102,412 matches
-
complexe a cultelor din România Mare. Cele mai multe lucrări au apărut în perioada interbelică 12, atunci când încheierea unor acorduri diplomatice bilaterale între România și Vatican a ținut ordinea de zi a dezbaterilor interne pentru un timp destul de îndelungat. După anul 1990, subiectele de istorie ecleziastică au fost abordate, dar secvențial; cercetătorii care le-au dezbătut nu au reușit să epuizeze această temă13. În ultimii ani au apărut lucrări mai consistente sub raportul documentării și al problemelor abordate, fără a se obține nici
Catolicii în spaţiul public. Presa catolică din România în prima jumătate a secolului al XX-lea by Iulian Ghercă [Corola-publishinghouse/Science/908_a_2416]
-
catolice din diecezele Iași și București și la rolul cultural și social pe care l-a avut Biserica Catolică în societatea românească. Bibliografia actuală a problemei este una foarte restrânsă: practic, nu s-a scris aproape nicio lucrare dedicată strict subiectului cercetat; există totuși numeroase articole și lucrări care, deși nu tratează în mod direct presa catolică din prima jumătate a secolului al XX-lea, ne oferă multe informații utile. Tot de folos sunt și cărțile apărute la Editura "Presa Bună
Catolicii în spaţiul public. Presa catolică din România în prima jumătate a secolului al XX-lea by Iulian Ghercă [Corola-publishinghouse/Science/908_a_2416]
-
deschide acest drum). Sursele care au stat la baza acestei cercetări sunt în mare parte surse primare, asupra cărora vom reveni în momentul în care ne vom referi la orizontul bibliografic. 2. Opțiuni metodologice și modul de organizare a lucrării Subiectul cercetării se încadrează în domeniul istoriei presei și al istoriei ecleziastice. Este o temă cu implicații interdisciplinare din spectrul istoriei, jurnalismului, sociologiei și al teologiei. Studiul mass-mediei a fost introdus relativ târziu între izvoarele pe care se bazează metodologia cercetării
Catolicii în spaţiul public. Presa catolică din România în prima jumătate a secolului al XX-lea by Iulian Ghercă [Corola-publishinghouse/Science/908_a_2416]
-
întreprinse s-a aflat în concordanță cu principiile fundamentale ale istoriografiei moderne 20. Exegeza a fost elaborată analizându-se un număr reprezentativ de documente de diferite categorii, pentru a asigura cercetării un grad înalt de obiectivitate. A scrie despre un subiect cu implicații religioase nu este un lucru facil, decât dacă ești în posesia unor certitudini sau adevăruri indubitabile. Astfel de teme sunt greu de abordat și tratat din mai multe motive, printre care și faptul că trebuie să te confrunți
Catolicii în spaţiul public. Presa catolică din România în prima jumătate a secolului al XX-lea by Iulian Ghercă [Corola-publishinghouse/Science/908_a_2416]
-
de teme sunt greu de abordat și tratat din mai multe motive, printre care și faptul că trebuie să te confrunți cu aserțiuni aparent infailibile ale înaintașilor. Delicatețea abordării provine și din faptul că este dificil să tratezi științific un subiect dezbătut de obicei în registrul "pasional", iar să fii echilibrat deși implicațiile politice și religioase ale oricărei afirmații sunt majore nu este simplu). Studierea materialului în conformitate cu principiul dialectic a fost orientată într-o perspectivă cronologică și comparativ-istorică, ce permite evaluarea
Catolicii în spaţiul public. Presa catolică din România în prima jumătate a secolului al XX-lea by Iulian Ghercă [Corola-publishinghouse/Science/908_a_2416]
-
obicei în registrul "pasional", iar să fii echilibrat deși implicațiile politice și religioase ale oricărei afirmații sunt majore nu este simplu). Studierea materialului în conformitate cu principiul dialectic a fost orientată într-o perspectivă cronologică și comparativ-istorică, ce permite evaluarea echidistantă a subiectului (în general) și cercetarea precisă a componentelor (în particular). Aplicarea principiilor argumentării și motivării fenomenelor a determinat caracterul nepărtinitor al acestei cercetări. Cadrul cronologic propus este cel al primei jumătăți a secolului al XX-lea. Am ales această perioadă, deoarece
Catolicii în spaţiul public. Presa catolică din România în prima jumătate a secolului al XX-lea by Iulian Ghercă [Corola-publishinghouse/Science/908_a_2416]
-
