1,920 matches
-
francia-kártya, 1753 (cărți de joc), francia-kék, 1723 (un fel de stofă), francia-kemence, 1797 (cuptor franțuzesc), francia-nadrág, 1724 (pantaloni franțuzești), francia-posztó, 1723 (postav franțuzesc), francia-tallér, 1756 (taler franțuzesc), francia-zár, 1761 (broască franceză) etc. - vezi Erdélyi magyar szótörténeti tár [Dicționarul etimologic al lexicului maghiar din Transilvania], vol. IV, București, 1984, pp. 405-407). Tache Papahagi, op. cit., p. 564, sub voce „frânc” (glosă din anul 1699). Ibidem. Ibidem: „Frâncu s’feațe”. Cf. alte etnonime, al căror sens a evoluat În direcția unei trăsături negative atribuite
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
Il viaggiatore transilvano Ion Codru Drăgușanu e l’Italia, Roma, 1930. Am folosit ediția Ion Codru Drăgușanu, Peregrinul transilvan, ediție Îngrijită de C-tin Albu, Editura Sport-Turism, București, 1980, preferabilă celor anterioare datorită fluenței textului, asigurată de modernizarea parțială a lexicului, fără alterarea sensurilor originare. Publicate sub titlul Un student În străinătate acum o jumătate de veac, maramurășanul Artemie Anderco. Jurnalul său, ediție Îngijită de Nicolae Iorga XE "Iorga" , Vălenii-de Munte, 1934. Pe baza căreia Alexandru Marcu a scris lucrarea sa
[Corola-publishinghouse/Science/2263_a_3588]
-
română, deși considerabil mai tânără decât cea engleză, dispune de numeroase lucrări care merită să fie traduse pentru folosul și plăcerea cititorului anglo-saxon.” El însuși a realizat mai multe traduceri în engleză, foarte exacte atât din punctul de vedere al lexicului și al prozodiei, cât și din cel al nuanțelor sensibilității poetice. Marea vocație didactică a lui L. s-a vădit nu numai în cursurile de literatură veche și renascentistă și de limbă engleză, ci și în excelente manuale (Să învățăm
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/287793_a_289122]
-
pe același nivel al enunțului, dezvoltând o relație de interacțiune și nu de subordonare 33. În opinia cercetătorului francez, un pasaj descriptiv suscită trei tipuri de modificări textuale, asimilate problemei lizibilității - caracterul lizibil al textului este condiționat de introducerea unui lexic specializat -, problemei "inflaționiste" a detaliului ce poate destructura unitatea textuală și problemei libertății necontrolabile a descrierii, libertate favorizată de capacitatea limbii de a genera construcții lingvistice într-un lanț infinit 34. Pasajul descriptiv antrenează astfel un "efect de listă", concretizat
[Corola-publishinghouse/Science/84951_a_85736]
-
Istoriile recompunerii statuii, care este reîntregită progesiv prin alipirea pieselor găsite disparat în timpul săpăturilor în situl de pe insula grecească, sunt similare istoriilor creației unei cărți. Constantin Țoiu construiește această comparație subterană între scris și sculptură servindu-se și de un lexic specializat. Negotei, în discuția cu Babis, teoretizează diferența între întâmplările povestite și cele scrise, apelând la câteva cuvinte propriu activității de sculptor (a șlefui, atelier). Scrisul presupune sesizarea și instaurarea unei legături între aceste întâmplări. În scris, nu evenimentele sunt
[Corola-publishinghouse/Science/84951_a_85736]
-
o cerere și o așteptare surdă a ceva asemenea unei reprezentări, figurări și chiar încarnări ale ființei sau ale destinului comunității (acest nume însuși pare să trezească deja o asemenea dorință). Însă tocmai din această identificare simbolică (sau "imaginară", în funcție de lexicul ales: în orice caz, identificarea prin imagini, simboluri, povestiri, figuri, dar și prin prezențe în care sunt încarnate sau expuse) s-a hrănit excesiv fascismul în general."261 Dacă procesul secularizării 262, început după unii autori prin secolul al XIII
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
