1,782 matches
-
o exacerbează. O cauză și mai clară a declinului organizației a fost scindarea ei într-o facțiune ce apăra doar drepturile afro-americanilor (Eldridge Cleaver), și o alta ce urmărea înfiriparea unei coaliții multietnice și de clasă împotriva capitalismului internațional (Huey Newton). Este interesant de știut că în timpul celui de-al Doilea Război Mondial a existat un batalion de tancuri (761) cu militari afro-americani într-o armată încă segregată, cunoscut sub numele de Black Panthers. BLACK POWER În a doua parte a
Dicţionar polemic de cultură americană by Eduard Vlad [Corola-publishinghouse/Science/1402_a_2644]
-
Europa calului-putere și Europa calului de tracțiune. O prăpastie accentuată și mai mult de mișcarea de idei din Europa Luminilor. Capitolul 14 CONTRASTELE DIN EUROPA LUMINILOR (1715-1789) ■ Spiritul științific se impune definitiv în Europa, în secolul al XVIII-lea, odată cu Newton și înlocuiește cercetarea legilor cu aceea a cauzelor principale și a efectelor finale. Se realizează progrese considerabile care dau încredere în posibilitățile nelimitate ale rațiunii umane. ■ Aplicată la societate, religie și politică, această concepție se manifestă în mișcarea filosofică a
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
al XVII-lea, sub impulsul cartezianismului și a metodei sale, spiritul științific s-a eliberat definitiv de concepțiile medievale care încă îl mai obstrucționau, de-abia în secolul al XVIII-lea s-au realizat progrese hotărîtoare. Progrese simbolizate de Isaac Newton care publică la Londra, în 1687, Principiile matematice ale filozofiei naturii (Philosophiae natu-ralis principia mathematica). În această operă majoră, el notează rezultatele cercetărilor sale matematice, fizice și astronomice. Reluînd toate descoperirile din știința mecanică încă de la Galilei, generalizînd legile lui
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
își încheie lucrarea formulînd legea gravității universale, explicație coerentă și sintetică a funcționării sistemului solar ca un ansamblu de mișcări vizibile pe suprafața pămîntului. Aceste rezultate vor determina progresele astronomiei timp de mai mult de un secol. Dar importanța lui Newton constă mai ales în metoda sa. Depășind o etapă decisivă față de evidența și deducția carteziană, el renunță definitiv la explicarea cauzelor fenomenelor (care duce la o cercetare metafizică) și nu se preocupă decît de legea care stă la baza fenomenelor
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
mod spectaculos, separînd definitiv analiza de geometrie. Lagrange publică lucrarea sa, Mecanica analitică (1788), Monge formulează baza teoretică a geometriei descriptive, în timp ce de Alembert expune în Tratatul de dinamică (1743), legile staticii și dinamicii fluidelor. Aceste progrese și ipotezele lui Newton permit o dezvoltare deosebită a astronomiei. Matematicienii și astronomii se străduiesc să confirme ideile lui Newton. În 1759, Clairaut reușește să stabilească prin calcule data întoarcerii cometei Halley, observată în 1682. Expedițiile franceze la poli permit să se demonstreze faptul
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
baza teoretică a geometriei descriptive, în timp ce de Alembert expune în Tratatul de dinamică (1743), legile staticii și dinamicii fluidelor. Aceste progrese și ipotezele lui Newton permit o dezvoltare deosebită a astronomiei. Matematicienii și astronomii se străduiesc să confirme ideile lui Newton. În 1759, Clairaut reușește să stabilească prin calcule data întoarcerii cometei Halley, observată în 1682. Expedițiile franceze la poli permit să se demonstreze faptul că planeta noastră este turtită la cele două extremități. Numeroasele observatoare înlesnesc descoperirea planetei Uranus, studierea
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
213, 238 Mauriziu de Nassau 225 Medici 48 Melanchton 143 Mihail Romanov 232 Mihail VIII Paleologul 54 Michelangelo 123,136 Molière 246 Montesquieu 302, 305 Moreau 353 Morus 147 Murat 366, 385 Murillo 181 Münzer 142 Napoleon 7 Ney 385 Newton 301 North 273 Otto III 154 Ottokar II de Bavaria 58 Pascal 186 Paul al III-lea 149 Petrarca 31, 38, 52 Pius II 52, 177 Pius V 194 PiusVII 383 Petru I (Petru cel Mare) 247, 261, 320 Pitt
by ADRIAN NICOLESCU [Corola-publishinghouse/Science/963_a_2471]
-
restul populației umane; așadar, este probabil ca și la nivel psihologic să fi apărut puține noutăți. Acestea fiind spuse, nu înseamnă că evoluția nu acționează și că în viitor nu pot să apără structuri cognitive noi, asociate procesului evolutiv (vezi Newton și Bailey, 2006 la http://genome.wellcome.ac.uk). Acest lucru este însă frânat de modul în care este organizată societatea de astăzi. Astfel, controlul nașterilor, asistența socială a subiecților umani cu tulburări severe, măsurile de evitare a discriminării etc.
