10,567 matches
-
conferită de dimensiunea pragmatică a comunicării politice, care presupune instaurarea unei relații speciale între emitentul politic și receptori. În acest context, abordarea semiotică vizează descrierea articulațiilor și mecanismelor de funcționare specifice limbajului politic, în virtutea finalităților și funcțiilor corespunzătoare. Plecăm de la premisa că, fără a se limita la limbaj, politica nu poate fi concepută în afara actelor discursive, acestea din urmă fiindu-i constitutive. Acțiunea politică se încadrează în raporturile de influență socială, iar limbajul, prin fenomenul circulației discursurilor, este cel care permite
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
și performanță, altfel spus, între structura de profunzime și structura de suprafață ale unei manifestări discursive, presupune evidențierea raporturilor ierarhice care stau la baza acesteia. Prezența unei structuri de profunzime, a unui schelet logico-sintactic, este inerentă oricărui act discursiv, constituind premisa elaborării structurilor de suprafață, care mediază și opacizează în același timp accesul la nivelul de adâncime. Dacă la nivelul structurii de profunzime, limbajele politice variază extrem de puțin, datorită obiectivului major care le guvernează legitimarea actelor politice, ele înregistrează variații în
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
de coeziune, susținute la nivel discursiv prin prezența mărcilor specifice. Proprietate esențială a discursului, coeziunea vizează ansamblul trăsăturilor care asigură unitatea sintactică a unei manifestări discursive, prin legăturile operate între unitățile lingvistice (propoziții, fraze). Analiza coeziunii limbajului politic are ca premisă conceperea acestuia ca o textură în care fenomene lingvistice distincte asigură, simultan, continuitate și progresie discursului. Coeziunea, ca proprietate a actului discursiv, este asigurată de capacitatea elementelor verbale explicite, co-prezente în structura discursivă, de a realiza legături intradiscursive de sens
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
cel publicistic. Analiza semantică debutează cu stabilirea unui inventar lexical, cu indicarea ocurențelor fiecărei unități lexicale în parte, pentru reconstituirea ulterioară a distribuției lor. Semnificația fiecărui cuvânt este reconstruită în cadrul contextului lingvistic imediat, al așa-numitelor colocații, și are ca premisă ideea că sensul cuvintelor depinde de un univers de discurs deja constituit 121. În politică, fiecare cuvânt poartă urmele utilizărilor anterioare, iar neglijarea dimensiunii interdiscursivității afectează eficiența manifestărilor discursive. Analiza lexicului politic nu poate neglija dimensiunea ideologică a acestuia, care
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
dimensiunea normativă a manifestării discursive (fiecare act discursiv este guvernat de reguli care-i asigură eficiența). În vreme ce semantica studiază corelațiile forme/ semnificații, ca parte a sistemului limbii, pragmatica este focalizată asupra proceselor de generare a semnificațiilor în context. Plecând de la premisa că limbajul politic nu se limitează la comunicarea de informații, ci "creează pentru ascultător un mediu cognitiv controlat, în care orice interpretare este manipulată"129, pragmatica vizează descrierea mecanismelor discursive, sub raportul relației cu participanții la actul de comunicare. Mai
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
principiul cooperării, exprimat prin cele patru maxime conversaționale menite să asigure codul unei bune conduite de comunicare 131, pentru Alain Trognon și Janine Larrue actul comunicării presupune un dublu mecanism: al cooperării și al competiției 132. Principiul competiției are ca premisă acceptarea și recunoașterea reciprocă a unei mize care declanșează actul comunicării, intenția de a impune propria lume, respectiv propriul sens. Factorul intenționalitate se dovedește decisiv în construirea manifestărilor discursive din spațiul politic. În comunicarea politică, nici un cuvânt nu este gratuit
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
