3,752 matches
-
anii 1960, America Latină este zguduită de o adevărată dezlănțuire a violenței revoluționare. în afara terorismului urban - Tupamaros etc. - apar mișcările de gherilă. în Columbia este înființată în 1964, după modelul castrist, Armata de Eliberare Națională (ELN), formată din studenți și profesori marxiști. Strivită din punct de vedere militar la începutul anilor 1970, ELN continuă lupta cu aproximativ 3.000 de combatanți, finanțându-se prin răpiri colective de persoane și prin racket practicat pe seama întreprinderilor petroliere. în 1967 este creată Armata Populară de
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
și un pic de noroc: Changsha este în acel moment în plină fierbere, iar în dezbaterile la care ia parte, Mao ia partea unui naționalism destul de confuz. în 1918-1919, pleacă la Pekin (Beijing) și-l cunoaște pe Li Dazhao, principalul marxist chinez al epocii; în 1920, la Shangai, îl întâlnește pe Chen Duxiu, viitorul prim-secretar general al PC Chinez (PCC). Câștigat de ideologia comunistă, Mao se maturizează și ca individ: după o „soție-copil”, el se va căsători cu Yang Kaihui
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
istoric la ansamblul fenomenelor științifice și naturale, o viziune mecanicistă pe care Stalin* o va utiliza din belșug pentru a fonda marxism-leninismul*. MARXISM O CONCEPȚIE TOTALITARĂ A POLITICULUI? Dacă termenul „marxian” este aplicat mai degrabă operei lui Marx, iar cuvântul „marxist” posterității sale, și unul și celălalt desemnează o aceeași „filosofie a praxis-ului” care voia să înțeleagă lumea și în același timp s-o transforme în mod radical. Prolifica descendență intelectuală și doctrinele ulterioare care se reclamă de la numele lui
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
vieții sociale. Dacă marxismul se prezintă ca o „concepție globală asupra lumii”, rămâne de determinat dacă nu cumva, cu aceeași ocazie, el fundamentează o concepție totalitară asupra politicului. O concepție globală asupra lumii Broșura lui Lenin* Trei surse ale gândirii marxiste este o bună introducere în opera lui Marx, cu condiția să se adauge că, dacă acesta din urmă a preluat mult din filosofia germană, din socialismul francez și din economia politică engleză, el a înțeles să le depășească, integrându-le
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
autentice, să galvanizeze atâtea elite intelectuale, să impregneze o parte, uneori decisivă, a cercetărilor filosofice, sociologice și istorice contemporane. Se pare că trei ar fi rațiunile indisociabile care permit explicarea a ceea ce Lucio Coletti numea odinioară „excepționala reușită a gândirii marxiste”. înainte de orice, aceasta se datorează coerenței discursului și justificării științifice cu care acesta a fost onorat, și nu este câtuși de puțin lipsit de sens să vedem în sociologia pozitivistă „cea de-a patra sursă”, nerevendicată, a doctrinei lui Marx
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
dezvoltare bazat pe industrializare* și naționalizare, precum și o inginerie politică centrată pe modelul partiduluistat* care exercită un control strict asupra economiei* și societății*, recurgând la mobilizarea și la represiunea de masă. Noile elite din lumea arabă, mai sensibile la ideologia marxistă* și socialistă* decât la democrația liberală asimilată cu colonizatorii, găsesc în modelul sovietic instrumente adaptate ambițiilor lor. în contextul Războiului Rece*, alianța cu URSS le oferă o resursă de protecție, de negociere și de șantaj în conflictele lor cu puterile
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
socialiste încă nu există. Ea incarnează un sentiment de apartenență la o colectivitate supranațională și, prin intermediul internaționalismului proletar, poartă ideea unei misiuni specifice a proletariatului. Dizolvată în 1876, AIM este înlocuită în 1889 de Internaționala muncitorească socialistă, hotărât europeană și marxistă. Luptând împotriva curentelor anarhiste*, anarhico-sindicaliste și trade-unioniste, aceasta nu este decât o „confederație secundară de forțe naționale inițiale” (A. Kriegel), ce organizează întâlniri periodice în care se exprimă o dreaptă - social-democrația* germană de marxism ortodox -, o stângă - Jean Jaurès - și