[Corola-publishinghouse/Science/2124_a_3449]
-
www.anth.ucsb.edu/projects/human/epfaq/evpsychfaq full.html Kirsch, I. (1990). Changing expectations. A key to effective psychotherapy. Pacific Grove, CA: Brooks/Cole Publishing Comp. Maynard Smith, J. și Szathmary, E. (1995). The major transitions in evolution. New York: Freeman. Newton, G. și Bailey, P. (2006). Meet the ancestors. What fossils and genetics tell us about human evolution. HYPERLINK "http://genome.wellcome.ac.uk" http://genome.wellcome.ac.uk Pinker, S. (1994). The Language Instinct. New York: William Morrow. Wilson, E.O.
[Corola-publishinghouse/Science/2124_a_3449]
-
putem salva înțelegerea caracteristică lui Kant a principiilor a priori ca fiind constitutive, iar, în același timp, să abandonăm sensul de necesar, nerevizuibil, certitudine apodictică. Pentru asta este suficient, după Friedman, să înțelegem că teoriile fizice precum cea a lui Newton și cea a lui Einstein sunt alcătuite din două părți care funcționează asimetric: o parte empirică (conține legi precum legea gravitației, ecuațiile lui Maxwell ale electromagnetismului etc.) și o parte a priori constitutivă (conține principiile matematice folosite în teorie precum
Aplicabilitatea matematicii ca problemă filosofică by Gabriel Târziu [Corola-publishinghouse/Science/888_a_2396]
-
într-un interval de timp dat39. Aceste probleme au fost abordate, la începutul secolului șaptesprezece, de mulți matematicieni care au avut contribuții importante, dar cel care a unit ideile disparate ale acestor matematicieni într-o metodă generală 40 a fost Newton 41. În mare și foarte pe scurt putem spune că noutatea introdusă de Newton (și Leibniz) constă în trei lucruri: inventarea conceptelor de fluxiune și fluent 42 (fluxiunea este rata de schimbare, iar fluentul este inversul acesteia); găsirea unei notații
Aplicabilitatea matematicii ca problemă filosofică by Gabriel Târziu [Corola-publishinghouse/Science/888_a_2396]
-
șaptesprezece, de mulți matematicieni care au avut contribuții importante, dar cel care a unit ideile disparate ale acestor matematicieni într-o metodă generală 40 a fost Newton 41. În mare și foarte pe scurt putem spune că noutatea introdusă de Newton (și Leibniz) constă în trei lucruri: inventarea conceptelor de fluxiune și fluent 42 (fluxiunea este rata de schimbare, iar fluentul este inversul acesteia); găsirea unei notații pentru aceste concepte, care a făcut din calcul un algoritm; formularea teoremei cunoscută astăzi
Aplicabilitatea matematicii ca problemă filosofică by Gabriel Târziu [Corola-publishinghouse/Science/888_a_2396]
-
este inversul acesteia); găsirea unei notații pentru aceste concepte, care a făcut din calcul un algoritm; formularea teoremei cunoscută astăzi ca teorema fundamentală a calculului. (Grabiner 1983: 186). Nu vom intra aici mai mult în detalii privitoare la opera lui Newton. Ce ne interesează este doar faptul că, în această formă, executarea algoritmică a calculului a fost aplicată cu succes la o gamă foarte largă de probleme e.g. rezolvarea ecuației diferențiale parțiale pentru coarde; rezolvarea ecuațiilor de mișcare pentru sistemul solar
Aplicabilitatea matematicii ca problemă filosofică by Gabriel Târziu [Corola-publishinghouse/Science/888_a_2396]
-
parțiale pentru coarde; rezolvarea ecuațiilor de mișcare pentru sistemul solar; formularea întregii mecanici în limbajul calculului iar asta în ciuda faptului că conceptele fundamentale nu erau riguros definite și aveau parte decât de o înțelegere intuitivă. "Din câte se pare nici Newton, nici Leibniz nu au reușit să clarifice aceste concepte: derivata și integrala. Nefiind capabili să le înțeleagă într-un mod potrivit, ei s-au bazat pe coerența rezultatelor și pe fecunditatea metodelor pentru a înainta fără rigoare." (Kline 1972: 387
