13,179 matches
-
află la intersecția celor două tipuri de act mincinos, natural și artificial, întrucît îl descrie pe primul (structurile sale de suprafață, formele aparente, sensibile) cu ajutorul celui de-al doilea (modele logico-formale, mai mult sau mai puțin abstracte). Modul în care minciuna este transmisă cu ajutorul limbajului natural sau/și artificial (forma semnificantului) este decisiv pentru efectele minciunii (ale semnificatului), respectiv pentru îndeplinirea scopului pe care mincinosul îl urmărește de la bun început. Este suficient să rostim șoptit o informație, sau dimpotrivă, cu trîmbițe
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
pe primul (structurile sale de suprafață, formele aparente, sensibile) cu ajutorul celui de-al doilea (modele logico-formale, mai mult sau mai puțin abstracte). Modul în care minciuna este transmisă cu ajutorul limbajului natural sau/și artificial (forma semnificantului) este decisiv pentru efectele minciunii (ale semnificatului), respectiv pentru îndeplinirea scopului pe care mincinosul îl urmărește de la bun început. Este suficient să rostim șoptit o informație, sau dimpotrivă, cu trîmbițe și surle la intersecția tuturor drumurilor, pentru ca ea să fie automat crezută. Regăsim aici o
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
decît reflexul propriei îndoieli. Așa se explică faptul că persoane diferite riscă să ajungă la diagnostice opuse: unii vor numi zvon ceea ce alții vor numi adevăr" [Kapferer, 1993:37]. O artă care cultivă competența de a transmite prin diferite limbaje minciuni (și implicit zvonuri) în mod performant este retorica, "acel instrument al erorii și amăgirii", cum îl numea John Locke, care se predă în public și are o "reputație răsunătoare", denotînd că oamenilor le place să fie înșelați. * Urmărind canalele prin
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
implicit zvonuri) în mod performant este retorica, "acel instrument al erorii și amăgirii", cum îl numea John Locke, care se predă în public și are o "reputație răsunătoare", denotînd că oamenilor le place să fie înșelați. * Urmărind canalele prin care minciuna se propagă, teoria comunicării ia în seamă o sumedenie de "zgomote" care fac ca o interacțiune normală să devină anormală. Fiecare dintre aceste zgomote se raportează la două modalități de transmitere a informații: • preponderent individuală, care implică fidelitatea transmiterii "genetice
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
este vorba, pe de o parte, de activarea fidelă a unor însușiri care țin de competențele biopsihologice ale ființei umane, iar pe de altă parte de procesul socializării individului, în care acesta învață inclusiv să mintă "acceptabil", respectiv să utilizeze minciuna cu tot mai multă precizie și eficiență; • preponderent colectivă, care vizează componentele spațial-geografice (distanța transmisiei), temporale (intervalul de timp între emisie și recepție), politico-ideologice (natura regimului politic, a libertății cuvîntului), psihosociologice (standardele generale ale gîndirii, tradiții, obiceiuri), sociolingvistice (cunoașterea limbii
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
standardele generale ale gîndirii, tradiții, obiceiuri), sociolingvistice (cunoașterea limbii) etc. [Bârliba, 1987: 97-100]. Dacă acestor naturale (neintenționate) discordanțe de transmitere/receptare a unui mesaj, avînd drept consecință o anume distorsiune a receptării, li se adaugă și cele deliberat introduse (prin minciună), ne putem imagina gradul de "zgomot" pe care distanța dintre corectitudinea și incorectitudinea unor mesaje (afirmații) le presupune. Complexul acestor interferențe, capabile să degradeze un mesaj pînă la a deveni de nerecunoscut, face ca lumea actuală să nu fie cea
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
degradeze un mesaj pînă la a deveni de nerecunoscut, face ca lumea actuală să nu fie cea mai interactivă cu putință, să fie o lume în care oamenii nu se înțeleg decît rareori doar aruncîndu-și o privire. 3.5. ȚINTELE MINCIUNII Din cele de pînă acum desprindem o premisă pe care considerațiile prezentului subcapitol încearcă să se dezvolte: personalitatea mincinosului și a contextului în care el se manifestă este aceea care acordă personalitate minciunii. La rîndul ei, minciuna este acordată personalității
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
doar aruncîndu-și o privire. 3.5. ȚINTELE MINCIUNII Din cele de pînă acum desprindem o premisă pe care considerațiile prezentului subcapitol încearcă să se dezvolte: personalitatea mincinosului și a contextului în care el se manifestă este aceea care acordă personalitate minciunii. La rîndul ei, minciuna este acordată personalității receptorului, acelui "cui?" pe care minciuna îl țintește. Avînd în vedere aceste distincții, o teorie a minciunii din care să rezulte deosebirea dintre diferitele tipuri de a minți, în raport cu personalitatea subiecților implicați, cu
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
