10,419 matches
-
loveau diferențiat păpușa gonflabilă sau jucăriile de pluș oferite (Jerard și Walters, 1960). Păstrând condițiile de mai sus, copiii loveau mult mai puternic jucăriile numai dacă în prealabil văzuseră un film în care un adult făcea același lucru. Gentry (1970 citat de Pahlavan, 1987) a încercat să compare reacțiile provocate de frustrare cu cele provocate de insultă. După ce au realizat o sarcină de numărare în care fiecare greșeală a complicelui experimentatorului era semnalată fie prin administrarea de șocuri electrice, fie prin
Comportamentul agresiv by Farzaneh Pahlavan [Corola-publishinghouse/Science/919_a_2427]
-
declanșarea unei stări afective negative Fie că este vorba despre stimularea "ostilă" fizică (șoc electric, temperatură, zgomot) sau psihologică (insultă, eșec, frustrare), unul dintre declanșatorii primari ai agresivității este nevoia de a reacționa la dezgust. Într-un experiment (Baron, 1988 citat de Baron et al., 1994) subiecții trebuiau să pregătească o reclamă pentru un nou produs. Propunerile lor sunt ulterior evaluate și criticate de către un complice al experimentatorului. În una din condițiile experimentale, critica clară și directă trebuia exprimată pe un
Comportamentul agresiv by Farzaneh Pahlavan [Corola-publishinghouse/Science/919_a_2427]
-
de mare importanță: declanșarea unui comportament de atac sau ofensiv în situația în care stimularea se produce în prezența mai multor organisme din aceeași specie sau de specii diferite, iar orice posibilitate de fugă este exclusă (Ulrich și Azrin, 1962 citat de Pahlavan). Rezultatele la animale. Numeroase studii experimentale au fost realizate pentru a se determina efectul diferitelor variabile, externe sau interne, asupra declanșării comportamentului ofensiv. S-a încercat astfel identificarea factorilor ce afectează intensitatea și frecvența reacțiilor ofensive imediate, manifestate
Comportamentul agresiv by Farzaneh Pahlavan [Corola-publishinghouse/Science/919_a_2427]
-
de filum în declanșarea comportamentului ofensiv la animalele ce au fost supuse unor stimulări "aversive" i-a determinat pe cercetători să emită ipoteza conform căreia atât la oameni, cât și la animalele există o tendință înnăscută spre agresivitate (Lorenz, 1966 citat de Pahlavan, 1987). O ipoteză contrară afirmă în schimb că comportamentul ofensiv nu trebuie considerat la fel cu cel alimentar, sexual etc. (Scott, 1958 citat de Pahlavan, 1987). În opinia autorilor ultimei ipoteze, nu există nici un mecanism capabil să suscite
Comportamentul agresiv by Farzaneh Pahlavan [Corola-publishinghouse/Science/919_a_2427]
-
atât la oameni, cât și la animalele există o tendință înnăscută spre agresivitate (Lorenz, 1966 citat de Pahlavan, 1987). O ipoteză contrară afirmă în schimb că comportamentul ofensiv nu trebuie considerat la fel cu cel alimentar, sexual etc. (Scott, 1958 citat de Pahlavan, 1987). În opinia autorilor ultimei ipoteze, nu există nici un mecanism capabil să suscite în mod spontan un stimul intern care să declanșeze atacul. Acești cercetători consideră că mecanismele fiziologice asociate atacului sunt diferite de cele care declanșează comportamentul
Comportamentul agresiv by Farzaneh Pahlavan [Corola-publishinghouse/Science/919_a_2427]
-
să moduleze efectul factorilor "ostili" asupra comportamentului efectiv al indivizilor. Dificultățile de interpretare legate de efectul contextului interpersonal al receptării stimulilor "ostili" n-au putut fi evitate decât în foarte puține studii precum cele ale lui Kelly și Hake (1970 citat de Pahlavan) sau în cele realizate de către mine și colegii mei (da Gloria, Duda, Pahlavan și Bonnet, 1990; da Gloria, Duda, Pahlavan și Bonnet, 1989 citat de Pahlavan, Bonnet și Duda, 2000). Celelalte studii citate au folosit, în general, o
Comportamentul agresiv by Farzaneh Pahlavan [Corola-publishinghouse/Science/919_a_2427]
-
