1,938 matches
-
și, în acest caz, în mod frecvent, româna, realizează adverbializarea prin plasarea formei masculine de singular a adjectivului după verbul determinat, fără alte mijloace: o fată frumoasă adj. ea cîntă frumos adv.68 Faptul că în latina populară tîrzie complementele circumstanțiale se puteau reda atît prin adverbe cît și prin substantive precedate de prepoziții sau în cazul ablativ a condus, pe de o parte, la ocuparea aceluiași loc în succesiunea elementelor propoziției și, pe de altă parte, la transformarea în adverbe
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
reda semnificațiile "a fi" și "a avea", fiecare dintre aceste verbe avînd regimuri de întrebuințare distincte. Astfel, în spaniolă, pentru semnificația "a fi", ser este folosit pentru relația de întărire (Juan es español Juan este spaniol), iar estar pentru relația circumstanțială (Juan está aqui Juan este aici). Cele două verbe pot fi folosite și pentru a stabili gradul de permanență al atributului: ser pentru o însușire sau stare permanentă, durativă și esențială (Juan es simpatico Juan este întotdeauna simpatic), iar estar
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
pasivul, în mod sintetic, dar cu desinențe diferențiate în funcție de persoană și de număr. 61 În acest caz, modelul logic coincide cu cel semantic. 62 Problema determinării a fost pe larg analizată de Rodica Nagy în lucrarea Determinare completivă și determinare circumstanțială în limba română, Editura Universității Suceava, 2002; la p. 20-22 se oferă o scurtă sinteză teoretică în legătură cu relația dintre tipul lingvistic și poziția elementelor care realizează un raport de determinare. 63 Se au în vedere aici, desigur, aspectele care privesc
Comunicare culturală şi comunicare lingvistică în spaţiul european by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/920_a_2428]
-
abstract, funcționează ca o prepoziție-regim, impusă de unele centre verbale, adjectivale sau substantivale; (c) cu un sens foarte abstract, împreună cu verbul a face formează un predicat contrafactiv (a face pe deșteptul); (d) purtătoare de sens lexical, funcționează în diverse contexte circumstanțiale 2 - cu diverse valori, de la concrete la foarte abstracte. În cele ce urmează voi urmări anumite utilizări ale prepoziției pe, cele cu sens lexical plin (circumstanțial). Monitorizarea sistematică a unor programe TV între 2006 și 2008 m-a dus la
[Corola-publishinghouse/Science/85009_a_85795]
-
contrafactiv (a face pe deșteptul); (d) purtătoare de sens lexical, funcționează în diverse contexte circumstanțiale 2 - cu diverse valori, de la concrete la foarte abstracte. În cele ce urmează voi urmări anumite utilizări ale prepoziției pe, cele cu sens lexical plin (circumstanțial). Monitorizarea sistematică a unor programe TV între 2006 și 2008 m-a dus la concluzia că această prepoziție se extinde în limbajul presei actuale și, într-o oarecare măsură, și în limbajul familiar. Din păcate, româna dispune de puține corpusuri
[Corola-publishinghouse/Science/85009_a_85795]
-
de delimitat valoarea semantică a prepoziției în sine de cea a nominalului cu care se combină sau a întregii grupări pe + substantiv. În mare parte dintre exemplele înregistrate, grupul pe + nominal are valori semantice de relație, având funcția sintactică de circumstanțial de relație. Alte valori frecvent înregistrate sunt: locul, timpul, instrumentul, cauza, modul (aceste valori nu sunt noi, dar se extind contextele în care se folosește pe). 2. VALORILE SEMANTICE ÎNREGISTRATE În cele ce urmează, voi detalia și exemplifica valorile semantice
[Corola-publishinghouse/Science/85009_a_85795]
-
instrumentul cauza, modul și relația. Conform DLR niciuna dintre aceste șase valori nu este nouă, fiind atestate exemple pentru fiecare dintre ele. În GA (I: 370-373), relația nu este indicată printre valorile prepoziției pe (conformitatea este subsumată modului), iar la circumstanțialul de relație (II: 192-196) nu este menționată și pe printre prepozițiile care introduc un circumstanțial de relație. 2.1. Locul - în sens larg. Substantivul precedat de prepoziția pe desemnează: 2.1.1. O emisiune sau un canal mass-media (televiziune, agenție
