13,026 matches
-
lucrurile însă cînd se ia în obiectiv problema relației dintre limbă și filozofare, căci filozofarea se finalizează în filozofii individualizate, iar relația respectivă are în vedere determinarea aspectelor prin care această individualizare se datorează trăsăturilor specificice ale limbii în care filozofia a fost gîndită și exprimată inițial. Ca atare, de data aceasta, nu se poate avea în vedere limba în general, adică mai multe limbi, ci limba în special, cea în care și-a găsit expresia un sistem filozofic ori mai
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
mai multe sisteme filozofice sau care a devenit punct de plecare în crearea unui astfel de sistem. În plus, în acest caz, nici nu este avută în vedere limba în totalitate, ci numai un sector al ei, limbajul special propriu filozofiei, iar cînd se filozofează pornind de la fapte de limbă, acestea sînt de obicei situații particulare și tocmai prin aceasta evaluabile din perspectivă filozofică, fiindcă întregesc sau particularizează o imagine de ansamblu. Atît din perspectivă istorică, cît și din perspectiva oricărei
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
situații particulare și tocmai prin aceasta evaluabile din perspectivă filozofică, fiindcă întregesc sau particularizează o imagine de ansamblu. Atît din perspectivă istorică, cît și din perspectiva oricărei epoci ce ar putea fi avută în vedere, ceea ce se poate atribui domeniului filozofiei limbii este un grup de investigații, mai mult sau mai puțin legate între ele (căci cercetarea filozofică nu urmează o ordine și își poate modifica oricînd obiectul, metoda și perspectiva), avînd în comun orientarea către limbă și relevanță pentru alte
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
investigații, mai mult sau mai puțin legate între ele (căci cercetarea filozofică nu urmează o ordine și își poate modifica oricînd obiectul, metoda și perspectiva), avînd în comun orientarea către limbă și relevanță pentru alte cercetări filozofice. Ca ramură filozofică, filozofia limbii nu cunoaște, așadar, nici continuitatea în investigare și nici interesul momentan pentru ultima realizare la care s-a ajuns și, de aceea, reprezintă o altă manieră de a aborda lucrurile decît știința. Prin aceasta, filozofia limbii își poate delimita
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
filozofice. Ca ramură filozofică, filozofia limbii nu cunoaște, așadar, nici continuitatea în investigare și nici interesul momentan pentru ultima realizare la care s-a ajuns și, de aceea, reprezintă o altă manieră de a aborda lucrurile decît știința. Prin aceasta, filozofia limbii își poate delimita sfera în raport cu lingvistica generală, și aceasta o disciplină teoretică dar orientată spre rezolvarea problemelor propriu-zise ale limbii și, de obicei, fără o corelare imediată cu problematica filozofică. Obiectul comun, limba, și, uneori, perspective apropiate, fac însă
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
apropiate, fac însă ca această delimitare să nu fie lipsită de zone de comunicare (extinse și numeroase), fapt care nu trebuie totuși să anuleze efortul de a realiza o delimitare a problemelor, a scopurilor și a metodelor folosite. Ca atare, filozofia limbii și lingvistica teoretică au zone de interferență, dar aceste discipline, deși cooperează, își păstrează autonomia și se dezvoltă pe baza unor principii și scopuri ce țin, în primul caz, de domeniul filozofiei, iar, în celălalt, de domeniul științei limbii
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
scopurilor și a metodelor folosite. Ca atare, filozofia limbii și lingvistica teoretică au zone de interferență, dar aceste discipline, deși cooperează, își păstrează autonomia și se dezvoltă pe baza unor principii și scopuri ce țin, în primul caz, de domeniul filozofiei, iar, în celălalt, de domeniul științei limbii. Statutul filozofiei limbii Filozofii antici și premoderni considerau că filozofia trebuie să trateze toate problemele ce vizează realitatea, cunoașterea ei și trăsăturile acestei cunoașteri. Este drept că Aristotel a scris ceea ce urmașii au
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
și lingvistica teoretică au zone de interferență, dar aceste discipline, deși cooperează, își păstrează autonomia și se dezvoltă pe baza unor principii și scopuri ce țin, în primul caz, de domeniul filozofiei, iar, în celălalt, de domeniul științei limbii. Statutul filozofiei limbii Filozofii antici și premoderni considerau că filozofia trebuie să trateze toate problemele ce vizează realitatea, cunoașterea ei și trăsăturile acestei cunoașteri. Este drept că Aristotel a scris ceea ce urmașii au denumit Metafizica, ceva "după", "dincolo" de Fizică, dar el
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
