13,179 matches
-
definitorii avem asociate pentru acest act. O pertinentă sinteză a formelor pe care minciuna le poate îmbrăca în relația sa cu adevărul realizează Constantin Cucoș [1997:28-29], care deosebește: minciuni totale și minciuni amestecate cu o doză oarecare de adevăr, minciuni care ocultează adevărul sau îl prezintă sub forma unor afirmații neverificate, a unor demonstrații incongruente logic sau neadecvate situației concrete avute în vedere, minciuni care maschează adevărul în contextul eșafodajului explicativ, minciuni generate de ruptura dintre semnificant (modul în care
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
Cucoș [1997:28-29], care deosebește: minciuni totale și minciuni amestecate cu o doză oarecare de adevăr, minciuni care ocultează adevărul sau îl prezintă sub forma unor afirmații neverificate, a unor demonstrații incongruente logic sau neadecvate situației concrete avute în vedere, minciuni care maschează adevărul în contextul eșafodajului explicativ, minciuni generate de ruptura dintre semnificant (modul în care se spune) și semnificat (ceea ce se spune), minciuni rezultate din conotarea negativă a mesajului sau enunțarea adevărului ca și cum ar fi minciună ori invers, minciuni
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
minciuni amestecate cu o doză oarecare de adevăr, minciuni care ocultează adevărul sau îl prezintă sub forma unor afirmații neverificate, a unor demonstrații incongruente logic sau neadecvate situației concrete avute în vedere, minciuni care maschează adevărul în contextul eșafodajului explicativ, minciuni generate de ruptura dintre semnificant (modul în care se spune) și semnificat (ceea ce se spune), minciuni rezultate din conotarea negativă a mesajului sau enunțarea adevărului ca și cum ar fi minciună ori invers, minciuni stimulate de cultivarea programatică la nivelul receptorului a
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
forma unor afirmații neverificate, a unor demonstrații incongruente logic sau neadecvate situației concrete avute în vedere, minciuni care maschează adevărul în contextul eșafodajului explicativ, minciuni generate de ruptura dintre semnificant (modul în care se spune) și semnificat (ceea ce se spune), minciuni rezultate din conotarea negativă a mesajului sau enunțarea adevărului ca și cum ar fi minciună ori invers, minciuni stimulate de cultivarea programatică la nivelul receptorului a amestecului dintre adevăr și fals etc. Pătrunderea acestor rafinate moduri de a fi ale minciunii în
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
avute în vedere, minciuni care maschează adevărul în contextul eșafodajului explicativ, minciuni generate de ruptura dintre semnificant (modul în care se spune) și semnificat (ceea ce se spune), minciuni rezultate din conotarea negativă a mesajului sau enunțarea adevărului ca și cum ar fi minciună ori invers, minciuni stimulate de cultivarea programatică la nivelul receptorului a amestecului dintre adevăr și fals etc. Pătrunderea acestor rafinate moduri de a fi ale minciunii în actul comunicării, în general, al celei educative, în special, ne confruntă așa cum cu
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
minciuni care maschează adevărul în contextul eșafodajului explicativ, minciuni generate de ruptura dintre semnificant (modul în care se spune) și semnificat (ceea ce se spune), minciuni rezultate din conotarea negativă a mesajului sau enunțarea adevărului ca și cum ar fi minciună ori invers, minciuni stimulate de cultivarea programatică la nivelul receptorului a amestecului dintre adevăr și fals etc. Pătrunderea acestor rafinate moduri de a fi ale minciunii în actul comunicării, în general, al celei educative, în special, ne confruntă așa cum cu îndreptățire consemnează autorul
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
spune), minciuni rezultate din conotarea negativă a mesajului sau enunțarea adevărului ca și cum ar fi minciună ori invers, minciuni stimulate de cultivarea programatică la nivelul receptorului a amestecului dintre adevăr și fals etc. Pătrunderea acestor rafinate moduri de a fi ale minciunii în actul comunicării, în general, al celei educative, în special, ne confruntă așa cum cu îndreptățire consemnează autorul cu riscul major de a transforma formația în deformație. Or, riscul unei atari pervertiri nu și-l poate asuma nici o societate care vrea
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
modern pentru a nu-și face de rușine ancestralii părinți? iată întrebarea ce ne preocupă în paragraful de față. Fără a ezita prea mult, am putea răspunde într-o manieră generică: utilizînd "instrumente mincinoase" (sau, mai corect spus, "instrumente ale minciunii"), capabile să medieze circulația neadevărului în lume. Limbajul verbal și cele nonverbale definesc aceste categorii de instrumente. 3.3.1. Puterea înșelătoare a limbajului Să ne amintim, urmărind experiența edenică a ființei umane, că cel dintîi instrument de "putere mincinoasă
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