Aplicabilitatea matematicii ca problemă filosofică by Gabriel Târziu [Corola-publishinghouse/Science/888_a_2396]
-
kantiană. Fizica începutului de secol douăzeci, se consideră în mod obișnuit că dă, insă, lovitura decisivă acestei concepții. Avem în vedere aici formularea, de către Einstein în 1915 a teoriei relativității generale. Totul a început cu observarea faptului că ecuațiile lui Newton și Maxwell, luate împreună, nu satisfac relativitatea galileană 45. În 1905, Einstein, în încercarea sa de a găsi o soluție la această problemă, formulează teoria sa a relativității restrânse 46. El pleacă de la descoperirea faptului că ecuațiile lui Maxwell por
Aplicabilitatea matematicii ca problemă filosofică by Gabriel Târziu [Corola-publishinghouse/Science/888_a_2396]
-
Penrose 2001: 210). Einstein depășește această problemă menținând un principiu de relativitate corespunzător teoriei lui Maxwell acest principiu a ajuns să fie cunoscut ca relativitatea restrânsă prețul menținerii unui astfel de principiu era, însă, cel al modificării legilor teoriei lui Newton. Pentru a înțelege relativitatea restrânsă, trebuie să știm câte ceva despre geometria minkowskiană. Spre deosebire de geometria euclidiană, în această nouă geometrie spațiul și timpul sunt luate împreună și avem astfel o geometrie patrudimensională a spațiu-timpului. Noutatea cu care vine această geometrie poate
Aplicabilitatea matematicii ca problemă filosofică by Gabriel Târziu [Corola-publishinghouse/Science/888_a_2396]
-
Penrose 2001: 215). Plecând de aici, ajungem la teoria relativității generale, combinând această geometrie minkowskiană a spațiu-timpului cu o altă idee revoluționară a lui Einstein, și anume că gravitația nu este o forță (cum era ea reprezentată în teoria lui Newton) ci un fel de curbură a spațiu-timpului. Pentru ca această combinație să funcționeze, trebuie să fie modificată puțin geometria minkowskiană, aceasta neputând fi decât aproximativă în prezența gravitației. Dacă în spațiul Minkowski, liniile de univers ale particulelor erau linii drepte, în
Aplicabilitatea matematicii ca problemă filosofică by Gabriel Târziu [Corola-publishinghouse/Science/888_a_2396]
-
decât aproximativă în prezența gravitației. Dacă în spațiul Minkowski, liniile de univers ale particulelor erau linii drepte, în prezența gravitației ele sunt geodezice 50. Astfel, structura spatio-temporală a lumii nu mai este una fixă (cum era înțeleasă în teoria lui Newton și în teoria relativității restrânse), ci variază în funcție de distribuția masei și energiei. Este destul de evident că o astfel de structură a spațiu-timpului este departe de geometria euclidiană și de înțelegerea oferită de teoria lui Newton în legătură cu structura lumii. Foarte mulți
Aplicabilitatea matematicii ca problemă filosofică by Gabriel Târziu [Corola-publishinghouse/Science/888_a_2396]
-
era înțeleasă în teoria lui Newton și în teoria relativității restrânse), ci variază în funcție de distribuția masei și energiei. Este destul de evident că o astfel de structură a spațiu-timpului este departe de geometria euclidiană și de înțelegerea oferită de teoria lui Newton în legătură cu structura lumii. Foarte mulți leagă prăbușirea poziției kantiene de apariția teoriei relativității generalizate 51, conform căreia structura spațială a lumii nu este corect descrisă de geometria euclidiană lucru care pare imposibil de compatibilizat cu ceea ce spune Kant despre spațiu
Aplicabilitatea matematicii ca problemă filosofică by Gabriel Târziu [Corola-publishinghouse/Science/888_a_2396]
-
