13,026 matches
-
mutatis mutandis, echivalentul fascinației unui Mihail Sebastian pentru Nae Ionescu), rămâne întâlnirea dintre două spirite înalte, dovada că și personalități politic polare pot schimba idei. La cota valorică supremă a gândirii asupra politicului, Leo Strauss, creatorul școlii de la Chicago în filozofia politică, a dialogat de-a lungul întregii sale vieți, deși nu fără momente de criză și ruptură, cu autori care par astăzi nemiscibili: Carl Schmitt (un fascinant adversar consecvent al liberalismului), Alexandre Kojève (un posthegelian care încerca depășirea clivajelor doctrinare
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
că autonomia personală oferă posibilitatea de a respinge pluralismul valorilor fără a ajunge prin asta automat la constrângere. Cum poate fi înțeles în maniere diametral opuse un concept fără echivoc? Explicația rezidă în înțelegerea diferită a unor noțiuni cardinale din filozofia politică, de la drepturi și valori la raporturile dintre sfera publică și sfera privată. Să luăm un exemplu concret: în numele autonomiei personale, un individ (sau un grup) susține dreptul la avort (am putea vorbi în același stil despre dreptul la sinucidere
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
primul rând pe Adam Smith, Jeremy Bentham, John Stuart Mill) este antologia în două volume realizată de același Pierre Manent, Les Libéraux, Hachette, Paris, 1986. Pentru raportul dintre tradiția liberală franceză și canonul anglo-saxon, vezi studiul meu „Umbra lui Tocqueville. Filozofie politică franceză contemporană”, Polis, 2, 1995, pp. 133-148, publicat în volumul Exercițiul distanței. Discursuri, societăți, metode, Nemira, București, 1997, 1998, pp. 211-234. 2. Statul hobbesian, așa cum îl cunoaștem din Leviathan, nu este riguros neutru, dar nici nu îi constrânge pe
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
principiul-promisiune” în cartea mea Utopica. Studii asupra imaginarului social, Editura științifică și Enciclopedică, București, 1991; vezi și ediția a doua, revăzută și adăugită, Idea, Cluj, 2005. Gabriel Liiceanu, într-un pătrunzător eseu, a analizat ipocrizia utopiei: „Utopia intelectului și utopia filozofiei”, Dialog, nr. 115-116, Iași, decembrie 1986, p. 13, acum în cartea sa Cearta cu filozofia, Humanitas, București, 1992, pp. 97-105. 8. Vezi postfața mea la George Soros, Criza capitalismului global, traducere de G. Nedelciu și O. Câmpean, Polirom, Iași - Arc
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
vezi și ediția a doua, revăzută și adăugită, Idea, Cluj, 2005. Gabriel Liiceanu, într-un pătrunzător eseu, a analizat ipocrizia utopiei: „Utopia intelectului și utopia filozofiei”, Dialog, nr. 115-116, Iași, decembrie 1986, p. 13, acum în cartea sa Cearta cu filozofia, Humanitas, București, 1992, pp. 97-105. 8. Vezi postfața mea la George Soros, Criza capitalismului global, traducere de G. Nedelciu și O. Câmpean, Polirom, Iași - Arc, Chișinău, 1999 („Stadiul cel mai înalt și ultim: Soros despre criza capitalismului”, pp.223-229). 9
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
consume lui „Chick” energia vitală remanentă, relegând într-un domeniu al banalității expeditive orice altă trăire sau amintire, până și experiența sa în apropierea morții, situație-limită din care oamenii de rând, ca și geniile, derivă în al doisprezecelea ceas o filozofie de viață mai profundă, de obicei mai curând religioasă, în orice caz mai stoică, mai tolerantă, chiar sentimentală. Ținta favorită a răutăților lui „Chick” este „Abe Ravelstein”, profesor de filozofie politică la aceeași University of Chicago. „Chick” și „Abe” au
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
rând, ca și geniile, derivă în al doisprezecelea ceas o filozofie de viață mai profundă, de obicei mai curând religioasă, în orice caz mai stoică, mai tolerantă, chiar sentimentală. Ținta favorită a răutăților lui „Chick” este „Abe Ravelstein”, profesor de filozofie politică la aceeași University of Chicago. „Chick” și „Abe” au fost multă vreme foarte apropiați, fără a fi în fond prieteni. Au fost chiar vecini, s-au frecventat intensiv, până la promiscuitate, au vorbit vrute și nevrute, au mers împreună la Paris, au
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
apariția romanului lui Bellow, Allan Bloom este unul dintre cei mai importanți gânditori politici americani, mai ales dintr-o perspectivă europeană - „continentală”, cum se mai spune pentru a exclude Marea Britanie, asemănătoare cu Statele Unite și celelalte țări anglofone, încă dominate de filozofia politică analitică și de excrescența ei mutantă, teoria alegerii raționale, foarte exact caracterizată de porecla ei, rat choice. Bloom a studiat la University of Chicago, unde l-a avut profesor pe marele Leo Strauss (recent tradus și la noi), creatorul
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
