11,108 matches
-
de existența și de abilitățile organizaționale și promoționale ale unui grup de oficianți ai ceremoniilor magico-religioase. Analizând pelerinajele de la Lourdes, J. Eade (1991) a arătat cum oficianții creează un sistem complicat de reguli și microrituri, care le asigură controlul ritual (ritual mastery, În terminologia Catherinei Bell) asupra locului sacru și a maselor de pelerini. Numărul mare de pelerini și presiunea exercitată de aceștia pentru a beneficia mai repede și mai intens de contactul (vindecător) cu apa sfântă au generat o „diviziune
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
p. 300); j) rituri de devalorizare: acestea sunt forma invers simetrică a riturilor de sacralizare care deschid sărbătoarea. Ele marchează terminarea timpului, Închiderea spațiului și oprirea comportamentelor sărbătorești. În aceste condiții, fixarea unei liste de funcții ale acestei familii de ritualuri nu este un lucru simplu. În general, două mari categorii de interpretări se opun. Unii cercetători susțin că cea mai importantă funcție a sărbătorii este de a afirma solidaritatea grupului: de aceea, acest complex ritualic este deseori prezentat ca un
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
de putere, relațiile religioase, relațiile dintre vârste și sexe. Perioada carnavalului apare ca un interval fără reguli și ierarhii sau, mai exact, fără regulile și ierarhiile consacrate, impuse de tradiția socială și de instituțiile politice. În plus, carnavalul este un „ritual fără patron” (R. Da Matta, 1991, p. 87), fără o autoritate dominantă și restrictivă. Carnavalul aparține poporului, tuturor participanților, care pot să improvizeze diferite microrituri În marginea sau În afara celor prevăzute de scriptul tradițional al manifestării: „Carnavalul creează o sărbătoare
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
o parte, și statutul simbolic al măștii, pe de altă parte, favorizează gesturile și formulele ireverențioase; masca ascunde omul și revelează un zeu sau un personaj consacrat de o anumită tradiție: acțiunile și cuvintele ei sunt performate social și legitimate ritual, sunt Îndreptate către public, dar par venind de dincolo de acesta, se referă la evenimente și persoane reale, dar cu vocabular și semnificații ancorate În mit: Lumea figurilor carnavalești este deci o lume a periferiei sociale, a trecutului, a frontierelor societății
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
normale de exercitare a puterii și opresiunii. Excesele gestuale și verbale Vorbind despre sărbătoare ca „paroxism al societății”, dar având ca referent mai degrabă manifestările carnavalești, R. Caillois (1975, p. 236) relevă multiplele planuri pe care se manifestă, În aceste ritualuri, excesul: prin daruri, ca exces de Îngâmfare (adică de etalare fără măsură a poziției economice, politice și sociale), prin jigniri, ca exces al discursului (adică al libertății fără limite de a construi cu ajutorul limbajului ipostaze fictive ale realului), și prin
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
ritualizare, prin care acțiuni și obiecte ale vieții de zi cu zi sunt recombinate și resemnificate. Cea mai elocventă analiză este cea elaborată de Roberto Da Matta (1991, pp. 49-59), care consideră că un sistem social este capabil să genereze ritualuri, adică să transforme actele uzuale În acte simbolice, semnificative În plan cultural, prin tehnici de „dislocare” a unui element din contextul său firesc și de transformare a lui În simbol. În acest scop, oamenii folosesc mecanisme de semnificare precum inversiunea
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
cu zi sunt sfărâmate și unde lumea reală, dată peste cap, poate fi observată, analizată, criticată și prezentată ca relativă” (R. Da Matta, p. 104). Charivaritc "Charivari" Sintetizând o amplă dezbatere (care a implicat antropologi, sociologi, istorici, filologi) asupra acestui ritual, Isac Chiva și Françoise Zonabend (1981, p. 365) Își Încep analiza cu o Întrebare simplă și gravă: „Există oare charivari?”. Interogația și neîncrederea În valoarea conceptuală a acestui termen se explică prin „plasticitatea extemă” (p. 367) a riturilor etichetate cu
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
sau și-au manifestat nemulțumirea și revolta față de o anumită autoritate. Atestat mai ales În Europa (În epoca antică și medievală, cu „relicve” În mediile populare până În modernitate) și transmis prin imigranții europeni și În America de Nord (L. Johnson, 1990), acest ritual este cunoscut și sub denumiri precum rough music, Katzenmusik, Haberfeldtreiben, shivaree, staghunt. Formele sale de manifestare Îl plasează mai aproape de familia sărbătorii și a carnavalurilor. Funcțiile sociale Îl așază În vecinătatea riturilor politice, mai precis a celor de sancționare a
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
