1,158 matches
-
El a promis că anul viitor Bucureștiul va fi una dintre capitalele literare prezente În revista pe care o conduce. CÎnd vorbește o face cu convingere dar și cu precauție. Crede că astăzi actul scriptural producător de literatură este personal, ireductibil oricărui metadiscurs, iar voința de a-l produce are ca principală miză cea estetică. Aș adăuga eu, și una etică, la fel de importantă. Despre Femeia perfectă, penultimul roman al autorului (1995), trebuie spus În primul rînd că subiectul său este unul
[Corola-publishinghouse/Science/2368_a_3693]
-
dintre universalitatea esteticii și particularitatea limbilor În care estetica este aplicată În operă. În fond, dacă postulăm principiul gratuității actului literar, de ce studiul lui ar trebui să folosească unui sistem de Învățămînt național? Nu este vorba atunci despre o instrumentalizare ireductibilă a literaturii ? Pentru că, Într-o logică nouă, mondializată, ceea ce rămîne valoros din literaturile naționale nu poate fi altceva decît un obiect estetic aflat Într-o competiție globală sau, dintr-o perspectivă genealogică, un obiect-origine a unei direcții de reprezentare care
[Corola-publishinghouse/Science/2368_a_3693]
-
obiecte egale, și este evident că sunt, pentru că nu există o ierarhie a lor, fiecare dintre ele fiind, spun asta cu riscul de a mă vedea amendat, o ființă În sine, atunci și culturile scrise devin de asemenea egale, pentru că ireductibile la o scară. În consecință, studiul literaturilor moderne s-ar diferenția strict pe bază lingvistică, ceea ce ar face inoperantă istoria literară Însăși, pentru că nu s-ar mai putea lucra cu conceptele ei universale: literatura ar deveni un obiect de studiu
[Corola-publishinghouse/Science/2368_a_3693]
-
adevărul despre ei înșiși. S-au dus să „supravegheze” și să culeagă informații despre alții, dar au sfârșit prin a avea informații despre propria lor persoană. Au făcut un ocol care, prin minciună, i-a condus la centrul, unic și ireductibil, al ființei lor autentice. Supraveghindu-i pe ceilalți, au aflat adevărul despre ei înșiși. O ilustrare grăitoare în acest sens este cazul Ducelui din Măsură pentru măsură de Shakespeare. El decide să-l testeze pe Angelo încredințându-i tronul ducatului
[Corola-publishinghouse/Science/2222_a_3547]
-
că orice tiran își poate înfrânge sentimentele personale, stările sufletești: în realitate, s-ar putea să nu le aibă. Supravegherea integrată interesează pe plan dramatic în măsura în care caută să instaureze domnia unanimității ce se vede, măcar o dată, zdruncinată de către câțiva factori ireductibili. Ea operează o selecție, căci, așa cum înfruntarea terorii în tragedie separă apele, vor exista întotdeauna tinere Crysotemis care să îndemne la supunere și Antigone gata mai degrabă să moară decât să cedeze. Dacă, în fața tiranului, grupul în totalitatea lui nu
[Corola-publishinghouse/Science/2222_a_3547]
-
e, la el, voluntară și are frecvența unui exercițiu periodic. Ce fel de uitare? Uitarea care ușurează, l’oubli apaisé, sau cea care convoacă neantul? Și una, și alta. Totuși ea nu ajunge să fie niciodată totală. Care-i restul ireductibil? Amintirea unei greșeli, care revine periodic în minte, un gînd imposibil de înăbușit, obsedant. Cert e, după confruntarea cîtorva ipoteze, că zbaterea sa este una de natură morală, legată de evenimentele tinereții sale boeme, ale anilor de libertinaj, dezordonați. îl
ÎN JURUL LUI BACOVIA by CONSTANTIN CALIN () [Corola-publishinghouse/Science/837_a_1765]
-
în acest "imperiu subteran", afirmă el, dormitează la un loc "sentimentul plăcut al căminului și speranța fără margini în tot ceea ce e pe cale a se dezvolta"65. Cu alte cuvinte, între energiile nostalgiei și ale speranței nu există o confruntare ireductibilă, ci o continuitate, o indispensabilă complementaritate. De îndată ce este evocat, timpul pierdut este în mod obligatoriu un timp regăsit. Suferința exilatului nu este altceva decît dorința reîntoarcerii. De asemenea, nu există evocare a unei fericiri dispărute care să nu ateste, în
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
să acorde întreaga atenție "perspectivei istorice" în raport cu schemele antropologiei structuraliste. "Metoda structuralistă, scrie el (în De la miere la cenușă) nu se opune unei perspective istorice; dimpotrivă, ea îi acceptă un rol de prim plan, acela care, de fapt, revine contingentului ireductibil, fără de care nici nu s-ar putea concepe necesitatea... Pentru a fi viabilă, o cercetare ce tinde în întregime spre structuri începe prin a se înclina în fața puterii și zădărniciei evenimentului." Dimpotrivă, credem noi, Claude Levi-Strauss prezintă o concepție cu
by RAOUL GIRARDET [Corola-publishinghouse/Science/1114_a_2622]
-
că putem afirma un lucru și contrariul său, ceea ce, prin anihilare reciprocă, ar distruge orice posibilitate de predicție și, deci, orice posibilitate de abordare științifică a lumii. Este vorba mai degrabă de a recunoaște că, într-o lume de interconexiuni ireductibile (precum lumea cuantică), a face o experiență sau a da o interpretare rezultatelor experimentale se reduce inevitabil la o decupare a realului care afectează realul însuși. Entitatea reală poate astfel să dezvăluie aspecte contradictorii care sunt de neînțeles, absurde chiar