fiind un "efect al acțiunii în prezent".896 Fig. 35 Ilustrație originală a Liviei Rusz pentru Poveste cu un hobbit Un segment important al literaturii adresate tinerilor îl constituie și "manualele" educaționale, dicționarele de etică, de comportament, care oferă un lexic considerat probabil necesar și suficient pentru un tânăr vlăstar al ordinii socialiste. Dintr-o simplă privire frapează aglomerarea de obligații absolute al căror subiect este tânărul, la presiunea "stringentei actualități", care nu permite nici cel mai mic spațiu de manifestare
by Gelu Teampău [Corola-publishinghouse/Science/1113_a_2621]
-
funebru de Chausson sau ciclul Toamna denotă apropierea de simbolism. Printre slujitorii acestuia, poetul face către 1910 figură distinctă, dar boema sa agitată îl împiedică să aprofundeze căutările. Tipărită târziu, lăsând deoparte câteva poeme apărute în presă, ce frapau prin lexic bogat, muzicalitate și imagini mai îndrăznețe, placheta Cântecul vieții dă în cele din urmă o impresie de vetust și chiar de epigonism. Un nou elan liric trăiește M. la mijlocul anilor, ‘20 pe meleagurile basarabene, dar și acesta se epuizează repede
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/288297_a_289626]
-
supus unor reguli de coerență interpretativă" (trad. Marina Spalas. București, Univers, [1985] 1991: 143). Unitatea izotopă minimală rezidă în legătura stabilită între două lexeme la nivel frastic sau transfrastic. Imensul avantaj al conceptului constă în importanța care se poate acorda lexicului și muncii interpretative a cititorului. Așa cum scrie M. Arrivé: "A citi un text înseamnă a identifica izotopia (-ile) care îl parcurge (parcurg) și a urmări, din aproape în aproape (dis) cursul (-urile) acestor izotopii" (1976:115 ) Coceptul de izotopie permite
by JEANMICHEL ADAM [Corola-publishinghouse/Science/981_a_2489]
-
semul "moarte" drept legătura cotopică dintre cele două fraze. Cel puțin, aceasta este interpretarea pe care tinde să o inducă juxtapunerea celor două enunțuri. Snoave, parabole, fabule, definiții de cuvinte încrucișate și texte literare exploatează din plin posibilitățile polisemice ale lexicului. Este exact ceea ce face Francis Ponge în textul care urmează. 2.2. "Le Gymnaste" [Gimnastul] de Francis Ponge <1> Scris între 1931 și 1932, "Gimnastul" este un poem din volumul De partea lucrurilor (Trad. de Irina Mavrodin în ediția bilingvă
by JEANMICHEL ADAM [Corola-publishinghouse/Science/981_a_2489]
-
local, orientarea argumentativă poate fi indicată, așa cum arată analiza ilocuționară clasică, prin micro-acte de limbaj (a promite, a întreba, a ordona, a cere, a enunța etc.), dar și prin conectori argumentativi (deoarece, pentru că, dar, deci etc.) și/sau printr-un lexic marcat din punct de vedere axiologic ("bordei" sau "cuib" în loc de "casă", "puști" sau "plod" pentru "copil", "slăbănog" sau "deșirat" pentru un personaj, alegerea unui lexic global euforic sau disforic într-o descriere etc.). A.2. O ancorare enunțiativă globală conferă
by Jean-Michel Adam [Corola-publishinghouse/Science/1083_a_2591]
-
etc.), dar și prin conectori argumentativi (deoarece, pentru că, dar, deci etc.) și/sau printr-un lexic marcat din punct de vedere axiologic ("bordei" sau "cuib" în loc de "casă", "puști" sau "plod" pentru "copil", "slăbănog" sau "deșirat" pentru un personaj, alegerea unui lexic global euforic sau disforic într-o descriere etc.). A.2. O ancorare enunțiativă globală conferă unui text tonalitatea enunțiativă de ansamblu, în timp ce nenumărate schimbări de planuri enunțiative alternează. Avem astfel posibilitatea să distingem între cele câteva mari tipuri de reperaje
by Jean-Michel Adam [Corola-publishinghouse/Science/1083_a_2591]
-
peisaje, fenomene ale naturii, situații etc. Prin descriere, autorul restructurează imaginea vizuală a unui fragment din realitate, a unui tablou din natură, a unui personaj literar etc. Descrierea evidențiază culori, forme, elemente vizuale și sonore, folosind, în realizarea imaginilor, un lexic variat, dominat de substantive și adjective. Ca forme ale descrierii, întâlnim: - portretul literar- care este un text descriptiv în versuri sau în proză, care prezintă imaginea unui personaj. Imaginea unui personaj poate fi realizată prin portretul fizic ( prin care se
NOŢIUNI DE TEORIE LITERARĂ by LUCICA RAȚĂ () [Corola-publishinghouse/Science/1771_a_92267]
