13,179 matches
-
ar fi trebuit să se întîmple potrivit predicției divine. Într-adevăr, în urma păcatului făptuit omul nu va muri în sensul propriu al cuvîntului. El va trăi ca pămîntean hărăzit să ignore în ce măsură existența sa este îndatorată mai degrabă adevărului decît minciunii, binelui decît răului. Într-o atare situație ontologică, nici Dumnezeu, nici Satan nu minte. Spunînd că (nu) vor muri, fiecare dintre cei doi oponenți s-au raportat altei dimensiuni a existenței umane, care îi interesează sau pe care o controlează
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
predilecție: cea spirituală sau cea trupească. Dumnezeu ar putea să controleze trupul omului, dar, dată fiind efemeritatea lui, nu este interesat să o facă. În schimb, Satan se străduie din răsputeri să controleze sufletul omului și, prin utilizarea unor rafinate minciuni adresate trupului, adesea el reușește să o facă. Pe de o parte, sugestia lui Satan că, mîncînd din pomul cunoașterii binelui și răului, oamenii vor fi "asemeni lui Dumnezeu" insinua că astfel ei vor putea contempla universul, spre a-i
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
putea contempla universul, spre a-i cunoaște tainele, de la nivelul tronului Creatorului însuși. Păcatul originar echivalează, așadar, cu construirea unui (auto)idol menit să preamărească "eul uman", să îi stimuleze autoadorarea; căci, așa cum Thoma de Aquino observă, idolul este numit "minciună" în Sfînta Scriptură: "Idolii se agață cu înverșunare de minciună. Iar Glossa adaugă: "Adică de idol"" [1997:294]. Poate tocmai din această cauză, autoadorarea ca formă a minciunii perverse, pentru că cel mai adesea ea nu este (re)cunoscută va constitui
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
tronului Creatorului însuși. Păcatul originar echivalează, așadar, cu construirea unui (auto)idol menit să preamărească "eul uman", să îi stimuleze autoadorarea; căci, așa cum Thoma de Aquino observă, idolul este numit "minciună" în Sfînta Scriptură: "Idolii se agață cu înverșunare de minciună. Iar Glossa adaugă: "Adică de idol"" [1997:294]. Poate tocmai din această cauză, autoadorarea ca formă a minciunii perverse, pentru că cel mai adesea ea nu este (re)cunoscută va constitui pentru omul căzut în păcat prima dintre cele zece interdicții
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
îi stimuleze autoadorarea; căci, așa cum Thoma de Aquino observă, idolul este numit "minciună" în Sfînta Scriptură: "Idolii se agață cu înverșunare de minciună. Iar Glossa adaugă: "Adică de idol"" [1997:294]. Poate tocmai din această cauză, autoadorarea ca formă a minciunii perverse, pentru că cel mai adesea ea nu este (re)cunoscută va constitui pentru omul căzut în păcat prima dintre cele zece interdicții: "Să nu ai alți dumnezei în afară de mine!" [Ieșirea, 20:3]. În realitate, orice idol pe care omul va
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
săvîrșirea păcatului, Adam și Eva au început să cunoască lumea așa cum este, cunoaștere pe care constatarea propriei goliciuni o sugerează simbolic. Această cunoaștere nu înseamnă însă că omul a devenit asemenea lui Dumnezeu. Într-un atare amestec al adevărului cu minciuna se ascunde perfidia diavolului. Practicarea acestui mod de a argumenta prin pervertirea limbajului, a celui biblic inclusiv este specifică falșilor învățători, care au năpădit pămîntul după cădere 13. Citarea cuvîntului Scripturii este utilizată în egală măsură și de adevăratul învățător
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
cîtă vreme și unul și altul utilizează unul și același instrument de exprimare: limbajul?. O meditație aparte s-ar cuveni să se concentreze asupra acestei duale posibilități a cuvîntului de a purta atît încărcătura adevărului, cît și pe aceea a minciunii. În consens cu logica lui "și/și", am descoperi astfel faptul că există momente în care în lume predomină "binele adevărului", cum s-a întîmplat în Eden pînă la apariția șarpelui, sau primează "răul minciunii", cum s-a petrecut ulterior
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
cît și pe aceea a minciunii. În consens cu logica lui "și/și", am descoperi astfel faptul că există momente în care în lume predomină "binele adevărului", cum s-a întîmplat în Eden pînă la apariția șarpelui, sau primează "răul minciunii", cum s-a petrecut ulterior căderii în păcat. Altfel spus, libertatea binelui este ontologic cuplată cu aceea a răului, binele însuși permițînd (nu fără de culpabilizare) facerea răului în libertatate. Singurul lucru care profilactic i s-a îngăduit omului a fost
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