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
sutele de particule cunoscute sunt la fel de fundamentale unele ca și celelalte. Lumea microscopică și lumea psihică sunt două manifestări diferite ale unui același dinamism tridialectic. Isomorfismul lor, similar celui studiat de Pauli și de Jung, este asigurat prin prezența continuă, ireductibilă a stării T în orice manifestare. Ludovic de Gaigneron ajungea la o concluzie apropiată: "... reiese că esențialul Subiectului, ca și cel al Obiectului, trebuie să subziste într-o sferă sintetică în care se conciliază afirmația și negația unui spectacol din
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
științifică, micile sfere se diminuează atît în volum, cît și în suprafață, raportul între volum și suprafață tinzînd, odată cu scurgerea timpului, spre zero. Există deci, și aici, o progresie în timpul cunoașterii științifice. Dar necunoscutul este incontinuu prezent, de o manieră ireductibilă: el se manifestă prin puncte care vor fi prezente, orice am face, în sfera cunoscutului. Și nu am putea defini sacrul ca fiind tocmai tot ceea ce este ireductibil în raport cu operațiile mentale? Totul se petrece, în modelul pe care îl propunem
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
progresie în timpul cunoașterii științifice. Dar necunoscutul este incontinuu prezent, de o manieră ireductibilă: el se manifestă prin puncte care vor fi prezente, orice am face, în sfera cunoscutului. Și nu am putea defini sacrul ca fiind tocmai tot ceea ce este ireductibil în raport cu operațiile mentale? Totul se petrece, în modelul pe care îl propunem, ca și cum nu ar exista o opoziție, ci o cooperare permanentă între rațional și irațional, care se manifestă ca doi poli contradictorii ai unei aceleiași Realități, care îi transcende
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
frază a Principiului antagonismului și a logicii energiei era suficientă pentru a îndepărta de lectura cărții lui Lupasco orice filosof sau logician normal constituit: "... ce se întîmplă dacă respingem caracterul de absolut al principiului non-contradicției, dacă introducem contradicția, o contradicție ireductibilă, în structura, funcțiile și operațiile înseși ale logicii?". Această frază condensează și astăzi confuzia majoră privitoare la opera lupasciană: logica lui Lupasco ar viola principiul non-contradicției. Filosofia lui Lupasco ar fi deci marcată de pecetea insignifianței și clasată, ca o
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
e și non-e? Sau, potrivit propriilor cuvinte ale lui Lupasco, cum putem concepe că orice "non-actualizare non-potențializare" poate implica o "non-actualizare non-potențializare contradictorie"?4 De altfel, care ar putea fi sensul expresiei "non-actualizare non-potențializare"? Un capitol extrem de interesant este Contradicția ireductibilă și noncontradicția relativă 5. Lupasco introduce aici chiar contra-dicția și noncontradicția ca termeni logici. Dar, dacă acești doi termeni sunt indexați în funcție de A și P, indexul T este absent. Altfel spus, în ontologica lupasciană, nu există terț inclus al contradicției
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
intervine însă de o manieră capitală: cuanta logică ce face să intervină indicele T este asociată cu actualizarea contradicției, în vreme ce celelalte două cuante logice, care introduc indicii A și P, sunt asociate cu potențializarea contradicției. În acest sens, contradicția este ireductibilă, căci actualizarea ei este asociată cu unificarea lui e și non-e. Prin urmare, noncontradicția nu poate fi decît relativă. Așa cum vom vedea în cele ce urmează, sensul acestor afirmații se limpezește după introducerea nivelurilor de realitate și a incompletudinii lor6
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
dacă Lupasco este de acord cu Ferdinand Gonseth în privința imposibilității unei judecăți științifice absolute, el se îndepărtează de Gonseth în planul înțelegerii acestei imposibilități 8. Pentru Lupasco, o judecată științifică este intrinsec legată de o judecată științifică antagonistă. Această contra-dicție ireductibilă, legată de subiectul însuși, reprezintă motorul progresului științific. Pro-gresul științific care s-ar produce printr-o apropiere continuă de legi absolute și imuabile este, pentru Lupasco, o simplă iluzie, tenace dar fără nici un fundament. Legile însele trebuie să se supună
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
de subiectul însuși, reprezintă motorul progresului științific. Pro-gresul științific care s-ar produce printr-o apropiere continuă de legi absolute și imuabile este, pentru Lupasco, o simplă iluzie, tenace dar fără nici un fundament. Legile însele trebuie să se supună contradicției ireductibile. "Istoria științei descurajează, de altfel, fără menajamente orice credință într-un adevăr absolut, în vreo lege eternă"9. Această afirmație a lui Lupasco ar merita să fie îndelung meditată astăzi cînd, în contextul afacerii Sokal, vedem reapărînd demonii "adevărului absolut