aceste discipline, deși cooperează, își păstrează autonomia și se dezvoltă pe baza unor principii și scopuri ce țin, în primul caz, de domeniul filozofiei, iar, în celălalt, de domeniul științei limbii. Statutul filozofiei limbii Filozofii antici și premoderni considerau că filozofia trebuie să trateze toate problemele ce vizează realitatea, cunoașterea ei și trăsăturile acestei cunoașteri. Este drept că Aristotel a scris ceea ce urmașii au denumit Metafizica, ceva "după", "dincolo" de Fizică, dar el nu spune că ar exista și o delimitare
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
trăsăturile acestei cunoașteri. Este drept că Aristotel a scris ceea ce urmașii au denumit Metafizica, ceva "după", "dincolo" de Fizică, dar el nu spune că ar exista și o delimitare în sensul că Fizica ar reprezenta o știință, iar Metafizica o filozofie (de altfel, această denumire nu-i aparține, dar ar putea indica o delimitare a problematicii). Pentru el, ca filozof, atît problemele empirice (= fizice), cît și cele abstracte (= metafizice) intrau în sfera sa de interes. Din acest motiv, se constată astăzi
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
problematicii). Pentru el, ca filozof, atît problemele empirice (= fizice), cît și cele abstracte (= metafizice) intrau în sfera sa de interes. Din acest motiv, se constată astăzi că germenii tuturor științelor, bine delimitate acum prin obiect și metode, se află în filozofie și se stabilește geneza unei științe prin desprinderea ei de filozofie. Orientată spre oferirea unei cunoașteri asupra realității din perspectiva aflării cauzelor ultime și a realizării unei imagini integratoare asupra lumii, filozofia nu putea pierde din vedere una dintre cele
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
cele abstracte (= metafizice) intrau în sfera sa de interes. Din acest motiv, se constată astăzi că germenii tuturor științelor, bine delimitate acum prin obiect și metode, se află în filozofie și se stabilește geneza unei științe prin desprinderea ei de filozofie. Orientată spre oferirea unei cunoașteri asupra realității din perspectiva aflării cauzelor ultime și a realizării unei imagini integratoare asupra lumii, filozofia nu putea pierde din vedere una dintre cele mai importante realități din sfera umanului precum este limba. Ca atare
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
acum prin obiect și metode, se află în filozofie și se stabilește geneza unei științe prin desprinderea ei de filozofie. Orientată spre oferirea unei cunoașteri asupra realității din perspectiva aflării cauzelor ultime și a realizării unei imagini integratoare asupra lumii, filozofia nu putea pierde din vedere una dintre cele mai importante realități din sfera umanului precum este limba. Ca atare, nu este surprinzătoare permanența problemelor legate de limbă în întreaga istorie a filozofiei universale, existînd chiar epoci în care asemenea probleme
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
și a realizării unei imagini integratoare asupra lumii, filozofia nu putea pierde din vedere una dintre cele mai importante realități din sfera umanului precum este limba. Ca atare, nu este surprinzătoare permanența problemelor legate de limbă în întreaga istorie a filozofiei universale, existînd chiar epoci în care asemenea probleme au ajuns pe primul plan, încît se poate afirma că investigarea filozofică a limbii este la fel de veche precum filozofia însăși.10. A existat însă un moment în care filozofia "a tăcut", adică
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
atare, nu este surprinzătoare permanența problemelor legate de limbă în întreaga istorie a filozofiei universale, existînd chiar epoci în care asemenea probleme au ajuns pe primul plan, încît se poate afirma că investigarea filozofică a limbii este la fel de veche precum filozofia însăși.10. A existat însă un moment în care filozofia "a tăcut", adică nu s-a mai exprimat în legătură cu limba, ce se află în apropierea epocii în care știința limbii (lingvistica) s-a constituit ca știință de sine stătătoare. Marele
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
întreaga istorie a filozofiei universale, existînd chiar epoci în care asemenea probleme au ajuns pe primul plan, încît se poate afirma că investigarea filozofică a limbii este la fel de veche precum filozofia însăși.10. A existat însă un moment în care filozofia "a tăcut", adică nu s-a mai exprimat în legătură cu limba, ce se află în apropierea epocii în care știința limbii (lingvistica) s-a constituit ca știință de sine stătătoare. Marele filozof, Immanuel K a n t, care a trăit în
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
a constituit ca știință de sine stătătoare. Marele filozof, Immanuel K a n t, care a trăit în a doua jumătate a secolului al XVIII-lea și care și-a propus să trateze în opera sa toate problemele care privesc filozofia, nu a emis nici o reflecție în legătură cu limba și nici nu a luat atitudine față de opiniile, foarte numeroase de altfel −, emise de predecesorii săi în acest domeniu. Un timp, urmașii lui Kant au continuat această tăcere încît, în secolul al XIX
