13,026 matches
-
Manin, Gilles Lipovetsky, Anne Godignon și Jean-Louis Thiriet. Cărțile colecției sunt la fel de revelatoare pentru ceea ce Pavel și Lilla considerau important în câmpul filozofiei franceze, fiind semnate de unii dintre autorii antologați de cei doi, cărora li se alătură Jean-Marie Schaeffer (filozofia artei), A. Compagnon (teorie literară și filozofie), Jean-Pierre Dupuy (originile științei cognitive, unul dintre puținele domenii în care francezii excelează), V. Descombes (o critică a cognitivismului), Pierre Rosanvallon (regândirea statului asistențial), Jacques Bouveresse (o critică analitică a freudismului). E cu
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
Thiriet. Cărțile colecției sunt la fel de revelatoare pentru ceea ce Pavel și Lilla considerau important în câmpul filozofiei franceze, fiind semnate de unii dintre autorii antologați de cei doi, cărora li se alătură Jean-Marie Schaeffer (filozofia artei), A. Compagnon (teorie literară și filozofie), Jean-Pierre Dupuy (originile științei cognitive, unul dintre puținele domenii în care francezii excelează), V. Descombes (o critică a cognitivismului), Pierre Rosanvallon (regândirea statului asistențial), Jacques Bouveresse (o critică analitică a freudismului). E cu totul altceva decât ceea ce a intrat în
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
față de excesele și derapajele gaullismului. Lui Aron și discipolilor săi, apoi discipolilor acestora, trebuie să le mulțumim atât pentru subzistența cunoștințelor academice despre liberalismul tocquevillian într-o sferă publică fascinată de stângismul Rive Gauche, cât și pentru articularea unei valoroase filozofii politice liberale contemporane, teoretic subtilă fără a fi absconsă, mereu preocupată să dea răspunsuri marilor întrebări ale omenirii, dar neuitând să reacționeze la afacerile curente. Urmând exemplul profesorului lor, liberalii aronieni au scris astfel și cărți savante, și editoriale, demonstrând
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
față unor asemenea operațiuni, în parte datorită lipsei unei garnituri credibile de figuri intelectual-artistice care să contracareze ofensiva comunistă. Din fericire, știrea despre organizarea întrunirii i-a parvenit la timp unuia dintre puținii preopinenți disponibili, ex-comunistul Sidney Hook, profesor de filozofie la NYU, redactorul-șef al revistei socialiste The New Leader, care inițiase cu un deceniu înainte, alături de mentorul său, John Dewey (primul filozof american original, s-ar putea spune, inventatorul pragmatismului, mai cunoscut printre nespecialiști pentru reformismul său educativ și
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
inițiale: de ce vor intelectualii să servească pe tirani? Întrebarea și mai disperată este: de ce devin tiranofili unii dintre intelectualii care trăiesc în societăți democratice, libere? Se pot oare găsi răspunsuri definitive? Pot fi aceste răspunsuri căutate mai ales pe tărâmul filozofiei politice și morale, pe tărâmul psihologiei și metafizicii, așa cum încearcă Lilla, în bună tradiție straussiană? Eu sugerez o contextualizare istorico-sociologică a întrebărilor și răspunsurilor, pornită de la străvechea, dar mereu reinventata înclinație a intelectualilor de a transforma prestigiul și autoritatea în
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
care și-a rupt legăturile cu etica și morala, și-a trădat menirea, optând pentru imoralitatea și amoralitatea unui eros al dominației. Lilla ne reamintește în ultimul capitol legătura stabilită de Platon în Republica și Phaidros între tiranie, eros și filozofie... Veștile bune sunt rare și, de multe ori, însoțesc veștile rele. Astfel, Lilla a identificat totuși (puține) excepții de la regula tiranofiliei intelectualilor: Leo Strauss, maestrul său, și Karl Popper - nu mare lucru până la urmă. Mai multe excepții a numărat de
