11,108 matches
-
în bibliotecile franceze nu am găsit o lucrare mai amplă care să prezinte și să analizeze fenomenul divinatoriu din zilele noastre. În cele mai multe situații fenomenul era prezentat ca o secvență a unor credințe și ritualuri mai ample precum justiția tradițională, ritualurile de vindecare, superstițiile lumii moderne etc. Am avut însă în atenție o seamă de cercetări ale fenomenului sau ale unor fenomene care cuprind și elemente de divinație în Franța 112. Absența unor cercetări actuale a constituit pentru noi, deopotrivă, o
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
set de douăzeci și una de întrebări orientative care au cuprins în mare parte punctele de interes ale cercetării. Ne referim aici la aspecte legate de perioada de inițiere a persoanei, la formele de divinație pe care le cunoaște și le practică, ritual, scop, clientelă, aspecte economice etc. Credem că unul dintre marile câștiguri este acela că, de câte ori a fost cazul, am cerut exemplificarea unor situații, dezvoltarea lor. Este adevărat că nu putem controla întru totul veridicitatea răspunsurilor obținute. Pot avea loc și
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
nu mai cade pe dimensiunea acțională, ci pe cea spectaculară. Schema de analiză a ritului ar funcționa pe principiul: agent-instrument-obiect. Cadrul de bază trebuie să țină seama în această situație de relația dintre actori, spectatori și toate elementele ritului (ex: ritualul turnării cositorului cuprinde deopotrivă actorii, obiectele folosite, mediul ambiant și întreg ansamblul comportamental și gestual). Astfel, amplitudinea imaginii este dată atât de numărul de protagoniști și de spectatori ai actului ritualic, cât și de amploarea desfășurării acestuia (de exemplu: ritualul
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
ritualul turnării cositorului cuprinde deopotrivă actorii, obiectele folosite, mediul ambiant și întreg ansamblul comportamental și gestual). Astfel, amplitudinea imaginii este dată atât de numărul de protagoniști și de spectatori ai actului ritualic, cât și de amploarea desfășurării acestuia (de exemplu: ritualul topirii cositorului presupune cuprinderea într-un cadru amplu a întregului loc de derulare a sa vatra și împrejurimile ei -, precum și a spațiului destinat clientului și descântătoarei). Observatorul trebuie să adopte o poziție oarecum exterioară, fapt ce-i permite să cuprindă
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
un cadru amplu a întregului loc de derulare a sa vatra și împrejurimile ei -, precum și a spațiului destinat clientului și descântătoarei). Observatorul trebuie să adopte o poziție oarecum exterioară, fapt ce-i permite să cuprindă în cadru toate elementele complexului ritual. Unghiul de bază reprezintă un alt punct important al înregistrării imaginilor. Acesta "permite spectatorului filmului să examineze comportamentul agentului destinatar plasându-se, pe cât posibil, pe axa observației destinatarului"140. Observatorul (cineast sau fotograf) poate opta pentru mai multe unghiuri de
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
este surprins împreună cu întregul dispozitiv material în care se regăsește. Pentru cei mai mulți, imaginea corporală formează un tot împreună cu activitățile pe care acesta le prestează și, firește, cu obiectele pe care le manipulează. Utilizarea frigărilor (este vorba de ustensilele folosite la ritualul stingerii cositorului) se realizează într-un întreg context gestual. Din acest motiv femeia care toarnă cositorul este surprinsă în întregime, împreună cu obiectele pe care le folosește în mediul său, și nu fragmentar. Cadrajul de bază al unor tehnici corporale reflexive
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
cele ritualice. Imaginile astfel surprinse vor fi interpretate și analizate într-o manieră originală. Am gândit în acest sens o analiză secvențială (fiecare secvență ritualică este prezentată și interpretată) și una transversală axată pe trei elemente de bază: context, actori, ritual. Sintetic, primul și cel de-al doilea tip de analiză ar putea fi prezentate astfel: ANALIZA SECVENȚIALĂ SECVENȚA NR. TRANSCRIEREA SECVENȚEI INTERPRETARE ANALIZA TRANSVERSALĂ CONTEXT Context general Momente-cheie Interpretare ACTORI Prezentare Rol Interpretare RITUAL Descriere Comportamente verbale și nonverbale Obiectele
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
Sintetic, primul și cel de-al doilea tip de analiză ar putea fi prezentate astfel: ANALIZA SECVENȚIALĂ SECVENȚA NR. TRANSCRIEREA SECVENȚEI INTERPRETARE ANALIZA TRANSVERSALĂ CONTEXT Context general Momente-cheie Interpretare ACTORI Prezentare Rol Interpretare RITUAL Descriere Comportamente verbale și nonverbale Obiectele ritualului Interpretare OBSERVAȚII Aceste tehnici de analiză filmică a ritualului divinatoriu de topire a cositorului conferă o dublă perspectivă asupra fenomenului studiat. Pe de o parte, analiza fiecărei secvențe în parte creează o imagine cât mai clară asupra momentelor principale ale
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