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
forță de distrugere și totodată purtător al unei societăți bune. Ideea unei necesare redistribuiri egalitare a bogățiilor mondiale între nord și sud a apropiat - cu excepția celor câțiva susținători ai ortodoxiei* leniniste - sfere de influență care, la prima vedere, erau ireconciliabile - marxiști, neomarxiști, libertari și chiar creștini -, împrăștiați sub diverse stindarde ale multiculturalismului, declinului, tiers-mondialismului, troțkismului, neozapatismului și chiar ale câtorva fracțiuni ale islamismului radical. Identificații marxiști rămași leniniști formează mai ales Liga Comunistă Revoluționară, Renovatorii PCF*, Partidul Muncitorilor din Brazilia, englezii
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
celor câțiva susținători ai ortodoxiei* leniniste - sfere de influență care, la prima vedere, erau ireconciliabile - marxiști, neomarxiști, libertari și chiar creștini -, împrăștiați sub diverse stindarde ale multiculturalismului, declinului, tiers-mondialismului, troțkismului, neozapatismului și chiar ale câtorva fracțiuni ale islamismului radical. Identificații marxiști rămași leniniști formează mai ales Liga Comunistă Revoluționară, Renovatorii PCF*, Partidul Muncitorilor din Brazilia, englezii din Socialist Workers’ Party sau italienii din Rifondazione Comunista. Aceștia își pun nădejdile în mișcările sociale, la nivel național și mondial, percepute ca expresia aceleiași
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
preluarea puterii. Adeziunea lor la mișcarea „alter” vizează în primul rând transformarea acesteia în internaționalism*, ba chiar într-o a V-a Internațională care să poată să-i adune sub calificativul de „muncitori” pe toți „dezmoșteniții sorții”. Neomarxiștii reinterpretează corpusul marxist în lumina lui Michel Foucault, Gilles Deleuze, Rosa Luxemburg, Walter Benjamin sau Pierre-Joseph Proudhon. Pentru federalizarea grupurilor, până mai ieri dușmance, fără să rupă cu moștenirea comunistă, aceștia privilegiază în familia marxistă partizanii materialismului istoric care au refuzat ideologia progresului
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
muncitori” pe toți „dezmoșteniții sorții”. Neomarxiștii reinterpretează corpusul marxist în lumina lui Michel Foucault, Gilles Deleuze, Rosa Luxemburg, Walter Benjamin sau Pierre-Joseph Proudhon. Pentru federalizarea grupurilor, până mai ieri dușmance, fără să rupă cu moștenirea comunistă, aceștia privilegiază în familia marxistă partizanii materialismului istoric care au refuzat ideologia progresului și teroarea*. Dar singurul care a inovat din punct de vedere teoretic este Antonio Negri, cu sacrul „multitudinii” - cei „fără”, exclușii, pierduții, rătăcitorii - ca nou subiect revoluționar, garant al unei societăți bune
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
derivele birocratice ale Partidului bolșevic; este pe fața criticată de Lenin*, care profită de această situație, în timpul celui de-al X-lea Congres al partidului din martie 1921, pentru a interzice fracțiunile în cadrul Comitetului Central. Dacă, din acest moment, unii marxiști reformiști ca Martov și Kautsky le aduc bolșevicilor critici fundamentale, alții sunt criticați de câțiva marxiști revoluționari, dintre care cea mai remarcabilă este Rosa Luxemburg. Născută în 1871, militantă încă de foarte tânără și având legături cu socialiștii ruși, polonezi
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
