării, ca fiind mult mai important și mai relevant, întrucît fără gramatică se poate comunica în mod rudimentar, dar fără lexic nu, exprimarea raporturilor gramaticale putînd fi suplinită de factori situaționali, de gesturi etc. Lexicul, conceput ca o sumă de cuvinte rădăcină, poate exista și poate servi într-o anumită măsură, în comunicare, fără gramatică, însă gramatica nu poate exista fără
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
apare, din punctul de vedere al comunicării, ca fiind mult mai important și mai relevant, întrucît fără gramatică se poate comunica în mod rudimentar, dar fără lexic nu, exprimarea raporturilor gramaticale putînd fi suplinită de factori situaționali, de gesturi etc. Lexicul, conceput ca o sumă de cuvinte rădăcină, poate exista și poate servi într-o anumită măsură, în comunicare, fără gramatică, însă gramatica nu poate exista fără lexic, căci formanții gramaticali selectează entitățile lexicale și nu se pot manifesta fără ele
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
nu, exprimarea raporturilor gramaticale putînd fi suplinită de factori situaționali, de gesturi etc. Lexicul, conceput ca o sumă de cuvinte rădăcină, poate exista și poate servi într-o anumită măsură, în comunicare, fără gramatică, însă gramatica nu poate exista fără lexic, căci formanții gramaticali selectează entitățile lexicale și nu se pot manifesta fără ele. Existența unui lexic interromanic și a unor posibilități speciale de comunicare interromanică constituie o trăsătură unificatoare pentru idiomurile romanice, care le distanțează de limbile cu alte origini
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
o sumă de cuvinte rădăcină, poate exista și poate servi într-o anumită măsură, în comunicare, fără gramatică, însă gramatica nu poate exista fără lexic, căci formanții gramaticali selectează entitățile lexicale și nu se pot manifesta fără ele. Existența unui lexic interromanic și a unor posibilități speciale de comunicare interromanică constituie o trăsătură unificatoare pentru idiomurile romanice, care le distanțează de limbile cu alte origini. Chiar în cazul în care contactul între vorbitorii limbilor romanice este redus sau absent (cum ar
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
romanice în a realiza cuvinte motivate folosind mijloacele proprii, așa cum a procedat latina prin realizarea calcurilor, căci, în vreme ce latina a preferat să realizeze multe cuvinte prin calchiere, limbile romanice evită calchierea și, de aceea, fac împrumuturi pentru a-și îmbogăți lexicul. Din acest motiv, cea mai mare parte din terminologiile de specialitate romanice s-a realizat prin împrumuturi din latină, în vreme ce limbile din alte familii, precum unele din cele germanice și-au creat deseori cuvinte noi din resurse interne 86. Ca
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
întregul teritoriu al vechiului Imperiu roman se regăsește, prin urmare, astăzi în posibilitățile de comunicare interromanică, iar aceste posibilități reprezintă o trăsătură distinctivă a limbilor romanice în raport cu limbile de alte origini. Comunicarea intergermanică Familia limbilor germanice se caracterizează printr-un lexic intergermanic utilizat de vorbitorii acestor idiomuri, lexic care își are obîrșia în limba-bază a lor, care este germanica comună. Acest lexic intergermanic reprezintă, alături de structura gramaticală, o trăsătură unificatoare pentru idiomurile germanice și un factor de diferențiere față de limbile din
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
regăsește, prin urmare, astăzi în posibilitățile de comunicare interromanică, iar aceste posibilități reprezintă o trăsătură distinctivă a limbilor romanice în raport cu limbile de alte origini. Comunicarea intergermanică Familia limbilor germanice se caracterizează printr-un lexic intergermanic utilizat de vorbitorii acestor idiomuri, lexic care își are obîrșia în limba-bază a lor, care este germanica comună. Acest lexic intergermanic reprezintă, alături de structura gramaticală, o trăsătură unificatoare pentru idiomurile germanice și un factor de diferențiere față de limbile din alte familii, chiar dacă fac parte tot din
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