3.5. ȚINTELE MINCIUNII Din cele de pînă acum desprindem o premisă pe care considerațiile prezentului subcapitol încearcă să se dezvolte: personalitatea mincinosului și a contextului în care el se manifestă este aceea care acordă personalitate minciunii. La rîndul ei, minciuna este acordată personalității receptorului, acelui "cui?" pe care minciuna îl țintește. Avînd în vedere aceste distincții, o teorie a minciunii din care să rezulte deosebirea dintre diferitele tipuri de a minți, în raport cu personalitatea subiecților implicați, cu gradul de responsabilitate a
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
desprindem o premisă pe care considerațiile prezentului subcapitol încearcă să se dezvolte: personalitatea mincinosului și a contextului în care el se manifestă este aceea care acordă personalitate minciunii. La rîndul ei, minciuna este acordată personalității receptorului, acelui "cui?" pe care minciuna îl țintește. Avînd în vedere aceste distincții, o teorie a minciunii din care să rezulte deosebirea dintre diferitele tipuri de a minți, în raport cu personalitatea subiecților implicați, cu gradul de responsabilitate a lor, cu finalitatea (efectele) minciunii la nivelul beneficiarilor lor
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
dezvolte: personalitatea mincinosului și a contextului în care el se manifestă este aceea care acordă personalitate minciunii. La rîndul ei, minciuna este acordată personalității receptorului, acelui "cui?" pe care minciuna îl țintește. Avînd în vedere aceste distincții, o teorie a minciunii din care să rezulte deosebirea dintre diferitele tipuri de a minți, în raport cu personalitatea subiecților implicați, cu gradul de responsabilitate a lor, cu finalitatea (efectele) minciunii la nivelul beneficiarilor lor, pare a fi absolut necesară. Este tocmai ceea ce în calitate de observator (hermeneut
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
unei înșelăciuni mai mult sau mai puțin întîmplătoare, înșelată fără voia sau cunoștința sa, care ignoră faptul de a fi (fost) mințită, care află ulterior acest lucru sau nu-l află niciodată. Se activează, în acest caz, un tip de minciună comună, banală, spusă pentru a ieși dintr-o situație sau alta și care nu se mai repetă de obicei, în termeni identici, pentru a nu fi recunoscută ca atare. De pildă, nu putem scuza de mai multe ori o întîrziere
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
pentru a ieși dintr-o situație sau alta și care nu se mai repetă de obicei, în termeni identici, pentru a nu fi recunoscută ca atare. De pildă, nu putem scuza de mai multe ori o întîrziere la serviciu prin minciuna că "am avut inundație acasă" chiar dacă uneori acest lucru se întîmplă în realitate. În această categorie intră și "minciunile (parțial) inofensive" [Barnes, 1994:51-54], avînd ca destinatari "păcăliții naivi", începînd de la exageratele formule de politețe ("al dumneavoastră prea supus servitor
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
pentru a nu fi recunoscută ca atare. De pildă, nu putem scuza de mai multe ori o întîrziere la serviciu prin minciuna că "am avut inundație acasă" chiar dacă uneori acest lucru se întîmplă în realitate. În această categorie intră și "minciunile (parțial) inofensive" [Barnes, 1994:51-54], avînd ca destinatari "păcăliții naivi", începînd de la exageratele formule de politețe ("al dumneavoastră prea supus servitor") pînă la poveștile pescărești ("L-am scăpat... ; avea pe puțin 10 kilograme."), de la înșelăciunea copilului care nu-și declară
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
declară acasă nota proastă ("Azi nu m-a ascultat") pînă la scuza cu care se acoperă timpul petrecut cu un prieten la restaurant ("Avem încheiere de lună la serviciu... ".) etc. • Victima autogenerată este supusă unui proces de (auto)victimizare prin minciună, situație în care emitentul este în același timp și beneficiar al minciunii. Această formă a autominciunii reprezintă expresia cea mai rafinată sau mai perversă a înșelăciunii. "Minciuna cel mai des întîlnită nota Nietzsche este cea spusă propriei persoane". Este situația
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
cu care se acoperă timpul petrecut cu un prieten la restaurant ("Avem încheiere de lună la serviciu... ".) etc. • Victima autogenerată este supusă unui proces de (auto)victimizare prin minciună, situație în care emitentul este în același timp și beneficiar al minciunii. Această formă a autominciunii reprezintă expresia cea mai rafinată sau mai perversă a înșelăciunii. "Minciuna cel mai des întîlnită nota Nietzsche este cea spusă propriei persoane". Este situația în care mincinoșii ajung să creadă propriile invenții, începînd de la cele "inconștiente
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