în timpul celui de-al X-lea Congres al partidului din martie 1921, pentru a interzice fracțiunile în cadrul Comitetului Central. Dacă, din acest moment, unii marxiști reformiști ca Martov și Kautsky le aduc bolșevicilor critici fundamentale, alții sunt criticați de câțiva marxiști revoluționari, dintre care cea mai remarcabilă este Rosa Luxemburg. Născută în 1871, militantă încă de foarte tânără și având legături cu socialiștii ruși, polonezi și germani, ea aparține, începând din 1898, social-democrației* germane, unde își manifestă capacitățile de teoreticiană. închisă
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
conduse își impune „hegemonia” socială, dar și culturală și ideologică. Deși nu respinge violența revoluționară, Gramsci insistă asupra rolului intelectualilor în lumea modernă și asupra rolului partidului comunist ca „intelectual organic”. în anii 1960, gramscismul este în mare vogă printre marxiștii francezi și italieni, dar și în cadrul dreptei, dacă nu chiar al extremei drepte. După război, principala opoziție la comunismul ortodox este maoismul*, apărut în timpul conflictului chino-sovietic*. Cât despre guevarism, susținut de Che Guevara începând din 1963 și bazându-se pe
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
și Toscana -, cu rare implantări muncitorești, îndeosebi la Torino. în mai 1921, PCI nu adună mai mult de 300000 voturi (4,6% din cele exprimate). Este împărțit între mai multe sensibilități, una dintre cele mai originale fiind aceea a teoreticianului marxist Antonio Gramsci. Primul său conducător, Amadeo Bordiga, în dezacord cu directivele IC, va fi exclus încă din 1926. PCI este supus în 1923 represiunii declanșate de Mussolini, aflat la putere din octombrie 1922: nu mai numără decât 9000 membri, iar
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
excluderea înseamnă moartea politică și socială, ereticul fiind imediat boicotat de toți foștii „camarazi”. PROPAGANDĂ → Agitprop, Informare/dezinformare PSIHISM Dimensiunea psihologică a ființei umane a fost neglijată de către Marx*, a cărui cea de-a șasea teză despre Feuerbach fundamentează antropologia marxistă: „Esența umană nu este o abstracțiune inerentă individului singular. în realitatea sa, aceasta este ansamblul raporturilor sociale”. Totuși, mișcarea comunistă a încercat, în perioadele sale de „deschidere”, să integreze specificitățile individuale în cadrul socio-economic al marxismului*. în URSS*, psihanaliza influențează metodele
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
sau burgheze -, în scopul educării militanților și a orientării lor, la momentul oportun, spre acțiunea radicală, dacă nu chiar războiul civil*. Această confuzie întreținută de Marx între violența mântuitoare, compromisul ideologic și determinismul istoric explică existența unei puternice dualități între marxiștii revoluționari și marxiștii reformiști din zorii secolului XX. La moartea sa, în 1883, Marx nu mai crede cu adevărat în soluția radicală și le lasă urmașilor grija redefinirii condițiilor și a mijloacelor trecerii la comunism. „Farmecul universal al lui Octombrie
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
scopul educării militanților și a orientării lor, la momentul oportun, spre acțiunea radicală, dacă nu chiar războiul civil*. Această confuzie întreținută de Marx între violența mântuitoare, compromisul ideologic și determinismul istoric explică existența unei puternice dualități între marxiștii revoluționari și marxiștii reformiști din zorii secolului XX. La moartea sa, în 1883, Marx nu mai crede cu adevărat în soluția radicală și le lasă urmașilor grija redefinirii condițiilor și a mijloacelor trecerii la comunism. „Farmecul universal al lui Octombrie”: explozie, apogeu, extincție
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
forțele coordonate de căpitanul de Carvalho pun mâna pe capitală, în mijlocul unei mari mobilizări populare. Locuitorii le oferă soldaților garoafe roșii, de unde și numele mișcării. Puterea revoluționară este exercitat de o juntă de salvare națională, condusă din iunie de către colonelul marxist Vasco Gonșalves. Actorul decisiv este Mișcarea Forțelor Armate (MFA), grupare politico-militară urmașă a Mișcării căpitanilor, formată câteva luni mai devreme de niște tineri ofițeri ce se opuneau prelungirii interminabilului război colonial început în 1961 în Angola, Mozambic și Guineea Bisau
