12,407 matches
-
Omul care a căzut pe pămînt, noii supuși postmoderni, se spune, vor trebui să învețe să coabiteze și să proceseze o imensă fragmentare și proliferare de noi imagini, informații și tehnologii. În aceeași perioadă, economiștii au început să susțină că omenirea intră într-o nouă eră post-fordistă, în care regimul marcat de acumulare, producția și consumul în serie, economia dirijată de stat și cultura omogenă de masă vor fi înlocuite de regimuri de acumulare "mai flexibile" (Harvey, 1989). Acestea sînt caracterizate
Cultura media by Douglas Kellner [Corola-publishinghouse/Science/936_a_2444]
-
parte a videoclipului cu doi bărbați care se luptă, ca și ciocnirea violentă dintre Madona și un muncitor sugerează caracterul ireconciliant al intereselor opuse de clasă și sex și lupta permanentă dintre clase și sexe ca pe un dat al omenirii. Aceste imagini de bărbați încleștați în luptă ar putea fi interpretate drept o critică feminină la adresa violenței și brutalității masculine o interpretare susținută de text în întregul său. Videoclipul este o înșiruire de reprezentări patriarhale tradiționale ale femeii, începînd cu
Cultura media by Douglas Kellner [Corola-publishinghouse/Science/936_a_2444]
-
ale teoreticianului francez. Consider că ambii oferă o imagine pertinentă a societăților media și tehnologice ale prezentului și un contur al traiectoriilor nesigure către un viitor nu foarte îndepărtat, aducîndu-și o contribuție importantă la înțelegerea schimbărilor profunde prin care trece omenirea. În aceste descrieri, prezentul este văzut din perspectiva unui viitor deja observabil în experiențele și orientările momentului actual. Din această perspectivă deci, literatura cyberpunk poate fi interpretată ca un fel de teorie socială, iar teoria socială futuristă și postmodernă a
Cultura media by Douglas Kellner [Corola-publishinghouse/Science/936_a_2444]
-
cultura cyberpunk asimilează tehnologia în folosul individului (deși adesea îndreptînd-o împotriva scopurilor și intereselor instituțiilor oficiale). Ca gen, mișcarea cyberpunk poate fi privită ca un sistem de alarmă la distanță, ca o serie de povestiri moralizatoare pline de grijă pentru omenire, avertizîndu-ne cu privire la posibilele evoluții negative într-un viitor pe care oamenii nu-l mai pot controla și adapta la nevoile și scopurile lor. Există o paralelă evidentă cu romanul lui Mary Shelley, Frankenstein, scris în secolul al XIX-lea, care
Cultura media by Douglas Kellner [Corola-publishinghouse/Science/936_a_2444]
-
romanul lui Mary Shelley, Frankenstein, scris în secolul al XIX-lea, care conține și el un avertisment cu privire la posibilitatea ca noile tehnologii să scape de sub control. Curentul cyberpunk se află în perioada de început a unei noi revoluții tehnologice, avertizînd omenirea despre pericolele pe care le presupune, întocmai cum a făcut Frankenstein la timpul său în privința revoluției științifice și industriale 8. Dar cyberpunk prezintă un întreg univers care se află deja într-o stare avansată de dezordine și care se îndreaptă
Cultura media by Douglas Kellner [Corola-publishinghouse/Science/936_a_2444]
-
înseamnă sfîrșitul modernității, eră în care omul era încă stăpîn sau avea impresia că este stăpîn. De aici încolo, computerele și programele inteligenței artificiale vor fi cele care vor stăpîni, așa cum arată Baudrillard, iar domnia acestora semnifică apropiatul sfîrșit al omenirii ca specie. Atît Baudrillard, cît și Gibson împărtășesc o perspectivă postmodernistă ce reprezintă o răsturnare a ideii moderne conform căreia tehnologia este percepută ca o prelungire a făpturii umane, care o folosește pentru a controla și domina natura. În acest
Cultura media by Douglas Kellner [Corola-publishinghouse/Science/936_a_2444]
-