asupra mijloacelor de comunicare socială și a presei catolice, memorii, jurnale, calendare, publicațiile periodice catolice din intervalul respectiv (dar și alte tipărituri cu caracter social-politic), studii și articole ale unor publiciști ai perioadei analizate, lucrări speciale și generale referitoare la subiect, enciclicile papale și alte documente ale ierarhiei bisericești privitoare la mijloacele de comunicare, precum și surse de pe internet (menite să completeze unele informații și materiale). Documentele de arhivă constituie (alături de enciclici și de colecțiile de publicații supuse analizei) principalele surse ale
Catolicii în spaţiul public. Presa catolică din România în prima jumătate a secolului al XX-lea by Iulian Ghercă [Corola-publishinghouse/Science/908_a_2416]
-
ierarhiei bisericești privitoare la mijloacele de comunicare, precum și surse de pe internet (menite să completeze unele informații și materiale). Documentele de arhivă constituie (alături de enciclici și de colecțiile de publicații supuse analizei) principalele surse ale cercetării noastre, în condițiile în care subiectul lucrării nu a mai fost tratat, până în acest moment având așadar un grad ridicat de noutate (în Occident există numeroase lucrări referitoare la presa catolică din statele respective și la concepția Bisericii asupra mijloacelor de comunicare și stabilirea raportului acesteia
Catolicii în spaţiul public. Presa catolică din România în prima jumătate a secolului al XX-lea by Iulian Ghercă [Corola-publishinghouse/Science/908_a_2416]
-
Gregorii Papae XVI, Tipografia Vaticana, 1901, Pius X, Carta a Francisco Veuillot, 22.X.1913, PiusX, Motu proprio Fin dalla prima nostra enciclica, Pius XI, Enciclica Quas primas, Pius XII, Enciclica Mystici corporis Christi etc. Cercetarea noastră a vizat un subiect cu totul nou și de aceea, abordarea sa a îmbinat metodele modern cu cele tradiționale. Analiza presei catolice contribuie la întregirea imaginii asupra comunității catolice din România și a rolului și locului acesteia în dezvoltarea societății românești din prima jumătate
Catolicii în spaţiul public. Presa catolică din România în prima jumătate a secolului al XX-lea by Iulian Ghercă [Corola-publishinghouse/Science/908_a_2416]
-
ramuri ale istoriei generale (ca de exemplu, cea a literaturii, a realizărilor economice sau a mișcărilor sociale), istoria presei nu se poate construi și nici înțelege fără o constantă referire la evoluția în ansamblu a societății. Poate că dintre toate subiectele de cercetare istorică, ziarul este cel care are raporturile cele mai strânse cu starea politică, cu situația economică, organizarea socială și nivelul cultural din țara și din epoca pe care o reflectă 24. Reproșurile aduse presei 25 superficialitatea, nerespectarea sau
Catolicii în spaţiul public. Presa catolică din România în prima jumătate a secolului al XX-lea by Iulian Ghercă [Corola-publishinghouse/Science/908_a_2416]
-
normă de fidelitate față de stat74. I.1.2. Giuseppe Chiaudano și modelul ziarului catolic Pentru a înțelege cum defineau autoritățile ecleziastice ziarul catolic la începuturile secolului al XX-lea, facem referire la o lucrare în care a fost tratat acest subiect: Il giornale cattolico. Criteri e norme (1913) a iezuitului Giuseppe Chiaudano 75. Autorul a sintetizat modul în care era perceput conceptul de jurnalism catolic în acea perioadă, pe când exprima și poziția oficială a Bisericii cu privire la subiectul în cauză. Lucrarea cuprinde
Catolicii în spaţiul public. Presa catolică din România în prima jumătate a secolului al XX-lea by Iulian Ghercă [Corola-publishinghouse/Science/908_a_2416]
-
a fost tratat acest subiect: Il giornale cattolico. Criteri e norme (1913) a iezuitului Giuseppe Chiaudano 75. Autorul a sintetizat modul în care era perceput conceptul de jurnalism catolic în acea perioadă, pe când exprima și poziția oficială a Bisericii cu privire la subiectul în cauză. Lucrarea cuprinde nouă dialoguri scurte și un apendice. Personajul principal era un preot, don Eusebio, care încerca să clarifice îndoielile celor doi nepoți ai săi (avocatul Mario și inginerul Alessandro) legate de jurnalismul catolic. Apendicele includea o scrisoare
Catolicii în spaţiul public. Presa catolică din România în prima jumătate a secolului al XX-lea by Iulian Ghercă [Corola-publishinghouse/Science/908_a_2416]
-
