11,499 matches
-
moldovenești. Condensarea lor aici se explică prin faptul că au venit din regiunile limitrofe ale Rusiei și Austriei (Galiția), atrași de resursele economice ale Moldovei sau alungați de mișcările antisemite din țările din care au imigrat. Privind datele oferite de recensămintele oficiale, vom constata faptul că ritmul imigrărilor evreiești în Moldova a fost unul deosebit de intens, în special în deceniile 3-6 ale secolului al XIX-lea: 1820 - aproximativ 19.000 de suflete (urban și rurală, 1859 - 118.922 (în 39 de
Fizionomii urbane şi structuri etno-sociale din Moldova : (1864- 1938) by Alin Popa () [Corola-publishinghouse/Science/1172_a_2215]
-
scăzute. Pentru finalul acestui secol, cele mai optimiste estimări sunt plasate în jurul cifrei de 200 de persoane (condica liuzilor din 1803 menționa pentru târgul Bacău un număr de 58 de evrei liuzi - aproximativ 230 persoane). Sursele „pesimiste” - este vorba de recensămintele populației Moldovei, realizate în perioada 1772-1774 de către funcționari locali numiți de Divanul Moldovei - menționează pentru orașul Bacău existența unui număr de numai cinci negustori evrei. Înlăturarea monopolului turcesc asupra economiei Moldovei și Țării Românești, consfințită prin semnarea Tratatului de la Adrianopol
Fizionomii urbane şi structuri etno-sociale din Moldova : (1864- 1938) by Alin Popa () [Corola-publishinghouse/Science/1172_a_2215]
-
evoluție demografică firească, specifică tuturor celorlalte comunități. Spre exemplu, în intervalul 1880-1897, numărul evreilor băcăuani a crescut de la 6.122 la 8.209 suflete, ceea ce reprezintă un salt procentual de numai 34%. În cele ce urmează, vom finaliza interpretarea datelor recensământului din anul 1899 prin analiza parametrilor ce surprind gradul de instrucție al locuitorilor din vechiul Regat. Pe mediile întrunite, la nivelul întregii țări, doar 22% din totalul persoanelor trecute de 7 ani știau să scrie sau să citească. Aceste procente
Fizionomii urbane şi structuri etno-sociale din Moldova : (1864- 1938) by Alin Popa () [Corola-publishinghouse/Science/1172_a_2215]
-
cu 24,4%. Moldova, cu un procent de 21%, se afla pe penultimul loc, înaintea celei mai slab alfabetizate provincii din țară, Oltenia (17,8%). Singura provincie românească, ce înregistra un procent mai scăzut decât cel din Oltenia, era Basarabia - recensământul rusesc din 28 ianuarie 1897 a surprins, în rândul românilor basarabeni, un procent al știutorilor de carte de numai 6,1%! Nu departe de aceste procente se situează nivelul de instrucție din mediul rural al vechiului Regat. Aici, la 100
Fizionomii urbane şi structuri etno-sociale din Moldova : (1864- 1938) by Alin Popa () [Corola-publishinghouse/Science/1172_a_2215]
-
a procentelor știutorilor de carte): Pentru a identifica locul ocupat de orașul Bacău pe harta urbanistică moldovenească de la sfârșitul perioadei moderne, vom analiza datele oferite de următoarele izvoare statistice: „Dicționarul statistic al României” (1914, vol. I-II), „Rezultatele definitive ale Recensământului general al populației României din 19 decembrie 1912”, precum și „Statistica știutorilor de carte din România”, întocmită în anul 1915 de L. Colescu (reeditată în anul 1947), pe baza rezultatelor oficiale ale recensământului din anul 1912. După cum s-a mai afirmat
Fizionomii urbane şi structuri etno-sociale din Moldova : (1864- 1938) by Alin Popa () [Corola-publishinghouse/Science/1172_a_2215]
-
României” (1914, vol. I-II), „Rezultatele definitive ale Recensământului general al populației României din 19 decembrie 1912”, precum și „Statistica știutorilor de carte din România”, întocmită în anul 1915 de L. Colescu (reeditată în anul 1947), pe baza rezultatelor oficiale ale recensământului din anul 1912. După cum s-a mai afirmat, datele recensământului din anul 1912 nu reușesc să proiecteze o imagine coerentă a demografiei românești de la începutul secolului al XX-lea. Deși directorul de atunci al Statisticii Generale, Leonida Colescu, a încercat
Fizionomii urbane şi structuri etno-sociale din Moldova : (1864- 1938) by Alin Popa () [Corola-publishinghouse/Science/1172_a_2215]
-
