10,805 matches
-
sentiment mai complex 71. 29. Tragicul ca limită a humorului Marele humor își are una din limite în tragic. Humoristul nu se apleacă asupra rănii precum eroul tragic. Leziunile sale nu sînt mortale și nu obișnuiesc să reprime zîmbetul. Eroul tragic poate dovedi măreție în însăși dispariția sa, dar durerea și tristețea exclud posibilitatea surîsului. Humoristul știe că viața are în aceeași măsură tragediile și comediile sale. Experiența sa de viață, fie datorată propriului destin, fie trăirii unor destine străine, poate
by Harald Hőffding [Corola-publishinghouse/Science/956_a_2464]
-
contopire, acă tragicul e de așa natură încît nu mai alsă nici o putere sau nici un loc liber înrîuririi elementelor luminoase asupra sufletului. Armonia cosmică, în care humoristul crede, în mod conștient sau inconștient, se risipește dacă există un destin absolut tragic în care suferința și pieirea sînt unul și același lucru. Numai eroul tragic și nu humoristul ca atare afirmă, într-o asemenea catastrofă, nublețea omenirii. Humoristul este gata să acorde locul eroului tragic. Dar el nici nu face un pas
by Harald Hőffding [Corola-publishinghouse/Science/956_a_2464]
-
sau nici un loc liber înrîuririi elementelor luminoase asupra sufletului. Armonia cosmică, în care humoristul crede, în mod conștient sau inconștient, se risipește dacă există un destin absolut tragic în care suferința și pieirea sînt unul și același lucru. Numai eroul tragic și nu humoristul ca atare afirmă, într-o asemenea catastrofă, nublețea omenirii. Humoristul este gata să acorde locul eroului tragic. Dar el nici nu face un pas înapoi în fața oricui altuia. Și mai cu seamă nu dă înapoi în fața celor
by Harald Hőffding [Corola-publishinghouse/Science/956_a_2464]
-
se risipește dacă există un destin absolut tragic în care suferința și pieirea sînt unul și același lucru. Numai eroul tragic și nu humoristul ca atare afirmă, într-o asemenea catastrofă, nublețea omenirii. Humoristul este gata să acorde locul eroului tragic. Dar el nici nu face un pas înapoi în fața oricui altuia. Și mai cu seamă nu dă înapoi în fața celor care, fără să aibă ei înșiși ceva tragic în existență, își petrec viața cu discursuri despre ceea ce au săvîrșit și
by Harald Hőffding [Corola-publishinghouse/Science/956_a_2464]
-
o asemenea catastrofă, nublețea omenirii. Humoristul este gata să acorde locul eroului tragic. Dar el nici nu face un pas înapoi în fața oricui altuia. Și mai cu seamă nu dă înapoi în fața celor care, fără să aibă ei înșiși ceva tragic în existență, își petrec viața cu discursuri despre ceea ce au săvîrșit și au îndurat eroii tragici. În afară de asta, humoristul protestează împotriva ideii că tragicul ar trebuie să exprime, în ciuda experienței, esența cea mai intimă a vieții. Așa ceva nu-i decît
by Harald Hőffding [Corola-publishinghouse/Science/956_a_2464]
-
nu face un pas înapoi în fața oricui altuia. Și mai cu seamă nu dă înapoi în fața celor care, fără să aibă ei înșiși ceva tragic în existență, își petrec viața cu discursuri despre ceea ce au săvîrșit și au îndurat eroii tragici. În afară de asta, humoristul protestează împotriva ideii că tragicul ar trebuie să exprime, în ciuda experienței, esența cea mai intimă a vieții. Așa ceva nu-i decît romantism. Eroul tragic însuși nu va avea timp și simț pentru asemenea susțineri; el simte că
by Harald Hőffding [Corola-publishinghouse/Science/956_a_2464]
-