-
Acest verb are în context semnificațiile: "te-ai îndepărtat de realitate”, "ești visător”, "trăiești în sferele abstracte”, care, deși pornesc de la sensul propriu al cuvântului, îl depășesc, dându-i valoare artistică, sugerând asociații multiple. Recunoaștem un scriitor după stilul său; lexicul, construcția frazei, arta narațiunii și a portretizării, lirismul sau obiectivitatea relatării faptelor, prezența sau lipsa elementelor ornante, alternanța timpurilor verbale și a planurilor în narațiune caracterizează pe un autor sau altul. Diferența dintre stilurile scriitorilor iese în evidență și atunci
NOŢIUNI DE TEORIE LITERARĂ by LUCICA RAȚĂ () [Corola-publishinghouse/Science/1771_a_92267]
-
de astă dată la modul gerunziu, aglomerate într-o gradație ascendentă: " îmbulzindu-se”, " strivindu-se”, " urlând”. Imagini vizuale se conturează în tablou prin contrastul de culoare alb-roșu ( "pete albe”, "dâre de sânge”). Sobrietatea scriitorului obiectiv este vizibilă și la nivelul lexicului ( cuvintele fiind uzuale), al stilului, de unde lipsește orice încercare de înfrumusețare. " Frazele, considerate izolat, sunt incolore ca apa de mare ținută în palmă, câteva sute de pagini au tonalitatea neagră- verde și urletul mării.” În prezentarea aceluiași aspect, Z. Stancu
NOŢIUNI DE TEORIE LITERARĂ by LUCICA RAȚĂ () [Corola-publishinghouse/Science/1771_a_92267]
-
o face Rică Venturiano în O noapte furtunoasă între casa cu numărul 6 și cea cu numărul 9, încurcăturile facilitate de portul măștilor din D-ale carnavalului ilustrează comicul de situație. Comicul de limbaj se realizează la nivelul foneticii, al lexicului, al formelor morfologice și structurilor sintactice. El apare datorită deformării pronunției, necunoașterii sensului exact al unor termeni folosiți, pleonasmului, confuziei între cuvinte, automatismul manifestat prin ticuri verbale, utilizării excesive sau în contexte inadecvate a unor regionalisme, barbarisme, arhaisme sau neologisme
NOŢIUNI DE TEORIE LITERARĂ by LUCICA RAȚĂ () [Corola-publishinghouse/Science/1771_a_92267]
-
ca în anul acesta, ca în anul trecut și ca de când sunt, niciodată n-am fost!” Sarcasmul este o formă în care critica este deosebit de severă și necruțătoare, urmărind condamnarea totală a aspectelor vizate, înlăturarea lor. Stilul este mușcător, lexicul nu provine din aria frumosului, iar în cazul portretului trăsăturile negative sunt îngroșate până la exces. De cele mai multe ori, abordând sarcasmul, scriitorii se lasă purtați de un stil retoric, bazat pe gradația ascendentă, cu invocații și imprecații. În Scrisoarea III, de
NOŢIUNI DE TEORIE LITERARĂ by LUCICA RAȚĂ () [Corola-publishinghouse/Science/1771_a_92267]
-
Caragiale 7. Satiricul: - ridiculizare nemiloasă; - respingerea aspectelor negative în numele unor valori superioare; - critică incisivă; - finalitatea: îndreptarea viciilor; Exemplu: Scrisoarea III - M. Eminescu Poveste ( Prostia omenească) - I. Creangă 8. Sarcasmul: - critică severă și necruțătoare; - condamnarea totală a aspectelor vizate; - stil mușcător; - lexicul nu provine din aria frumosu lui; - trăsături negative îngroșate până la exces; Exemplu: Scrisoarea III - M. Eminescu Noaptea de noiembrie - Al. Macedonski 9. Grotescul: - exagerarea monstruoasă a unor trăsături negative; - evidențierea urâtului fizic și moral; - situat în limitele dintre tragic și
NOŢIUNI DE TEORIE LITERARĂ by LUCICA RAȚĂ () [Corola-publishinghouse/Science/1771_a_92267]
-
și creator de școală. Când încearcă să restabilească în articulațiile ei adevărate configurația istorică a limbii, el situează limba română în context indoeuropean și în relații cu limbile popoarelor învecinate. De un studiu comparativ au parte toate compartimentele limbii, de la lexic la fonetică, morfologie și sintaxă. Filologul aduce contribuții în istoria limbii, îndeosebi în luminarea unei zone puțin cunoscute, privind elementele autohtone, dacice, de „substrat”, sesizate încă de D. Cantemir și care intră în atenția a numeroși lingviști străini (J.B. Kopitar
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/287418_a_288747]
-