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
accces spre "logica concretă care domnește adesea în adîncimile "sufletului", logica "psihică"". Terminologia este semnificativă aici. Într-adevăr, pentru Lupasco trebuie să existe isomorfism (și nu identitate) între lumea microfizică și lumea psihică. Isomorfismul lor se naște din prezența continuă, ireductibilă a stării T în orice manifestare. Dialectica cuantică este, potrivit frumoaselor cuvinte ale lui Lupasco, cea a "dilatării îndoielii"13. Noțiunea de trei materii este deja prezentă în Principiul antagonismului. Dialectica cuantică dă "naștere unei a treia materii, materia pe
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
de realitate cu opușii A și non-A, nu poate realiza concilierea lor. Ni s-ar putea reproșa că nu facem astfel decît să deplasăm problema. Dacă tolerăm existența unei infinități de aspecte pentru a descrie o lume de interconexiuni ireductibile, ajungem fatalmente la dizolvarea realului într-o multitudine niciodată accesibilă în ansamblul său. Tocmai aici se află meritul istoric al lui Lupasco: a știut să recunoască faptul că infinita multiplicitate a realului poate fi restructurată, derivată plecînd de la doar trei
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
printr-un sentiment, cel al prezenței lui Nous, ceea ce leagă ființele și lucrurile și, prin urmare, induce în străfundurile ființei umane respectul absolut al alterităților unite de viața comună pe unul și același Pămînt. Sacrul, ca experiență a unui real ireductibil, este efectiv elementul esențial în structura conștiinței și nu doar un simplu stadiu în istoria conștiinței. Realitatea cuprinde și subiectul, și obiectul, și terțul ascuns, care sunt trei fațete ale uneia și aceleaiași Realități. Fără una din aceste trei fațete
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
un cadru axiomatic bine definit. Logica lui Lupasco este compatibilă, dacă introducem noțiunea de niveluri de realitate, cu existența unui "al treilea termen" despre care vorbea Fondane, un terț tainic inclus între subiect și obiect, care este paznicul misterului nostru ireductibil, singur fundament posibil al toleranței și demnității umane. Fără acest terț ascuns totul este cenușă. Poate că acesta e terțul pe care îl căuta Fondane, la frontiera dintre poezie, mistică și filosofie. Terțul ascuns este celălalt nume al afectivității. În
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
Subiect, ci și între diferitele niveluri de realitate a Subiectului și între diferitele niveluri de realitate a Obiectului. Discontinuitatea între diferitele niveluri este compensată prin continuitatea informației purtate de Terțul Ascuns. Lumea este în același timp cognoscibilă și incognoscibilă. Misterul ireductibil al lumii coexistă cu minunile descoperite de rațiune. Ne-cunoscutul pătrunde fiecare por al cunoscutului, dar fără cunoscut, necunoscutul ar fi doar un cuvînt gol. Sursă a Realității, Terțul Ascuns se alimentează din această Realitate, într-o respirație cosmică ce
[Corola-publishinghouse/Science/1461_a_2759]
-
adera la condiția respectivă oricine se deschide metodic spre cultura umanistă, interesat de problematica omului, a spiritului creator în neistovită mișcare. Este oarecum înțelesul pe care îl atribuia în treacăt și Alexandru Paleologu, atunci când definea pe intelectualul autentic prin opoziția ireductibilă față de opacitate și incompetență în sfera culturii. În fond, datoria lui e să țină sub controlul iminent al inteligenței tot ce privește respectiva sferă și chiar o realitate mai amplă, adică tot ce ține de articulația culturii în sfera vieții
[Corola-publishinghouse/Science/1451_a_2749]
-
largi ale populației (oameni politici, intelectuali, militari, țărani etc.) s-au opus, cu modestele mijloace de care dispuneau, iar rezultatul se cunoaște. Cei mai mulți au fost distruși, în luptă (rezistența din munți), prin închisori și lagăre de muncă, prin marginalizare bruscă, ireductibilă. Ana Pauker, una dintre figurile de tristă amintire ale noului regim, a și declarat deschis că, în fond, canalul Dunăre-Marea Neagră a fost conceput ca mormânt al burgheziei românești. Forța brută, pusă la lucru pe seama unei ideologii primitive, reducționiste și
[Corola-publishinghouse/Science/1451_a_2749]
-
de pildă sarcina de a regândi pentru cititorul de azi problemele puse de civilizația latină 1. Este un concept pentru definirea căruia au curs deja râuri de cerneală și care totuși păstrează, ca tot ce e important în istorie, ambiguități ireductibile. Reflecția pe care o suscită azi civilizația latină, în perspectiva sintezei ce se așteaptă mai ales pe bătrânul continent, merită o consemnare. Cadrul ei cel mai amplu l-a fixat Duby însuși, medievist eminent, ale cărui studii definesc cele mai
[Corola-publishinghouse/Science/1451_a_2749]