10,282 matches
-
că inițierea expediției militare din 1359 aparținea regelui angevin, iar voievodul Dragoș din Maramureș era doar un instrument al politicii acestuia. Misail Călugărul referindu-se la stăpânirea lui Dragoș scria că aceasta fusese "ca o căpitănie" formularea indică faptul că voievodul conducea ca împuternicit (exponent) al regelui, suzeranul său. Intuiția acestui interpolator al cronicii lui Ureche era corectă, nu se înșelase în privința lui. În același timp, susținerea că formațiunea statală în fruntea căreia fusese instalat Dragoș servea drept "marcă" (militară) de
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
vălul transparent al cruciatei împotriva păgânilor (tătari) și schismaticilor (ortodocși). Expediția militară din 1359 și impunerea suzeranității ungare în teritoriile est-carpatice se înscrie în această politică ofensivă a regatului de extindere a sferei lui de dominație. Locul unde a "descălecat" voievodul Dragoș și centrul în care și-a fixat capitala a preocupat pe istoricii români. Se admite, în general, că nucleul statului său se afla în nord-vestul Moldovei, adică în imediata vecinătate a Maramureșului. Tradiția istorică asociază acțiunea lui Dragoș îndeosebi
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
spus dacă el și-a stabilit reședința la Baia sau la Siret. În lumina faptelor obiective ajungem la concluzia că întronarea lui Dragoș a fost precedată de anumite înfăptuiri pe planul organizării formațiunilor voievodale locale. Transferul puterii politice din mâinile voievozilor autohtoni (est-carpatici) în cele ale feudalilor maramureșeni (cuceritori ?) nu este de imaginat fără împotrivirea celor înlocuiți sau destituiți, în vremea în care funcția voievodală devenise ereditară. El, Dragoș, a acționat ca împuternicit al regelui Ungariei, într-un teritoriu cu o
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
amănuntele. Dar, așa cum rezultă din legendele populare, oamenii de rând i-au primit bine pe Dragoș și grupul de nobili din jurul său.33 V. Spinei este singurul istoric cunoscut care afirmă explicit că Dragoș "nu a fost cel dintâi dintre voievozii teritoriului românesc est-carpatic" (p. 309). Și, de vreme ce așa stau lucrurile, se naște întrebarea: de ce cronicile și întreaga tradiție istorică l-au indicat pe modestul "cneaz (voievod) din Bedeu" drept întemeietor al statului Moldova ? Din nefericire, "perimetrul documentar restrâns" (Spinei), adică
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
singurul istoric cunoscut care afirmă explicit că Dragoș "nu a fost cel dintâi dintre voievozii teritoriului românesc est-carpatic" (p. 309). Și, de vreme ce așa stau lucrurile, se naște întrebarea: de ce cronicile și întreaga tradiție istorică l-au indicat pe modestul "cneaz (voievod) din Bedeu" drept întemeietor al statului Moldova ? Din nefericire, "perimetrul documentar restrâns" (Spinei), adică sărăcia surselor istorice, ne obligă la cenzurarea aspră a tuturor încercărilor de formulare a unui răspuns precis. Însă, cu titlul de ipoteză, putem admite că Dragoș
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
românești de la est de Carpați. Sau să acceptăm că el a impus anumite schimbărei în aparatul politico-administrativ al statului est-carpatic, deja existent, indiferent dacă unificarea se înfăptuise anterior sau nu. Însuși faptul că el a pus capăt unui șir de voievozi locali, printr-o intervenție militară externă (străină) și a introdus schimbări în ierarhia și chiar în structura politică era de natură să capteze interesul întregii țări și să se fixeze viabil în amintirea celor mulți, care au văzut în el
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