număr de substantive nou introduse și de forme modificate sau în curs de modificare), cât și sub aspect calitativ (semnificația acestor schimbări la nivelul sistemului). Departe de noi ideea că, sub aspect flexionar, schimbările sunt la fel de spectaculoase precum cele din lexic, dar modificările din domeniul lexicului, mai ales sub aspectul inventarului de împrumuturi și al acomodării acestora, pot oferi semne importante pentru direcțiile de evoluție flexionară. Corpus și surse Ca material faptic am folosit informațiile oferite de lucrările descriptive și normative
[Corola-publishinghouse/Science/85017_a_85803]
-
și de forme modificate sau în curs de modificare), cât și sub aspect calitativ (semnificația acestor schimbări la nivelul sistemului). Departe de noi ideea că, sub aspect flexionar, schimbările sunt la fel de spectaculoase precum cele din lexic, dar modificările din domeniul lexicului, mai ales sub aspectul inventarului de împrumuturi și al acomodării acestora, pot oferi semne importante pentru direcțiile de evoluție flexionară. Corpus și surse Ca material faptic am folosit informațiile oferite de lucrările descriptive și normative de după '90, iar, pentru comparația
[Corola-publishinghouse/Science/85017_a_85803]
-
în -re fără bază verbală, formate direct de la substantiv + -izare (ambasadorizare, cocacolizare, cotidianizare, diasporizare, dolarizare, pedeserizare, peunerizare, ciorbizare, văcăroizare etc.; apud Stoichițoiu-Ichim 2001: 28, 29); - inventarul mereu îmbogățit al formațiilor sufixale în -(i)tate. Toate dicționarele recente și lucrările destinate lexicului actual le înregistrează, indicând marea productivitate a procedeului (vezi în DOOM2: *alteritate, *confidențialitate, *disfuncționalitate, *febricitate, *fezabilitate, *fiabilitate, *infertilitate, *infracționalitate, *intenționalitate, *interdisciplinaritate, *iraționalitate, *lejeritate, *lichiditate, *maiestuozitate, *multiculturalitate, *multidimensionalitate, *multidisciplinaritate, *periclitate, *permisivitate, *reprezentativitate, *sacralitate, *spațialitate, *subsidiaritate, *univocitate etc.; vezi și Stoichițoiu-Ichim (2001
[Corola-publishinghouse/Science/85017_a_85803]
-
ține de reexplicitarea ei permanentă, iar M. Neamțu surprinde atent acest adevăr: el înțelege că puterea Ortodoxiei creștine de stabilire a unui raport autentic cu lumea noastră trebuie să treacă prin critica fermă (realizată cu savori stilistice de autor) a lexicului de lemn, a paseismului instituțional sau prin critica lucidă a pășunismului ei plurisecular... De aceea, raportul lui Mihail Neamțu cu propria temă este unul spectaculos...” Alexandru Baumgarten, Dilemateca * „Așadar, ce înseamnă o «gramatică a ortodoxiei»? Constituie ea un set de
[Corola-publishinghouse/Science/1881_a_3206]
-
raționale a dogmei care, prost văzută la Bizanț, în cercurile conducătoare, va contribui în Occident la nașterea scolasticii. Pe lîngă acești doi maeștri ai gîndirii bizantine, trebuie menționate, ca evidențiindu-sc într-un imens corpus, opere de erudiție și compilație, precum Lexicul lui Suidas și Antologia lui Constantin Kefalas (~900), opere de hagiografie (Monologul lui Simeon Metaphrastos), de istorie Viața lui Vasile /, alcătuită de însuși Constantin VII, sau Cartea Regilor de losif Gene-sios. Literatura istorică își cunoaște anii de glorie mai ales
by Serge Berstein, Pierre Milza [Corola-publishinghouse/Science/962_a_2470]
-
melancolia grea (Comoara) și angoasa terifiantă (Vis, Cântec de seară, Scrisoare), de la împăcarea resemnată, filosofică (Geamăna, Euthanasie) la afirmarea victoriei prin intensitatea vieții (Eu am trăit), nuanțează și mai apăsat stările lirice de acum. Și expresia s-a rafinat substanțial, lexicul s-a îmbogățit mult, prin aproprierea unor plastice cuvinte neaoșe („om mistreț”, „răbduriu”, „caraulă”, „vâlvoare”, „mas”, „arcer”), dar și prin formarea altora („pretutindenească”, „înomenea”), fraza devine mai concisă, renunțându-se la o serie de elemente relaționale, imaginile insolite abundă, iar
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/286469_a_287798]