își petrec viața cu discursuri despre ceea ce au săvîrșit și au îndurat eroii tragici. În afară de asta, humoristul protestează împotriva ideii că tragicul ar trebuie să exprime, în ciuda experienței, esența cea mai intimă a vieții. Așa ceva nu-i decît romantism. Eroul tragic însuși nu va avea timp și simț pentru asemenea susțineri; el simte că este plasat la limita tuturor circumstanțelor omenești și oricărei forțe umane: deși energia lui o depășeșete pe aceea de care dispune humoristul ca atare, aceasta se irosește
by Harald Hőffding [Corola-publishinghouse/Science/956_a_2464]
-
vieții ce se află dincolo de marele humor intervine întocmai ca un cutremur. Poate că se anunță, ca și acesta, prin niște zguduiri premergătoare. Nu depinde însă de noi faptul că trăim așa ceva. Poate ce ne-am putea sustrage unui destin tragic, renunțînd la o acțiune pe care ne-o pretinde idealul nostru de viață. Atunci însă accentul atic cade pe abandonarea acțiunii respective și tema aceasta e legată de discutarea relației dintre acțiune și humor, chestiune despre care vom trata un
by Harald Hőffding [Corola-publishinghouse/Science/956_a_2464]
-
humorului dinspre latura activă, tot astfel tragicul absolut desemnează limita față de latura pasivă. Humoristul socotește că a căutat și a urmat calea justă, onest și de bună credință, fără să omită vreo temă ce ar fi putut pricinui niște conflicte tragice. El recunoaște că această cale l-apurtat prin ținuturi blînde și că tensiunea pe care a creat-o punctul său de vedere, ca orice poziție serioasă privind viața, trebuie considerată ca o armonie în comparație cu durerea tragică. Se cuvine poate să adaug
by Harald Hőffding [Corola-publishinghouse/Science/956_a_2464]
-
fi putut pricinui niște conflicte tragice. El recunoaște că această cale l-apurtat prin ținuturi blînde și că tensiunea pe care a creat-o punctul său de vedere, ca orice poziție serioasă privind viața, trebuie considerată ca o armonie în comparație cu durerea tragică. Se cuvine poate să adaug că nu ar da înapoi, în măsura în care un destin tragic ar fi inevitabil, fără să aducă o pagubă propriului suflet. Admirația sa pentru eroii tragici se bazează pe înțelegere. În parte, el poate prea bine să
by Harald Hőffding [Corola-publishinghouse/Science/956_a_2464]
-
blînde și că tensiunea pe care a creat-o punctul său de vedere, ca orice poziție serioasă privind viața, trebuie considerată ca o armonie în comparație cu durerea tragică. Se cuvine poate să adaug că nu ar da înapoi, în măsura în care un destin tragic ar fi inevitabil, fără să aducă o pagubă propriului suflet. Admirația sa pentru eroii tragici se bazează pe înțelegere. În parte, el poate prea bine să se transpună în niște situații care nu depășesc, în ce-l privește, lumea posibilităților
by Harald Hőffding [Corola-publishinghouse/Science/956_a_2464]
-
poziție serioasă privind viața, trebuie considerată ca o armonie în comparație cu durerea tragică. Se cuvine poate să adaug că nu ar da înapoi, în măsura în care un destin tragic ar fi inevitabil, fără să aducă o pagubă propriului suflet. Admirația sa pentru eroii tragici se bazează pe înțelegere. În parte, el poate prea bine să se transpună în niște situații care nu depășesc, în ce-l privește, lumea posibilităților în parte, recunoaște că tragedia dezvăluie o limită față de armonia dintre valoare și realitate. Dar
by Harald Hőffding [Corola-publishinghouse/Science/956_a_2464]
-
