13,026 matches
-
aceia cari batjocoresc mai tare filozofia. Ei samănă cu unul care batjocorește avariția și[-i] însuși avar, batjocorește advocația și-i singur advocat, batjocorește biserica și-i el singur popă. 19 {EminescuOpXV 20} ["FILOZOFIA ARE UN SCOP SOCIAL"] 2267 Orice filozofie având ținta de-a împăca pe oameni cu fenomenele ce le sunt neplăcute și cari neapărat răsar din viața socială;, din traiul lor la un loc, din deosebirile lor - concedem * că orice filozofie are un scop social, care e identic
Opere 15 by Mihai Eminescu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295593_a_296922]
-
FILOZOFIA ARE UN SCOP SOCIAL"] 2267 Orice filozofie având ținta de-a împăca pe oameni cu fenomenele ce le sunt neplăcute și cari neapărat răsar din viața socială;, din traiul lor la un loc, din deosebirile lor - concedem * că orice filozofie are un scop social, care e identic cu al statului, numai Sch[openhauer] n-are dreptate când condamnă *** statului pentru * această știință. Dar... est modus in rebus. ["ÎȘI CÎNTĂREȘTE PUTERILE SUFLETULUI, FILOZOFEAZĂ"] 2283 Cei mai mulți, când aud cuvântul "idealism", își închipuie
Opere 15 by Mihai Eminescu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295593_a_296922]
-
zboară se și mănâncă; încît idealism și tacâm de nebun e, dup-opiniunea multora, cam unul și același lucru. Un novelist român spunea că dracul, când n-are de lucru, își cântărește coada, omul, când n-are ce lucra, face filozofie. Această aplicare a unui proverb popular la filozofie în genere și la idealism în special e adevărată, în următorul înțeles: Când omul înzestrat de natură c-o porție de creieri mai mare decât semenii săi n-are de lucru, nu
Opere 15 by Mihai Eminescu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295593_a_296922]
-
de nebun e, dup-opiniunea multora, cam unul și același lucru. Un novelist român spunea că dracul, când n-are de lucru, își cântărește coada, omul, când n-are ce lucra, face filozofie. Această aplicare a unui proverb popular la filozofie în genere și la idealism în special e adevărată, în următorul înțeles: Când omul înzestrat de natură c-o porție de creieri mai mare decât semenii săi n-are de lucru, nu muncește pentru hrana de toate zilele, atunci nu
Opere 15 by Mihai Eminescu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295593_a_296922]
-
muncește pentru hrana de toate zilele, atunci nu face ca plebea spirituală, care-și omoară vremea în petreceri deșerte, ci-și cântărește puterile sufletului său, filozofează sau produce ceva din puterea minții, se ține de știință, de literatură, de arte. ["FILOZOFIA CREȘTE INTELECTUL"] 2306 Filozofia este așezarea ființei lumii în noțiuni, spre a căror stabilire judecata nu se servește de altă autoritate decât de-a sa proprie. Prin asta este înlăturată însă orice captatio-benevolentiae, fie ea cât de fină. Nu este
Opere 15 by Mihai Eminescu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295593_a_296922]
-
toate zilele, atunci nu face ca plebea spirituală, care-și omoară vremea în petreceri deșerte, ci-și cântărește puterile sufletului său, filozofează sau produce ceva din puterea minții, se ține de știință, de literatură, de arte. ["FILOZOFIA CREȘTE INTELECTUL"] 2306 Filozofia este așezarea ființei lumii în noțiuni, spre a căror stabilire judecata nu se servește de altă autoritate decât de-a sa proprie. Prin asta este înlăturată însă orice captatio-benevolentiae, fie ea cât de fină. Nu este menirea filozofiei de a
Opere 15 by Mihai Eminescu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295593_a_296922]
-
