12,450 matches
-
naționalismului tradițional. Această atitudine era foarte firească. Serbia era un stat independent, cu vechi tradiții istorice și religioase neîmpărtășite de croați sau de sloveni. După 1870, cea mai mare parte a mișcărilor naționale au urmat exemplele anterioare ale italienilor și germanilor. Naționaliștii sîrbi doreau astfel ca regatul lor să fie "Piemontul Balcanilor", o expresie care putea avea mai multe înțelesuri. Pe tot parcursul secolului al XIX-lea, obiectivul lor major fusese unificarea teritoriilor considerate de ei ca fiind sîrbești, în care
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
Întrucît rușii erau aliați cu francezii și britanicii, el nu se putea aștepta la vreun ajutor din partea puterilor Antantei împotriva acestui pericol tradițional. Situația din Crimeea nu avea să se repete. În vara lui 1914, Enver i-a abordat pe germani. La vremea aceea, Franța și Marea Britanie urmăreau obiective coloniale în Egipt și în Mesopotamia; Rusia și Marea Britanie încheiaseră un acord privind împărțirea Persiei în sfere de influență. Datorită faptului că nici Germania, nici Austro-Ungaria nu erau implicate în aceste acțiuni
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
au răspuns obiecțiilor Aliaților, pretinzînd că guvernul lor cumpărase navele. Marinarii și ofițerii germani au rămas la datorie, dar purtau fesuri turcești. În septembrie, în cadrul unei acțiuni serioase îndreptate împotriva Aliaților din Occident, Poarta a desființat capitulațiile. Presat permanent de germani, Enver a declanșat în cele din urmă în octombrie, o acțiune decisivă: flotei otomane i s-a ordonat să bombardeze porturile rusești de la Marea Neagră. În noiembrie, Marea Britanie și Franța au declarat război Imperiului Otoman. În timpul războiului, forțele otomane au adoptat
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
național albanez sau macedonean. Conducerile naționale de pe tot cuprinsul peninsulei obișnuiau să folosească termenul de străini pentru a-i desemna pe cetățenii care aparțineau minorităților, chiar și atunci cînd familiile lor locuiau de secole în regiunea respectivă. Naționaliștii unguri, turci, germani, albanezi și italieni din Iugoslavia erau de cele mai multe ori priviți în această lumină; ungurii, germanii, ucrainenii și evreii erau supuși aceluiași tratament și în România. Perioada postbelică a fost și martora a ceea ce a însemnat poate cea mai nefericită soluție
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
străini pentru a-i desemna pe cetățenii care aparțineau minorităților, chiar și atunci cînd familiile lor locuiau de secole în regiunea respectivă. Naționaliștii unguri, turci, germani, albanezi și italieni din Iugoslavia erau de cele mai multe ori priviți în această lumină; ungurii, germanii, ucrainenii și evreii erau supuși aceluiași tratament și în România. Perioada postbelică a fost și martora a ceea ce a însemnat poate cea mai nefericită soluție a acestei probleme: expulzarea sau pur și simplu exterminarea grupurilor naționale. Schimbul obligatoriu de populații
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
producea îngrijorare, Germania, urmărea și ea modificarea prevederilor teritoriale, economice și militare din tratate, dar guvernul ei nu era bineînțeles în favoarea unei politici de revoluție socială. Apelînd la argumentul autodeterminării, naționaliștii germani criticau acordurile prin care un mare număr de germani ajunseseră sub controlul polonez sau ceh și sprijineau o unire cu Austria, a cărei populație vedea la vremea aceea cu ochi buni o astfel de acțiune. În Europa de Est, Austria, Ungaria și Bulgaria erau state revizioniste. În Iugoslavia, majoritatea croaților erau
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
luat naștere o naționalitate iugoslavă. În momentul acesta, echilibrul național aproximativ era următorul: sîrbii reprezentau 43 %, croații 23 %, slovenii 8,5 %, musulmanii bosniaci 6 %, slavii macedoneni 5 %, iar albanezii 3,6 %, restul de 14 % fiind format din minorități formate din germani, unguri, vlahi, evrei și țigani.4 Cu toată consistenta retorică anterioară, oamenii aceștia nu s-au considerat niciodată ca alcătuind o națiune unică. Cea mai crîncenă luptă națională a fost aceea care a izbucnit între sîrbi și croați, și care
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
a fost rezolvată. În Serbia și Muntenegru nu a fost întreprinsă nici o acțiune, deoarece pămînturile de aici erau deja ocupate de gospodăriile țărănești. Atenția principală era acordată fostelor teritorii habsburgice și otomane. Aici predominau încă marile moșii, deținute în special de musulmani, germani sau unguri. În februarie 1919, o lege fundamentală a instituit principiul abolirii obligațiilor țăranilor, al exproprierii moșiilor mari și al despăgubirii proprietarilor funciari. În general, obiectivul era asigurarea că pămîntul aparține celor care îl cultivau. A fost nevoie de mult
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