evitate decât în foarte puține studii precum cele ale lui Kelly și Hake (1970 citat de Pahlavan) sau în cele realizate de către mine și colegii mei (da Gloria, Duda, Pahlavan și Bonnet, 1990; da Gloria, Duda, Pahlavan și Bonnet, 1989 citat de Pahlavan, Bonnet și Duda, 2000). Celelalte studii citate au folosit, în general, o metodologie ce implica contextele interpersonale, de aceea interpretarea rezultatelor a fost mai dificilă. Experimentele pe care le-am analizat semnalează că diversele specii de animale care
Comportamentul agresiv by Farzaneh Pahlavan [Corola-publishinghouse/Science/919_a_2427]
-
și faptele reale se poate explica prin faptul că manifestarea agresivității împotriva femeii ar putea elimina inhibițiile și ar permite astfel bărbatului să perceapă femeia ca pe o amenințare serioasă la adresa propriei sale imagini de sine (Thompson și Richardson, 1983 citat de Richardson et al., 1999). În timpul realizării unei sarcini de ordin competitiv, performanța participanților de sex masculin este evaluată ca fiind superioară, inferioară sau echivalentă normelor anunțate. În timpul derulării experimentului, femeia care îl coordonează lansează la adresa bărbaților cuvinte denigratoare sau
Comportamentul agresiv by Farzaneh Pahlavan [Corola-publishinghouse/Science/919_a_2427]
-
acestuia par suficiente pentru ca bărbatul să adopte un comportament agresiv față de femeie. Subiecții mai puțin agresivi sunt cei mai puțin amenințați și ai căror performanță a obținut o evaluare medie, în absența cuvintelor jignitoare (Richardson, Leonard, Taylor și Hammock, 1985 citat de Richardson et al., 1999). Amenințarea la adresa propriei imagini de sine este deci unul dintre factorii care interferează cu normele ce interzic agresiunea împotriva femeii. Apartenența etnică pare de asemenea să joace un rol important în alegerea victimei. Indivizii manifestă
Comportamentul agresiv by Farzaneh Pahlavan [Corola-publishinghouse/Science/919_a_2427]
-
care nu au aceeași origine etnică, mai ales dacă cei care afișează un astfel de comportament au prejudecăți rasiale. Dar acești indivizi par să fie mult mai agresivi în general, indiferent de apartenența etnică a victimei (Leonard și Taylor, 1981 citat de Baron et al., 1994). Aceste ipoteze au fost parțial validate de studiile empirice. Cu excepția câtorva experimente, rezultatele studiilor scot în evidență joncțiunea unui ansamblu de factori ce determină alegerea victimei aparținând unui grup etnic diferit de cel al agresorului
Comportamentul agresiv by Farzaneh Pahlavan [Corola-publishinghouse/Science/919_a_2427]
-
observatorului în sală și mai puțină atunci când acesta pleacă. * Ce fac observatorii? Un observator poate interveni pentru aplanarea conflictului sau, dimpotrivă, poate proceda în așa fel încât antagoniștii să se ia la harță și mai rău. Felson și Steadman (1982 citat de Tedeschi et al., 1994) au constatat că, în cazul atacurilor criminale sau a omuciderilor, prezența unei terțe persoane îi incită pe agresori, determinându-i să-și ducă la bun sfârșit planul. Uneori aceeași observatori pot participa ei înșiși la
Comportamentul agresiv by Farzaneh Pahlavan [Corola-publishinghouse/Science/919_a_2427]
-
grele n-ar fi. Dar aceleași capacități ne pot face să comitem erori de judecată sau de percepție. Simpla prezență a obiectelor asociate violenței îi poate crește unei persoane provocate tendința de comitere a actelor agresive. Berkowitz și LePage (1967 citat de Pahlavan, 1987) au constatat că anumite obiecte pot deveni elemente care să favorizeze agresivitatea la subiecții prealabil provocați de către complicele experimentatorului. Într-un studiu asupra acestui efect, subiecții aveau posibilitatea să se răzbune pe complicele care-i insultaseră prin
Comportamentul agresiv by Farzaneh Pahlavan [Corola-publishinghouse/Science/919_a_2427]
-
numele personajului jucat de Kirk Douglas). Pentru celelalte condiții experimentale, numele complicelui n-avea nici o legătură cu filmul. Rezultatele semnalează că subiecții administrau mai multe șocuri complicelui dacă acesta purta același nume cu personajul din film (Geen și Berkowitz, 1966 citat de Pahlavan). Berkowitz a integrat într-o serie de experimente și alte atribute asociate agresivității. El a pus un revolver sau un pistol lângă aparatul ce indica nivelul de șocuri propuse. În condiții neutre aceste obiecte au fost înlocuite cu