INTELECTUL"] 2306 Filozofia este așezarea ființei lumii în noțiuni, spre a căror stabilire judecata nu se servește de altă autoritate decât de-a sa proprie. Prin asta este înlăturată însă orice captatio-benevolentiae, fie ea cât de fină. Nu este menirea filozofiei de a afla pe "Dumnezeul științei", nici raportul dintre științele exacte, nici nemurirea sufletului, nici principiile moralei. Judecata face cu toate acestea, tabula rasa, ele sunt pentru ea probleme a căror natură și îndreptățire le cercetează făr a se preocupa
Opere 15 by Mihai Eminescu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295593_a_296922]
-
forma înlăuntrul minții un lanț neajuns la nici un capăt, care se sustrage oricării fixări absolute. Iată dar că metafizica nu e făcută pentru capete de rând. Ea se restrânge la câteva încercări geniale, pe cari cei mai mulți, dar îndeosebi profesorii de filozofie, nici nu sunt în stare de-a le pricepe. Altfel această tendență, cea mai nobilă dar și cea mai rară a spiritului omenesc, intră pe calea șarlatanismului comun. Profesată pentru o leafă oarecare de oameni cari nu sunt nici în
Opere 15 by Mihai Eminescu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295593_a_296922]
-
este în stare de-a ajunge spiritele adânce pe acest teren, căci lucruri pozitive ș-așa nu are de predat. Pentru această treabă se potrivește însă mai bine un filolog, care să cunoască bine sanscrita (pentru imnele vedelor), grecește pentru filozofia greacă și latinește pentru filozofia evului mediu și a Renașterei. Atunci aceste teorii au cel puțin valoare istorică și formează un curs de gimnastică a minții, care-i ferește pe elevi de-a crede cu ușurință și fără cumpăneală teoriile
Opere 15 by Mihai Eminescu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295593_a_296922]
-
ajunge spiritele adânce pe acest teren, căci lucruri pozitive ș-așa nu are de predat. Pentru această treabă se potrivește însă mai bine un filolog, care să cunoască bine sanscrita (pentru imnele vedelor), grecește pentru filozofia greacă și latinește pentru filozofia evului mediu și a Renașterei. Atunci aceste teorii au cel puțin valoare istorică și formează un curs de gimnastică a minții, care-i ferește pe elevi de-a crede cu ușurință și fără cumpăneală teoriile generale câte i se ivesc
Opere 15 by Mihai Eminescu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295593_a_296922]
-
puțin valoare istorică și formează un curs de gimnastică a minții, care-i ferește pe elevi de-a crede cu ușurință și fără cumpăneală teoriile generale câte i se ivesc în drept, în economia politică și în ipotezele științelor naturale. Filozofia are valoare critică, ea crește intelectul, îl dezvață de la lenea cugetării / / și de la încrederea prea mare în idei străine, o deprinde a cerceta lucrurile în mod genetic și a cumpăni fiecare cuvânt înainte de a-l așeza într-o teorie. Dar
Opere 15 by Mihai Eminescu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295593_a_296922]
-
care se folosește de înclinările bune ale omului pentru a lăsa să-și secătuiască colțul, fac pe ateist religios, îl fac să se simtă nemărginit de mic față cu infinitul timpului și al lanțului cauzal. Este însă tot astfel cu filozofia? Ea nu se mulțămește cu opera artistului sau cu înclinarea* pozitivă - ei îi trebuiește ratio sufficiens pentru aceasta. {EminescuOpXV 22} FILOZOFIA LUI TOTUL - UNA 2285 Că împrejurările ar putea să creeze noi ordini mondiale n-ar trebui să mire, căci
Opere 15 by Mihai Eminescu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295593_a_296922]
-
să se simtă nemărginit de mic față cu infinitul timpului și al lanțului cauzal. Este însă tot astfel cu filozofia? Ea nu se mulțămește cu opera artistului sau cu înclinarea* pozitivă - ei îi trebuiește ratio sufficiens pentru aceasta. {EminescuOpXV 22} FILOZOFIA LUI TOTUL - UNA 2285 Că împrejurările ar putea să creeze noi ordini mondiale n-ar trebui să mire, căci ambele sunt de natură materială, deci omogenă; dar această strădanie de a substitui tuturor acestora principii și idei, de a le