guvern provizoriu avînd în frunte un consiliu aflat sub conducerea lui Iuliu Maniu, liderul Partidului Național. A fost de asemenea instituit un Mare Consiliu Național alcătuit din 150 de membri. Decizia de unire într-o Românie Mare era susținută de germanii transilvăneni, care preferau stăpînirea românească celei maghiare. Unirea beneficia deci de sprijinul majorității clare a locuitorilor, deși minoritatea maghiară i s-a opus cu îndîrjire. Evenimentele vor fi complicate și mai mult de controversa asupra Basarabiei. Această provincie avea o
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
a votat în favoarea unirii. Cu toate că programul național fusese astfel realizat, după război România avea o populație din care 28 % reprezenta procentajul deținut de minorități. Recensămîntul din 1930 a dat următoarele rezultate: 71,9 % erau români, 7,9 % unguri, 4,1 % germani, 4% evrei, 3,2 % ucraineni, 2,3 % ruși și 2 % bulgari.9 În ciuda acestor cifre, guvernul român nu s-a confruntat niciodată cu probleme de intensitatea și gravitatea celor din Iugoslavia. Românii alcătuiau majoritatea clară a populației; minoritățile erau dispersate
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
nu s-a confruntat niciodată cu probleme de intensitatea și gravitatea celor din Iugoslavia. Românii alcătuiau majoritatea clară a populației; minoritățile erau dispersate, fiecare în parte constituind o mică parte din numărul total. Dintre cele trei grupuri mai puternice, ungurii, germanii și evreii, germanii au creat cele mai puține probleme cel puțin înainte de ascensiunea național-socialismului în Germania. Cea mai mare parte a evreilor erau și ei mulțumiți de situația lor, mai ales datorită stării lor economice favorabile. În pofida tensiunilor intense provocate
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
confruntat niciodată cu probleme de intensitatea și gravitatea celor din Iugoslavia. Românii alcătuiau majoritatea clară a populației; minoritățile erau dispersate, fiecare în parte constituind o mică parte din numărul total. Dintre cele trei grupuri mai puternice, ungurii, germanii și evreii, germanii au creat cele mai puține probleme cel puțin înainte de ascensiunea național-socialismului în Germania. Cea mai mare parte a evreilor erau și ei mulțumiți de situația lor, mai ales datorită stării lor economice favorabile. În pofida tensiunilor intense provocate de imigrația evreiască
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
acești oameni dobîndiseră o poziție-cheie în anumite domenii ale vieții economice românești. Aversiunea boierilor români și chiar și a multora dintre membrii clasei burgheze educate față de afaceri lăsase acest sector deschis în mod tradițional străinilor. Rolul jucat anterior de greci, germani și alte naționalități a fost deja prezentat. Principalul element "străin" din economia României devenise pe la începutul secolului al XX-lea cel evreiesc. Iată cum descrie situația o autoritate în materie: Pe la mijlocul perioadei interbelice, evreii controlau cea mai mare parte a
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
14,3 % din întreaga populație urbană a țării. În orașe ca, de exemplu, Chișinăul și Cernăuțiul, ... unde evreii ajungeau pînă la 52,6 și 44,9 % din populație, majoritatea firmelor magazinelor erau scrise cu litere ebraice.10 În ciuda faptului că germanii și evreii își acceptaseră poziția în cadrul statului național român, acest lucru nu a fost niciodată valabil și pentru populația maghiară. Înainte de război, ei reprezentaseră naționalitatea conducătoare în Transilvania, acum fiind supuși unei administrații care nu numai că era românească, ci
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
după criterii naționale. Ungurii rămîneau un grup nemulțumit și înstrăinat, și în general pe drept cuvînt. Tratamentul aplicat minorităților a constituit o problemă a tuturor guvernelor României care au urmat. Așa cum partidele din Iugoslavia aveau să-i considere ulterior pe germanii, ungurii și italienii care locuiau în ținuturile lor drept străini, autoritățile române au extins această atitudine asupra celei mai mari părți a populației de altă origine decît română. Apelînd la argumentele istorice bazate pe controversa originii daco-romane a poporului lor
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
fi acordată o mai mare autonomie administrațiilor locale, că guvernul va fi realmente reprezentativ și că se va produce o schimbare în politica economică generală. În cadrul alegerilor, Partidul Național Țărănesc, care conducea o coaliție din care mai făceau parte Partidul Germanilor din Transilvania și social-democrații, a obținut 349 de locuri, iar Partidul Liberal numai 13. Guvernul național-țărănist a rămas la putere din noiembrie 1928 pînă în octombrie 1930. El a reprezentat ceea ce a fost incontestabil cea mai bună ocazie pentru România
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
în beneficiul puterilor victorioase. Germania și Uniunea Sovietică fuseseră într-adevăr lipsite de un teritoriu cu altă componență națională, mai ales în ceea ce privește reconstituirea statului polonez, dar ele pierduseră, de asemenea, ținuturi locuite de milioane de conaționali. Peste un milion de germani fuseseră atribuiți Poloniei; Alsacia și Lorena, care au fost date Franței, aveau în 1910 1 634 260 de vorbitori de limbă germană și numai 204 262 de vorbitori de limbă franceză. Puternica dorință de a se uni cu Germania exprimată