Comportamentul agresiv by Farzaneh Pahlavan [Corola-publishinghouse/Science/919_a_2427]
-
Carlson et al., 1990). Pentru Sabini (1992) aceste rezultate nu sunt în totalitate concludente. Se poate crede că subiecții care au recunoscut că sunt suspicioși în timpul experimentului erau tocmai subiecții mai puțin cooperanți. * Agresivitatea și transferul de activare Zillmann (1979 citat de Tedeschi et al., 1994) admite că atributele asociate violenței pot declanșa agresivitatea, dar pune la îndoială explicațiile propuse de Berkowitz și LePage (1967). În opinia lui Zillmann, stimulii folosiți în timpul experimentelor posedă toți un cu totul alt caracter ce
Comportamentul agresiv by Farzaneh Pahlavan [Corola-publishinghouse/Science/919_a_2427]
-
devenit tocmai elementul care a cauzat manifestarea agresivității. Reluarea experimentului cu alte forme de manipulare a activării fiziologice precum activitățile sportive intense a permis verificarea efectului de transfer al activării asupra comportamentului agresiv al subiecților (Zillmann, Johnson și Day, 1974 citat de Tedeschi et al., 1994). Una dintre interpretările creșterii agresivității prin activare fiziologică se bazează pe natura motivațională a efectului: activarea difuză dinamizează comportamentul în derulare, intensificând astfel toate activitățile individului. S-a demonstrat, de exemplu, că înlocuirea ofensei cu
Comportamentul agresiv by Farzaneh Pahlavan [Corola-publishinghouse/Science/919_a_2427]
-
activarea fiziologică dinamizează orice comportament în derulare, chiar și pe cel agresiv. * Erotismul și transferul de activare Rezultatele altor experimente contrazic poziția lui Zillmann. O jumătate dintre subiecții care au participat la un experiment realizat de Baron și Bell (1977 citat de Baron et al., 1994) au fost jigniți din cauza unei evaluări degradante. Apoi toți subiecții au fost repartizați în cinci condiții diferite: să privească diapozitive neutre, diapozitive cu femei îmbrăcate în neglijeuri sau costume de baie, fotografii din Playboy, diapozitive
Comportamentul agresiv by Farzaneh Pahlavan [Corola-publishinghouse/Science/919_a_2427]
-
activitatea sexuală. Rezultatele arată că stimularea erotică a diminuat nivelul de răzbunare manifestat de către subiecții provocați, în afară de situația textului ascultat. În cazul subiecților care nu au fost provocați, nu s-a înregistrat nici un efect. Într-un studiu ulterior (Baron, 1979 citat de Baron et al., 1994), același gen de prelucrare a fost folosit pentru subiecți de sex feminin. Rezultatele au înregistrat o diminuare a agresivității în fața imaginilor cu bărbați în costum de baie. În schimb, diapozitivele cu bărbați goi sau cu
Comportamentul agresiv by Farzaneh Pahlavan [Corola-publishinghouse/Science/919_a_2427]
-
studii, pe teren și în laborator, pentru a determina efectul pornografiei violente. Studiile indică că imaginile pornografice violente favorizează acceptarea violenței față de femei, constituind astfel unul dintre factorii comportamentului agresiv împotriva femeilor (Donnerstein și Berkowitz, 1981; Malamuth și Briere, 1986 citat de Malamuth, 1998). Într-unul din experimentele lui Malamuth, bărbații erau lăsați mai întâi să privească fie un film erotic non violent, fie unul cu violuri. Apoi erau rugați să-și imagineze diverse situații de natură sexuală. Cei care au
Comportamentul agresiv by Farzaneh Pahlavan [Corola-publishinghouse/Science/919_a_2427]
-
și în cazul vizualizării frecvente a filmelor cu violență, urmărirea repetată a filmelor erotice violente îi poate face pe spectatori (bărbați sau femei) mult mai toleranți față de violențele împotriva femeilor și mai puțin toleranți cu victima (Zillmann și Bryant, 1984 citat de Tedeschi et al., 1994). Modele agresive: învățarea agresivității Am abordat în capitolele anterioare diferitele motivații ale agresivității sau instigării la agresiune și factorii ce ar putea determina pe termen scurt gradul de agresivitate manifestat. De acum încolo ne vom