planul ilocutoriu; și induce, făcând ceea ce face, o anumită conduită interlocutorului său planul perlocutoriu. În cazul comunicării politice, dimensiunea perlocutorie este determinantă, în condițiile în care fiecare manifestare discursivă urmărește inocularea unor idei, suscitarea unor atitudini particulare interlocutorilor. Plecând de la premisa că limbajul este înainte de toate acțiune, în măsura în care vorbitorul dorește prin fiecare enunț pe care îl rostește să provoace o schimbare în lume și/ sau în conștiința interlocutorului său, Austin spulberă iluzia descriptivității, caracteristică filosofiei clasice, potrivit căreia, începând cu Descartes
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
și/ sau în conștiința interlocutorului său, Austin spulberă iluzia descriptivității, caracteristică filosofiei clasice, potrivit căreia, începând cu Descartes, limbajul este înainte de toate un mijloc de reprezentare a gândirii. J.L. Austin contestă primatul frazei afirmative, din concepția reprezentaționistă, și pleacă de la premisa că limbile naturale se organizează în jurul unei distincții funcționale între două tipuri de enunț: enunțuri constatative, care descriu o stare de lucruri, și enunțuri performative, care permit împlinirea unui anumit tip de acțiune. Astfel, o frază precum Partidul liberal promovează
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
în mare parte de accesibilitatea informațiilor incluse în context. Implicaturile conversaționale spațiu al exprimării oblice Între 1957 și 1969, P. Grice trasează direcțiile unei teorii semantice și pragmatice complementare, având la bază ipoteza caracterului intențional al comunicării 139. Pornind de la premisa că a semnifica ceva pentru cineva presupune instaurarea unei relații intenționale, Grice împarte domeniul semnificației nenaturale, concepută ca o particularitate a conduitelor de limbaj verbal sau nonverbal, în două părți: planul semnificației induse prin intermediul unui indice direct (de exemplu, obținerea
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
demistifica, de a spulbera magia cuvântului politic, analiza semiotică vizează elaborarea unui metadiscurs care să dea seama asupra interdependenței dintre dimensiunile sintactică, semantică și pragmatică, ale manifestărilor discursive din spațiul politic, și asupra articulărilor lor specifice. Demersul semiotic pleacă de la premisa că, în calitate de sistem de semne specific exprimării raporturilor de forță de pe scena politică, limbajul politic are ca scop legitimarea actelor desfășurate de emitentul politic. Prin analiza și descrierea parametrilor contextuali, cu numeroasele și variatele lor dimensiuni (obiectul supus analizei nu
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
de expresie utilizate. Totul intră în atenția gazetarului, de la evenimentele de politică internă la aspectele politicii externe, de la studiile demografice la analizele economice, de la faptele de istorie la civilizație și cultură, de la probleme de matematică la interogații filosofice. Pornind de la premisa că "întregul e mai adevărat decât partea și miracolul este al întregului"160, considerăm că abordarea operei eminesciene ca un tot unitar oferă șansa descoperirii adevăratei măsuri a scrisului lui Eminescu, dincolo de rigiditatea unor instrumente de lucru sau de prejudecăți
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
eminesciene, la nivelul expresiei înregistrăm o serie de modificări, ținând de procesul de maturizare a concepției politice, de construirea unui limbaj politic inconfundabil, adevărată mostră de profesionalism și angajament din partea gazetarului. Prezentarea în diacronie a activității publicistice eminesciene are ca premisă concepția că fiecare situație de comunicare este tributară orizontului spațio-temporal care o generează și poartă amprenta contextului semiotic. În delimitarea celor patru etape ale creației publicistice a lui Eminescu, după criteriul istoric, urmărim atât prezentarea specificului publicațiilor la care colaborează
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