pe care le-au îmbrăcat protopărinții cînd au constatat că sînt goi sugerează o "moarte a sufletului", instaurarea instinctivității, a iraționalității și a falsului în lume. Moartea fizică va fi aceea care eliberîndu-i pe oameni de "hainele de piele ale minciunii" îi va confrunta cu adevărul propriilor lor fapte. La nivel comunitar, slăbirea legăturii cu Dumnezeu a însemnat deopotrivă pierderea modelului trinitar și a puterii de comuniune interumană. Instaurarea individualismului, a egoismului, a agresivității, a conflictului dintre sexe sau a fratricidului
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
ei din afară, în scopul de a stăpîni și poseda deplin natura, prin mistificarea chipul ei. Căci, imaginea biblică a "pămîntului netocmit și gol" [Facerea, 1:2] se regăsește la nivelul tot mai multor fețe ale unui Pămînt posedat de "minciuna tehnologiei"; minciună pentru că, ceea ce azi pare a fi benefic, poate determina mîine, prin dezechilibrele ecologice generate, catastrofale consecințe. Prin această încărcătură semantică, pe care simbolistica biblică o sugerează, se poate spune cu adevărat că "păcatul tinde să se instaleze în
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
afară, în scopul de a stăpîni și poseda deplin natura, prin mistificarea chipul ei. Căci, imaginea biblică a "pămîntului netocmit și gol" [Facerea, 1:2] se regăsește la nivelul tot mai multor fețe ale unui Pămînt posedat de "minciuna tehnologiei"; minciună pentru că, ceea ce azi pare a fi benefic, poate determina mîine, prin dezechilibrele ecologice generate, catastrofale consecințe. Prin această încărcătură semantică, pe care simbolistica biblică o sugerează, se poate spune cu adevărat că "păcatul tinde să se instaleze în centrul lumii
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
lui Dumnezeu. În urma acestei trădări, omul va deosebi întîia oară prea tîrziu, ce-i drept două esențiale lucruri: cum poți să revelezi sau, dimpotrivă, să ocultezi adevărul, prin intermediul limbajului simbolic și al "rezervării mentale"; cum poți să deosebești adevărul de minciună, în raport cu "criterii" pe care omul arhetipal a avut posibilitatea să le activeze: fie pe calea credinței în argumentul autorității (Deus dixit), fie pe calea propriului demers logic, fie pe calea verificării empirice. Se pare că oamenii timpurilor primordiale n-au
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
sine o rămășită de naștere a binelui. El trebuie să se amăgească cu părerea că păcatul pe care-l face are justificare prin bine" [1993:37]. Tocmai prin această nevoie de autoamăgire adesea stimulată din afară, de către un rafinat amăgitor minciuna se strecoară ca "adevăr pervertit" înăuntrul lumii umane. Avînd în vedere această ocolită cale, este firesc să ne întrebăm dacă în contextul scenariului biblic putem decela un SCOP EXPLICIT FORMULAT, care să prefigureze inițierea actului înșelător? În ceea ce îl privește
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
un idol pînă la poftirea bunului aproapelui. Cum a încercat omul să își mascheze alegerea răului în defavoarea binelui pe care Dumnezeu i-l propusese? Ascunzîndu-se, desigur. Regăsim în formele simbolice ale ascunderii dinaintea lui Dumnezeu expresia unei arhetipale relații cauzale: minciuna naște minciuna. Scenariul biblic consemnează următoarea succesiune de momente simbolice, prin care conștiința păcatului originar s-a instaurat în lume: constatarea efectelor actului comis, prin deschiderea ochilor: Atunci li s-au deschis ochii la amîndoi și au cunoscut că erau
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
pînă la poftirea bunului aproapelui. Cum a încercat omul să își mascheze alegerea răului în defavoarea binelui pe care Dumnezeu i-l propusese? Ascunzîndu-se, desigur. Regăsim în formele simbolice ale ascunderii dinaintea lui Dumnezeu expresia unei arhetipale relații cauzale: minciuna naște minciuna. Scenariul biblic consemnează următoarea succesiune de momente simbolice, prin care conștiința păcatului originar s-a instaurat în lume: constatarea efectelor actului comis, prin deschiderea ochilor: Atunci li s-au deschis ochii la amîndoi și au cunoscut că erau goi, și
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
a gravei semnificații a actului comis, pe de o parte, a adevăratului chip al lumii, pe de altă parte; or, pentru întîia oară, omul va privi și va vedea; conștientizarea goliciunii propriului trup este primul semn al vinovăției, sau al minciunii relevate de îndrăzneala celui nevinovat, ca în cunoscuta poveste a hainelor împăratului: "Împăratul e gol!" a strigat cu naivitate copilul; acoperirea cu "frunze de smochin" este cea dintîi tentativă naivă, ce-i drept de mascare a greșelii (de menținere în
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
