269 matches
-
arată în ce condiții sunt valide propozițiile realiste (1995, p. 42). Însă Keohane a susținut în mod constant ideea complementarității celor două programe de cercetare, iar același lucru reiese și din observația lui Powell potrivit căreia multe aspecte importante ale instituționalismului neoliberal și ale realismului structural pot fi văzute drept cazuri speciale ale unui model mai general de sistem internațional. Referitor la metafora privind cele două lumi diferite pe care le studiază neorealismul și neoliberalismul, ea este valabilă doar într-un
RELATII INTERNATIONALE by Lucian-Dumitru Dîrdală () [Corola-publishinghouse/Science/798_a_1514]
-
la adresa capitalismului. Veblen are o adevărată aversiune față de fundamentele psihologice ale marginalismului și critică analiza echilibrului economic. Acești autori resping abstracțiunile și recurg la pragma tism, la observații și experiență drept criterii principale de analiză. Mișcarea lor s-a numit Instituționalism și încearcă să lege relațiile economice de cele instituționale. Unii îl urmează pe Veblen, care insistă asupra "caracterului ritual" ca trăsătură specifică a instituțiilor, alții vor pune un accent mai mare pe aspectele sociologice ale analizei economice, cum ar fi
[Corola-publishinghouse/Science/1563_a_2861]
-
instituționale avea să lase calea liberă spre Marea Depresiune. Căutarea de legi economice geerale a fost înlocuită cu analize inductive ale aspectelor instituționale și cu raționamente sociologice, criticîndu-se capitalismul, mono polul, progresul tehnic și materialist ș.a. După circa două decenii, instituționalismul american își pierde atractivitatea în favoarea keynesismului. El se va topi, practic, în keynesism. În același timp, se vor utiliza mai mult analizele statistice și cele econometrice, în încercarea de a înțelege mai bine complexitatea economică. Sunt incluse în analiză principiile
[Corola-publishinghouse/Science/1563_a_2861]
-
antisociale. Ei propun un "stat social" care să controleze puterea și să se ocupe inclusiv de securitatea și stabilitatea indivizilor, a drepturilor lor specifice, dar și chestiuni legate de creștere și bunăstare. Aceasta este o primă variantă, prezentată sumar, dar instituționalismul va mai produce și altele în decursul secolului al XX-lea. 2.2. Școala suedeză Aproape concomitent cu instituționalismul se dezvoltă Școala suedeză de economie, sau Școala de la Stockolm, ce-l are ca principal reprezentant pe Knut Wicksell. Acesta ocupă
[Corola-publishinghouse/Science/1563_a_2861]
-
indivizilor, a drepturilor lor specifice, dar și chestiuni legate de creștere și bunăstare. Aceasta este o primă variantă, prezentată sumar, dar instituționalismul va mai produce și altele în decursul secolului al XX-lea. 2.2. Școala suedeză Aproape concomitent cu instituționalismul se dezvoltă Școala suedeză de economie, sau Școala de la Stockolm, ce-l are ca principal reprezentant pe Knut Wicksell. Acesta ocupă un loc binemeritat în istoria gîndirii economice prin modelul economic creat. El a oferit elementului timp un loc important
[Corola-publishinghouse/Science/1563_a_2861]
-
choice (alegere rațională), fără a recurge la presupunerile critice ale lui Burley și Mattli despre ignoranța guvernelor și puterea înnăscută a "Legii" ambele din ce în ce mai greu de susținut odată cu creșterea vizibilității și a politizării dreptului european începând cu anii 1980. Noul instituționalism Karen Alter (1998) se întreabă până la ce punct poate Curtea Europeană de Justiție, un tribunal internațional, să ia hotărâri impotriva intereselor statelor membre ale Uniunii Europene. Experți juridici și neofuncționaliști au afirmat că CEJ posedă o autonomie considerabilă în virtutea separării
by Diego Varela [Corola-publishinghouse/Science/952_a_2460]
-