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
populiștilor înființează în 1902 Partidul socialist revoluționar condus de Victor Cernov și principal actor al Revoluției din Februarie 1917. în paralel, se dezvoltă un puternic curent anarhist, al cărui lider este unul dintre emulii lui Bakunin, Piotr Kropotkin. Aplicând teoria marxistă, cealaltă fracțiune este de părere că Rusia va trece printr-o fază capitalistă și se bazează pe noul proletariat industrial. Aceasta este condusă de Plehanov - traducător al Manifestului partidului comunist al lui Marx și reprezentant al socialiștilor ruși în timpul creării
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
cu doctrinele concurente, calificate drept „utopice”, fiindcă sunt incapabile de a gândi istoricitatea care marchează orice realitate și care generează contradicții masive despre evoluțiile revoluționare ulterioare. împotriva acestor teorii elaborate de Saint-Simon, Fourier, Owen și alții, Lenin* susține că „teoria marxistă a fost prima care a făcut din socialism [...] o știință, prima care i-a fixat fundamentele de nezdruncinat, i-a trasat drumul de urmat, dezvoltându-l pe mai departe și elaborându-l în toate detaliile lui”. Dacă parcurgem istoria partidelor-stat
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
e în afara iluziilor, rezistențelor, orbirilor proprii grupurilor sociale chemate să dispară. Numai punctul de vedere al proletariatului, care nu are alt interes propriu decât pe cel al tuturor, poate accede la obiectivitate. Reluând o formulă a lui Karl Kautsky: „Socialismul marxist nu este, în fond, nimic altceva decât știința istoriei pe baza punctului de vedere al proletariatului”. De aici până la a crede că există un punct de vedere științific proletar și un punct de vedere științific burghez nu e decât un
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
marxismului -, care va fi făcut în URSS. încă din 1921, în Teoria materialismului istoric, unul dintre conducătorii și principalii teoreticieni bolșevici, Nikolai Buharin, scrie: „E lesne de înțeles că știința proletariatului este superioară celei a burgheziei [...] și că noi, ceilalți marxiști, suntem îndreptățiți să considerăm știința proletară ca pe adevărata știință și să cerem ca ea să fie general recunoscută ca atare”. Iar la 30 decembrie 1936, Academia de științe a URSS declară: „Vom rezolva toate problemele care ni se pun
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
o pierde definitiv în 1989-1991, odată cu prăbușirea sistemului comunist mondial. Nașterea social-democrației Prototipul social-democrației este Partidul Social-Democrat german (SPD). Apărut în 1877 și legalizat în 1891, el îi încredințează lui Karl Kautsky - secretar al lui Engels* și garant al ortodoxiei* marxiste - redactarea unui program care să definească o cale reformistă a socialismului, fără însă a respinge esența marxismului* - lupta de clasă și rolul istoric al proletariatului. începând din 1896, SPD este sfâșiat de disputa „revizionismului”: Eduard Bernstein, executorul testamentar al lui
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]
-
experiența Comunei din Paris. După zdrobirea acesteia din urmă, în 1871, socialismul este divizat în trei curente. Primul este întruchipat de Jules Basile, zis și Guesde, care creează în 1893 Partidul Muncitoresc Francez - inspirat din SPD atât prin doctrina sa marxistă intransigentă, cât și prin structura lui, ce regrupează în jurul partidului un dispozitiv de sindicate, cooperative și asociații muncitorești. Cel de-al doilea, Partidul Muncitoresc Socialist-Revoluționar, creat în 1898 și condus de Jean Allemane, ține de insurecționismul inspirat de figura lui
[Corola-publishinghouse/Science/1933_a_3258]