relevate de îndrăzneala celui nevinovat, ca în cunoscuta poveste a hainelor împăratului: "Împăratul e gol!" a strigat cu naivitate copilul; acoperirea cu "frunze de smochin" este cea dintîi tentativă naivă, ce-i drept de mascare a greșelii (de menținere în minciună, cu alte cuvinte) și a rușinii "publice" pe care ea o generează; ascunderea în fața chemării lui Dumnezeu: Iar cînd au auzit glasul Domnului Dumnezeu, care umbla prin rai, în răcoarea serii, s-au ascuns Adam și femeia lui de fața
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
însemnării distinctive a oamenilor deja căzuți în păcat, cu care Dumnezeu le va însoți destinul: Apoi a făcut Domnul Dumnezeu lui Adam și femeii lui haine de piele și i-a îmbrăcat" [Facerea, 3:1]; hainele de piele, semn al minciunii, se constituie ele însele în realități mistificatoare, pentru că au funcția de a acoperi o goliciune (trupească și sufletească) devenită deja rușinoasă; se ascunde aici, poate, întreaga încărcătură simbolică a aparent comunei constatări că "haina face pe om"; execuția presupune aducerea
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
considerată nici prea grea, nici prea ușoară, ci interpretată în termenii limbajului simbolic, căci: "Izgonind pe Adam, l-a așezat în preajma raiului celui din Eden... " [Facerea, 3:24]. "Căderea din rai" este, pe de o parte, atît o pedeapsă pentru minciuna protopărinților, cît și o măsură preventivă pentru ca aceasta să nu se instaureze definitiv la nivelul lumii edenice, concepute de Dumnezeu ca una dintre cele mai bune posibile. Pe de altă parte, însă, modelul păcatului originar se constituie ca "nucleu dur
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
În finalul exercițiului hermeneutic pe care situația de "înșelăciune edenică" îl prilejuiește, este firesc să ne întrebăm: și totuși, CUI ÎI VA FI DE FOLOS actul "necugetat" al protopărinților? Va trebui să recunoaștem, într-o primă instanță, că o dată săvîrșită, minciuna originară se va întoarce cu o împovărătoare încărcătura de efecte asupra omului care a înfăptuit-o. Altfel spus, protopărinții vor fi "beneficiarii" unor urmări de la care nici măcar "sărăcia lor cu duhul" nu a putut să îi absolve. Blestemul cu care
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
din rai a lui Adam și Eva este cît se poate de relevant în acest sens. Simbolic urmărite, consecințele acestui blestem echivalează cu o "întoarcere pe dos" a scopurilor cu care ea a fost înfăptuită. Astfel, tot ceea ce sub semnul minciunii va fi realizat de către om sub impulsul unor nevoi "pozitive" (mai mult sau mai puțin conștientizate), se va solda în cele din urmă cu consecințe negative. Spre exemplu, impulsurile primordiale pe care Eva și le-a satisfăcut prin săvîșirea păcatului
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
o anume nemurire; pe de altă parte, lipsit de posibilitatea cunoașterii autonome, șansa omului de a progresa prin proprie experiență ar fi fost practic nulă; alungarea din rai a fost justificată de evitarea riscului ca omul să devină "nemuritor întru minciună"; consemnarea acestui risc este explicit prezentă în textul biblic: "Iată Adam s-a făcut ca unul dintre noi, cunoscînd binele și răul. Și acum nu cumva să-și întindă mîna și să ia roade din pomul vieții, să mănînce și
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
în ascultarea de Dumnezeu și să progreseze în cunoașterea Lui, pentru că în acest caz căderea nu s-ar mai fi produs cu atîta ușurință sau nu s-ar fi produs de loc" [1993:33], situație în care o lume fără de minciună ar fi putut să se instaureze pentru vecie. Cum însă păcatul minciunii a fost săvîrșit, el îi va încărca pe protopărinți și pe urmașii lor cu povara blestemului lui Dumnezeu. Sub semnul unui anume optimism, să constatăm totuși că în
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
acest caz căderea nu s-ar mai fi produs cu atîta ușurință sau nu s-ar fi produs de loc" [1993:33], situație în care o lume fără de minciună ar fi putut să se instaureze pentru vecie. Cum însă păcatul minciunii a fost săvîrșit, el îi va încărca pe protopărinți și pe urmașii lor cu povara blestemului lui Dumnezeu. Sub semnul unui anume optimism, să constatăm totuși că în orice rău se ascunde și un anume bine. Astfel, ideea de felix
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
cu o (auto)perfectare pe care în generozitatea lui Dumnezeu i-a îngăduit-o. Se ascunde în această generozitate germenele unei alte predeterminări: aceea a mîntuirii omului căzut în păcat. Conchidem, o dată cu Leszek Kolakowski, că prin negativare, prin păcat, prin minciună, îndată ce în locul Creatorului a fost așezată creația, în locul binelui a fost plasat păcatul originar și în locul adevărului a fost plasată minciuna, se petrece o dublă schimbare de direcție: "Pe de o parte, o convertire întru păcat susul devine jos și
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]