că se impune un demers de re-contextualizare a articolelor semnate de Eminescu în presa vremii și renunțarea la atitudinile extreme, de adulare, respectiv de detractare, a tot ceea ce a dat pana lui Eminescu. Credem că doar astfel de atitudini oferă premisele unor analize menite să ne conducă spre adevărata lume de sensuri a creației eminesciene. Detenta temporală (activitatea publicistică eminesciană se întinde pe o perioadă de peste șapte ani) și spațială (cele cinci volume din ediția Perpessicius sunt covârșitoare prin numărul de
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
comunicare care presupune actualizarea potențialului semnificativ al semnelor, indiferent de natura acestora. Pe aceeași linie de interpretare, Umberto Eco afirmă că "este imposibil de statuat o semiotică a comunicării independentă de semiotica semnificării"245, orice proces de comunicare având ca premisă obligatorie un proces de semnificare. Concepută ca un complex de relații între variabilele unei situații de comunicare, semioza comportă trei dimensiuni fundamentale: sintactică, semantică și pragmatică. Cele trei dimensiuni derivă de altfel din structura ternară a semnului lingvistic: sign vehicle
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
funcțiilor limbajului într-un caz și în altul, manifestările discursive din spațiul politic și din cel publicistic înregistrează evidente zone de convergență, prin deschiderile tematice și procedurale care le caracterizează 253 și prin componenta ideologică ce le modelează. Pornind de la premisa că un discurs este ideologic în măsura în care apără și promovează interesele unui grup, remarcăm că discursul politic este expresia ideologiei pe care o împărtășește emitentul politic, iar articolul de ziar, dincolo de obiectivitatea declarată a jurnalistului, poartă amprenta credințelor și valorilor acestuia
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
istoria și limba națională drept factori esențiali în păstrarea identității de neam. Întrucât amenințarea Marilor Puteri viza nu numai configurația teritorială, ci și valorile și credințele autohtone, jurnalistul acordă o atenție deosebită cultivării limbii și păstrării specificului național. Limba constituie premisa fundamentală pentru o cultură și civilizație proprie, astfel încât "limba și spiritul, limba și naționalitatea sunt pentru Eminescu aproape sinonime"272. Apărător al neamului românesc și al valorilor naționale, denunțând pericolul influențelor externe, gazetarul respinge cosmopolitismul, considerând că numai în și
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
în Moldova, și la 24 ianuarie 1859, în Țara Românească, constituie evenimentul politic care deschide calea reformelor democratice în Principate. Fără a insista pe legile și reformele emise în timpul domniei lui Cuza, menționăm că sistemul constituțional introdus în 1866 oferă premisele încadrării Principatelor între statele cu cele mai moderne structuri democratice din epocă. Un moment de răscruce îl constituie înlăturarea de la domnie al lui Alexandru Ioan Cuza, în 1866, și instalarea unui prinț străin la conducerea țării. Evenimentele generează pericolul unei
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
trecerea într-o nouă etapă a evoluției istorice a statului român modern. Constituția aprobată în același an reprezintă rezultatul compromisului dintre reprezentanții claselor dominante, animați de două ideologii: conservatoare și liberală. Deși criticată de ambele direcții, Constituția din 1866 creează premisele bunei funcționări a unui regim politic democratic și consolidării vieții politice moderne din România. În ce privește statutul presei, articolul 24 din Constituție instituie un regim de presă dintre cele mai liberale: editarea publicațiilor se poate realiza în lipsa unei autorizații din partea oficialității
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
fie totodată prezident al Consiliului de Miniștri. Am cam vorbit pân'acum, mai mult în bătaie de joc, despre Bismarck sau Cavour al României; ni s-a făcut pe plac, îl avem"354. Dimensiunea colocvială, paideică, a prelecțiunilor publicistice eminesciene, premisă a dominantei pragmatice a scrisului jurnalistic, se sprijină pe dialogul permanent cu virtualii cititori, iar metacomentariul didactic evidențiază acest lucru: " Crezi oare, cititorule, că acea sarcină de un sfert de miliard de datorie directă, încărcată alaltăieri în spatele a sute de