ar putea explica prin temerea ultimelor două față de consolidarea hegemoniei americane în sistem - o explicație așadar structurală, a cărei sursă se află la al treilea nivel de analiză. În sfârșit, variabila instituționalizarea sistemului internațional este considerată (în special de către adepții instituționalismului neoliberal) ca exercitând un impact major asupra relațiilor internaționale. Opus neorealiștilor, care consideră că statele rămân principalii actori ai sistemului, iar instituțiile ar fi cel mult o variabilă dependentă, o expresie a intereselor statelor, autorii aparținând acestui curent atribuie o
[Corola-publishinghouse/Science/2061_a_3386]
-
evenimentele sistemice și comportamentul politic extern al unor state individuale. Versiunea realistă structurală (neorealismul) operează strict la nivelul sistemic, considerând că structura anarhică a sistemului constrânge statele la aplicarea principiului autoajutorării și la formarea de balanțe de putere. Opus neorealismului, instituționalismul neoliberal operează tot la nivelul sistemic, însă-și orientează observația nu doar asupra statelor, ci și (sau poate mai ales) asupra instituțiilor internaționale ca variabilă independentă modelând comportamentele statelor, indiferent de puterea lor, și relațiile internaționale în genere. În afara celor
[Corola-publishinghouse/Science/2061_a_3386]
-
a integrării -, Ernst Haas (asociat teoriei neo-funcționaliste și culminând cu teoria interdependenței complexe în formularea inițială a lui Robert Keohane și Joseph Nye). Anii ’80 sunt dominați de confruntarea dintre neorealism, așa cum a fost el dezvoltat de Kenneth Waltz, și instituționalismul neoliberal, printre ai cărui reprezentanți îi regăsim pe Keohane și Nye. În sfârșit, cea mai recentă încarnare a ideilor liberale începând cu anii ’90 și continuând să influențeze politicile promovate astăzi o reprezintă teoria „păcii democrate” (Jackson, Sørensen, 2003). O
[Corola-publishinghouse/Science/2061_a_3386]
-
recunoașterea potențialului ideilor și interacțiunilor transnaționale. Raționalismul se distinge în acea perioadă prin importanța acordată instituțiilor internaționale, valorilor, normelor și regulilor, al căror rol în formarea, păstrarea și schimbarea societății internaționale constituie preocuparea primordială a tuturor autorilor acestui curent. Ulterior, instituționalismul neoliberal, ca un curent de gândire predominant american, va regăsi o parte dintre aceste idei și interese de cercetare, adoptând însă un traseu diferit de interogare și cercetare, fără a putea valorifica tradiția Școlii engleze, pe care nu a (re
[Corola-publishinghouse/Science/2061_a_3386]
-
nu era, desigur, nouă: cooperarea internațională a fost dintotdeauna o dominantă a reflecției liberale. Neoliberalismul a profitat însă, în plan teoretic, de revenirea în centrul atenției, în știința politică, a unor personaje întru câtva uitate sau chiar discreditate: instituțiile. „Noul instituționalism” a oferit o nouă viziune asupra cadrelor generale ale politicii, inclusiv ale politicii internaționale, accentuând constrângerile pe care mediul instituțional le impune asupra comportamentului actorilor. Instituțiile internaționale încep astfel să fie abordate din ce în ce mai mult ca „variabile independente”, cercetările concentrându-se
[Corola-publishinghouse/Science/2061_a_3386]
-
astfel să fie abordate din ce în ce mai mult ca „variabile independente”, cercetările concentrându-se asupra efectelor lor asupra comportamentelor statelor și, în general, asupra vieții internaționale. Desigur, în știința politică s-a pus adeseori întrebarea „Ce este atât de nou în noul instituționalism?”, în sensul că nici cercetătorii mai vechi nu rămăseseră insensibili față de această problematică. În relațiile internaționale este greu să afirmi, spre exemplu, că un Robert Keohane nu se preocupase și înainte de efectele instituțiilor internaționale. Noul instituționalism oferă însă un cadru
[Corola-publishinghouse/Science/2061_a_3386]
-
de nou în noul instituționalism?”, în sensul că nici cercetătorii mai vechi nu rămăseseră insensibili față de această problematică. În relațiile internaționale este greu să afirmi, spre exemplu, că un Robert Keohane nu se preocupase și înainte de efectele instituțiilor internaționale. Noul instituționalism oferă însă un cadru legitim și influent din punct de vedere științific pentru configurarea unei agende de cercetare coerente. Influențele marcante venite dinspre teoria economică, sociologie și alte discipline fac ca noul instituționalism să contribuie la integrarea mai accentuată a