Opere 15 by Mihai Eminescu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295593_a_296922]
-
22 {EminescuOpXV 23} din urmă, ale cărui abateri devin cu fiecare zi mai îngrozitoare și mai amenințătoare. Îndoiala nu este o stare pentru care ne-am putea entuziasma. Din situații date ale societății rezultă de fiecare dată o gândire generală - filozofia epocii. Filozofia nu e, de fapt, ceva absolut. Omul și-o croiește anume și și-o adaptează la condiționările sale. E glasul sufletului, care în cele mai grele situații ale vieții noastre știe să ne consoleze, fie chiar prin sofisme
Opere 15 by Mihai Eminescu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295593_a_296922]
-
23} din urmă, ale cărui abateri devin cu fiecare zi mai îngrozitoare și mai amenințătoare. Îndoiala nu este o stare pentru care ne-am putea entuziasma. Din situații date ale societății rezultă de fiecare dată o gândire generală - filozofia epocii. Filozofia nu e, de fapt, ceva absolut. Omul și-o croiește anume și și-o adaptează la condiționările sale. E glasul sufletului, care în cele mai grele situații ale vieții noastre știe să ne consoleze, fie chiar prin sofisme în care
Opere 15 by Mihai Eminescu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295593_a_296922]
-
noastre știe să ne consoleze, fie chiar prin sofisme în care mintea noastră însăși nu crede. Este viața care vrea să ne facă să credem că ea are totuși o valoare, chiar dacă în fond n-ar avea vreuna. Există o filozofie a iubirii, una a sărăciei, alta a desperării - iar pe lângă aceasta mai are fiecare om una a sa, caracteristică. Relativitate - relativitate vizionară -, asta e tot! - E. Cunoașterea procesului prin care se formează ideile este și cheia pentru a cunoaște modul
Opere 15 by Mihai Eminescu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295593_a_296922]
-
a cunoaște modul cum au luat naștere teribilele contuzii numite "spiritul vremii", cum o confuzie a încercat s-o descurce pe alta și s-a încurcat pe sîne însăși și mai mult. Aceasta e viața vizionară a ideilor noastre. Singura filozofie justă e aceea care fundamentează și scuză, ca firești, toate formele gândirii umane, care consideră ca egal îndreptățite o formă oarecare sau alta. Îndreptățirea relativității. Eu cred că dezbinarea noastră provine din neștiința noastră; ne certăm cu furie și ură
Opere 15 by Mihai Eminescu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295593_a_296922]
-
calitate, la fel de pe drept sau pe nedrept, deoarece aici lipsește instanța de drept, căci creierul nostru, categoric, nu poate trece dincolo de reprezentările lui, iar presupozițiile de acest fel se află tocmai acolo unde el nu mai poate ajunge. {EminescuOpXV 24} ["FILOZOFIE ȘI ARTĂ"] 2287 Istoria este arena de luptă a mediocrului și obișnuitului - când [contempli] istoric, o auzi deopotrivă vorbind, o vezi gesticulând - aceste manifestări ale voinței și voință de-a-ntregul. Filozofia și arta sunt o sală regală izolată în care
Opere 15 by Mihai Eminescu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295593_a_296922]
-
acolo unde el nu mai poate ajunge. {EminescuOpXV 24} ["FILOZOFIE ȘI ARTĂ"] 2287 Istoria este arena de luptă a mediocrului și obișnuitului - când [contempli] istoric, o auzi deopotrivă vorbind, o vezi gesticulând - aceste manifestări ale voinței și voință de-a-ntregul. Filozofia și arta sunt o sală regală izolată în care, din când în când, doar cîte-o umbră sublimă, cu formele ei întunecate, sfințește palizii pereți de marmoră. ONTOLOGIE ["UNIVERSUL ÎNTREG ESTE ÎN ETERNĂ MIȘCARE"] 2258 Domnilor! Azvârliți pe suprafața vremei asemenea