Bisericii Catolice, care hotăra în definitiv care trebuia să fie concepția Bisericii despre presă și care era rolul publicațiilor în cadrul acesteia, dar și în societate 76. Au fost abordate două probleme fundamentale referitoare la presa catolică. Prima se referea la subiectele ce trebuiau evitate de o publicație catolică, iar a doua la prezentarea unui model pentru presa catolică, punctându-se caracteristicile principale. Autorul a explicat ce teme să omita un ziar catolic pentru a se putea numi astfel și ce subiecte
Catolicii în spaţiul public. Presa catolică din România în prima jumătate a secolului al XX-lea by Iulian Ghercă [Corola-publishinghouse/Science/908_a_2416]
-
subiectele ce trebuiau evitate de o publicație catolică, iar a doua la prezentarea unui model pentru presa catolică, punctându-se caracteristicile principale. Autorul a explicat ce teme să omita un ziar catolic pentru a se putea numi astfel și ce subiecte putea să abordeze. Nu era vorba despre un ziar specializat pe o temă, ci despre unul care trata diverse subiecte, precum politică, religie și multe altele. În primul rând, nu era permisă încurajarea și răspândirea ereziilor, deoarece "cine nu are
Catolicii în spaţiul public. Presa catolică din România în prima jumătate a secolului al XX-lea by Iulian Ghercă [Corola-publishinghouse/Science/908_a_2416]
-
caracteristicile principale. Autorul a explicat ce teme să omita un ziar catolic pentru a se putea numi astfel și ce subiecte putea să abordeze. Nu era vorba despre un ziar specializat pe o temă, ci despre unul care trata diverse subiecte, precum politică, religie și multe altele. În primul rând, nu era permisă încurajarea și răspândirea ereziilor, deoarece "cine nu are credință catolică nu este catolic". Pentru a sprijini această idee, oferea ca exemplu existența ziarelor moderniste, care au susținut că
Catolicii în spaţiul public. Presa catolică din România în prima jumătate a secolului al XX-lea by Iulian Ghercă [Corola-publishinghouse/Science/908_a_2416]
-
o continuă și explicită propovăduire a catolicismului prin toate articolele sale (evenimente, reportaje internaționale), atâta timp cât nu erau depășite limitele indicate de credință. Însă acest lucru nu era posibil: dacă un ziar era catolic, nu putea fi aconfesional. Chiar și în subiectele care îi interesau pe cei ce nu erau catolici, trebuiau să existe dovezi de catolicism, deoarece un ziar care nu proceda astfel crea confuzie în rândul catolicilor stârnindu-le indiferența, mai ales dacă cititorii știau că el se adresează acestei
Catolicii în spaţiul public. Presa catolică din România în prima jumătate a secolului al XX-lea by Iulian Ghercă [Corola-publishinghouse/Science/908_a_2416]
-
a fi publicat. În cazul mirenilor de confesiune catolică, autoritatea ecleziastică a dispus verificarea înaintea publicării a articolelor în care aceștia tratau teme religioase 145. Papa a denunțat dualitatea anumitor publicații italiene care susțineau că erau catolice, dar nu tratau subiecte referitoare la atacurile suferite de Biserică 146. Papa Pius X a făcut referire la problema mijloacelor de informare mai mult din punct de vedere normativ: le-a amintit episcopilor că trebuiau să fie atenți în privința articolelor care ajungeau la credincioși
Catolicii în spaţiul public. Presa catolică din România în prima jumătate a secolului al XX-lea by Iulian Ghercă [Corola-publishinghouse/Science/908_a_2416]
-
politice diferite au provocat discuții publice acide între El Siglo Futuro și La Fe, concretizate prin ruptura din 1888 și crearea Partidului Integrist, al cărui ziar avea să fie El Siglo Futuro. În 1887, din cele 492 de ziare cu subiect politic, 70 erau ale republicanilor. Cele mai importante erau: El Globo, El Solfeo, La Vanguardia, La República, La justicia. Anarhismul (clandestin până în 1881) a dispus și el de presă și s-a manifestat în publicații precum El Orden, Las Replesalias
Catolicii în spaţiul public. Presa catolică din România în prima jumătate a secolului al XX-lea by Iulian Ghercă [Corola-publishinghouse/Science/908_a_2416]
-
Alte publicații adresate femeilor erau La Mujer y el Trabajo (1912-1930) și Acción Católica Femenina 189. Diversificarea și dezvoltarea presei spaniole au avut de suferit în 1898 din cauza pierderii credibilității, ca urmare a modului de abordare inconsecvent și exagerat a subiectului referitor la Războiul colonial 190. În spațiul politic liberal, s-au dezvoltat câteva ziare pe lângă "Societatea Editorială a Spaniei" (1906), cunoscută ca Trustul, care era proprietara mai multor publicații importante, precum El liberal, El Imparcial și El Heraldo de Madrid