[Corola-publishinghouse/Science/2061_a_3386]
-
preocupase și înainte de efectele instituțiilor internaționale. Noul instituționalism oferă însă un cadru legitim și influent din punct de vedere științific pentru configurarea unei agende de cercetare coerente. Influențele marcante venite dinspre teoria economică, sociologie și alte discipline fac ca noul instituționalism să contribuie la integrarea mai accentuată a științei politice în spațiul științelor sociale. În relațiile internaționale, neoliberalii au găsit în această perspectivă un sprijin extrem de util pentru eforturile lor de extindere a sferei politicii internaționale. Era important ca domenii precum
[Corola-publishinghouse/Science/2061_a_3386]
-
defineau astfel un extrem de vast domeniu de cercetare: în domeniile non-securitare existau mult mai multe instituții internaționale, iar efectele lor asupra comportamentelor statelor promiteau să valideze teza potrivit căreia „instituțiile contează”. Există multe alte argumente în sprijinul ideii că noul instituționalism a influențat decisiv dezvoltarea programului neoliberal de cercetare în relațiile internaționale. Însă discuția nu se poate încheia fără a sublinia faptul că statul este „readus” în centrul atenției - una dintre consecințele de lungă durată și importanță majoră ale noului instituționalism
[Corola-publishinghouse/Science/2061_a_3386]
-
instituționalism a influențat decisiv dezvoltarea programului neoliberal de cercetare în relațiile internaționale. Însă discuția nu se poate încheia fără a sublinia faptul că statul este „readus” în centrul atenției - una dintre consecințele de lungă durată și importanță majoră ale noului instituționalism. În relațiile internaționale, statul este actorul principal, deși nu unicul; în orice caz, orientarea neoliberalilor către studierea fenomenului cooperării între state va conferi o prioritate clară actorilor etatici. Există multiple căi de ilustrare a genezei programului de cercetare neoliberal. În
[Corola-publishinghouse/Science/2061_a_3386]
-
și neoliberalism nu trebuie să treacă în plan secund faptul că ultimul se dezvoltă, totuși, în spațiul reflecției liberale. Termenul „neoliberalism” este folosit de Joseph Nye în 1988 (Nye, 1988), iar în același an cercetătorul realist Joseph Grieco folosește sintagma „instituționalism neoliberal”, în textul unui articol al cărui titlu face referire la „cel mai nou (newest) instituționalism liberal” (Grieco, 1988). Unii autori preferă să vorbească de „instituționalism liberal” fără alte calificări, acceptând drept implicită continuitatea între cele două programe de cercetare
[Corola-publishinghouse/Science/2061_a_3386]
-
spațiul reflecției liberale. Termenul „neoliberalism” este folosit de Joseph Nye în 1988 (Nye, 1988), iar în același an cercetătorul realist Joseph Grieco folosește sintagma „instituționalism neoliberal”, în textul unui articol al cărui titlu face referire la „cel mai nou (newest) instituționalism liberal” (Grieco, 1988). Unii autori preferă să vorbească de „instituționalism liberal” fără alte calificări, acceptând drept implicită continuitatea între cele două programe de cercetare, mai „vechi” și mai „nou”. Se pot distinge patru mari curente în spațiul liberalismului contemporan: liberalismul
[Corola-publishinghouse/Science/2061_a_3386]
-
în 1988 (Nye, 1988), iar în același an cercetătorul realist Joseph Grieco folosește sintagma „instituționalism neoliberal”, în textul unui articol al cărui titlu face referire la „cel mai nou (newest) instituționalism liberal” (Grieco, 1988). Unii autori preferă să vorbească de „instituționalism liberal” fără alte calificări, acceptând drept implicită continuitatea între cele două programe de cercetare, mai „vechi” și mai „nou”. Se pot distinge patru mari curente în spațiul liberalismului contemporan: liberalismul comercial, liberalismul republican, liberalismul sociologic și instituționalismul liberal (Nye, 1988