o folosește pentru a controla și domina natura. În acest caz însă, tehnologia preia controlul chiar și asupra oamenilor care luptă pentru a-și păstra independența, puterea, autonomia, ba mai mult, propria umanitate. În finalul romanului, tehnologia triumfă, iar viitorul omenirii este nesigur. Această temă este anticipată în filmul 2001 (în care computerul Hal preia controlul asupra navei spațiale), în filmul Colossus: The Forbin Project (în care supercomputerele rusești și americane se unesc într-o încercare de a conduce lumea) și
Cultura media by Douglas Kellner [Corola-publishinghouse/Science/936_a_2444]
-
arestat de niște polițiști francezi și acuzat de a-și fi trădat specia fiind în slujba unei inteligențe artificiale. Evocînd legenda faustiană, un agent francez îi spune eroului: "Nu-ți pasă deloc de propria ta specie. De mii de ani, omenirea a visat la pactul cu diavolul. Abia acum e posibil așa ceva. Cum ești plătit? Care e prețul tău pentru că ajuți acest lucru să se elibereze și să se dezvolte?" Cu toate acestea, Gibson nu manifestă nici un fel de înțelegere pentru
Cultura media by Douglas Kellner [Corola-publishinghouse/Science/936_a_2444]
-
realitate, nici nu mai e posibilă o referire la forme. Totul a fost spus. Limita extremă a acestor posibilități a fost deja atinsă. Această limită s-a autodistrus. Ea a dezmembrat întregul univers. Tot ce a mai rămas sînt fragmente. Omenirii nu i-a mai rămas altceva de făcut decît să se joace cu aceste fragmente. Joaca cu fragmentele acesta este postmodernismul." (1984: 24) Ficțiunea cyberpunk care apărea tocmai cînd Baudrillard căpăta un caracter dogmatic poate fi descrisă ca ceva nou
Cultura media by Douglas Kellner [Corola-publishinghouse/Science/936_a_2444]
-
Statelor Unite, au fost folosite pentru cheltuieli militare în anul 1983, în cea mai mare parte de statele industrializate. Cheltuielile militare globale, în 1985, au atins 900 de miliarde de dolari, cifră ce reprezintă mai bine de jumătate din venitul întregii omeniri. Cheltuielile militare au depășit produsul general brut al Chinei, Indiei și al statelor sub-sahariene luate împreună o sumă comparabilă cu produsul natural al întregii Africi și Americi Latine". (French, 1992:37) În același timp însă, condițiile de trai în viața
Cultura media by Douglas Kellner [Corola-publishinghouse/Science/936_a_2444]
-
multitudine de alte voci și puncte de vedere. Poate că nimic din toate acestea nu se va întîmpla. În schimb, se va pierde și mai multă vreme în fața televizorului, privind emisiuni și mai proaste, "numitorul comun" fiind chiar mai scăzut, omenirea prăbușindu-se spre o epocă de barbarie culturală imposibil de prevăzut în prezent. În această a doua alternativă, prezentul ar apărea ca o epocă de aur a individualismului, a libertății și democrației acelor oameni ai viitorului, cetățeni ai unor societăți
Cultura media by Douglas Kellner [Corola-publishinghouse/Science/936_a_2444]
-
universal. Și astfel se formează din ea însăși, în interiorul unei societăți mari, o societate de conducători prestigioși (de șefi charismatici, dacă doriți), mai mică, e drept, dar mult mai energică și voluntară. Și nu întîmpină nici o dificultate în a conduce omenirea după bunul ei plac. II Prin dimensiunile sale, fenomenul a luat prin surprindere majoritatea teoriilor și științelor societății. Gînditorii nu și-au crezut ochilor cînd s-a manifestat pentru prima dată în Europa, mai exact în Italia și Rusia. Aberație
Epoca maselor: tratat istoric asupra psihologiei maselor by Serge Moscovici [Corola-publishinghouse/Science/1426_a_2668]
-
observă în cursul pelerinajelor și paradelor patriotice, a festivalurilor de muzică și adunărilor politice. Flaubert descoperă la eroul său simptomele unei stări specifice omului-masă: Se cutremura sub efluviile unei iubiri năucitoare, ale unei tandreți supreme și universale, ca și cum inima întregii omeniri ar fi bătut în pieptul lui"20. Dar pînă-n epoca modernă mulțimile de acest fel apăreau sporadic și jucau doar un rol secundar. Ele nu constituiau o problemă aparte și nu necesitau o știință specială. Situația s-a schimbat din