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
decât printr-o reflecție temeinică, gata de orice schimbare, dar atentă la achizițiile trecutului. 3. Vezi pp. 119-172. 4. Vezi pp. 83-118. 5. Pentru o analiză încă actuală a acestui peisaj intelectual și ideologic, vezi studiul meu „Umbra lui Tocqueville. Filozofie politică franceză contemporană”, apărut inițial în Polis, 2, 1995, pp. 133-148, iar apoi în cartea mea Exercițiul distanței. Discursuri, societăți, metode, Nemira, București, 1997, 1998, pp. 211-234. 6. Lilla a fost cu siguranță un cititor atent al opusculului lui Xenofon
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
organizabile în două clase - 1. economiste, având în centru ceea ce George Soros a numit cândva „fundamentalismul pieței”, iar John Gray a numit „paleoliberalism”, un fel de idolatrie a mâinii invizibile, și 2. culturaliste, mergând de la apologia culturii clasice, trecând prin filozofia politică elină, apoi prin cea liberală clasică europeană (devenită în America tot mai conservatoare), ajungând până la adoptarea unor formule antimoderne, chiar reacționare, de confesionalism, în unele cazuri de fundamentalism 3. Ceea ce a unit toate aceste opțiuni și angajamente până în anii
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
aștepta sfârșitul -, ultima carte a lui Bloom este o condamnare a vulgarității epocii noastre; capitolul despre Banchetul lui Platon reia comentariul menționat anterior, fiind cel mai explicit text în care Bloom se referă la iubirea homosexuală, dând un fel de filozofie a prieteniei, iubirii și erotismului, dar fără a face altminteri elogiul vreunei pasiuni anume dintre multele pe care le discută. Numeroase alte comentarii, studii monografice pe cât de substanțiale, pe atât de scurte - incluse uneori în volume colective, alteori apărute ca
[Corola-publishinghouse/Science/2145_a_3470]
-
Istoria științei abundă de personalități ilustre care după o viață de observație și experiment în laborator, care le-au permis descoperirea unor adevăruri științifice, au simțit nevoia să-și raporteze realizările la realitățile existențiale și să pătrundă astfel în domeniul filozofiei. Aproape invariabil, pentru marile spirite ale diferitelor epoci, concluzia era că rațiunea existenței este dincolo de capacitatea de înțelegere a ființei umane, pentru că însăși esența celor două elemente de bază ce animă lumea pe care o percepem - materie și spirit - este
Nicolae C. Paulescu între știința vieții și metafizica existenței by VALERIU LUPU () [Corola-publishinghouse/Science/91893_a_92858]
-
relației sugerate chiar de autor, cea cu opera poescă. Chiar dacă nu vom ști, poate, niciodată precis, ce și cât cunoaște Ion Barbu din gândirea metafizica, ori estetică, a scriitorului american, am considerat absolut necesar să extindem demersul nostru, dincolo de bine-cunoscutele "Filozofia compoziției", ori "Principiul poetic". Este sigur că poetul român era mai mult decat familiar, mai ales, cu proza lui Edgar Allan Poe, dar și cu opera lui poetica, pe care, după toate probabilitățile, le-a citit, mai întâi, în traducerea
[Corola-publishinghouse/Science/84958_a_85743]
-
operei poetice, în speță ciclul ermetic din Joc secund (1930). Mai mult, am încercat să înregistrăm, cât mai precis, "situația biografica", a poetului român, plasându-l într-un context istoric și cultural specific, cel al modernismului, în primul rând, în raport cu filozofia bergsoniana, dar și cu teoreticienii "lirismului absolut" (Stéphane Mallarmé, Paul Valéry, sau Henri Brémond), cu care are legături directe și vădite afinități. Descoperim, la poetul român, o viziune asupra poiesis-ului împărtășită și de alții, ce unește reflecția să asupra artei
[Corola-publishinghouse/Science/84958_a_85743]
-