[Corola-publishinghouse/Science/85009_a_85795]
-
fiind atestate exemple pentru fiecare dintre ele. În GA (I: 370-373), relația nu este indicată printre valorile prepoziției pe (conformitatea este subsumată modului), iar la circumstanțialul de relație (II: 192-196) nu este menționată și pe printre prepozițiile care introduc un circumstanțial de relație. 2.1. Locul - în sens larg. Substantivul precedat de prepoziția pe desemnează: 2.1.1. O emisiune sau un canal mass-media (televiziune, agenție de presă, televizorul, numele unui ziar): Ai văzut filmul, când s-a dat pe știri
[Corola-publishinghouse/Science/85009_a_85795]
-
I. A. Rus, stenogramele Camerei Deputaților, în CLRA). Sintagmele cu pe sunt folosite în locul unor sintagme mai extinse (la modul real) sau cu prepoziția în (a intrat în creștere). 2.6. Prepoziția pe și substantivul care urmează au funcția de circumstanțial de relație, cu diverse valori semantice: 2.6.1. Domeniul de manifestare a unei acțiuni, delimitarea unei acțiuni, relația între o acțiune și o entitate/alt eveniment, în raport cu care se face acțiunea respectivă. Regentul poate fi: (a) verb (cu sau
[Corola-publishinghouse/Science/85009_a_85795]
-
2006). 2.6.8. Grupul pe + substantiv este folosit uneori parantetic ("în ceea ce privește"): Iar pe povestea asta cu Vatel, de ce pare credibilă? (L. Orban, Realitatea TV, 6.III.2007). Prepoziția pe substituie alte prepoziții, locuțiuni prepoziționale și sintagme care introduc un circumstanțial de relație (în ceea ce privește, în privința, conform, cât despre, la etc.). 3. DE CE SE EXTINDE PREPOZIȚIA PE? Niciunul dintre aceste sensuri generale (locul, timpul, instrumentul, relația, cauza, modul) nu sunt noi, fiind deja înregistrate în lucrările de profil (cf. DLR). Elementul de
[Corola-publishinghouse/Science/85009_a_85795]
-
căpătat sau au glisat spre valori abstracte? Cred că tipul de relație locativă pe care îl exprimă pe este cel mai potrivit pentru a fi extins analogic asupra valorilor mai abstracte ale relației din contextele pe care le-am înregistrat. Circumstanțialul de relație "indică limitele de manifestare ale unei acțiuni, stări, calități prin referire la un anumit domeniu [...] sau care precizează perspectiva din care se face comunicarea" (GALR, II: 551). În exemplele de la 2.6., substantivul care urmează prepoziției indică, foarte
[Corola-publishinghouse/Science/85009_a_85795]
-
despre, relativ la, în privința" - ca în exemplele hac super re scribam ad te (Cicero) "despre acest lucru îți voi scrie" și mite civiles super Urbe curas (Horațiu) "alungă grijile politice privitoare la Roma" (Guțu 1983, s.v.). Prin urmare, super avea sensul circumstanțial de relație, introducând subiectul discuției sau tema în raport cu care se desfășura evenimentul denotat de verbulregent. Prepoziția per avea sensuri ceva mai variate, exprimând locul ("prin", "pe toată întinderea, de-a lungul", "peste", "prin fața"), succesiunea, timpul ("timp de...", "în timpul, în cursul
[Corola-publishinghouse/Science/85009_a_85795]
-
mai mult de un sfert din tentativele de a face sex. Ca și în cazul disfuncției orgasmice, disfuncția erectilă poate fi: primară, prezentă încă de la începutul vieții sexuale; secundară, dobândită în urma unor situații care afec tea ză masiv capacitatea erectilă; circumstanțială, prezentă numai în anumite situații. Mai puțin de jumătate dintre cazurile de disfuncție erectilă sunt cauzate de o boală somatică, iar celelalte au cauze de natură psihologică. Pentru a se convinge că nu le-a scăzut potența, mulți băieți „se
Lecții particulare : cum sã iei în serios viața sexuală by dr. Cristian Andrei () [Corola-publishinghouse/Science/1331_a_2697]