al populației României din 19 decembrie 1912”, precum și „Statistica știutorilor de carte din România”, întocmită în anul 1915 de L. Colescu (reeditată în anul 1947), pe baza rezultatelor oficiale ale recensământului din anul 1912. După cum s-a mai afirmat, datele recensământului din anul 1912 nu reușesc să proiecteze o imagine coerentă a demografiei românești de la începutul secolului al XX-lea. Deși directorul de atunci al Statisticii Generale, Leonida Colescu, a încercat, prin măsurile luate, să imprime procesului de recenzare un caracter
Fizionomii urbane şi structuri etno-sociale din Moldova : (1864- 1938) by Alin Popa () [Corola-publishinghouse/Science/1172_a_2215]
-
principalelor orașe moldovenești în intervalul 1899-1912 (cele 13 capitale de județ): Pentru completarea datelor referitoare la demografia urbană moldovenească de la 1912, un instrument de lucru extrem de util este „Statistica știutorilor de carte din România”, realizată pe baza rezultatelor definitive ale recensământului din același an. Utilizând ca bază de analiză criteriul cetățeniei, statistica mai sus amintită scoate în evidență ponderea relativ însemnată (în creștere față de cea din anul 1899), pe care o aveau cetățenii români în orașele din regiunea analizată. Trebuie să
Fizionomii urbane şi structuri etno-sociale din Moldova : (1864- 1938) by Alin Popa () [Corola-publishinghouse/Science/1172_a_2215]
-
străini. Restul centrelor urbane cu funcția de reședință de județ au înregistrat, fără nicio excepție, o tendință clară de apreciere a numărului cetățenilor români, fapt ilustrat și de datele din următorul tabel 152 (1912): Comparând aceste date cu cele ale recensământului din anul 1899, rezultă că ponderea cetățenilor români în universul citadin moldovenesc a crescut în 13 ani cu 8,2% (de la 54,5% în 1899, la 62,7% în 1912). Fenomenul poate fi urmărit în evoluția demografică generală a orașelor
Fizionomii urbane şi structuri etno-sociale din Moldova : (1864- 1938) by Alin Popa () [Corola-publishinghouse/Science/1172_a_2215]
-
a numărului de locuitori înregistrând, la sfârșitul deceniului al treilea, cele mai ridicate cote din prima jumătate a secolului al XX-lea. Ne propunem să urmărim această evoluție făcând apel, în special, la datele publicate în principalele surse de documentare - recensământul general al populației României din anul 1930 și recensământul din anul 1941. Am optat pentru depășirea limitei cronologice a anului 1938 din dou) considerente: pe de o parte, datorită faptului că în anul respectiv nu au fost efectuate lucrări de
Fizionomii urbane şi structuri etno-sociale din Moldova : (1864- 1938) by Alin Popa () [Corola-publishinghouse/Science/1172_a_2215]
-
treilea, cele mai ridicate cote din prima jumătate a secolului al XX-lea. Ne propunem să urmărim această evoluție făcând apel, în special, la datele publicate în principalele surse de documentare - recensământul general al populației României din anul 1930 și recensământul din anul 1941. Am optat pentru depășirea limitei cronologice a anului 1938 din dou) considerente: pe de o parte, datorită faptului că în anul respectiv nu au fost efectuate lucrări de recenzare a populației și, pe de altă parte, din
Fizionomii urbane şi structuri etno-sociale din Moldova : (1864- 1938) by Alin Popa () [Corola-publishinghouse/Science/1172_a_2215]
-
Ștefănescu - funcționari; Filip Hudic - inginer, șeful Serviciului Tehnic al orașului Bacău; Gabriel Ștefănescu, Toma Goilav - avocați; Iacob Manea - judecător; Andrei Vraste - librar și tipograf. Anumite repere privind evoluția demografică a Bacăului din intervalul 1920-1930 ne sunt oferite de rezultatele unui recensământ efectuat pe plan local în aprilie 1927. La acel moment, conform datelor finale culese din cele zece unități de recenzare, în Bacău trăiau 23.505 locuitori, dintre care 787 reprezentau populația flotantă. Numărul locuitorilor ce aveau cetățenie română era de
Fizionomii urbane şi structuri etno-sociale din Moldova : (1864- 1938) by Alin Popa () [Corola-publishinghouse/Science/1172_a_2215]
-
al locuitorilor cu vârta de peste șapte ani (20.254), știau să scrie și să citească un număr de 15.370 persoane (76% din total) - 8.497 populație masculină, 6.873 populație feminină. Datele oficiale puse la dispoziția cercetătorilor de volumele „Recensământului general al populației României din decembrie 1930”, ne permit să realizăm o „radiografie” complexă a demografiei locale la mijlocul perioadei interbelice. Datorită volumului mare al informației, cercetarea noastră se va limita la analiza următorilor parametri demografici: numărul total de locuitori, împărțirea
