3,752 matches
-
dialecticii realism-metaforă scenică. Aceeași tendință marchează opțiunile lui B. când studiază teatrul englez și american al „furiei și violenței” sau în volumele de interviuri și convorbiri cu regizori și actori români. Volumul din 1983, intitulat Arta transfigurării, renunță la grila marxistă explicită, propunându-și o lectură impresionistă a spectacolului de teatru. Cele patru secțiuni ale cărții descriu ceea ce autorul numește metamorfozele imaginii teatrale, adică traiectul realitate-literatură dramatică-spectacol-rol-interpret-public. B. se face cunoscut în lumea literară și prin prefețe la traduceri din teatrul
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/285583_a_286912]
-
a celei a bolșevicilor*. Dar începând cu 7 noiembrie 1917, Revoluția din Octombrie* este cea care devine evenimentul fondator al unei noi perioade revoluționare. De-a lungul întregului secol al XIX-lea, gândirea revoluționarilor europeni, și îndeosebi a revoluționarilor ruși* - marxiștii, socialiști revoluționari sau anarhiști* -, se înscrie în aspirațiile revoluției de la 1789: egalitatea în drept a cetățenilor, libertatea de exprimare și de asociere, instaurarea unui regim constituțional, alegerea unei adunări constituante. Iar revoluția rusă din februarie 1917, inaugurată cu intonarea Marseillaisei
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
și 1923. După ce participă la activitățile APRA, Mariategui rupe cu de la Torre și fondează, în 1928, Partidul Socialist Peruan care aderă la IC și afirmă necesitatea „independenței proletariatului”. în șapte încercări de interpretare a realității peruane, el oferă prima analiză marxistă a politicii, considerând că „în Peru nu există o burghezie progresistă, cu o sensibilitate națională, care să se poată proclama liberală și democratică”. Mariategui extinde această analiză la întreaga Americă Latină: revoluția latino-americană nu va putea fi decât socialistă. Stalinism
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
și a determinismului economic. Revoluția trebuie să apară în punctul de ruptură al sistemului capitalist pentru a realiza exproprierea expropriatorilor” și a încheia faza „preistoriei societății umane”. Cu Imperialismul, stadiul cel mai înalt al capitalismului, Lenin accentuează, în 1916, tezele marxiste asupra acțiunilor autodistrugătoare ale capitalismului. Odată instalat la putere, el afirmă posibilitatea construirii comunismului fără a se mai trece prin etapa capitalistă, inaugurând un sistem de economie* planificată și distrugând sistematic economia de piață. El reînnoadă astfel cu preceptele babuviste
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
arhivelor partidelor și ale regimurilor comuniste corespunde intenției de control asupra acestor partide atât în privința organizării lor interne, cât și asupra statului și societății atunci când ele se află la putere. încă din 1917, și ca o confirmare a pretenției comuniștilor marxiști de a deține știința istoria, bolșevicii au acordat arhivelor lor o atenție specială. Ele sunt de mai multe tipuri: arhivele partidelor-stat* - URSS* și democrațiile populare* -, cele ale IC* și cele ale partidelor comuniste aflate în opoziție. în plus, David Riazanor
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
așa a fost răpirea la Paris, în 1928 și în 1937, a generalilor „albi” Kutiepov și Miller - asasinați apoi în Franța sau în URSS -, asasinarea în timpul războiului din Spania*, în 1937, a lui Andres Nin - liderul Partidului Muncitoresc de Unificare Marxistă (POUM) - și, mai ales, cel al lui Lev Troțki*, în august 1940, la Mexico. Troțkiștii* sunt ținte privilegiate - cum a fost și cazul a patru militanți asasinați într-o zonă controlată de Rezistența comunistă din Franța în octombrie 1943, printre
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
clandestini și agenți disciplinați ai unei conduceri foarte centralizate care preconizează declanșarea unei insurecții pentru a pune mâna pe putere și a instaura o dictatură care să permită construirea socialismului* și apoi a comunismului. Principalul său preopinent, Iuri Martov, ca marxist ortodox al Internaționalei a II-a, considera, dimpotrivă că revoluția în Rusia trebuie să treacă printr-o fază „burgheză” și că partidul trebuie să fie o organizație care să recruteze membri din păturile cele mai largi, să activeze pe cât posibil
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
cazul lui Jan Kott și al membrilor revistei Forja de la Varșovia. într-adevăr, consemnul venit de la Moscova impune părăsirea „marelui realism” sau al „realismului critic” inspirat mai mult sau mai puțin din lucrările ungurului György Lukacs. Sprijinindu-se pe teza marxistă potrivit căreia realismul ar fi stilul propriu perioadelor de mari mutații sociale, acesta luase parte, înainte de război, la combaterea avangardei, considerată atunci ca „decadență” de către PC ungar. După război, el este mentorul unei școli care critică societatea burgheză cu mijloacele
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