Opere 15 by Mihai Eminescu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295593_a_296922]
-
în care se pune el și-l pun alții, îl face ca să deie numiri pompoase viciilor sale, căci simțământul pentru bine nu este înnăscut neamului omenesc și abia numai când răul care se prezintă în interese de stat și de filozofie optimistă capătă o palmă, durerea-l face a numi toate aceste așa-numite virtuți cu numele lor adevărat. Inima omului este locuința răului și capul lui locuința minciunei. ["PRIVIREA OBIECTIVĂ A LUCRURILOR... "] 2286 Privirea obiectivă a lucrurilor se arată numai
Opere 15 by Mihai Eminescu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295593_a_296922]
-
e somnul ușor și momentele de fixare și visurile acestui somn ușor sunt // simbole; dar, fiindcă aceste simbole nu sunt adevărul însuși, ele dau loc la cele mai diferite esplicări, și aceste esplicări împlu viața spirituală a popoarălor. Religie, istorie, filozofie și comentarea dreptului vor într-una să descifreze simbolele în care s-a așezat infalibilul spirit al naturei. Natura iese din somnul omogeneității, din [... ], instinctiv neconștiu - însă sigur și infalibil în pasurile [lui], într-o stare consecutiv mai conștie, mai
Opere 15 by Mihai Eminescu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295593_a_296922]
-
că se poate învăța și - alea non discitur. Inteligența este condamnată a juca rolul de salahor al voinței, cum se vede aceasta în jurnale și în opinia publică în genere. Ea este într-adevăr l'avocat du diable, precînd toată filozofia istoriei e concentrat[ă] în fraza latină: Stat pro ratione voluntas. De aceea în genere toată literatura politică, toată istoria optimistă, toată, toată filozofia, care rezumă în sine starea de bucurie sau neplăcere a unei epoce și e espresia, fizionomia
Opere 15 by Mihai Eminescu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295593_a_296922]
-
și în opinia publică în genere. Ea este într-adevăr l'avocat du diable, precînd toată filozofia istoriei e concentrat[ă] în fraza latină: Stat pro ratione voluntas. De aceea în genere toată literatura politică, toată istoria optimistă, toată, toată filozofia, care rezumă în sine starea de bucurie sau neplăcere a unei epoce și e espresia, fizionomia ei, nu sunt decât tot atâtea pagine ale opului l'avocat du diable. De-aceea și este de un timp zisă, de altul dezisă
Opere 15 by Mihai Eminescu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295593_a_296922]
-
morală. Mulțămirea nu are datorie de-a fi. Lucrul cel mai grat, venitul frumos și sigur a lucrărei de pământ, implică adeseori în sine nemulțămirea cu starea de agricultor, e o stare grată dar nemulțămitoare, pe când cugetarea cea grea a filozofiei, fără a-ți aduce onoare sau bani, se-ntîmplă să te mulțămească pe deplin cu toată ingratitudinea lucrărei. Mulțumire or nemulțumire sunt fenomene psicologice - grat și ingrat sunt cu desăvârșire etice -. Omul trebuie să fie mulțumit or nemulțumit involuntariu, astfel cum
Opere 15 by Mihai Eminescu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295593_a_296922]
-
Cultelor și Instrucției Publice, ministru plenipotențiar al Maiestății [sale] regelui României pe lângă curtea Maiestății sale imperatorelui Germaniei si regelui Prusiei, comandor [al] Marelui Cordon și al "Stelei Romîniei" in spe, cavaler al ordinului "Bene-merenti" clasa I de facto dr. în filozofie și magistru al artelor liberale, dr. utrinsque juris, membru al Academiei Române, rector magnificus al Universității de Iași, membru al Societății geografice din Paris, prezident al ilustrei Societăți "Junimea" și al multor altor ilustre și învățate societăți membru, membru al Societății
Opere 15 by Mihai Eminescu [Corola-publishinghouse/Imaginative/295593_a_296922]