Epoca maselor: tratat istoric asupra psihologiei maselor by Serge Moscovici [Corola-publishinghouse/Science/1426_a_2668]
-
putere incredibilă asupra tuturor ființelor și chiar elementelor; și cine oare ar putea spune pînă unde poate ajunge o astfel de putere? Toate forțele unite ale moralei nu pot face nimic împotriva lor; zadarnic încearcă acea parte mai lucidă a omenirii să îi transforme în suspecți, acuzîndu-i că înșeală sau au fost înșelați. Masa este definitiv atrasă de ei". Am putea reproșa psihologiei mulțimilor, și în special lui Le Bon, cele cîteva remarci pripite, pline de prejudecăți și, ca să fim sinceri
Epoca maselor: tratat istoric asupra psihologiei maselor by Serge Moscovici [Corola-publishinghouse/Science/1426_a_2668]
-
de a propaga ideile lui Freud, de a le menține la fel de pure ca pe o credință, printr-un frecvent comentariu al textelor Magistrului. Comentariul consacră o tradiție și întreține o legendă. El unește slujitorii unui cult închinat unui mîntuitor al omenirii, dar numai după ce au trecut în mod obligatoriu prin toate fazele inițierii. Astfel, adevărul devine o credință, pentru a se preschimba mai apoi în ritual. Evident, un ritual cu atît mai sever cu cît venerația pentru marele om este mai
Epoca maselor: tratat istoric asupra psihologiei maselor by Serge Moscovici [Corola-publishinghouse/Science/1426_a_2668]
-
la Germania într-o atmosferă de adevărată exuberanță intelectuală, debordînd de genii științifice, artistice și literare, urcau vestigiile unui trecut barbar. Loviturile rîturilor naziste clătinau fundațiile unei democrații fragile încă. Și ultimele speranțe pe care și le mai putea pune omenirea într-o politică liberală, într-o viziune rațională asupra istoriei se năruiau în fața acestor urlete sălbatice. Zgomotul și furia hoardelor acestora i-au deșteptat lui Freud și celor asemenea lui temeri ancestrale. Chiar dacă astfel de temeri sînt un sfetnic prost
Epoca maselor: tratat istoric asupra psihologiei maselor by Serge Moscovici [Corola-publishinghouse/Science/1426_a_2668]
-
sînt decît revoluții nesigure, libertăți ratate, umbre chinezești ale războiului. Nu vede nici o lumină în puternicile științe ale societății care, asemenea oamenilor politici, cultivă teorii weimariene, idei gata năruite. Oare nu ele susțineau că mîntuirea vine din esența nesfîrșită a omenirii, în timp ce oamenii se cufundau în barbarie pentru a pieri? Astfel de teorii ale lui "ca și cum" îl rețin îndelung în Viitorul unei iluzii, Moise și monoteismul și Angoasă în civilizație. Simțim că, de fiecare dată, cu fiecare carte, ceva se termină
Epoca maselor: tratat istoric asupra psihologiei maselor by Serge Moscovici [Corola-publishinghouse/Science/1426_a_2668]
-
natură mimetică. Ele sînt în legătură cu identificarea noastră cu strămoșii, cu un om de seamă. Einstein sau Napoleon, cu locul nașterii. Ele revin cu fiecare generație. Cînd, în ultimele pagini ale cărții Moise și Monoteismul, Freud reia de la capăt expunerea evoluției omenirii pentru o ultimă oară, afirmă că aceasta ar putea fi descrisă ca o lentă "reîntoarcere a refulatului". Adaugă însă imediat: Nu întrebuințez aici termenul "refulat" în sensul său propriu. Este vorba de ceva din viața trecută a unui popor pierdut
Epoca maselor: tratat istoric asupra psihologiei maselor by Serge Moscovici [Corola-publishinghouse/Science/1426_a_2668]
-
aceasta chiar în zilele noastre, în era științei și tehnicii? Răspunsul lui Freud este simplu. Îl rezum în cîteva cuvinte. Ospățul și riturile funerare comemorează un eveniment primordial: uciderea tatălui primitiv de către fiii săi uniți împotrivă-i. Întreaga evoluție a omenirii începe cu acest eveniment preistoric pe care ea continuă să-l ispășească și a cărui amintire revine periodic la limită, este singurul lucru care se prezintă în viața noastră mentală, el constituie nucleul psihologiei maselor. După această explicație, afirmă Freud