analiză ar putea fi prezentate astfel: ANALIZA SECVENȚIALĂ SECVENȚA NR. TRANSCRIEREA SECVENȚEI INTERPRETARE ANALIZA TRANSVERSALĂ CONTEXT Context general Momente-cheie Interpretare ACTORI Prezentare Rol Interpretare RITUAL Descriere Comportamente verbale și nonverbale Obiectele ritualului Interpretare OBSERVAȚII Aceste tehnici de analiză filmică a ritualului divinatoriu de topire a cositorului conferă o dublă perspectivă asupra fenomenului studiat. Pe de o parte, analiza fiecărei secvențe în parte creează o imagine cât mai clară asupra momentelor principale ale practicii divinatorii analizate. Ea poate să surprindă și unele
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
aspecte importante ale întregului ansamblu ritual ce scapă la prima vedere (de exemplu, prezența constantă a unor gesturi sau formulări verbale). Pe de altă parte, analiza transversală face abstracție de curgerea firească a secvențelor, evaluându-se doar contextul, actorii și ritualul divinatoriu, ea beneficiind de un grad mai mare de generalitate. Astfel, cele două tehnici se dovedesc a fi complementare, valoarea lor decurgând tocmai din acest fapt. În cazul nostru, de exemplu, utilizarea ambelor "formule" alături de celelalte metode și tehnici de
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
cele două puncte de vedere (popular și științific) sunt un fapt deja știut. Aceste confuzii sunt generate, de multe ori, de cei care practică divinația. Ei sunt și cunoscătorii altor practici magico-religioase, motiv pentru care nu fac distincții clare între ritualul magic, de exemplu, și practica divinatorie. De cele mai multe ori, distincțiile, nuanțările și interpretările de specialitate sunt prezente într-un mediu extrem de restrâns. În Arhivele Bastiliei, F. Ravaisson descrie un ritual în care prezicătoarea obține concursul preotului pentru a-și ajuta
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
practici magico-religioase, motiv pentru care nu fac distincții clare între ritualul magic, de exemplu, și practica divinatorie. De cele mai multe ori, distincțiile, nuanțările și interpretările de specialitate sunt prezente într-un mediu extrem de restrâns. În Arhivele Bastiliei, F. Ravaisson descrie un ritual în care prezicătoarea obține concursul preotului pentru a-și ajuta o clientă care avea probleme în căsnicie: "Prezicătoarea și tânăra femeie se închideau împreună cu un preot, la miezul nopții, fie la țară într-un castel, fie la Paris într-o
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
o tehnică preliminară care le poate servi în actul magic. Este foarte bine și chiar util ca fiecare vrăjitor, descântător sau magician să cunoască tehnici de divinație. La limită, divinația este considerată ca făcând parte din inventarul de practici și ritualuri specifice magiei. Ea poate alcătui o secvență precisă în acest context. De exemplu, ritualul turnării cositorului este un act magic (de vindecare, ameliorare, "dezlegare"), dar și unul divinatoriu (interpretarea formelor pe care le ia cositorul este o secvență importantă a
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
chiar util ca fiecare vrăjitor, descântător sau magician să cunoască tehnici de divinație. La limită, divinația este considerată ca făcând parte din inventarul de practici și ritualuri specifice magiei. Ea poate alcătui o secvență precisă în acest context. De exemplu, ritualul turnării cositorului este un act magic (de vindecare, ameliorare, "dezlegare"), dar și unul divinatoriu (interpretarea formelor pe care le ia cositorul este o secvență importantă a practicii). Uneori, divinația se poate integra atât de bine în întreg scenariul magic, încât
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
situație. Aceasta este mai degrabă o formă de dominare a supranaturalului, o demonstrație de forță la care contribuie desigur voința, inițierea, cunoașterea profundă și ascunsă a lumii (cunoștințe de astronomie, metafizică, fizică, matematică etc.), o stăpânire de sine și un ritual bine pus la punct. Plecând de la aceste date, magia se conturează ca o cunoaștere ascunsă a lumii, un fel de știință ocultă care nu este accesibilă oricui. Referindu-se la magie, Jakob Böhme scria că ea "nu este în sine
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
Magia și, respectiv, divinația reprezintă pentru anumite comunități modalități specifice de a explica unele fenomene precum și forme mentale distincte prin care oamenii și grupurile se raportează la existența socială. Spațiul tradițional românesc abundă în astfel de exemple. Amintim aici cunoscutele ritualuri divinatorii ce țin de magia începutului. Ion H. Ciubotaru, într-o excelentă monografie a comunității catolice din Moldova, surprinde astfel de practici divinatorii în unele localități din județele Iași, Bacău, Suceava, Neamț. "Dintre practicile divinatorii mărunte, trei sunt mai răspândite
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