Comportamentul agresiv by Farzaneh Pahlavan [Corola-publishinghouse/Science/919_a_2427]
-
context nu trebuie să agreseze. Prin urmare, dacă agresivitatea este necesară pentru supraviețuire, folosirea sa contextuală adecvată este și mai importantă. * Observarea (modeling) și agresivitatea justificată Primele încercări de anticipare a comportamentului agresiv (Bandura, Ross și Ross, 1961; Berkowitz, 1969 citat de Pahlavan, 1987) studiază procesele prin care agresivitatea se învață, se conservă și se reproduce. Bandura (1983) consideră că agresivitatea, ca orice alt comportament, se poate învăța și înmagazina prin experiențe directe sau indirecte, prin întărire sau pedeapsă. Berkowitz și
Comportamentul agresiv by Farzaneh Pahlavan [Corola-publishinghouse/Science/919_a_2427]
-
prin întărire sau pedeapsă. Berkowitz și LePage (1967) sugerează că prezența atributelor asociate violenței crește probabilitatea agresivității prin intermediul unui proces de amorsare (activare datorată unei amorse). În opinia lui Eron și a colegilor săi (Eron, Banta, Walder și Laulichet, 1961 citat de Eron, 1994), comportamentele agresive se învață cu ajutorul unor agenți de socializare (părinții, semenii, profesorii). Acești agenți, considerați modele de referință, pot întări sau inhiba anumite comportamente. Învățarea prin observație se poate realiza de asemenea atunci când copilul se află în fața
Comportamentul agresiv by Farzaneh Pahlavan [Corola-publishinghouse/Science/919_a_2427]
-
fi martorul unor violențe repetate îi poate crea copilului o viziune negativă despre lumea socială. Pentru a-i face față, copilul va agresa și el la rândul lui pentru că agresivitatea ar fi comportamentul cel mai adaptat (Huesmann și Eron, 1984 citat de Eron, 1994). Familia locul dragostei și dușmăniei. Relațiile sociale ale copilului încep să se dezvolte încă de la naștere. Grija maternă și relațiile sociale afectuoase (contactul fizic, privirea etc.) contribuie la formarea atașamentului securizant față de cel care se ocupă de
Comportamentul agresiv by Farzaneh Pahlavan [Corola-publishinghouse/Science/919_a_2427]
-
pentru delicvență și crime violente față de indivizii care n-au fost supuși unor tratamente înjositoare. Persistența la maturitate a agresivității învățate în copilărie demonstrează stabilitatea acestui tip de comportament, mai ales la subiecții de sex masculin (Huesmann et al., 1984 citat de Eron, 1994). Aceleași studii precizează că violența față de soție, pedepsirea propriilor copii sau criminalitatea la vârsta de 30 ani sunt legate de agresivitatea manifestată față de semeni la vârsta de 8 ani. În plus, unele cercetări demonstrează existența unei stabilități
Comportamentul agresiv by Farzaneh Pahlavan [Corola-publishinghouse/Science/919_a_2427]
-
și prin observare. Agresivitatea părinților îndreptată împotriva altor membri ai familiei poate constitui o cauză suplimentară. În unele familii, interacțiunea pe bază de pedepse conduce de asemenea la folosirea agresivității, pentru apărare, dar și pentru satisfacerea nevoilor personale (Patterson, 1986 citat de Dishion, Patterson și Griesler, 1994). Întărirea și principiul de reciprocitate creează și menține comportamentul agresiv la copii. Dacă părinții se agresează reciproc, ei contribuie astfel la învățarea comportamentului agresiv de către copil. Efectul conflictului dintre părinți pare să fie și
Comportamentul agresiv by Farzaneh Pahlavan [Corola-publishinghouse/Science/919_a_2427]
-
de autoreglare a eventualelor manifestări agresive. Într-un climat familial permisiv, agresivitatea întărită prin aprobare îl poate face pe copil să înțeleagă că el poate să tragă anumite foloase din propriile acte agresive (Patterson, 1986; Patterson, Littman și Bricker, 1967 citat de Dishion et al., 1994). O astfel de învățare se produce într-un mediu familial în care agresivitatea se poate declanșa fără a mai putea fi controlată. Neglijența și maltratarea de către părinți stau la baza unei socializări lacunare din partea copilului
Comportamentul agresiv by Farzaneh Pahlavan [Corola-publishinghouse/Science/919_a_2427]