porecla ei, rat choice. Bloom a studiat la University of Chicago, unde l-a avut profesor pe marele Leo Strauss (recent tradus și la noi), creatorul așa-numitei „școli de la Chicago”, cea mai importantă verigă nord-americană de legătură cu tradiția filozofiei politice continentale, înapoi, prin Tocqueville, Montesquieu și Machiavelli, până la Aristotel, Platon și chiar presocratici. În roman, Leo Strauss e prezent sporadic cu numele de „Felix Davarr”, profesor al lui „Abe” și al altor câtorva. În realitate, Leo Strauss, care adusese
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
care unii (ca Bloom însuși) i-au continuat opera academică, iar alții (ca Francis Fukuyama, discipol al lui Bloom la Cornell, unde a făcut studii de clasicist înainte de a merge la Harvard pentru doctoratul în științe politice) i-au aplicat filozofia politică neoconservatoare în instituții mai mult sau mai puțin influente (Fukuyama la RAND Corporation, think tank-ul Administrației americane), i-au diseminat ideile la scara noii culturi globale, ori au ocupat funcții de consiliere, decizie și execuție în aparatul de stat
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
a fost legat toată viața de cel mai important grup de filozofi politici din Franța, discipoli ai lui Aron, adunați în jurul revistei Commentaire (și cunoscuți la noi grație unor politologi de vocație în frunte cu Cristian Preda)8. Scrierile de filozofie politică ale lui Allan Bloom, nu foarte numeroase, dar extrem de subtile și erudite, rămân astăzi ceea ce trebuie să fie: o lectură pentru specialiști 9. The Closing of the American Mind, vehementa critică adusă învățământului superior american și culturii de stânga
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
ideile sale”, iar „cunoașterea sa era reală”; însă romanul e plin de răuvoitoare respingeri ale tuturor ideilor lui „Abe”. Ironia (retrospectivă) a sorții face ca The Closing of the American Mind să fi fost considerată de unii (ca profesorul de filozofie Robert Paul Wolff), mai în glumă, mai în serios, un canular al lui Bellow. Se spunea că romancierul ar fi inventat tot: și autorul, și cartea! Intervievat după apariția cărții, Bellow și-a regretat cruzimea portretistică, dar nu a retractat
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
și elemente de portret: „În sfârșit, lui Allan Bloom, ale cărui entuziasme și indignări au punctat, pentru mine, aceste trei decenii, și ale cărui hohote de râs transatlantice m-au ajutat să situez altfel politica, undeva între povestirile obscene și filozofie” (p. 18). 9. Bloom, care a scris o teză de doctorat despre filozofia politică a lui Isocrate, a publicat mai ales articole, studii, eseuri, capitole în lucrări colective (unele reluate în volum, la insistențele prietenilor, sau postum). A tradus, adnotat
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
indignări au punctat, pentru mine, aceste trei decenii, și ale cărui hohote de râs transatlantice m-au ajutat să situez altfel politica, undeva între povestirile obscene și filozofie” (p. 18). 9. Bloom, care a scris o teză de doctorat despre filozofia politică a lui Isocrate, a publicat mai ales articole, studii, eseuri, capitole în lucrări colective (unele reluate în volum, la insistențele prietenilor, sau postum). A tradus, adnotat și interpretat opere de Platon (Republica), Rousseau, Kojève. A semnat cărți ca Shakespeare
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
texte afine apar încă din anii ’70), fiind (auto)critici ale liberalismului mai curând decât doctrine pozitive, care ar putea fi descrise prin ceea ce propun, și nu deduse din ceea ce contestă. Mai mult, e vorba de critici elaborate pe terenul filozofiei politice anglo-saxone, preponderent analitice, și îndreptate împotriva unor liberalisme (anglo-saxone) riguroase până la dogmatism, construite pe același teren. Emblematice sunt astfel atacurile lui Alasdair MacIntyre împotriva lui John Rawls: în cartea sa din 1981, After Virtue 9, MacIntyre respinge în numele dependenței
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
oricum, mulți dintre clasicii noștri îi împărtășesc soarta), iar numeroase traduceri sunt de calitate proastă și sporadic difuzate. Rămâne un mister cum se poate naște la noi o solidă știință socială fără asemenea fundamente. Situații asemănătoare se observă în istoriografie, filozofie, antropologie. Doar știința literaturii a ieșit mai bine din național-comunism. În Germania, monumentala Gesamtausgabe a operelor lui Tönnies, începută în 1998 la de Gruyter, progresează bine (a apărut de curând volumul 14, puțin mai înainte volumul 22, acoperind ultimii ani
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
Milton Friedman, laureat Nobel pentru economie -, Walter Block etc.) găsim referințe la... „libertari” (fr.libertaires) ca Lysander Spooner, Henry David Thoreau, Thomas Jefferson, John Trenchard, Thomas Gordon, Frédéric Bastiat etc., precum și la liberali clasici gen John Locke (mai ales pentru filozofia dreptului natural), Hume și Adam Smith (filozofia morală scoțiană), ori liberali moderni din școala Austriacă (Hayek, Mises). În engleză, aceste distincții nu contează, termenul libertarian are un sens precis. În alte limbi, confuzia terminologică este inevitabilă. De aceea, aș putea