puține personalități ale lumii literare și asiatice. Totuși, o fracțiune a intelectualității a aderat cu entuziasm la ea pentru ca, în cea mai mare parte a ei, s-o părăsească mai târziu, deziluzionată. Intelectualii nu ocupă un loc central în teoria marxistă, Marx* menționând că doar o „mică parte a clasei dominante se desolidarizează de ea pentru a se alătura clasei revoluționare [...], în particular, o parte a ideologilor burghezi care s-au ridicat până la înțelegerea teoretică a mișcării istorice” (Manifestul Partidului Comunist
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
1970 sunt marcați de o serie de „crize” în relațiile partidelor comuniste cu intelectualii, care se traduce prin mai multe valuri de demisii și de excluderi. în Franța, Roger Garaudy, care din 1960, conducea Centrul de Studii și de Cercetări Marxiste, apare ca noul far al intelectualității comuniste, purtător al unui umanism contestat de antiumanismul teoretic al lui Louis Althusser. Acesta încearcă, a rândul său, să combine marxism* și structuralism într-un bricolaj paradoxal, care seduce un mare număr de tineri
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
trebuie atins prin metodele democratice, în primul rând al căror figurează sufragiul universal, parlamentarismului și libertățile publice fundamentale. De la triumful la prăbușirea revoluției antidemocratice Nu aceasta va fi calea urmată în Rusia de către Lenin, care despovărează rapid gândirea de tip marxist de posibilele ei virtualități democratice. în ianuarie 1918, el nu ezită să dizolve o Adunare Constituantă aleasă conform procedurilor democratice dar defavorabile bolșevicilor*. El se resemnează tactic cu emergența unei „democrații sovietice” înainte de a deschide larg calea domniei exclusive a
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
generații de oameni politici veniți câteodată din postcomunism. DICTATURA PROLETARIATULUI → LENINISM E ECONOMIA COMUNISTĂ DISTRUGEREA ECONOMIEI DE PIAȚĂ Dacă fondatorii marxismului au consacrat multă atenție economiei, aceasta înainte de toate pentru a descrie și critica sistemul capitalist. Dar, începând din 1917, marxiștii sunt pentru prima oară în situația de a inventa o economie „socialistă”. De soluțiile aduse acestei probleme depinde întreg demersul comunist în domeniul economic. Din noiembrie 1917, bolșevicii vor să înlocuiască „mâna invizibilă” a pieței cu „controlul integral”, expresie a
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
acțiunii și a proiectului comunist. Ea este matricea marxismului*, elaborat plecându-se de la observarea critică a revoluției industriale europene din secolul al XIX-lea. Ea se află în centrul structurării mișcării socialiste în jurul Internaționalelor socialiste. și dacă Lenin* se opune marxiștilor ortodocși care nu cred că revoluția este posibilă în țări democratice și industrializate, el consideră Rusia ca fiind „veriga slabă” a lanțului imperialist care va duce în mod ineluctabil la izbucnirea unei revoluții în Europa. De-abia a triumfat revoluția
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
o gravă foamete generalizată și și-a obligat populația să trăiască într-o permanentă stare de înfometare; dar secretul cu care se înconjoară n-a permis, până astăzi, să se evalueze într-un mod fiabil numărul victimelor. FEMEI în tradiția marxistă, femeile sunt victimele unei duble opresiuni - în sânul familiei și în societate - a cărei origine este istoricește legată de diviziunea muncii, de dezvoltarea forțelor de producție și de apariția claselor. „în familie, bărbatul este burghezul; femeii îi revine rolul proletariatului
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
în 1956, a revistei Socialism sau barbarie. în paralel, ia naștere în 1957 Internaționala situaționistă care repune în cauză formele tradiționale de expresie politică; ieșită din avangărzile literare, ea cheamă la o critică a vieții cotidiene, inspirată îndeosebi din filosoful marxist Henri Lefebvre. înțelegând mizele mediatice, situaționiștii atrag atenția asupra lor prin diverse scandaluri. Iar principalii lor teoreticieni, Guy Debord - Societatea spectacolului (1967) - și Raoul Vaneigem - Tratat despre regulile de bună purtare ale tinerei generații (1967) - se bucură de un larg
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
conducătorii istorici ai PCE, împreună cu Dolores Ibarruri, mai cunoscută sub numele Pasionaria. Ei încearcă chiar să impună unificarea PSOE și a PCE. Sub presiunea Moscovei, comuniștii se opun atât anarhosindicaliștilor, care domină în Catalonia, cât și Partidului Muncitoresc de Unificare Marxistă (POUM), condus de fostul comunist Andres Nin, favorabil unei răsturnări revoluționare a republicii după modelul bolșevic; Moscova consideră însă POUM ca troțkist* și cere lichidarea lui, în timp ce partidele republicane și președintele Manuel Azaňa sunt marginalizați. în noiembrie 1936, Franco eșuează
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
Destutt de Tracy, este o caracteristică esențială a sistemului comunist, după cum sublinia și Raymond Aron: „Nu înțelegi nimic din Lenin*, din Stalin* și nici chiar din Brejnev*, dacă neglijezi doctrina (sau dogma, sau credința, cuvântul nu contează) în numele căreia o sectă marxistă a pus mâna pe putere și a început reconstruirea lumii sau construcția socialismului”. Socialiștii și comuniștii din prima jumătate a secolului XX ignoră ideologia, dar unii opun deja „sensul obișnuit” unui „adevăr” care urmează a fi stabilit prin știința organismelor