întemeiere a Moldovei a început de la voievodatul de pe valea Izei, cu centrul la Cuhea, unde se afla un domeniu întins, cel mai apropiat de Moldova, cu care Maramureșul avea legături. În fruntea împotrivirii locuitorilor Maramureșului față de politica ungurească se afla voievodul Bogdan din Cuhea. Cine era acesta? "Noul ocupant" al Moldovei, împotriva căruia trebuie să lupte Balc, era un "maramureșean rebel vechi" (Iorga), considerat "infidel", de izvoarele ungurești, încă din 1343 (DIR C, sec. XIV, p. 157-158). Considerat "indezirabil" în Maramureș
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
Noul ocupant" al Moldovei, împotriva căruia trebuie să lupte Balc, era un "maramureșean rebel vechi" (Iorga), considerat "infidel", de izvoarele ungurești, încă din 1343 (DIR C, sec. XIV, p. 157-158). Considerat "indezirabil" în Maramureș, nereușind să mai apere libertatea acestuia, voievodul Bogdan s-a alătuurat acțiunii politice a românilor din Moldova îndreptată împotriva coroanei ungare. Folosindu-se de faptul că regele Ungariei, Ludovic de Anjou, era angajat în război împotriva Veneției și în problemele din sudul Dunării, după moartea lui Ștefan
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
alătuurat acțiunii politice a românilor din Moldova îndreptată împotriva coroanei ungare. Folosindu-se de faptul că regele Ungariei, Ludovic de Anjou, era angajat în război împotriva Veneției și în problemele din sudul Dunării, după moartea lui Ștefan Dușan al Serbiei, voievodul Bogdan a trecut munții în fruntea luptătorilor săi maramureșeni. Ajuns la est de Carpați, după ce părăsise "moșia sa" de la Cuhea, "el strică socotelile regelui" (Iorga) și reușește să izgonească pe stăpânul legiuit al mărcii, Balc, apoi se instalează aici "cu
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
sau comitele Maramureșului, dar o altă ipoteză ar fi chiar reușita lui Dragoș și a grupului său de a accede la conducerea voievodatului (mărcii) din Moldova. Cronicarul regelui ungar Ioan de Târnave arăta (scria) referitor la acțiunea lui Bogdan: "Bogdan, voievod român din Maramureș, adunând pe ai săi a trecut în taină în Țara Moldovei, ce era supusă Coroanei ungurești, dar din cauza vecinătății tătarilor era de mult timp părăsită de locuitorii săi". Pentru răsturnarea urmașilor lui Dragoș era nevoie de forțe
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
Și cronica lui Ioan de Târnave consemna că Bogdan, noul stăpân al Moldovei, "a fost atacat deseori de oastea regelui", ceea ce indică că Ludovic trimisese oști în multe rânduri, pentru a restabili suzeranitatea sa, dar a fost învins, iar Balc voievod, susținut de rege, a fost silit să renunțe la Moldova, părăsindu-și rudele și întreaga avere. Prin diploma din 2 februarie 1365, regele angevin recunoștea de facto victoria lui Bogdan și existența statului de sine-stătător, Moldova! Consecințele luptelor de la est
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
timp, nu se poate vorbi la est de Carpați de un transfer masiv de populație, de peste munți sau din alte regiuni. Istoricul P. P. Panaitescu, după ce prezintă momentul "descălecatului" și personalitatea istorică a lui Dragoș și Bogdan, susține că primul voievod a domnit doi ani și a murit în scaun, în noua sa țară, fiind îngropat într-o biserică de lemn din Volovăț, lângă Rădăuți. Același istoric susține că Dragoș, primul descălecător, era din aceeași familie cu Bogdan, al doilea descălecător
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
Astfel, toate domeniile lui Bogdan și ale fiilor săi au fost confiscate în folosul regelui și donate lui Balc și fraților săi, pentru credința și devotamentul dovedite în luptele din Moldova. În plus, Balc era învestit și cu titlul de voievod al Maramureșului. Reușita lui Bogdan, în confruntarea cu regele și forțele sale, se explică și prin cooperarea cu oponenții de la est de Carpați ai Angevinilor, cu acei români (boieri și voievozi) est-carpatici ostili acestora. Atitudinea neînduplecată a voievodului Bogdan față de