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
Block etc.) găsim referințe la... „libertari” (fr.libertaires) ca Lysander Spooner, Henry David Thoreau, Thomas Jefferson, John Trenchard, Thomas Gordon, Frédéric Bastiat etc., precum și la liberali clasici gen John Locke (mai ales pentru filozofia dreptului natural), Hume și Adam Smith (filozofia morală scoțiană), ori liberali moderni din școala Austriacă (Hayek, Mises). În engleză, aceste distincții nu contează, termenul libertarian are un sens precis. În alte limbi, confuzia terminologică este inevitabilă. De aceea, aș putea fi de acord cu „libertarian” în românește
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
Polirom, Iași, 2002. Postfața mea, „Câte fețe are liberalismul?”, reluată supra, se poate citi ca un complement al textului de față. Notez aici, la sugestia lui Mihail Neamțu, existența interesantei inițiative - după mine, rezultatele ei sunt excentrice - de a combina filozofia lui Ludwig von Mises cu teologia virtuții a Sfântului Maxim Mărturisitorul. Vezi http://www.misesromania.org. 12. Friedrich A. Hayek, „Intellectuals and Socialism”, cap.12 din cartea sa Studies in Philosophy, Politics, and Economics, University of Chicago Press, Chicago, 1980
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
de Dan Pavel, Humanitas, București, 1998). Când citesc despre raportul dintre comunicare și comunitate în societatea bună, românii ar trebui să-și amintească de cartea lui Mihai șora, Eu&tu&el&ea sau dialogul generalizat, Cartea Românească, București, 1990. Despre filozofia politică a lui Mihai șora, vezi, în volumul colectiv pe care l-am coordonat împreună cu Aurelian Crăiuțu (Dialog și libertate. Eseuri în onoarea lui Mihai șora, Nemira, București, 1997), contribuțiile coordonatorilor. Textul meu a fost reluat în Exercițiul distanței, unde
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
sub influența alcoolului trebuie opriți fără a derapa către un stat polițienesc; răspândirea SIDA trebuie stopată fără a afecta viața privată). „Cu alte cuvinte”, continuă programul, „să restaurăm responsabilitățile sociale și un angajament în favoarea comunității, fără puritanism sau autoritarism. Această filozofie centristă se află în miezul mișcării comunitariste”. Mișcarea dorește să dezvolte o nouă manieră de a gândi, dincolo de polarizarea crescândă Stânga/Dreapta, dincolo de clivajele partizane. The Communitarian Network se prezintă ca o coaliție de indivizi și asociații reunite de următorul
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
legitim: deciziile sale sunt normative și chiar legale, deși nu sunt legitime. Ne amintim că Max Weber distingea net între Macht, puterea de facto, și Herrschaft, puterea legitimă. Pentru o excelentă introducere în opera lui Schmitt dintr-o perspectivă a filozofiei juridice, vezi Giacomo Marramao, „The Exile of the Nomos: For A Critical Profile of Carl Schmitt”, Cardozo Law Review, vol. 21, 2000, pp. 1567-1587. Pentru o foarte judicioasă evaluare a rătăcirilor și utilizărilor politice ale lui Schmitt, vezi Mark Lilla
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
în economie politică și științe economice la University of Michigan, masteratul în politici publice și doctoratul în științe politice la Harvard; a predat mai întâi la New York University (sigla e și mai notorie: NYU) și este, din 1999, profesor de filozofie politică la University of Chicago, membru al celebrului Committee on Social Thought, un program doctoral interdisciplinar și interdepartamental inițiat în 1941 de istoricul John U. Nef, secondat de economistul Frank Knight și de antropologul Robert Redfield, toți trei convinși că
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
1991 și 1999 colecția „New French Thought” la Princeton University Press, în care Lilla a coordonat excelentul volum colectiv New French Thought: Political Philosophy (1994), o antologie de texte cu adevărat reprezentative pentru ceea ce e(ra) nou și valoros în filozofia politică franceză, datorate lui Tzvetan Todorov, Luc Ferry și Alain Renaut, Philippe Raynaud, Marcel Gauchet, Pierre Manent, Jean-Marc Ferry, Blandine Kriegel, Stéphane Rials, Bernard Manin, Gilles Lipovetsky, Anne Godignon și Jean-Louis Thiriet. Cărțile colecției sunt la fel de revelatoare pentru ceea ce Pavel
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
Luc Ferry și Alain Renaut, Philippe Raynaud, Marcel Gauchet, Pierre Manent, Jean-Marc Ferry, Blandine Kriegel, Stéphane Rials, Bernard Manin, Gilles Lipovetsky, Anne Godignon și Jean-Louis Thiriet. Cărțile colecției sunt la fel de revelatoare pentru ceea ce Pavel și Lilla considerau important în câmpul filozofiei franceze, fiind semnate de unii dintre autorii antologați de cei doi, cărora li se alătură Jean-Marie Schaeffer (filozofia artei), A. Compagnon (teorie literară și filozofie), Jean-Pierre Dupuy (originile științei cognitive, unul dintre puținele domenii în care francezii excelează), V. Descombes
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]