Fizionomii urbane şi structuri etno-sociale din Moldova : (1864- 1938) by Alin Popa () [Corola-publishinghouse/Science/1172_a_2215]
-
a dublat numărul de locuitori ai orașelor (o creștere de 99,97% de la 98.249 la 196.478), pe locul al doilea aflându-se Muntenia (o creștere de 56,92% de la 702.084 la 1.101.766). Comparația între datele recensământului din 1930 cu cele din 1912, scoate la lumină detalii interesante privind evoluția orașelor din zona Moldovei. Pentru a doua oară consecutiv, orașul Bacău înregistrează cea mai mare rată de creștere demografică - 65,22%, urcând în ierarhia urbană moldovenească de pe
Fizionomii urbane şi structuri etno-sociale din Moldova : (1864- 1938) by Alin Popa () [Corola-publishinghouse/Science/1172_a_2215]
-
care a înregistrat o scădere a numărului de locuitori era orașul Botoșani, care, între 1912 și 1930, pierde 0,67 % din populația inițială, așa cum ne indică și datele din tabelul de mai jos: Analiza datelor oferite de primul volum al recensământului din 1930 - structurat în funcție de criteriul departajării pe sexe și al stării civile - anunță începutul unei noi configurații demografice a orașelor românești: se face trecerea către „regula” sociologică a majorității feminine. Spre exemplu, la nivelul acelui an, în mediile întrunite (urban
Fizionomii urbane şi structuri etno-sociale din Moldova : (1864- 1938) by Alin Popa () [Corola-publishinghouse/Science/1172_a_2215]
-
parte din grupul de șapte municipii în care numărul bărbaților întrecea pe cel al femeilor (Bacău, Vaslui, Bârlad, Tecuci, Roman, Dorohoi și Focșani). În ceea ce privește configurația etnică a orașelor din Moldova, analiza datelor oferite de cel de-al doilea volum al recensământului din 1930, permite cristalizarea unor concluzii, ce vor creiona o anumită specificitate locală. La nivelul întregii țări, gradul de locuire a orașelor de către etnicii români era de 58,6% (2.138.917 din totalul de 3.651.039). Aceștia sunt
Fizionomii urbane şi structuri etno-sociale din Moldova : (1864- 1938) by Alin Popa () [Corola-publishinghouse/Science/1172_a_2215]
-
tabelul de mai jos, situația pentru orașele reprezentative ale Moldovei (1930, în ordinea descrescătoare a procentelor locuitorilor cu studii universitare): Pentru a surprinde nivelul de dezvoltare atins de demografia locală la sfârșitul perioadei interbelice vom analiza datele oferite de ultimul recensământ oficial operat înainte de instalarea autorităților comuniste în România. Astfel, studiul nostru are la bază investigarea următoarelor izvoare: „Indicatorul localităților din România” și „Recensământul general al României din 6 aprilie 1941. Date sumare provizorii”. După cum este cunoscut, în perioada iunie august
Fizionomii urbane şi structuri etno-sociale din Moldova : (1864- 1938) by Alin Popa () [Corola-publishinghouse/Science/1172_a_2215]
-
nivelul de dezvoltare atins de demografia locală la sfârșitul perioadei interbelice vom analiza datele oferite de ultimul recensământ oficial operat înainte de instalarea autorităților comuniste în România. Astfel, studiul nostru are la bază investigarea următoarelor izvoare: „Indicatorul localităților din România” și „Recensământul general al României din 6 aprilie 1941. Date sumare provizorii”. După cum este cunoscut, în perioada iunie august 1940, datorită tensiunilor politice internaționale, România a cedat din teritoriul național (către U.R.S.S., Bulgaria și Ungaria) o suprafață de 99.738 kilometri
Fizionomii urbane şi structuri etno-sociale din Moldova : (1864- 1938) by Alin Popa () [Corola-publishinghouse/Science/1172_a_2215]
-
totalul populației - 2.769.380 locuitori (rural și urbană, numărul locuitorilor din mediul urban - 617.875 (22,3%), numărul persoanelor recenzate în zonele rurale ale țării - 2.151.505 (77,7%). În cei zece ani care s-au scurs de la recensământul din decembrie 1930, populația urbană a regiunii de la răsărit de Carpați a înregistrat o creștere de numai 4,34% (25.748 - de la 592.127 în 1930, la 617.875 în 1941). Prezentăm mai jos evoluția demografică a zonelor citadine din