-
de pionierat pe care Pavel Ruxăndoiu l-a consacrat dimensiunii metaforice a acestor unități 157, e de semnalat îndeosebi sinteza lui Cezar Tabarcea, care a realizat o clasificare "logico-semantică" a proverbelor, distingând în cadrul lor cinci "tipare simple" (implicativ-calitativ, implicativ-obiectiv, actanțial, circumstanțial și comparativ) și alte cinci "combinate", adică derivate din primele 158. Însă asemenea considerații ocupă un loc relativ redus în economia lucrării, care se concentrează mai mult asupra invariantelor semiotice din cadrul textemelor decât asupra productivității lor semantice în cadrul textelor propriu-zise
[Corola-publishinghouse/Science/84995_a_85780]
-
de "discurs repetat" îl constituie un verb, care e supus unor operații de determinare ce ar putea fi descrise prin intermediul claselor de funcții sintactice (determinare obiectivă: a face cu ou și cu oțet; determinare atributivă: a se face leu-paraleu; determinare circumstanțială: a o lua pe arătură etc.). În această privință, precizăm că, deși prezentarea de față are în vedere determinarea elementelor din cadrul unităților discursului repetat, aceste unități pot alcătui, la rândul lor, obiectul unei determinări "în bloc" (de ex.: Și-a
[Corola-publishinghouse/Science/84995_a_85780]
-
punct de vedere semantic, o clasă lexicală care se compune doar din nominale cu trăsăturile [+Animat] [+Uman]. Nu întâlnim niciodată în această poziție un subiect deja determinat, deoarece calitatea sau acțiunea pe care o desemnează verbul aferent reprezintă o trăsătură circumstanțială, și nu una inerentă subiectului: "A (se) face B" acum, nu întotdeauna, iar faptul că "A (se) face B" nu constituie o condiție pentru existența lui A. Prin urmare, textemele eventive vizează niște proprietăți contingente, accesorii ale lui A, pe
[Corola-publishinghouse/Science/84995_a_85780]
-
nu afecteze nucleul unității textemice, care se compune, de obicei, din verbe, nume predicative și determinanți obiectuali (obiect direct, obiect indirect etc.). În schimb, elemente substituibile în cazul unei reîncadrări "forte" sunt, de regulă, subiectul (agentul) textemului și feluritele determinări circumstanțiale ale verbului. În funcție de natura componentei substituite, reîncadrarea "forte" poate fi divizată în actanțială și circumstanțială. 2.4.1. Reîncadrarea "forte" actanțială se caracterizează prin substituirea subiectului textemului cu subiectul coreferentul. Un exemplu concludent în această privință îl constituie modulațiile afirmației
[Corola-publishinghouse/Science/84995_a_85780]
-
determinanți obiectuali (obiect direct, obiect indirect etc.). În schimb, elemente substituibile în cazul unei reîncadrări "forte" sunt, de regulă, subiectul (agentul) textemului și feluritele determinări circumstanțiale ale verbului. În funcție de natura componentei substituite, reîncadrarea "forte" poate fi divizată în actanțială și circumstanțială. 2.4.1. Reîncadrarea "forte" actanțială se caracterizează prin substituirea subiectului textemului cu subiectul coreferentul. Un exemplu concludent în această privință îl constituie modulațiile afirmației lui Cațavencu potrivit căreia industria română e admirabilă, e sublimă, putem zice, dar lipsește cu
[Corola-publishinghouse/Science/84995_a_85780]
-
cu desăvârșire" (Mihai Cucerzan, 23.04.2010, http://www.pntcdcluj.ro/2010 /04/23/comunicat-de-presa-23-04-2010-activitatea-consilierilor-locali/); "Poliția română e sublimă, dar lipsește cu desăvârșire" ("vlutic", 02.06.2010, http://vlutic.blogspot.com/2010/06/politia-romana-e-sublima-dar-lipseste.html). 2.4.2. Reîncadrarea "forte" circumstanțială se caracterizează prin substituirea componentelor circumstanțiale din cadrul textemului cu acelea importate din coreferentul său. Dintre textemele caragialiene, favorizat pare să fie, din acest punct de vedere, După lupte seculare care au durat treizeci de ani... (Cațavencu, O scrisoare pierdută), care