să, în ultimă instanță, este legea fiecărei porțiuni a Universului fizic, în măsura în care această lege stabilește o relație cu legile celorlalte porțiuni ale aceluiași Univers fizic. Abordare să este sinaeretică. Într-un cuvânt, el discuta universalitatea relației materiale și dezvăluie ochiului Filozofiei toate inferențele care, până atunci, au zăcut ascunse în spatele acestei universalități. Dar oricât de admirabila ar fi concizia cu care el tratează fiecare aspect al subiectului, simpla multiplicitate a acestor puncte generează o mare cantitate de detalii și, astfel, o
[Corola-publishinghouse/Science/84958_a_85743]
-
scriitorului armonizează imaginile, ideile, simbolurile, sensurile operei, într-un tot unitar și le înzestrează cu un dinamism 10 ce-i este definitoriu, viziune pe care Ion Barbu o aflase, desi incomplet, mai întâi, în teoria poescă a efectului, dezvoltată în "Filozofia compoziției" (1846). De aceea, pentru a-și apropria "inspirația" autorului american, care, pentru Bergson, este chiar esență judecății estetice, autorul "Veghii" încearcă să adopte percepția celui dintâi,11 demersul facilitat și de faptul, observat de Robert Shulamm, ca "peisajele lui
[Corola-publishinghouse/Science/84958_a_85743]
-
dovedește astfel titlul sacru, adaptând materialele primare al artei, la capacitățile noastre limitate de cunoaștere. Obligația lui, spune Poe în "Principiul poetic", este să ne facă să simțim această frumusețe [s.n.]98. Printr-o lectură a unui bine-cunoscut pasaj din "Filozofia compoziției" pe care Claude Richard o găsește cel putin infidela, daca nu chiar greșită 99, apărătorii ideii "poezie pure"100, Ion Barbu numărându-se printre ei, au identificat în poetul american un precursor, plasându-l printre primii apărători ai ideii
[Corola-publishinghouse/Science/84958_a_85743]
-
din sustrageri"), și ideea leitmotivului "Nevermore" (zălog pentru chinuitoarele întrebări existențiale cărora protagonistul din "Corbul" le caută răspuns), decurg cu necesitate ("apodictic"), pare să sugereze Barbu, nu doar din logică efectului urmărit cu rigoare de poet, așa cum susține Poe în "Filozofia compoziției", ci, mai ales, din caracterul organic al operei de artă, de condiționările interne ale actului de creație. Ideea nu este nouă pentru Ion Barbu, pentru că o găsim formulată încă din 1927, într-un articol de atitudine, intitulat "Pro domo
[Corola-publishinghouse/Science/84958_a_85743]
-
umbră palida concepțiilor originale ale poetului 13. Edgar Allan Poe cunoaște toți acești loci communes ai teoriei literare romantice, dar se declară categoric împotriva acestei mistici, ce aureolează, nejustificat, actul de creație. Imaginația este, într-adevăr, creatoare, opinează el în "Filozofia compoziției" (1846), dar ea are nevoie de sprijinul reflecției asupra propriului proces creator: Majoritatea scriitorilor, poeți, mai ales, lasă să se înțeleagă că ei compun dintr-o stare de frenezie, un fel de intuiție extatica, si nu ar lăsa publicul
[Corola-publishinghouse/Science/84958_a_85743]
-
sau, ridiculizează o întreagă tradiție, care consideră că operele poeților sunt întruchipări ale veracității 13. Limbajul metaforic, specific poeziei, este ostențios ambiguu și, de aceea, înșelător, pe când cunoașterea adevărului cere un limbaj clar, exact. Din acest motiv, Platon preferă limbajul filozofiei. Poezia, concluzionează el, oferă doar o reprezentare inexacta a adevărului. Mai mult, pentru că apelează și trezește senzualitatea din noi, poezia, mai ales cea dramatică, distruge armonia sufletului uman, echilibrul dintre virtute și fericire 14. Platon onorează pe poeți, dar nu
[Corola-publishinghouse/Science/84958_a_85743]
-
facultatea poetica, ci mijlocul de a trezi această facultate în oameni", iar "singura metodă de a testa meritele unui poem este să măsori capacitatea lui de a trezi Sentimentul Poetic în alții"83. Aserțiunea este, reluată apoi și dezvoltată în "Filozofia compoziției", după cum urmează: Abia dacă trebuie să fac observația că un poem merită acest titlu doar în măsura în emoționează, prin înălțarea sufletului. Valoarea unui poem este rațio de această plăcere înălțătoare [s.n.]. Dar toate senzațiile plăcute, printr-o necesitate