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
În plus, Balc era învestit și cu titlul de voievod al Maramureșului. Reușita lui Bogdan, în confruntarea cu regele și forțele sale, se explică și prin cooperarea cu oponenții de la est de Carpați ai Angevinilor, cu acei români (boieri și voievozi) est-carpatici ostili acestora. Atitudinea neînduplecată a voievodului Bogdan față de regele Ungariei i-a cucerit pe locuitorii și căpeteniile politice din Moldova, care l-au acceptat drept domn al țării și i s-au închinat. Contribuția lui Bogdan la constituirea statului
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
titlul de voievod al Maramureșului. Reușita lui Bogdan, în confruntarea cu regele și forțele sale, se explică și prin cooperarea cu oponenții de la est de Carpați ai Angevinilor, cu acei români (boieri și voievozi) est-carpatici ostili acestora. Atitudinea neînduplecată a voievodului Bogdan față de regele Ungariei i-a cucerit pe locuitorii și căpeteniile politice din Moldova, care l-au acceptat drept domn al țării și i s-au închinat. Contribuția lui Bogdan la constituirea statului românesc est-carpatic, omisă de letopisețele slavo-române, dar
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
și Nistru. De la valea Moldovei, cu capitala la Baia, statul s-a extins treptat spre sud și est, înglobând alte formațiuni, "țări", "Vlahii", cum a fost inițial cea din nordul țării, cu târgurile Suceava, Rădăuți, Sireturmătoarea capitală a țării. Bogdan voievod, cel care a întemeiat Moldova, ca țară liberă, i-a definit identitatea politică și i-a extins teritoriulla moartea sa, a fost înmormântat în ctitoria sa, biserica Sf. Nicolae din Rădăuți. Dimensiunile statului Moldova, în vremea lui Bogdan, nu pot
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
precizat. După informații din cronici, ajungem la presupunerea că la alungarea mongolilor au contribuit forțele locale românești (din Moldova) și cele ale cnejilor Koriatovici din Podolia (dincolo de Nistru). Conform letopisețelor ruso-lituaniene (vezi mai sus), românii din Moldova l-au ales voievod pe Iurii Koriatovici, pentru ca mai târziu să-l otrăvească! Deși unii istorici au manifestat suspiciuni față de aceste susțineri (Panaitescu), enunțul nu este o interpolare târzie, așadar informația este reală, iar absența sa din pomelnice și cronici, ca domn al țării
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
În 1370, după încoronarea sa ca rege al Poloniei, Ludovic a numit ca guvernator al Rusiei haliciene pe fostul palatin al Ungariei, Vladislav de Oppeln, foarte receptiv la cursul evenimentelor din Moldova. În toamna 1377, el acordase azil lui Giurgiu, "voievod românesc", refugiat din cauza "trădării neașteptate a poporului său". Giurgiu acționase în Moldova cu sprijinul lui Vladislav. Dar, în absența unor dovezi, nu cunoaștem dacă voievodul Giurgiu își disputase tronul cu Petru Mușat sau fusese doar pretendent, ori chiar preluase stăpânirea
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
foarte receptiv la cursul evenimentelor din Moldova. În toamna 1377, el acordase azil lui Giurgiu, "voievod românesc", refugiat din cauza "trădării neașteptate a poporului său". Giurgiu acționase în Moldova cu sprijinul lui Vladislav. Dar, în absența unor dovezi, nu cunoaștem dacă voievodul Giurgiu își disputase tronul cu Petru Mușat sau fusese doar pretendent, ori chiar preluase stăpânirea în sud-estul Moldovei. Includerea teritoriilor din nordul gurilor Dunării între fruntariile voievodatului din nord-vestul țării era firească, inevitabilă, pentru noul stat. Rezolvarea problemelor politice cu