transpună în niște situații care nu depășesc, în ce-l privește, lumea posibilităților în parte, recunoaște că tragedia dezvăluie o limită față de armonia dintre valoare și realitate. Dar el nu renunță să fie un erou, pentru motivul că nu este tragic. Luptă să se afirme prin perseverența convingerii despre coerența și valoarea vieții, în pofida tuturor dizarmoniilor individuale. Această luptă îl poate împinge pînă la limita tragicului. Dacă aceasta trebuie depășită, se naște întrebarea dacă el e în stare să treacă peste
by Harald Hőffding [Corola-publishinghouse/Science/956_a_2464]
-
despre coerența și valoarea vieții, în pofida tuturor dizarmoniilor individuale. Această luptă îl poate împinge pînă la limita tragicului. Dacă aceasta trebuie depășită, se naște întrebarea dacă el e în stare să treacă peste metamorfoza fără de care nu se naște eroul tragic. În cartea cu vederi largi a lui Gunnar Gunnarson Borgslaegtens Historie, ni se vorbește despre un tînăr care vroia să renunțe la toate, ca să colinde lumea în chip de ascet și profet (IV, p. 117): "Nu-i trecu nici o clipă
by Harald Hőffding [Corola-publishinghouse/Science/956_a_2464]
-
deplin încît să poată face abstracție de propriul bine și rău, să trăiască și să gîndească numai pentru ceilalți și să simtă o satisfacție într-asta. Nu știa că numai aleșilor durerii le piere orice dragoste de sine". Relația dintre tragic, pe de o parte, și punctul de vedere uman armonic față de viață, reprezentat de humor, pe da alta, nu poate fi mai bine exprimată. Suferința ce devine tragică nu este produsă sau căutată după bunul plac. Ea vine atunci cînd
by Harald Hőffding [Corola-publishinghouse/Science/956_a_2464]
-
că numai aleșilor durerii le piere orice dragoste de sine". Relația dintre tragic, pe de o parte, și punctul de vedere uman armonic față de viață, reprezentat de humor, pe da alta, nu poate fi mai bine exprimată. Suferința ce devine tragică nu este produsă sau căutată după bunul plac. Ea vine atunci cînd destinul bate la poată, fără ca acea bătaie să fie (ca la Beethoven) introducerea la o simfonie. 30. Kierkegaard despre humor Pentru Kierkegaard, humorul era un punct de vedere
by Harald Hőffding [Corola-publishinghouse/Science/956_a_2464]
-
fără ca acea bătaie să fie (ca la Beethoven) introducerea la o simfonie. 30. Kierkegaard despre humor Pentru Kierkegaard, humorul era un punct de vedere deasupra căruia se situa punctul de vedere reliogios. Și orice religiozitate adevăratăavea pentru el un caracter tragic. La cel ce va să fie în stare religioasă, reprezentarea divinității trebuie să opereze transformator asupra întregului mod de a-și duce viața, conform concepției lui Kierkegaard. Nici o condiție umană nu poate avea valoare în sine, ci este valoroasă numai
by Harald Hőffding [Corola-publishinghouse/Science/956_a_2464]
-
găsea expresia, nici măcar durerea provocată de desprinderea de condițiile pămîntești și umane nu se putea afirma. Tragedia pe care o reprezintă creștinismul, potrivit lui Kiekergaard, depășea pentru el, de departe, tot ceea ce ar fi putut inventa chiar și cel mai mare tragic. "O, prietene", spune (Sygdommen til Döden. Skrifter, XI, pp. 236 și urm.), "oare ce-ai încercat în viață? Încordează-ți mintea, smulge orice văl, și dezgolește-ți măruntaiele sentimentelor din piept, dărîmă întăriturile care te despart de cei despre care
by Harald Hőffding [Corola-publishinghouse/Science/956_a_2464]
-
dărîmă întăriturile care te despart de cei despre care citești și după aceea, citește-l pe Shakespeare și te vei înfiora în fața adevăratelor conflicte religioase. Poate că ele nu s epot exprima decît în limbajul zeilor". Atunci cînd Kiekergaard numește tragic punctul de vedere religios, conform concepției sale, acesta este un tragic căruia omul este dator să i se supună. Este un tragic voit. Nu el vine asupra omului, ci omul trebuie să vină la el. Nu decurge din conflicte ce