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
domeniu. Un timp, urmașii lui Kant au continuat această tăcere încît, în secolul al XIX-lea, abordarea filozofică a limbii nu s-a mai realizat, singura excepție notabilă fiind eruditul german Wilhelm von Humboldt. Abia în secolul al XX-lea filozofia limbii a fost reluată, însă, de obicei, pe alte principii și cu altă tematică decît se făcuse anterior. Tăcerea misterioasă a lui Kant în legătură cu limba a nedumerit pe cei mai mulți dintre exegeții săi de mai tîrziu, atît pe cei de formație
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
Tăcerea misterioasă a lui Kant în legătură cu limba a nedumerit pe cei mai mulți dintre exegeții săi de mai tîrziu, atît pe cei de formație filozofică, cît și pe cei de formație lingvistică. De obicei s-a văzut aici o mare scădere a filozofiei kantiene, dar s-a emis și opinia că marele filozof german a întrerupt tradiția de pînă la el făcînd loc autonomiei lingvisticii, în virtutea unei demarcații între știință și filozofie 11. În această ultimă perspectivă, așa cum a produs în general o
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
lingvistică. De obicei s-a văzut aici o mare scădere a filozofiei kantiene, dar s-a emis și opinia că marele filozof german a întrerupt tradiția de pînă la el făcînd loc autonomiei lingvisticii, în virtutea unei demarcații între știință și filozofie 11. În această ultimă perspectivă, așa cum a produs în general o schimbare a modului de filozofare, Kant a pro-dus și o revizuire a obiectului filozofării. Din acest moment, altul era obiectul filozofiei și altul obiectul științelor, acestea fiind de obicei
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
autonomiei lingvisticii, în virtutea unei demarcații între știință și filozofie 11. În această ultimă perspectivă, așa cum a produs în general o schimbare a modului de filozofare, Kant a pro-dus și o revizuire a obiectului filozofării. Din acest moment, altul era obiectul filozofiei și altul obiectul științelor, acestea fiind de obicei orientate spre analiza datelor empirice, așa cum se prezenta lingvistica în acel timp. Rămîne însă măcar o obiecție în legătură cu această explicare a tăcerii kantiene: dacă lingvistica era atunci la faza empirică de ce filozofia
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
filozofiei și altul obiectul științelor, acestea fiind de obicei orientate spre analiza datelor empirice, așa cum se prezenta lingvistica în acel timp. Rămîne însă măcar o obiecție în legătură cu această explicare a tăcerii kantiene: dacă lingvistica era atunci la faza empirică de ce filozofia nu putea veni cu teoria generală despre limbă, așa cum se întîmpla în cazul fenomenelor fizice și biologice −de exemplu−, și, apoi, de ce făuritorul unei strălucite teorii a cunoașterii, Im. Kant, nu a constatat numeroasele relații nemijlocite dintre cunoaștere și limbă
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
teoriei generale a limbii, a lingvisticii genera-le, și, tot atunci, filozofii au început să se orienteze din nou spre problemele limbii. De cele mai multe ori însă, cercetarea filozofică a limbii a devenit, de data aceasta, modul însuși de a construi filozofia, căci lumea umanizată este concepută tot mai mult ca o lume a simbolurilor și a semnelor, iar construcția spirituală ca un edificiu semiotic. Firește, fiind o cunoaștere teoretică a limbii, lingvistica generală a fost puternic stimulată de cercetările filozofilor din
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
cînd sînt structurate în zonele de interferență ale lingvisticii cu alte domenii cognoscitive. Astfel au luat naștere așa-numitele științe interdisciplinare (psiholingvistica, sociolingvistica, teoria limbajelor artificiale etc.) și tot așa s-ar putea crede că se prezintă lucrurile în cazul filozofiei limbii, care s-ar plasa la intersecția dintre lingvistică și filozofie. Situația nu se poate reduce însă de data aceasta la admiterea acestei zone de interferență, căci, pe de o parte, prin specificul ei, filozofia poate aborda orice aspect al
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
domenii cognoscitive. Astfel au luat naștere așa-numitele științe interdisciplinare (psiholingvistica, sociolingvistica, teoria limbajelor artificiale etc.) și tot așa s-ar putea crede că se prezintă lucrurile în cazul filozofiei limbii, care s-ar plasa la intersecția dintre lingvistică și filozofie. Situația nu se poate reduce însă de data aceasta la admiterea acestei zone de interferență, căci, pe de o parte, prin specificul ei, filozofia poate aborda orice aspect al realității naturale sau sociale (deci și limba) și nu se limitează
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]