[Corola-publishinghouse/Science/84958_a_85743]
-
copioasa, a datelor percepției directe ("tristul decorum, si multul eben..."), pe care, contrar propriei poetici, Edgar Poe se dovedise neputincios să le elimine, probabil, din cauza corsetului prea strâmt al logicii (mai mult psihologice) a efectului. Poetul american chiar insistă, în "Filozofia compoziției" asupra grijii de a păstra, până la un punct, situația din "Corbul", în limitele realului, pentru ca, spune el, țintește, în primul rând, la un efect "psychal" (psihic) concret: Odată cu deznodământul propriu-zis - odată cu replică Corbului "Nevermore" la întrebarea ultima a îndrăgostitului
[Corola-publishinghouse/Science/84958_a_85743]
-
conferința lui Ion Barbu despre Jean Moréas (1947), poetul francez, în care vede un continuator al revoluției poetice inițiate de Edgar Poe. Cu această ocazie, poetul român îi "reproșează" lui autorului "Corbului" tocmai lipsa de preocupare de a delimită, în "Filozofia compoziției" și "Principiul poetic", mai strict, domeniul poeziei și de a "funda axiomatic", adică de a dezvolta un "sistem de gandire" (poetic), pornind de la câteva adevăruri, cu o cuprindere mai largă (așa cum procedase în Eureka): Aici, însă, vom riscă o
[Corola-publishinghouse/Science/84958_a_85743]
-
Ulalume - condiții desigur, gândului poetic - șanț din natură invaginată negativă, si de aceea etern refuzată, a Tiparelor. Zenitul sagitar al cerurilor noastre le menține, departe, prin coruperi (în duhul factice și translat al lacului comentator)30. (italice în original) În "Filozofia compoziției", Poe afirmă că moartea unei femei tinere și frumoase reprezintă cea mai bună tema poetica 31. Totuși, observă Claude Richard, "tentația conștientă a lui Poe a fost de a ajunge la această coincidență ritmica a pulsațiilor conștiinței singulare și
[Corola-publishinghouse/Science/84958_a_85743]
-
voința poetului de a o sustrage accidentului, ci prin specialitatea universului ei"40. Ceea ce-i lipsește lui Edgar Poe este tocmai o formulă eficace de a accede la realitatea ideală (domeniul Frumosului), pentru că de fapt, procedeele imaginate de el, în "Filozofia compoziției", construcția în sine a poemului "Corbul" [The Raven], par să țină, eminamente de o logică obișnuită (spațială/ retorica!) și mențin, deci, poezia în contingent. Începută de el, revoluția poetica este desăvârșită, explică Ion Barbu, într-o conferință din 1947
[Corola-publishinghouse/Science/84958_a_85743]
-
Barbu pare să spună că Edgar Poe a intuit esență poeziei - poezia există atât timp cât răspunde doar unui scop estetic - , doar că operația de "purificare" nu este dusă, cel puțin în "Corbul", până la consecințele ei ultime, sau este direcționată greșit, în "Filozofia compoziției"47. Soluția teoretică, dar și rezolvare ei practică găsită, ale cărei date primare Poe le întrezărește, fără a le dezvolta corespunzător, nu satisfac întru-totul exigențele autorului român, fapt ce vizează și o întreagă tradiție literară, (neo)romantică, mai ales
[Corola-publishinghouse/Science/84958_a_85743]
-
enigmaticului, solitarului cavaler rătăcitor din "Eldorado" (1849), urmărind năluca nepieritoarei Frumuseți, pentru care sacrifică tinerețea și entuziasmul - sugerând, prin asta, că natura căutării s-ar reduce la efortul eroic și nu neapărat la atingerea scopului propus, Edgar Poe, care, în "Filozofia compoziției", făcuse din Frumusețe, domeniul poemului 85 - este, în perspectiva barbiana, un mare poet vizionar, un deschizător de drumuri 86, ale cărui idei seminale ("intuiții") au influențat decisiv evoluția literaturii care i-a urmat: Mersul tău până sub corturile atâtea
[Corola-publishinghouse/Science/84958_a_85743]