încă din Antichitate și apoi preluate. O foarte bună sistematizare a lor o face James Frazer în Creanga de aur167. Prima ar fi legea similitudinii. Ea afirmă că similarul produce similar (de exemplu, vindecarea hepatitei transferând culoarea galbenă printr-un ritual magic către obiecte sau ființe care o posedă în mod natural și înlocuirea ei cu culori vii, revitalizante). A doua lege contabilizată de Frazer este cea a contagiunii. Ea spune că ceea ce a fost odată în contact cu ceva sau
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
urmăresc tocmai acest lucru: "Am studiat sute de lucrări și am parcurs sute de site-uri autentice pe Internet, traducând noi înșine anumite texte foarte vechi, până când am reușit să adunăm la un loc mai multe tipuri de ceremonialuri și ritualuri magice și vrăjitorești pentru a pune la dispoziția celor interesați un minimum necesar pentru apărare. Am preluat esențialul din scrierile oculte, făcând o sinteză a aspectelor ce se aseamănă între ele, pentru a justifica unitarismul vrăjitoriei și, mai ales, al
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
intermediază legătura cu divinitatea. Este o poziție privilegiată și deloc comodă: mereu susceptibilă de interpretări și suspiciuni, ea conferă în același timp un anumit statut social și autoritate. De acest subiect se ocupă Max Weber, în Sociologia religiei. Performatorii diferitelor ritualuri magico-religioase, numiți de autorul german specialiști ai sacrului, se bucură de o anumită autoritate în comunitate, în funcție de charisma de care dau dovadă. Marcel Mauss, în Teoria generală a magiei 202, arată că magicianul, de exemplu, trebuie să posede o serie
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
interpretarea formelor pe care le ia cositorul (topit și descântat) și apoi turnat în apă sfințită. Mai mult, o mare parte dintre ustensilele vrăjitoarelor folosite în descântece și farmece sunt confecționate din metal (cuțit, potcoavă, clește, vătrai etc.), în urma unui ritual precis. 9.1.3. Croitorul Acesta este cel care vine în contact cu trupul. El vede și cunoaște ceea ce se ascunde în spatele aparențelor și este interzis privirilor celorlalți. Semnele din naștere, cicatricele și toate secretele corpului uman pot deveni pentru
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
ei au îmbrățișat o serie de profesii pe care au încercat să și le apropie cât mai mult: sunt fierari, muzicanți sau ghicitori. Pentru aceștia divinația devine o profesie care se transmite din generație în generație, alături de o serie de ritualuri și rețete magice. Ghicitul în cărți, în palmă, în ghioc, în bobi, pietre sau foc sunt doar câteva dintre formele practicate de aceștia. Aproape că nu există țigan care să nu cunoască o formă de ghicit sau să nu știe
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
care mi-a ghicit era sigur țigancă"; "cu asta se ocupă țiganii" etc. 9.1.7. Preotul Este un alt specialist al sacrului care avea un rol deosebit în practicarea divinației în anumite societăți. Preoții sau preotesele templelor, pe lângă oficierea ritualului propriu-zis, aveau și capacitatea de a divina. Pythia este un exemplu strălucit în acest sens. Aflându-se în transă, ea putea emite unele previziuni. Alții însă practicau alte tipuri de divinație: în foc, în apă, în bobi sau pietre, haruspicii
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
dar poate semnifica și înțelepciunea, poate întruchipa spiritele strămoșilor (trăiește în întunericul subpământean) și tot el poate cunoaște viitorul. Din această simbolistică duală, mentalul colectiv a valorizat în special două aspecte ce privesc influența șarpelui asupra femeii: rolul său în ritualurile de fecunditate și predispoziția spre vrăjitorie, magie și divinație. Înclinația femeii spre actele magice și divinatorii este susținută și de relația specială pe care o cultivă cu natura și vegetația. Acest fapt, care stă sub semnul unei rezonanțe speciale între
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
femeie și lună) care atestă predispoziția femeii pentru practici magice, divinatorii. Aceste reprezentări precreștine au fost revalorizate apoi de creștinism, dobândind o conotație peiorativă. Faptul este de înțeles, de vreme ce creștinismul se așezase pe un teren mustind de credințe, practici și ritualuri închinate unor diverse zeități. Dezavuarea acestora, deci și a divinației, apoi punerea sub semnul demonicului au] asigurat supremația Bisericii. Vorbind despre reprezentări duale am putea fi acuzați de un anume "feminism". Nimic mai fals! Ceea ce am prezentat aici sunt doar
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]
-
a fost și încă mai este cunoscut în spațiile tradiționale, unde prezicătoarea și vrăjitoarea aveau obligația de a respecta anumite zile prin post, rugăciune, curățenie trupească etc. Atunci trebuiau să-și procure plantele de vrajă (de exemplu, mătrăguna) după un ritual precis etc. În plus, nereușita unor practici de acest gen ar putea atrage după sine o serie de efecte negative asupra celui care le folosește, dar și asupra familiei sale. Literatura de specialitate cuprinde numeroase exemple ilustrative. Totuși, nici unul dintre
by Cristina Gavriluţă [Corola-publishinghouse/Science/1065_a_2573]