interesant care trebuie spus în legătură cu acestea este că, privite în această lumină, (i.e. ca principii constitutive), nu sunt necesare. Ele pot fi revizuite odată cu progresul științei empirice. Lucru care s-a întâmplat, de altfel, și în trecerea de la teoria lui Newton la cea a lui Einstein, cu geometria euclidiană. 1.2.3.2. Frege Am văzut mai sus că pozitiviștii logici considerau că dispun, când vine vorba de statutul judecăților matematice, de două alternative: fie adoptă un tip radical de empirism
Aplicabilitatea matematicii ca problemă filosofică by Gabriel Târziu [Corola-publishinghouse/Science/888_a_2396]
-
au avut loc în matematica și știința secolului al nouăsprezecelea și începutului de secol douăzeci, pentru pozitiviștii logici ar fi fost poate cel mai la îndemână să recurgă la o variantă radicală de empirism și să interpreteze înlocuirea teoriei lui Newton cu o teorie care se folosește pentru descrierea lumii fizice de o geometrie neeuclidiană, ca evidență în favoarea tezei empiriste că nu există adevăruri a priori, toată cunoașterea originându-se în experiență. Un alt lucru care ar fi trebuie să-i facă
Aplicabilitatea matematicii ca problemă filosofică by Gabriel Târziu [Corola-publishinghouse/Science/888_a_2396]
-
nu mai poate fi privită ca o sursă de adevăruri a priori. Aparenta necesitate a enunțurilor matematice fiind explicată de strategia maximizării mutilării minime după care acționează omul de știință, țelul acestuia fiind "un sistem al lumii în cuvintele lui Newton care este cât se poate de simplu și uniform și care se potrivește bine cu observațiile de-a lungul marginilor." (Quine 1994: 100). În al doilea rând, cum matematica este o parte indispensabilă a științei și cum enunțurile matematicii nu
Aplicabilitatea matematicii ca problemă filosofică by Gabriel Târziu [Corola-publishinghouse/Science/888_a_2396]
-
propusă chiar revizuirea legii logice a terțului exclus ca un mijloc de simplificare a mecanicii cuantice; și ce diferență este în principiu între o astfel de schimbare și cea în care Kepler l-a înlocuit pe Ptolemeu, sau Einstein pe Newton, sau Darwin pe Aristotel?" (Quine 1964: 362). Putnam numește acest argument "argumentul istoric", deoarece în el se pleacă de la o descriere normativă a istoriei științei moderne (Putnam 1983: 90). El consideră că, în acest citat, "Quine spune că istoria științei
Aplicabilitatea matematicii ca problemă filosofică by Gabriel Târziu [Corola-publishinghouse/Science/888_a_2396]
-
În cazul liniarității aceste corespunde principiului superpoziției conform căruia cauze asociate acționează fiecare ca și cum cealaltă nu ar fi prezentă. Metoda lui Field este, după Steiner (2005), cea mai bună abordare a provocării lui Wigner. Reducerea de către Field a teoriei lui Newton la o teorie a regiunilor spațiale da o explicație a felului cum este utilă analiza în fizică, fără a folosi analiza. Ideea ar fi aceea de a arăta pentru fiecare aplicare a teoriei matematice M, fără a folosi M, care
Aplicabilitatea matematicii ca problemă filosofică by Gabriel Târziu [Corola-publishinghouse/Science/888_a_2396]
-
mult timp, matematica și fizica au fost privite ca fiind aceeași disciplina, sau, cel puțin, nu era trasată nici o distincție clară între ele (geometria lui Euclid a fost privită pentru mult timp ca descriind proprietățile spațiului real dar idealizat; iar Newton trata geometria ca pe o ramură a mecanicii). Ce ne spun, însă, filosofii? Să începem cu cele trei mari doctrine care au dominat filosofia matematicii pentru atât de mult timp: logicismul, formalismul și intuiționismul. Găsim la susținătorii acestor doctrine vreun
Aplicabilitatea matematicii ca problemă filosofică by Gabriel Târziu [Corola-publishinghouse/Science/888_a_2396]