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
și Lorena, care au fost date Franței, aveau în 1910 1 634 260 de vorbitori de limbă germană și numai 204 262 de vorbitori de limbă franceză. Puternica dorință de a se uni cu Germania exprimată de 6 milioane de germani austrieci fusese înăbușită la intervenția francezilor. În același mod, peste 3 milioane de germani boemi, foști cetățeni habsburgici, care trăiau în apropierea graniței, au fost incluși în Cehoslovacia. Uniunea Sovietică avea probleme teritoriale similare. Prin tratatul de pace, statele baltice
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
cu ei. Politica sovietică era sprijinită numai de partidele comuniste, care fuseseră trecute în ilegalitate și ai căror lideri emigraseră sau fuseseră condamnați la închisoare. Din tabăra Axei, rolul major în politica balcanică era jucat în continuare de Mussolini. Diplomații germani afirmau tot timpul că nu aveau nici un obiectiv politic în Balcani. Pînă în 1940, ei au acordat într-adevăr prioritate intereselor Italiei. În plus, două alte state din afara Peninsulei, Ungaria și Turcia, vor juca un rol foarte important în regiune
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
Mussolini. Ei nu pot înțelege ce înseamnă toate acestea.13 Ținînd cont de poziția dominantă deținută de Italia în Albania pînă atunci, anexarea nu a produs mare agitație în cercurile internaționale. A doua serie de evenimente, provocate de ocuparea de către germani a orașului Praga, va avea însă consecințe majore asupra diplomației europene și a izbucnirii în cele din urmă a războiului. Justificarea inițială a politicii conciliant adoptate față de dictatori de statele occidentale era speranța că recunoașterea și satisfacerea nemulțumirilor lor legitime
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
la baza politicii sale pînă la începutul războiului: Dacă aș fi convins că o națiune are intenția să domine lumea recurgînd la teamă sau forță, aș considera că acesteia trebuie să i se opună rezistență."15 Distrugerea statului cehoslovac de către germani încălca toate principiile pe care se bazaseră concesiile acordate prin Pactul de la München. Puterile au trecut deci la instituirea unui bloc împotriva oricărei alte acțiuni a Germaniei. Dat fiind că era evident că pretențiile viitoare ale Germaniei aveau drept obiectiv
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
cu Rusia. O dată cu rigidizarea atitudinii puterilor occidentale, Hitler era confruntat cu posibilitatea declanșării unui război european. În aprilie 1939 au început pregătirile militare pentru o campanie împotriva Poloniei; data invaziei a fost fixată pentru 1 septembrie. În același timp, diplomații germani au încercat să stabilească legături mai strînse cu aliații lor. Ei doreau mai ales să încheie o puternică alianță militară cu Japonia. Întrucît exista probabilitatea izbucnirii unui război cu Marea Britanie și Franța, ei voiau ca termenii acordului să se aplice
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
fi gata de luptă abia peste trei ani. În fond, Germania nu avea efectiv nici un aliat. Dacă Hitler ataca Polonia, el nu putea conta pe nici un ajutor din afară, în cazul în care puterile occidentale își onorau garanțiile. Ca și germanii, guvernele apusene se confruntau cu dificultăți majore în transpunerea în viață a politicii lor. Prin garanțiile date Poloniei, României și Greciei, ele își definiseră clar intenția de a reacționa, dacă aceste state ar fi devenit victimele unui atac neprovocat. Rămînea
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
RĂZBOIULUI: PERIOADA NEUTRALITĂȚII BALCANICE Pactul germano-sovietic din august 1939 constituie, incontestabil, cel mai important acord încheiat în perioada interbelică, el pregătind terenul pentru izbucnirea celui de-al doilea război mondial oferind indicii clare în privința intențiilor de viitor ale sovieticilor și germanilor. O delegație germană condusă de Ribbentrop a sosit la Moscova în 23 august. Din partea sovietică, negocierile au fost purtate personal de Stalin. Au existat surprinzător de puține dificultăți în stabilirea termenilor, cu toate că fuseseră făcute puține pregătiri diplomatice. Au fost semnate
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]
-
față de Basarabia. Partea germană declară completul ei dezinteres în legătură cu această zonă.19 Aceste acorduri politice erau însoțite de o serie de aranjamente economice care îi asigurau Germaniei materiile prime de care avea nevoie pentru a porni războiul. Articolele achiziționate de germani includeau cherestea, bumbac, cereale, fosfați, platină, blănuri și petrol. În schimb, Germania trimitea mașini, instalații industriale, mașini-unelte și armament, inclusiv avioane, proiecte de tancuri, patente pentru materiale de război și alte articole similare. Întrucît industria germană era tot mai mult
by Barbara Jelavich [Corola-publishinghouse/Science/960_a_2468]