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
politic eminescian, prin intermediul paradigmei hexadice a elementelor situației de comunicare, urmărim în rândurile ce urmează o analiză funcțională a acestuia, prin investigarea limbajului-obiect din perspectiva triadei morrisiene: sintaxă, semantică și pragmatică. Abordarea limbajului politic eminescian din perspectivă semiotică pornește de la premisa că demersul semiotic, prin instrumentele pe care le pune la îndemâna cercetătorului, constituie o modalitate profitabilă de surprindere a mecanismelor de semnificare/ resemnificare a evenimentelor din spațiul politic, specifice publicisticii eminesciene. Natura interdisciplinară a semioticii și capacitatea acesteia de integrare a
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
relaționale de obținere a coeziunii în publicistica eminesciană. Element definitoriu al conceptului de text, coeziunea definește ansamblul trăsăturilor care asigură unitatea sintactică a textului, prin marcarea legăturii în secvența de unități lingvistice (propoziții, fraze). Analiza coeziunii unui text are ca premisă înțelegerea acestuia ca o textură în care fenomene lingvistice diferite asigură simultan continuitatea și progresia textului. Printre factorii de unitate ai articolelor publicistice eminesciene remarcăm: 1. recurența unor secvențe lingvistice; 2. elipsa unor construcții exprimate anterior; 3. utilizarea conectorilor interfrastici
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
evoluția limbii române, ci și atitudini distincte față de realitățile prezentate. 5.1.3. Sintagmatica semnelor verbale Grila semiotică articulează sistemul verbal, ca modalitate de cunoaștere specifică, într-o perspectivă pragmatic-integrativă, descriptivă și explicativă. În abordarea limbajului politic eminescian, plecăm de la premisa că, în cadrul manifestărilor discursive de factură politică, dimensiunea pragmatică guvernează sintagmatica semnelor verbale și semnificațiile acestora. Conștienți că "explorarea semiotică nu începe cu adevărat decât dincolo de semnul minimal"375, deci la nivelul articulării semnelor, al sintaxei acestora, considerăm că topografia
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
a schimbat sensul, ceea ce dovedim prin următorul silogism: Toți advocații au dreptul de a pleda înaintea tribunalelor. Toți vechilii sunt advocați. Toți vechilii au dreptul de-a pleda înaintea tribunalelor. Concluzia e falsă, pentru că realitatea dovedește contrariul. Deci a doua premisă susținută de Curierul int. gen. e falsă. Iată dar că espresia vechil ș-au schimbat înțelesul și are astăzi un cuprins cel puțin controvers"391. Spiritul ironic al jurnalistului are ca țintă predilectă stilul gazetăresc al redactorilor de la celelalte publicații
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
că "adevăratul progres, fiind o legătură naturală între trecut și viitor, se inspiră din tradițiunile trecutului, înlăturând inovațiunile improvizate și aventurile hazardoase"413. Având conștiința relației complexe dintre trecutul istoric și politică, Eminescu le concepe în complementaritate, în măsura în care trecutul oferă premisele desfășurării prezentului, iar politica trebuie să țină cont de vechile fundamente ale societății pentru a-și adecva obiectivele la specificul acesteia. În concepția jurnalistului, istoria are valoare exemplară, iar politica devine agent al istoriei, implicând responsabilități majore. În acest context
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]
-
transformă în istorisire, izvorând din timpurile exemplare și scurgându-se către sfârșit, dilatându-se, astfel, sistemul de referință al discursului și ajungându-se la o ficțiune explicativă, euristică"414. În articole interesează doar caracterul exemplar al acestor istorisiri, faptele oferind premisele desfășurării argumentației jurnalistului și ale proiecției în paradigmatic și în regim de generalitate a poveștii. b) Naționalism/ cosmopolitism. Manifestând o atitudine critică față de generația care transformă în principii absolute cunoștințele însușite la studii în străinătate, fără a ține cont de
by MIHAELA MOCANU [Corola-publishinghouse/Science/979_a_2487]