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
de făcut?: personajul principal este un revoluționar de profesie care-i obsedat de emergența unei societăți perfecte, descrisă îndelung. Cea de-a treia este logica scientistă a marxismului* în care Vladimir se inițiază în 1888-1889, înainte de a întâlni primele grupuri marxiste, în 1893, și de a face cunoștință, în 1895, cu „părintele marxismului rus”, G. Plehanov, și cu marxistul francez P. Lafargue, iar mai apoi cu germanul Karl Liebknecht. Astfel, în timpul marii foamete* țărănești din era țaristă, în 1891-1892, el declară
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
îndelung. Cea de-a treia este logica scientistă a marxismului* în care Vladimir se inițiază în 1888-1889, înainte de a întâlni primele grupuri marxiste, în 1893, și de a face cunoștință, în 1895, cu „părintele marxismului rus”, G. Plehanov, și cu marxistul francez P. Lafargue, iar mai apoi cu germanul Karl Liebknecht. Astfel, în timpul marii foamete* țărănești din era țaristă, în 1891-1892, el declară că „distrugând economia țărănească primitivă, foametea ne apropie obiectiv de scopul nostru final, socialismul*, etapă imediat posterioară capitalismului
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
a publica prima sa lucrare Dezvoltarea capitalismului în Rusia (1898), în care încearcă să demonstreze că Rusia este deja o țară capitalistă în care revoluția „burgheză” va trebui foarte rapid urmată de o revoluție socialistă. în ciuda criticilor pe care alți marxiști le aduc analizei sale, atât economice, cât și politice, Ulianov se poziționează ca unul dintre revoluționarii cei mai doctrinari și mai radicali. Ce-i de făcut? în 1900, el părăsește Rusia și se instalează la Zürich, unde locuiește Plehanov, împreună cu
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
teoriei socialiste; bizuindu-se pe ideologia* pătrunsă în rândurile muncitorilor revoluționari și pe o organizare care-i permite să-și înzecească forța, partidul este cel care produce clasa, lupta de clasă și Istoria. Substituind partidul clasei, Lenin modifică profund gândirea marxistă. în spatele acestui partid ridicat la rangul de demiurg al Istoriei, se profilează silueta conducătorului său, care revelează partea cea mai secretă a personajului: cea a eroului romantic și paranoic, suferind de pe urma faptului că nu se bucură de o recunoaștere socială
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
ale lui Maxim Gorki, apărute în revista sa Novaia Jizn (Viața nouă), interzise în iunie 1918. Acestora li se adaugă reflecțiile lui Evgheni Zamiatin sau articolele lui Charles Rappoport, care califică acțiunea lui Lenin drept „blanquism în sos tartar”. Pentru marxiști, prima chestiune este de a ști dacă Revoluția din Octombrie* corespunde criteriilor marxiste clasice. Favorabil bolșevicilor, italianul Antonio Gramsci consideră că Octombrie este o revoluție „contrazicând Capitalul” lui Marx pentru că a avut loc în țara cea mai puțin dezvoltată. în
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
în iunie 1918. Acestora li se adaugă reflecțiile lui Evgheni Zamiatin sau articolele lui Charles Rappoport, care califică acțiunea lui Lenin drept „blanquism în sos tartar”. Pentru marxiști, prima chestiune este de a ști dacă Revoluția din Octombrie* corespunde criteriilor marxiste clasice. Favorabil bolșevicilor, italianul Antonio Gramsci consideră că Octombrie este o revoluție „contrazicând Capitalul” lui Marx pentru că a avut loc în țara cea mai puțin dezvoltată. în iunie 1918, sociologul german Max Weber denunță recurgerea la teroare* în conferința sa
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
bolșevismului, iar în 1953, tot el încredințează revistei Est & Vest Un Caligula la Kremlin și continuă activitatea de informare la revista le Contrat Social (1957-1968), la care colaborează și Kostas Papaioannou; articolele acestuia vor fi adunate în Despre Marx și marxiști (1983), asta după ce a publicat una din cărțile cele mai revelatoare asupra comunismului sovietic (Ideologia rece, 1967). Filosoful Nikolai Berdiaev, expulzat din Rusia de către Lenin în 1922, revine asupra opoziției dintre slavofili și occidentaliști în Probleme ale comunismului (1933): dacă
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
pătrunzătoare critici ale marxismului „ajuns la starea de dogmă”; pentru ea, statul sovietic este „la fel de opresiv ca oricare altul și [el] nu este mai capitalist, nici muncitoresc”. întrebarea asupra naturii sociale a URSS a fost pusă încă din 1931 de către marxistul Lucien Laurat care, în Economia sovietică, denunță existența unei oligarhii birocratice provenite din rândurile castei conducătoare care-și obține veniturile din exploatare. Chestiunea este reluată în 1939 în cadrul dezbaterilor despre troțkism* de către Bruno Rizzi în lucrarea Birocratizarea lumii. Zece ani
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]