Epoca maselor: tratat istoric asupra psihologiei maselor by Serge Moscovici [Corola-publishinghouse/Science/1426_a_2668]
-
fel cum uciderea tatălui a dus la trecerea de la hoarda primitivă la societatea organizată, adică de la preistorie la istorie. Rămîne să vedem de ce renașterea imagoului acestuia este revelatoare pentru natura carismei. Al treilea și cel din urmă episod al trezirii omenirii ne va ajuta să înțelegem acest fapt. IV Trebuie să presupunem că societatea are oroare de lipsa tatălui, așa cum în natură materia are oroare de vid. După ce l-au respins pe tată, fiii îl regretă, iar fiecare se gîndește să
Epoca maselor: tratat istoric asupra psihologiei maselor by Serge Moscovici [Corola-publishinghouse/Science/1426_a_2668]
-
psihologia mulțimii într-un mod ce nu-și află formularea în nici o altă ipoteză. Desigur, tocmai de aceea ea ocupă un loc esențial în cercetările întreprinse de Freud în acest domeniu. Mai mult chiar: este leitmotivul lor. Literalmente înțeleasă, evoluția omenirii de la era mulțimii la era legii și a dreptului, apoi de la aceasta la cea a ordinii (hoardă, matriarhat, patriarhat) se întîlnește admirabila evoluție reconstituită de Vico: era zeilor, era eroilor, era oamenilor. În același timp însă, ea tinde să schițeze
Epoca maselor: tratat istoric asupra psihologiei maselor by Serge Moscovici [Corola-publishinghouse/Science/1426_a_2668]
-
făcută de oamenii mari, iată o idee justă. Dar istoria nu se face fără mari oameni, iată o realitate incontestabilă. În psihologia maselor, aceștia sînt fermentul activ și creator, în timp ce masele reprezintă aluatul, materia în care se regăsește opera lor. "Omenirea are nevoie de eroi, declară Freud, și așa cum eroul rămas fidel misiunii sale înalță întreg nivelul vieții umane, cel care-și trădează misiunea îl coboară"479. Declarația merge dincolo de datele istorice și sociologice disponibile și o face într-o asemenea
Epoca maselor: tratat istoric asupra psihologiei maselor by Serge Moscovici [Corola-publishinghouse/Science/1426_a_2668]
-
că factorii interiori și subiectivi, adică indivizii excepționali, intervin și ei. Aceste personaje nu sînt doar figuranți ai dramei istorice în care, pentru majoritatea oamenilor, ei reprezintă eroi. Putem respinge teoria "omului mare" în istorie, trebuie să recunoaștem însă că omenirea, în ansamblul ei, a crezut și mai crede în ea. Voința de a crede în cîrmaciul inspirat, în omul excepțional, în stare să aducă pe drumul drept mersul treburilor și căruia mulțimea i se poate supune liniștită revine în numeroasă
Epoca maselor: tratat istoric asupra psihologiei maselor by Serge Moscovici [Corola-publishinghouse/Science/1426_a_2668]
-
lucrurile în psihologia mulțimilor. Totul s-ar putea rezuma într-o frază: omul mare este tatăl, iar masele mama istoriei. Fără îndoială, acest calificativ se aplică de preferință acelei mîini de indivizi care ocupă vîrfurile, care acționează la nivelul întregii omeniri, un Napoleon, un Cezar, un de Gaulle, un Roosevelt, un Mao, un Mahomed. Dar el se potrivește și pentru alții. Fiecare nație, trib, fiecare sat își are oamenii săi mari, "ses hommes grands", cum spun africanii (oameni mai sus decît
Epoca maselor: tratat istoric asupra psihologiei maselor by Serge Moscovici [Corola-publishinghouse/Science/1426_a_2668]
-
numai de scopul lui. O astfel de voce "produce cîțiva oameni mari, mulți psihotici și numeroși nevrozați"486. Freud lămurește astfel gîndul său: "Iluminații, vizionarii, oameni suferind de pe urma iluziilor, nevrozații și nebunii, au jucat dintotdeauna un mare rol în istoria omenirii și nu numai cînd întîmplarea nașterii le-a dat puterea s-o facă. În general, au provocat dezastre, nu întotdeauna totuși. Astfel de persoane au exercitat o influență profundă asupra timpului lor și a epocilor următoare, au dat impulsul unor
Epoca maselor: tratat istoric asupra psihologiei maselor by Serge Moscovici [Corola-publishinghouse/Science/1426_a_2668]