la serviciu... ".) etc. • Victima autogenerată este supusă unui proces de (auto)victimizare prin minciună, situație în care emitentul este în același timp și beneficiar al minciunii. Această formă a autominciunii reprezintă expresia cea mai rafinată sau mai perversă a înșelăciunii. "Minciuna cel mai des întîlnită nota Nietzsche este cea spusă propriei persoane". Este situația în care mincinoșii ajung să creadă propriile invenții, începînd de la cele "inconștiente", cuprinse în autobiografii sau curriculum vitae,pînă la cele mai stranii forme de paranoia, precum
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
precum aceea a dictatorilor care se identifică cu stăpînii absoluți ai unei anumite situații, sau a politicienilor "cinstiți", care precum în gluma rusească încep să (se) mintă în clipa în care deschid gura [Barnes, 1994:30]. Pericolul acestui gen de minciună adesea "vitală" pentru generatorul / beneficiarul ei este că, atunci cînd caracterizează o persoană de decizie, ea generează efecte nefaste la nivelul unui întreg grup de subordonați. Nu mai puțin periculos este fanatismul pe care prezența autominciunii îl instaurează la nivelul
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
declanșarea celui de-al doilea război mondial. Victima cuplată printr-o stranie relație de simbioză, între două (sau mai multe) persoane distincte, ocupă un loc aparte în instituirea relațiilor de comunicare mincinoasă. O logică a lui și/și face ca minciuna să fie prezentă la ambii poli ai comunicării, cum se întîmplă în cazul cuplurilor/relațiilor de: complicitate, în aceasta constînd de altfel și plăcerea reciprocă de a înșela și de a fi înșelat, de tipul "minciunii îmbrăcate în haine de
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
și/și face ca minciuna să fie prezentă la ambii poli ai comunicării, cum se întîmplă în cazul cuplurilor/relațiilor de: complicitate, în aceasta constînd de altfel și plăcerea reciprocă de a înșela și de a fi înșelat, de tipul "minciunii îmbrăcate în haine de mireasă" ("Minte-mă, dar minte-mă frumos"), chiar dacă uneori acest lucru se întîmplă în realitate; în forme patologice, această relație de complicitate devine una de tip sado-masochist, în care unul chinuie cu satisfacție și altul este
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
de mireasă" ("Minte-mă, dar minte-mă frumos"), chiar dacă uneori acest lucru se întîmplă în realitate; în forme patologice, această relație de complicitate devine una de tip sado-masochist, în care unul chinuie cu satisfacție și altul este plăcut chinuit de minciuna partenerului; ipocrizie, în care fiecare dintre parteneri știe că celălalt minte, doar că ambii acceptă tacit situația, fiecare avînd sentimentul că l-a păcălit pe partener; se generează astfel o situație în care este greu de stabilit: Cine a păcălit
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
pe partener; se generează astfel o situație în care este greu de stabilit: Cine a păcălit pe cine?"; modul în care este receptată de către supuși proba "hainelor invizibile" ale împăratului descrie o elocventă împrejurare de acest gen; cooperare, în care minciuna inconștientă a unuia devine premisă pentru (auto)minciuna celuilalt; relația dintre Don Quijote și Sancho Panza, în care unul (se) minte, iar celuilalt îi face plăcere să se lase mințit, automințindu-se la rîndul său, caracterizează o atare relație; respingere, situație în
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
care este greu de stabilit: Cine a păcălit pe cine?"; modul în care este receptată de către supuși proba "hainelor invizibile" ale împăratului descrie o elocventă împrejurare de acest gen; cooperare, în care minciuna inconștientă a unuia devine premisă pentru (auto)minciuna celuilalt; relația dintre Don Quijote și Sancho Panza, în care unul (se) minte, iar celuilalt îi face plăcere să se lase mințit, automințindu-se la rîndul său, caracterizează o atare relație; respingere, situație în care mincinoșii reacționează negativ la minciuna celorlalți: "Mincinos
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
pentru (auto)minciuna celuilalt; relația dintre Don Quijote și Sancho Panza, în care unul (se) minte, iar celuilalt îi face plăcere să se lase mințit, automințindu-se la rîndul său, caracterizează o atare relație; respingere, situație în care mincinoșii reacționează negativ la minciuna celorlalți: "Mincinos mic! știai că nu-ți spunem adevărul și ai tăcut din gură!" se revoltă unii părinți atunci cînd constată că intenția lor de a-și înșela copiii a fost descoperită [Barnes, 1994:102]; etc. Asumarea, autogenerarea, cuplarea (complice
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
intenția lor de a-și înșela copiii a fost descoperită [Barnes, 1994:102]; etc. Asumarea, autogenerarea, cuplarea (complice, ipocrită, cooperantă, respingătoare) sînt tot atîtea situații structural-funcționale profunde (cărora li s-ar putea adăuga de către specialiști și altele) prin care receptarea minciunii ar putea fi definită. Desigur că, pornind de la cunoașterea acestei profunde trame, am putea desluși mai pertinent o serie de aspecte psihosociologice, cum ar fi bunăoară predispoziția unui subiect uman oarecare de a fi mințit. Cadrul acelorași trăsături de personalitate
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]