localnici -, iar la cealaltă găsim exprimarea ostilității colective În cea mai crudă formă, având ca finalitate ostracizarea victimei, acoperirea de rușine, eliminarea ei din grup (E.P. Thompson, 1981, p. 274). Definițiile din lucrările de specialitate subliniază polivalența și polisemia acestui ritual: Formă ritualizată de justiție populară, care are ca scop atragerea atenției asupra transgresiunii ordinii morale și sociale și, prin aceasta, Întărirea standardelor vieții comunității, drepturile tradiționale și comportamentele adecvate. ș...ț Elementele fundamentale În orice charivari sunt zgomotele asurzitoare, produse
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
care a ofensat comunitatea. Aici, o batjocoresc prin texte inventate pe loc, continuă hărmălaia și produc diferite dramatizări specifice sărbătorilor, cum ar fi mascarea, excesele de băutură și acțiunile licențioase (P. Tokofsky, 1997, vol. I, p. 120). Charivari era un ritual de judecată populară, folosit În cazuri ce implicau o violare a standardelor comunității referitoare la comportamentul sexual sau domestic. (E. Muir, 1997, p. 98) Putem considera că charivari și rough music reprezintă un vocabular simbolic utilizat de o societate pentru
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
forme ritualice prin caracterul său popular și autonom și prin faptul că inițiativa este luată, de obicei, fără acordul autorităților și adesea, Împotriva lor. (E.P. Thompson, 1981, p. 277) Pornind de la descrierile etnografice și studiile interpretative, putem identifica În acest ritual complex și sincretic o seamă de note comune, adică de unități rituale constitutive (I. Chiva și F. Zonabend, 1981; E. Muir, 1997; H. Rey-Flaud, 1985; E.P. Thompson, 1981): a) performerii ritului sunt bărbații tineri, de obicei organizați Într-o ceată
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
servesc la aruncarea unui aer derizoriu asupra persoanelor vizate; d) scopul Întregului ritual este sancționarea unui comportament deviant printr-o sumă de comportamente deviante, dar simbolic marcate ca atare, limitate În timp și social acceptate pentru funcția lor „homeopatică”; e) ritualul Încetează atunci când cel contestat acceptă să-și asume public vinovăția și să se „răscumpere”, plătind bani, băutură, alimente sau alte forme de compensare oprirea ceremonialui. Pornind de la atestări din secolul XIX, Nicole Belmont (1981, p. 16) citează o descriere etnografică
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
domestic care Împarte masa și patul cu stăpânii (vezi M. Coman, 1996); reprezentare a sexului excesiv, eventual satanic (R. Darnton, 2000, pp. 84-87). În felul acesta, tinerii organizează un charivari, care poate fi interpretat În funcție de cele două planuri specifice acestui ritual. La suprafață, el pare o farsă, o sărbătoare zgomotoasă, analoagă carnavalului: tinerii Își permit nenumărate excese, „ca și cum ar fi fost regii vreunui carnaval”, iar omorârea pisicilor pare a fi „echivalentă cu torturarea de pisici În Mardi Gras” (p. 88). În
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
doar a unor convenții sau, eventual, a unei etichete sociale: Riturile politice se petrec, În mod obișnuit, În fața unui public. Ceea ce ele exprimă și comunică permite sau se referă la definirea intereselor fundamentale ale celor care sunt actori activi În ritual și ale celor care iau parte numai ca spectatori. ș...ț Riturile politice pot fi integrative, un mijloc de legitimare, inoculând și consolidând o religie civilă - așa cum ar acționa, spre exemplu, riturile de Încoronare sau Memorial Day, care Îi comemorează
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
ocazii solemne, precum Încoronările, sau sărbătorești, precum paradele. Uneori, ele pot fi activități aparent non-ritualice, precum alegerile, care sunt interpretate ca rituri politice (S. Lukes, pp. 481-482). De fapt, politicul acaparează unele structuri ritualice și prezintă, ca forme proprii de ritual, manifestări ceremoniale legate de alte dimensiuni ale vieții sociale: de aceea, E. Muir (1997, p. 230) va vorbi despre „rituri politice sau politică ritualizată”. Spre exemplu, o mare parte a riturilor politice sunt rituri de trecere mutate din spațiul microsocial
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
de trecere mutate din spațiul microsocial În cel macrosocial: la nunta prințului Charles cu Lady Diana au fost martori câteva mii de oameni și, prin intermediul televiziunii, alte câteva milioane. Cu toate acestea, structura ceremonialului a fost aceeași cu a oricărui ritual de căsătorie celebrat după canonul protestant. Același lucru este valabil pentru riturile funerare de la moartea lui Winston Churchill, Robert Kennedy sau Papa Ioan Paul al II-lea. Încoronarea reginei Angliei sau a regelui Japoniei, la fel ca instaurarea președintelui Statelor Unite
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
lustrații sau foc, magia verbală etc.) sunt prezente În numeroase ceremonii politice. În această situație este greu de spus dacă o anumită manifestare este un rit politic „În sine” sau o adaptare la un context politic a unui tip de ritual existent (această glisare Între categorii este vizibilă și prin circulația formelor Între discipline științifice: despre riturile politice se pronunță atât specialiștii În antropologia formelor simbolice, cât și antropologii politici - vezi M. Abélès, H.-P. Jeudi, 1997; G. Balandier, 1998; D.