credităm, așadar, pe înțeleptul Esop, care a găsit o simbolică modalitate de a sugera că "limba" este în același timp și cea mai bună și cea mai rea "hrană" din lume? Vom înțelege din acest context de ce Rappaport a definit minciunile drept "progeniturile bastarde ale simbolurilor". Poate tocmai de la acest exemplu a pornit Umberto Eco, cînd în reprezentativul său Tratat de semiotică a echilibrat elogiul adus cuvîntului-semn printr-o afirmație aparent peiorativă: minciuna este prezentă pretutindeni unde semnele ei cuvintele își
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
înțelege din acest context de ce Rappaport a definit minciunile drept "progeniturile bastarde ale simbolurilor". Poate tocmai de la acest exemplu a pornit Umberto Eco, cînd în reprezentativul său Tratat de semiotică a echilibrat elogiul adus cuvîntului-semn printr-o afirmație aparent peiorativă: minciuna este prezentă pretutindeni unde semnele ei cuvintele își fac simțite puterea. Căci, potrivit reputatului semiotician, limbajul este o formă indirectă de a fi a minciunii, avînd în vedere că el operează întotdeauna cu substitutele lucrurilor, cu copiile lor mai mult
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
reprezentativul său Tratat de semiotică a echilibrat elogiul adus cuvîntului-semn printr-o afirmație aparent peiorativă: minciuna este prezentă pretutindeni unde semnele ei cuvintele își fac simțite puterea. Căci, potrivit reputatului semiotician, limbajul este o formă indirectă de a fi a minciunii, avînd în vedere că el operează întotdeauna cu substitutele lucrurilor, cu copiile lor mai mult sau mai puțin fidele, iar nu cu lucrurile însele [Eco, 1982:18]. Modalitățile prin care minciuna se poate activa prin mijlocirea mai multor forme, începînd
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
limbajul este o formă indirectă de a fi a minciunii, avînd în vedere că el operează întotdeauna cu substitutele lucrurilor, cu copiile lor mai mult sau mai puțin fidele, iar nu cu lucrurile însele [Eco, 1982:18]. Modalitățile prin care minciuna se poate activa prin mijlocirea mai multor forme, începînd de la rostirea clară a unui neadevăr pînă la deturnarea totală a lui (precum în dialogul celor doi ciobani: [Ciobanul 1: "Ai auzit că rușii-s pe lună?"]; [Ciobanul 2: "Toți, măi
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
vom (re)defini cele șase funcții asociate de Roman Jakobson discursului lingvistic [cf. Herseni, 1975:112-126] prin racordarea lor la particularitățile demersului înșelător. Astfel: • funcția expresivă dezvăluie atitudinea emitentului (CINE?), emoția lui reală sau prefăcută față de ceea ce spune: "Fățărnicia, perfidia, minciuna, simularea n-au fost probabil descoperite deodată cu limba, dar aceasta le-a deschis căi nebănuite de dezvoltare și perfecționare, încît s-a ajuns pînă la instituționalizarea lor... " [Herseni, 1975:114]; • funcția conativă vizează conținutul informațional (CE?) pe care emitentul
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
mincinosului (CUM?); • funcția denotativă (cognitivă, referențială) vizează dimensiunea informațională a semnului lingvistic, corelarea lui prin intermediul semnificatului cu un anumit referențial (ÎN CE CONTEXT?); or, așa cum am văzut, "distanța" dintre semn și realitatea denominată este întotdeauna încărcată cu o doză de "minciună", semnul stînd în locul unui lucru anume prin altceva decît lucrul este; semantic vorbind, situația devine mai "mincinoasă" în cazul conceptelor fără de referențial real, cum ar fi, de pildă, conceptele de "inorog", "munte de aur", "pasăre Phoenix" etc.; • funcția poetică pune
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
lingvistice) pentru a spune adevărul; căci, dacă toate semnele sînt prin natura lor "mincinoase", pastișînd mai mult sau mai puțin referențialul, cum poate fi adevărat mesajul formulat cu ajutorul lor? Pe seama acestei dificil de rezolvat probleme se întemeiază principalele acțiuni de "minciună socială", care pot să mențină în obscuritate ample grupuri umane, pentru perioade nedefinite de timp. 3.3.2. Ipostaze ale conștiinței manipulate Pornind de la lucrarea lui R. J. Lifton Reforma gîndirii și psihologia totalitarismului care definește opt căi de pervertire
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
ca un puternic instrument de control), grup menit să conducă societatea la un anumit moment dat. Instaurarea cultului personalității este un rezultat al "mașinii de fabricat zei", cum numește Serge Moscovici [1995:118-121] mecanismul subtil al carismei pervertite în (auto)minciună. Semnele minciunii megalomanice se întîlnesc într-o mulțime de forme, începînd de la luptele gladiatorilor în arena circului roman, pînă la uriașele procesiuni la lumina torțelor inițiate de Hitler sau la înălțarea unei Case a Poporului greu de folosit de către popor
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