[Corola-publishinghouse/Science/84995_a_85780]
-
2010, http://www.pntcdcluj.ro/2010 /04/23/comunicat-de-presa-23-04-2010-activitatea-consilierilor-locali/); "Poliția română e sublimă, dar lipsește cu desăvârșire" ("vlutic", 02.06.2010, http://vlutic.blogspot.com/2010/06/politia-romana-e-sublima-dar-lipseste.html). 2.4.2. Reîncadrarea "forte" circumstanțială se caracterizează prin substituirea componentelor circumstanțiale din cadrul textemului cu acelea importate din coreferentul său. Dintre textemele caragialiene, favorizat pare să fie, din acest punct de vedere, După lupte seculare care au durat treizeci de ani... (Cațavencu, O scrisoare pierdută), care face în mediul virtual obiectul unor
[Corola-publishinghouse/Science/84995_a_85780]
-
despre reîncadrarea absolută parțială, în cadrul căreia o parte a textemului este reîncadrată în mod "absolut" (literal), pe când cealaltă parte alcătuiește obiectul unei reîncadrări "forte", adică al unei substituții. Astfel, în reactualizarea textemului caragialian menționat, întâlnim adeseori mostre de reîncadrare "forte" circumstanțială, în care se schimbă doar locativul, iar subiectul enunțului rămâne neamțul: "Ne-am întrebat ce căuta neamțul în Mexic și ne-a răspuns chiar el" (Toma Roman Jr., în Jurnalul Național, 22.09.2006, http://jurnalul. ro/stire-jurnalul/antipudibonderia-11712.html
[Corola-publishinghouse/Science/84995_a_85780]
-
p.63]. Important pentru demersul nostru este faptul ca Baudelaire face din modernitate un vector de frumusețe: "Frumosul este alcătuit dintr-un element veșnic, invariabil, a cărui cantitate este peste măsură de greu de determinat, precum și dintr-un element relativ, circumstanțial, care va fi, dacă vrem, rând pe rând sau în întregime, epoca, modă, morală, pasiunea" [Baudelaire, 1971, p.184]. Baudelaire menționează că fiecare epoca își are "costumul, pieptănătura și chiar gestul, privirea și zâmbetul ei", care "sunt desăvârșit de armonioase
Pariziana romanescă : mit şi modernitate by Elena Prus [Corola-publishinghouse/Science/881_a_2389]
-
nu și la celelalte pronume interogative. Preferința uzului pentru interogativul ce are mai multe explicații: ce cunoaște atât realizări pronominale, cât și adjectivale; cu cele două realizări poate ocupa numeroase poziții sintactice (subiect, nume predicativ, complement direct, complement prepozițional, atribut, circumstanțial) și poate avea trăsătura semantică inerentă +/-animat; se poate combina cu un număr mare de prepoziții; are formă unică; generează întrebări parțiale deschise, fără a constrânge vorbitorul la răspunsuri foarte precise; intră în relație de cvasisinonimie cu care și ce
[Corola-publishinghouse/Science/85005_a_85791]
-
enunțului poate coincide cu tema sau poate fi diferit de aceasta. Vezi și DSL, s.v. 10 Alte strategii de focalizare a subiectului sunt intonația emfatică (Rezultatul mă interesează), însoțirea subiectului printr-un intensificator (Tocmai rezultatul mă interesează), izolarea sintactică prin circumstanțialul de relație (Cât despre rezultat, mă interesează foarte tare), reluarea subiectului prin pronume neutru (Rezultatul, asta mă interesează), construcțiile scindate (Ceea ce mă interesează este rezultatul), structurile cu dublă negație nu ... decât (N-a venit decât el). În timp ce toate aceste strategii
[Corola-publishinghouse/Science/85005_a_85791]
-
cunoscută la vremea respectivă (v. Slovacia și poziția lui Maciar). Nu a existat un scop clar în aceste negocieri; conducerea statului a fost ezitantă, făcând concesii în van, și nesăbuite, de dragul de a fi bătută pe umăr (good boy); dacă circumstanțialele cuvinte de laudă s-au uitat repede, noi am rămas cu povara unui angajament ce ar putea deveni tot mai greu de gestionat. Timorați și fără vlagă, negociatorii noștri nu au făcut față. Ilustrativ, evoc următorul episod. În paralel cu
[Corola-publishinghouse/Administrative/1540_a_2838]