Catolicii în spaţiul public. Presa catolică din România în prima jumătate a secolului al XX-lea by Iulian Ghercă [Corola-publishinghouse/Science/908_a_2416]
-
196. Era dificil să se catalogheze drept "catolic" sau "necatolic" un mijloc de comunicare precum ziarul, deoarece pe parcursul existenței lui se schimbau directorii și circumstanțele sociale, ziariștii care scriau în el, temele de discuție și viziunile ierarhiei; mai mult, majoritatea subiectelor pe care le tratau jurnalele de informație generală nu erau legate strict de credință. Din acest motiv, a analiza ziarele într-un mod unitar în timp era destul de dificil, deși teoretic li se puteau atribui orientări clare în anumite domenii
Catolicii în spaţiul public. Presa catolică din România în prima jumătate a secolului al XX-lea by Iulian Ghercă [Corola-publishinghouse/Science/908_a_2416]
-
publicația Almanacco manuale della Buona Stampa, care conținea un raport complet al ziarelor catolice: 759 de titluri cu apariție regulată (1920), dintre care 24 erau jurnale, 40 reviste culturale, 173 ziare cu teme religioase, sociale și economice; 120 ziare aveau subiecte preponderent religioase, 99 erau buletine de dieceză iar 303 buletine parohiale 230. Cu doi ani înainte, în 1918, ziarele catolice însumau aproximativ 20 de jurnale și peste 100 de publicații cu apariție săptămânală și lunară, distribuite în toată Italia 231
Catolicii în spaţiul public. Presa catolică din România în prima jumătate a secolului al XX-lea by Iulian Ghercă [Corola-publishinghouse/Science/908_a_2416]
-
În martie 1945, ziarul avea un tiraj de 71.000 de exemplare, iar în luna decembrie a aceluiași an a crescut la 170.000, deși vânzările reale se situau în jurul de 140.000 de exemplare. Le Monde se axa pe subiecte culturale și de politică externă, iar la început concorda în multe aspecte cu ideile guvernului francez. Le Monde a adoptat o poziție critică și față de anumite probleme ecleziastice, precum Conciliul Vatican II, dispozițiile din enciclica Humanae vitae sau atitudinea față de
Catolicii în spaţiul public. Presa catolică din România în prima jumătate a secolului al XX-lea by Iulian Ghercă [Corola-publishinghouse/Science/908_a_2416]
-
o chestiune mare și delicată, de a cărei rezolvare atârnă, în parte, liniștea și viitorul țării"276. S-a propus ca statul să țină cont de evoluția cultelor de-a lungul secolelor, sau să analizeze regimul acestora din alte țări. Subiectul confesional nu era o doar problemă religioasă, ci și una națională, de stat: "Religia poporului român în raport cu religia celorlalte popoare din cuprinsul României, nu este o problemă de ordin pur bisericesc sau administrativ, pe care să o poată rezolva un
Catolicii în spaţiul public. Presa catolică din România în prima jumătate a secolului al XX-lea by Iulian Ghercă [Corola-publishinghouse/Science/908_a_2416]
-
tabloul etnic, deoarece în foarte puține cazuri religia se suprapunea pe o anumită naționalitate"278. Marea Unire a schimbat radical situația existentă în ceea ce privea cultele. În Constituția din martie 1923, s-au regăsit articole și legi referitoare la acest subiect. În articolul 22, de exemplu, se specifica: "Libertatea conștiinței este absolută. Statul garantează tuturor cultelor deopotrivă libertatea de protecțiune, întrucât exercițiul lor nu aduce atingere ordinii publice, bunelor moravuri și legilor de organizare ale Statului"279. După 1918, aproape toate
Catolicii în spaţiul public. Presa catolică din România în prima jumătate a secolului al XX-lea by Iulian Ghercă [Corola-publishinghouse/Science/908_a_2416]
-
o va scrie M. Theodorian Carada, iar cea externă, Hildebrand Frollo. Cenzurile și bibliografia o vor face, după diferitele ramuri de știință aceia care tratează temele respective"343. Observăm din tematica acestei publicații că a fost una preponderant culturală, cu subiecte de istorie, filosofie, teologie, literatură, arheologie, dar și cu rubrici politice, știri din arhidieceză, știri externe și alte informații. Referindu-se la "modul de a scrie" în această publicație, arhiepiscopul Netzhammer a precizat că orice polemică era interzisă în paginile
Catolicii în spaţiul public. Presa catolică din România în prima jumătate a secolului al XX-lea by Iulian Ghercă [Corola-publishinghouse/Science/908_a_2416]