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
de a confirma, prin consumul ritualizat de alimente, puterea celui care are dreptul (și, prin aceasta, resursele) de a oferi protecția celor mai slabi ca el - care, În schimb, Îi oferă supunerea. În plus, statutul superior al șefului este marcat ritual de tabuuri referitoare la accesul la Însemnele puterii (podoabele) și la relațiile proxemice (interdicția de a fi mai sus decât șeful). La fel, În cel de-al doilea caz, consumul ritualic al substanțelor sacre consfințește ierarhiile și relațiile de putere
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
unor credințe profunde. Sau, În cuvintele lui Mary Douglas (1975, pp. 102-103): Un rit este un act simbolic, care Își extrage semnificația dintr-un set de simboluri. De la planul fizic la cel personal, de la cel social la cel cosmic, marile ritualuri creează Întotdeauna unitatea În trăiri. Ele afirmă ierarhia și ordinea. ș...ț Mesajul oricărui rit este că nimeni nu poate scăpa de modelele care dictează ordinea vieții sociale. În sfera riturilor politice consensuale pot fi incluse numeroase manifestări, asociate, În
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
diferiți operatori simbolici: a) schimbarea funcțiilor curente În funcții ritualice (Întreruperea circulației pe acele străzi; b) marcarea ceremonială a utilizării diferite a spațiului, prin Împodobirea lui cu Însemne „sărbătorești” - steaguri, ecusoane, flori, ghirlande etc.); c) crearea de unități microspațiale necesare ritualului: trasee marcate, scene, podiumuri, spații interzise accesului până la momentul sărbătorii; d) modificarea regimului de utilizare: un spațiu de obicei deschis publicului este acum accesibil numai oficianților și participanților la ritual. Sau, invers, un spațiu accesibil doar reprezentanților Puterii este deschis
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
ecusoane, flori, ghirlande etc.); c) crearea de unități microspațiale necesare ritualului: trasee marcate, scene, podiumuri, spații interzise accesului până la momentul sărbătorii; d) modificarea regimului de utilizare: un spațiu de obicei deschis publicului este acum accesibil numai oficianților și participanților la ritual. Sau, invers, un spațiu accesibil doar reprezentanților Puterii este deschis publicului larg. „Sărbătorile publice permit unui partid politic să-și proclame legitimitatea prin ocuparea centrului orașului (sediul puterii politice) și decorarea lui cu simboluri partizane, precum și prin umplerea lui cu
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
În spiritul valorilor promovate de acesta. Prin acțiuni, cuvântări și etalarea simbolurilor, sărbătoarea canalizează imaginarul social În sensul dorit de grupul dominant, instituind o comunitate legitimă. Sărbătorile creează sentimentul unității, al apartenenței la un noi atotputernic: „Acest noi pe care ritualul Îl creează este un noi al unei comunități care are conștiința că este o comunitate. Ritul o revitalizează, o consolidează atât din perspectiva momentului actual, cât și din acea a continuității ei” (F. Champion, 2004, p. 140; vezi și C.
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
ei Întemeietoare - bătălii, conversiuni religioase, declarații oficiale, eroi. (M. Crivello, 1999, p. 8) Antropologii, istoricii, sociologii și politologii care s-au ocupat de „anatomia” comemorărilor identifică mai multe unități componente. Astfel, după Ph. Dujardin (1993, p. 228), acest tip de ritual implică un act voluntar, care operează selectiv și trimite către o anumită realitate din trecut. Acțiunea de identificare a obiectului comemorării conduce la o atitudine de devoțiune față de acesta. Raporturile de devoțiune se desfășoară pe axa unei anumite temporalități: ea
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
politice moderne reproduce scheme ceremoniale consacrate de sistemul regalităților medievale (vezi L. Bryant, 1986; S. Willentz, 1985) cuprinde câteva elemente (momente) ritualice: deplasarea liderului și a suitei sale la locul ceremoniei, primirea protocolară și fastuoasă, performarea unor acțiuni plasate Între ritual și eticheta politică - depunerea unei coroane de flori, tăierea panglicii, dezvelirea unei plăci care marchează momentul, vizitarea obiectivului inaugurat, alocuțiuni solemne etc. (D. Fleurdorge, 2005, p. 95; vezi și J.W. Dereymez et alii, 1998; A. Young, 2003). Inaugurarea reprezintă
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]
-
eficienței ritualice, ceea ce contează este mai mult comunicarea reușitei (implicit, consacrarea liderului sau a grupului politic prin acest fapt) și mai puțin implementarea ei efectivă În sistemul economic și social. Într-una dintre cele mai subtile investigații antropologice ale unui ritual politic de inaugurare, Marc Abélès (1990a) prezintă morfologia unui șir de inaugurări și de alte rituri politice efectuate de președintele François Mitterand În 14 februarie 1986: a) sosirea la Nevers, la ora 11.00, cu un tren special, pentru inaugurarea
[Corola-publishinghouse/Science/2018_a_3343]