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
42 În încheierea acestor rânduri despre constituirea statului Moldova, mai este ceva interesant de însemnat (adăugat): din actele contabile de la Caffa, din 2 mai 1386, rezultă că o solie genoveză a mers la "Moncastro" (Cetatea Albă) la "Constantin și Petru voievod". Se poate deduce că acest "Constantin" (Costea, cf. pomelnicului de la Bistrița) domnea în sudul țării, în Moldova sud-estică, teritoriu recent eliberat de sub stăpânirea Hoardei de Aur, ce constituia (încă) un organism statal distinct de cel din nord-vestul țării. Dacă avem
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
domnului) Moldovei asupra sud-estulu țării: un pasaj din cronicile rusești referitor la evenimentele din 1386 menționează că principele Vasile, fiul marelui cneaz al Moscovei, Dimitri Donskoi, a fugit de pe teritoriul Hoardei de Aur "în Țara Podoliei, la valahii mari, la voievodul Petru", iar în alte cronici se amintește concis că el s-a refugiat "în Țara Podoliei, la voievodul Petru". Deducem din textele (cronicile) citate, că domnul Moldovei, Petru Mușat, controla, în 1386, teritoriile din Podolia (dincolo de Nistru). Această informație din
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
Vasile, fiul marelui cneaz al Moscovei, Dimitri Donskoi, a fugit de pe teritoriul Hoardei de Aur "în Țara Podoliei, la valahii mari, la voievodul Petru", iar în alte cronici se amintește concis că el s-a refugiat "în Țara Podoliei, la voievodul Petru". Deducem din textele (cronicile) citate, că domnul Moldovei, Petru Mușat, controla, în 1386, teritoriile din Podolia (dincolo de Nistru). Această informație din letopisețe poate avea un sâmbure de adevăr: contextul extern favorabil este acela ivit după 1382, moartea regelui Ludovic
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
I, s-a folosit de această împrejurare pentru a tranșa în favoarea sa disputele teritoriale cu familia lituaniană Koriatovici și pentru a-și lărgi astfel temporar aria de influență în partea de nord-est a Moldovei. Este vorba despre o dominație a voievodului de la Suceava asupra Podoliei Mici, teritoriul dintre Nistru și Bugul de Nord. Această dominație, dacă a fost reală, nu a fost cu totul temporară deoarece, cf. letopisețelor ruso-lituaniene, după moartea fraților săi, cneazul Feodor Koriatovici a venit cu oaste lituaniană
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
N. Grigoraș, Românii de la est de Carpați și organizarea lor până la întemeierea statului medieval Moldova, în Cercetări Istorice, 8, 1977; Idem, Țara românească a Moldovei până la Ștefan cel Mare (1359-1457), Iași, 1978. 27. Gh. Brătianu, O nouă mărturie despre un voievod moldovean în secolul XIII (1277), în AARMSI, XXVII, 1944-1945, p. 231-244; M. D. Matei, Studii de istorie orășenească medievală. Moldova (sec. XIV-XVI), Suceava, 1970; Idem, Geneză și evoluție urbană în Moldova și Țara Românească până în secolul al XVII-lea, Iași
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]
-
1931, p. 50-62. Idem, Recherches sur Vicina et Cetatea Albă, București, 1935. Idem, O enigmă și un miracol istoric: poporul român, București, 1940 (ed. II, 1988). Idem, Formarea unității românești. Factorii istorici, București, 1940. Idem, O nouă mărturie despre un voievod moldovean în secolul XIII (1277), în AARMSI, tom 27, 1944-1945, p. 231-244. Idem, Tradiția istorică despre întemeierea statelor românești, București, 1945 (ed. II, 1980). Brezeanu S., De la populația romanizată la "vlahii balcanici", în RdI 29, 1976, p. 211-222. Centenarul autocefaliei
[Corola-publishinghouse/Science/1523_a_2821]