puternic instrument de control), grup menit să conducă societatea la un anumit moment dat. Instaurarea cultului personalității este un rezultat al "mașinii de fabricat zei", cum numește Serge Moscovici [1995:118-121] mecanismul subtil al carismei pervertite în (auto)minciună. Semnele minciunii megalomanice se întîlnesc într-o mulțime de forme, începînd de la luptele gladiatorilor în arena circului roman, pînă la uriașele procesiuni la lumina torțelor inițiate de Hitler sau la înălțarea unei Case a Poporului greu de folosit de către popor. • Cerința de
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
la scara unei colectivități dispare implicit așa cum observă istoricul Arnold Toynbee la nivelul fiecăruia dintre membrii ei. Iată o modalitate în care logica istorică oferă spiței umane șansa eliberării de sub stresul unei carteziene conștiințe: "Mint, deci exist". 3.4. PERSONALITATEA MINCIUNII Am arătat că există puncte de vedere conform cărora germenii înșelăciunii s-ar defini ca o moștenire genetică a ființei umane; căci, așa cum psalmistul observă: Tot omul este mincinos" [Psalmi, 115:1]. Conform unui punct de vedere complementar, minciuna (competența
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
PERSONALITATEA MINCIUNII Am arătat că există puncte de vedere conform cărora germenii înșelăciunii s-ar defini ca o moștenire genetică a ființei umane; căci, așa cum psalmistul observă: Tot omul este mincinos" [Psalmi, 115:1]. Conform unui punct de vedere complementar, minciuna (competența de a minți) ar putea fi considerată unul dintre "fundamentele culturale ale personalității" [Linton, 1968]. Pentru că, dincolo de posibila ei natură înnăscută, competența minciunii este cert dobîndită în contextul cultural (mediu social) în care subiectul uman trăiește. Disputa dintre inneismul
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
așa cum psalmistul observă: Tot omul este mincinos" [Psalmi, 115:1]. Conform unui punct de vedere complementar, minciuna (competența de a minți) ar putea fi considerată unul dintre "fundamentele culturale ale personalității" [Linton, 1968]. Pentru că, dincolo de posibila ei natură înnăscută, competența minciunii este cert dobîndită în contextul cultural (mediu social) în care subiectul uman trăiește. Disputa dintre inneismul chomskyan și constructivismul piagetian își găsește și aici expresia unei mediatoare soluții [Stănciulescu, 1996:17]: făcînd parte din "nucleul dur" al ființei umane, minciuna
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
minciunii este cert dobîndită în contextul cultural (mediu social) în care subiectul uman trăiește. Disputa dintre inneismul chomskyan și constructivismul piagetian își găsește și aici expresia unei mediatoare soluții [Stănciulescu, 1996:17]: făcînd parte din "nucleul dur" al ființei umane, minciuna devine performanță numai în contextul socio-cultural din care individul provine. Acest context poate fi considerat un criteriu de definire a mincinosului: "Spune-mi CÎND și UNDE MINȚI, ca să-ți spun ce personalitate ai". 3.4.1. Palierele neadevărului Acreditînd punctul
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
UNDE MINȚI, ca să-ți spun ce personalitate ai". 3.4.1. Palierele neadevărului Acreditînd punctul de vedere mai sus formulat, J. A. Barnes pornește de la o afirmație a lui David Malouf "Poate că, la urma urmei, ne definim chiar prin minciunile pe care le spunem" [1994:9] pentru a cerceta un ansamblu de domenii (sociale) în care minciuna se manifestă. • În viața individuală obișnuită, comună, de-a lungul întregului volum ni se prezintă exemple de minciuni spuse în cele mai banale
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
mai sus formulat, J. A. Barnes pornește de la o afirmație a lui David Malouf "Poate că, la urma urmei, ne definim chiar prin minciunile pe care le spunem" [1994:9] pentru a cerceta un ansamblu de domenii (sociale) în care minciuna se manifestă. • În viața individuală obișnuită, comună, de-a lungul întregului volum ni se prezintă exemple de minciuni spuse în cele mai banale împrejurări ale vieții, începînd de la cele ale cuplului soț-soție, care își întemeiază viața pe un precar echilibru
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
urmei, ne definim chiar prin minciunile pe care le spunem" [1994:9] pentru a cerceta un ansamblu de domenii (sociale) în care minciuna se manifestă. • În viața individuală obișnuită, comună, de-a lungul întregului volum ni se prezintă exemple de minciuni spuse în cele mai banale împrejurări ale vieții, începînd de la cele ale cuplului soț-soție, care își întemeiază viața pe un precar echilibru întreținut de (auto)înșelăciune de tipul "Nu pot să recunosc că am greșit făcînd acest lucru" (iubire, căsătorie
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
spital, căruia i se spune: "Sînt sigur că în curînd te vei (însănătoși și) întoarce acasă", în timp ce se gîndește, de fapt: "Săracul, nu mai are mult de trăit". • În viața publică a individului se pot constata tot atîtea tipuri de minciuni cîte tipuri de relații interumane pot fi definite: între parteneri, între subordonați și șefi sau invers etc. Alianțele la înșelătorie, tendința oamenilor de a se comporta într-un fel cu subordonații și altminteri cu șefii etc. se derulează conform straniei
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]