trăsătură distinctivă a limbilor romanice în raport cu limbile de alte origini. Comunicarea intergermanică Familia limbilor germanice se caracterizează printr-un lexic intergermanic utilizat de vorbitorii acestor idiomuri, lexic care își are obîrșia în limba-bază a lor, care este germanica comună. Acest lexic intergermanic reprezintă, alături de structura gramaticală, o trăsătură unificatoare pentru idiomurile germanice și un factor de diferențiere față de limbile din alte familii, chiar dacă fac parte tot din grupul indo-european. Acest fenomen se întîmplă deoarece așa cum latina, limba-bază pentru idomurile romanice, a
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
unele efecte. Limbile suedeză și norvegiană au resimțit, de asemenea înrîurirea limbii germa-ne în unele etape ale istoriei lor, germana fiind deseori și un intermediar pentru elementele cu originea în latină sau în franceză. De aceea, o mare parte a lexicului suedez se regăsește în germană (îndeosebi în germana de jos), iar o parte importantă a lui este reprezentată de formațiile realizate cu material propriu (în special cuvinte compuse) au corespondente analoge în germană (ceea ce atestă modelele preluate de aici). În
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
fino-ugrice) printr-un termen cu aceeași origine primară, dar numai unele dintre aceste limbi au pornit direct de la lat. conditio, -onis, fiindcă l-au preluat de obicei din franceză, iar, uneori, din italiană. Rolul de mijlocitor al limbilor romanice pentru lexicul comun european nu se rezumă însă numai la elementele ce pornesc de la limbile clasice. Datorită numeroaselor componente de adstrat de origine germanică, unele limbi romanice au putut furniza altora și cuvinte ce pornesc de la asemenea elemente, cuvinte care au fost
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
și prin antrenarea ei în îndeplinirea unor funcții sociale. Pe de altă parte, uneori, limbile s-au sprijinit unele pe altele în formarea aspectului lor literar, de la furnizarea unor grafeme (semne grafice pentru notarea sunetelor) și pînă la influențări în lexic, în prozodie, în realizarea de construcții fixe etc. Există, așadar, motive pentru a admite că, în discuția referitoare la limbile literare, trebuie avute în vedere mai multe elemente: momentul în care au început a fi scrise, momentul în care au
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
latină, din franceză și, îndeosebi, din germană. În dezvoltarea limbii daneze literare, un rol important l-au avut scrierile lui Hans Christian Andersen, din secolul al XIX-lea, în acest secol și în cel următoar producîndu-se o intensă îmbogățire a lexicului cu numeroase cuvinte internaționale pornind de la rădăcini din latină și din greacă (automat, radio, telegraf, vitamin etc), precum și prin împrumuturi din germană și, mai ales, din engleză (champion, klub, sport, tank etc.). În limba norvegiană, literatura veche a cunoscut o
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
acest nivel, elementul esențial este cuvîntul care, fie că îndeplinește o funcție denominativă, fie una de structurare a enunțului, contribuie în mod hotărîtor la transmiterea informației, atît în limba sursă, cît și în limba scop. Cuvîntul este o unitate a lexicului unei limbi caracterizată prin unirea unei semnificații sau a mai multor semnificații cu un complex sonor. Complexul sonor sau forma cuvîntului, expresia, este un sunet sau un grup de sunete aranjate într-o anumită ordine. Semnificația sau conținutul cuvîntu-lui este
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
nu numai ceea ce se traduce și cum trebuie tradus, ci și ceea ce nu trebuie tradus sau ceea ce trebuie adăugat. Ca atare, se poate spune că în procesul transpunerii dintr-o limbă în alta nu se traduce nici gramatica și nici lexicul, ci textul, fiindcă acesta trebuie reconstituit în limba scop într-o manieră care să-l apropie cît mai mult de cel din limba sursă, dar el nu va putea fi niciodată identic cu acesta. Problema traducerii se dovedește a fi
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
dar cuvintele incriminate în aceste liste au fost totuși folosite de alți intelectuali din epocă și de mai tîrziu, iar unele apar chiar și în scrierile sale. De altfel, cercetările au stabilit că, în cercul "Junimii", specialistul în chestiunile de lexic era Iacob Negruzzi 123, încît opiniile lui Maiorescu nu au putut fi hotărî-toare. Dar, deși a avut numeroase intervenții în problemele care vizau limba, recomandînd uneori chiar revenirea la vechi-le calcuri, criticul susținea că "filologul" (= lingvistul) ar trebui să
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]