[Corola-publishinghouse/Science/2061_a_3386]
-
să vorbească de „instituționalism liberal” fără alte calificări, acceptând drept implicită continuitatea între cele două programe de cercetare, mai „vechi” și mai „nou”. Se pot distinge patru mari curente în spațiul liberalismului contemporan: liberalismul comercial, liberalismul republican, liberalismul sociologic și instituționalismul liberal (Nye, 1988, pp. 245-246; Baldwin, 1993, p. 4). Liberalismul comercial susține că liberul-schimb și o economie internațională bazată pe principiile pieței contribuie la dezvoltarea unui climat internațional caracterizat de pace și prosperitate. Această viziune inspiră, în mare măsură, activitatea
[Corola-publishinghouse/Science/2061_a_3386]
-
Acest corp de teorie, influent în domeniul studiilor asupra globalizării, evidențiază presiunea exercitată de societatea civilă asupra guvernelor și interdependența tot mai accentuată între acestea din urmă, în diverse arii ale vieții internaționale. În fine, al patrulea curent major este instituționalismul liberal, considerat, de regulă, matricea neoliberalismului contemporan în relațiile internaționale. Dacă replierea operată de neoliberali înspre teorii structurale îi distanțează de corpul clasic al instituționalismului liberal, prioritatea acordată instituțiilor și viziunea lor relativ optimistă asupra șanselor cooperării internaționale justifică, în
[Corola-publishinghouse/Science/2061_a_3386]
-
din urmă, în diverse arii ale vieții internaționale. În fine, al patrulea curent major este instituționalismul liberal, considerat, de regulă, matricea neoliberalismului contemporan în relațiile internaționale. Dacă replierea operată de neoliberali înspre teorii structurale îi distanțează de corpul clasic al instituționalismului liberal, prioritatea acordată instituțiilor și viziunea lor relativ optimistă asupra șanselor cooperării internaționale justifică, în bună măsură, tratarea neoliberalismului drept o variantă „mai nouă” de instituționalism liberal. Pe de altă parte, dezbaterea curentă în diverse arii de politici publice a
[Corola-publishinghouse/Science/2061_a_3386]
-
Dacă replierea operată de neoliberali înspre teorii structurale îi distanțează de corpul clasic al instituționalismului liberal, prioritatea acordată instituțiilor și viziunea lor relativ optimistă asupra șanselor cooperării internaționale justifică, în bună măsură, tratarea neoliberalismului drept o variantă „mai nouă” de instituționalism liberal. Pe de altă parte, dezbaterea curentă în diverse arii de politici publice a făcut ca prescripțiile liberalismului republican și cele ale liberalismului comercial să fie adesea incluse în conceptul de „neoliberalism”. Din acest motiv, pentru a evita confuzia, nu
[Corola-publishinghouse/Science/2061_a_3386]
-
din anii 1990 au căutat o concepție mai simplă, precum și o nouă etichetă. Cuvântul instituție a înlocuit de acum, în bună măsură, termenul regim în literatura academică din domeniul relațiilor internaționale (Simmons și Martin, 2002, p. 194). Urmând tendința noului instituționalism în știința politică, neoliberalii analizează instituțiile nu doar ca variabile dependente (spre exemplu, explicându-le formarea sau declinul), ci le privesc și ca variabile independente, preocupându-se de efectele lor în raporturile internaționale. Teza lor centrală este aceea că instituțiile
[Corola-publishinghouse/Science/2061_a_3386]
-
condiții sunt valide propozițiile realiste (Keohane și Martin, 1995, p. 42). Însă Keohane a susținut în mod constant ideea complementarității celor două programe de cercetare, iar același lucru reiese și din observația lui Powell potrivit căreia multe aspecte importante ale instituționalismului neoliberal și ale realismului structural pot fi văzute drept cazuri speciale ale unui model mai general de sistem internațional (Powell, 1993, pp. 210-211). Referitor la metafora privind cele două lumi diferite pe care le studiază neorealismul și neoliberalismul, ea este
[Corola-publishinghouse/Science/2061_a_3386]