by Harald Hőffding [Corola-publishinghouse/Science/956_a_2464]
-
după aceea, citește-l pe Shakespeare și te vei înfiora în fața adevăratelor conflicte religioase. Poate că ele nu s epot exprima decît în limbajul zeilor". Atunci cînd Kiekergaard numește tragic punctul de vedere religios, conform concepției sale, acesta este un tragic căruia omul este dator să i se supună. Este un tragic voit. Nu el vine asupra omului, ci omul trebuie să vină la el. Nu decurge din conflicte ce nu sînt decît ursita unora și nu a tuturor. El este
by Harald Hőffding [Corola-publishinghouse/Science/956_a_2464]
-
adevăratelor conflicte religioase. Poate că ele nu s epot exprima decît în limbajul zeilor". Atunci cînd Kiekergaard numește tragic punctul de vedere religios, conform concepției sale, acesta este un tragic căruia omul este dator să i se supună. Este un tragic voit. Nu el vine asupra omului, ci omul trebuie să vină la el. Nu decurge din conflicte ce nu sînt decît ursita unora și nu a tuturor. El este însă cea mai înaltă formă a vieții spirituale umane. Prin cele
by Harald Hőffding [Corola-publishinghouse/Science/956_a_2464]
-
religios. E un gest consecvent din partea lui Kiekergaard, pentru care suferința a devenit pînă la urmă, măsura hotărîtoare pentru înălțimea vieții spirituale 72. Dar aceasta nu concordă cu noțiunea de humor, așa cum am dezvoltat-o mai înainte. Conform acesteia, condiția tragică constituie un destin pe care îl poate provoca o suferință serioasă, dar nu este ceva ce-ar fi de datoria oricărui om să cunoască. Pentru humor, nici o valoare nu este conținută de un singur punct din timp și spațiu. Există
by Harald Hőffding [Corola-publishinghouse/Science/956_a_2464]
-
trebuie să determine întreaga viață ori viziunea asupra vieții. Dacă humorul înseamnă fidelitate față de viață, pentru că atribuie locul cuvenit lucrului mărunt care ne pune piedică, dar și celui mare și avantajos, el ne îndrumă și să ne confruntăm cu soarta tragică, dacă aceasta este realmente o consecință a faptului că am fost credincioși realității și obligațiilor ei. Dispare aici contradicția dintre humor și tragic și se ivește posibilitatea unei tranziții continue, realizată viguros, de la un punct de vedere la celălalt. Nu
by Harald Hőffding [Corola-publishinghouse/Science/956_a_2464]
-
pune piedică, dar și celui mare și avantajos, el ne îndrumă și să ne confruntăm cu soarta tragică, dacă aceasta este realmente o consecință a faptului că am fost credincioși realității și obligațiilor ei. Dispare aici contradicția dintre humor și tragic și se ivește posibilitatea unei tranziții continue, realizată viguros, de la un punct de vedere la celălalt. Nu este vorba de un salt sau, dacă el există, continuitatea nu e întreruptă, în situația în care saltul duce realmente de cealaltă parte
by Harald Hőffding [Corola-publishinghouse/Science/956_a_2464]
-
moleșire a vieții spirituale umane și ultimul act al dramei omenești ar fi lipsit tocmai de pecetea sublimului. Marele humor subzistă și cade odată cu premisa că ceea ce dispare nu sînt decît valori individuale, date în experiență. Perisabilitatea lor este elementul tragic în trăirile în care își are sursa marele humor. Elementul acesta nu este însă predominant, atîta timp cît sînt descoperite noi surse de valori. În însăși înălțarea sufletească ce se poate manifesta cînd dispare o valoare, apare o nouă valoare
by Harald Hőffding [Corola-publishinghouse/Science/956_a_2464]