Fizionomii urbane şi structuri etno-sociale din Moldova : (1864- 1938) by Alin Popa () [Corola-publishinghouse/Science/1172_a_2215]
-
o creștere de numai 4,34% (25.748 - de la 592.127 în 1930, la 617.875 în 1941). Prezentăm mai jos evoluția demografică a zonelor citadine din provinciile Dobrogea, Muntenia, Moldova și Oltenia, în intervalul 1930-1941: Conform datelor provizorii ale recensământului, în aprilie 1941, după criteriul numărului total al locuitorilor, orașul Bacău (38.965 locuitori) ocupa locul al treilea între cele treisprezece capitale de județ ale Moldovei. Astfel, pentru prima dată în istoria sa, Bacăul urca în ierarhia demografiei urbane moldovenești
Fizionomii urbane şi structuri etno-sociale din Moldova : (1864- 1938) by Alin Popa () [Corola-publishinghouse/Science/1172_a_2215]
-
mari orașe ale regiunii au cunoscut o evoluție demografică pozitivă. În rest, toate celelalte orașe au înregistrat un bilanț negativ, după cum ne arată și datele din tabelul de mai jos: În ceea ce privește configurația etnică a mediului citadin moldovenesc, „Datele provizorii ale recensământului din 1941” ne prezintă o situație sumară, nedetaliată. Astfel, criteriul etnic a luat în calcul numai patru categorii: români, unguri, germani și alții - aici fiind înregistrați și etnicii evrei. Conform acestor date, din totalul de 617.875 locuitori ai orașelor
Fizionomii urbane şi structuri etno-sociale din Moldova : (1864- 1938) by Alin Popa () [Corola-publishinghouse/Science/1172_a_2215]
-
români (75,81%), 2.703 unguri (0,44%), 5.486 germani (0,89%), la rubrica alții fiind înregistrate 141.257 persoane (22,86%). Nu putem prezenta o statistică exactă a numărului locuitorilor evrei, cu atât mai mult cu cât datele „recensământului special al evreilor” - realizat în perioada 11-12 aprilie 1941 la presiunile autorităților germane din România - nu au fost publicate. Hărțile etnice pentru fiecare dintre cele 13 reședințe de județ ale Moldovei sunt sugerate de datele din tabelul de mai jos
Fizionomii urbane şi structuri etno-sociale din Moldova : (1864- 1938) by Alin Popa () [Corola-publishinghouse/Science/1172_a_2215]
-
martorul - în unele cazuri, chiar, creația - unor fluxuri etnoculturale deosebit de intense. Relevantă, în acest sens, este evoluția comunității evreiești din orașele din jumătatea de nord a Moldovei, care a deținut, până la sfârșitul secolului al XIX lea, o incontestabilă preponderență demografică. Recensămintele populației dovedesc cu claritate acest fapt. Bacăul, de pildă, avea în anul 1890 o pondere a mozaicilor de 48,29%, în vreme ce procentajul confesiunii ortodoxe era de numai 40,78%. Diferența a rămas vizibilă și nou) ani mai târziu, atunci când recensământul
Fizionomii urbane şi structuri etno-sociale din Moldova : (1864- 1938) by Alin Popa () [Corola-publishinghouse/Science/1172_a_2215]
-
Recensămintele populației dovedesc cu claritate acest fapt. Bacăul, de pildă, avea în anul 1890 o pondere a mozaicilor de 48,29%, în vreme ce procentajul confesiunii ortodoxe era de numai 40,78%. Diferența a rămas vizibilă și nou) ani mai târziu, atunci când recensământul din 1899 a consemnat următoarea situație: cetățeni români - 47,28%, cetățeni străini - 52,72% (din care ponderea locuitorilor fără supușenie era de 48,64%). Aceste realități demografice nu erau valabile și pentru orașele din partea de sud a Moldovei, unde românii
Fizionomii urbane şi structuri etno-sociale din Moldova : (1864- 1938) by Alin Popa () [Corola-publishinghouse/Science/1172_a_2215]
-
ajutat îndeaproape de Leon Davidovici. Rolul important jucat de cele dou) fabrici ale fraților Davidovici în sectorul industriei metalurgice din Moldova este ilustrat nu doar de nivelul producției ci și de cel al numărului de muncitori. Astfel, conform datelor din recensământul general al populației României din anul 1930, după numărul total al populației și al claselor de profesiuni, sectorul metalurgiei băcăuane ocupa un onorant loc trei, după orașele Galați și Iași. Iată situația pentru primele șase orașe: În perioada cuprinsă între
Fizionomii urbane şi structuri etno-sociale din Moldova : (1864- 1938) by Alin Popa () [Corola-publishinghouse/Science/1172_a_2215]