13,026 matches
-
se prezintă lucrurile în cazul filozofiei limbii, care s-ar plasa la intersecția dintre lingvistică și filozofie. Situația nu se poate reduce însă de data aceasta la admiterea acestei zone de interferență, căci, pe de o parte, prin specificul ei, filozofia poate aborda orice aspect al realității naturale sau sociale (deci și limba) și nu se limitează la anumite tipuri de probleme, cum fac științele, iar, pe de altă parte, lingvistica însăși trece deseori peste granițele unei științe umaniste pozitive către
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
sau sociale (deci și limba) și nu se limitează la anumite tipuri de probleme, cum fac științele, iar, pe de altă parte, lingvistica însăși trece deseori peste granițele unei științe umaniste pozitive către sferele teoriei și abstracției care sînt proprii filozofiei. În aceste condiții, este necesară o determinare de prin-cipiu a chestiunilor care trebuie avute în vedere de filozofia limbii, ținînd cont atît de statutul filozofiei, cît și de dialogul ei cu lingvistica. Eugen C o ș e r i u
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
pe de altă parte, lingvistica însăși trece deseori peste granițele unei științe umaniste pozitive către sferele teoriei și abstracției care sînt proprii filozofiei. În aceste condiții, este necesară o determinare de prin-cipiu a chestiunilor care trebuie avute în vedere de filozofia limbii, ținînd cont atît de statutul filozofiei, cît și de dialogul ei cu lingvistica. Eugen C o ș e r i u consideră că lingvistica are în obiectiv problemele legate de modul cum se prezintă și cum se manifestă limba
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
deseori peste granițele unei științe umaniste pozitive către sferele teoriei și abstracției care sînt proprii filozofiei. În aceste condiții, este necesară o determinare de prin-cipiu a chestiunilor care trebuie avute în vedere de filozofia limbii, ținînd cont atît de statutul filozofiei, cît și de dialogul ei cu lingvistica. Eugen C o ș e r i u consideră că lingvistica are în obiectiv problemele legate de modul cum se prezintă și cum se manifestă limba, în vreme ce filozofia limbajului (a limbii) trebuie să
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
ținînd cont atît de statutul filozofiei, cît și de dialogul ei cu lingvistica. Eugen C o ș e r i u consideră că lingvistica are în obiectiv problemele legate de modul cum se prezintă și cum se manifestă limba, în vreme ce filozofia limbajului (a limbii) trebuie să aibă în vedere ce este limba 14. Fără îndoială, valabilitatea acestei precizări nu poate fi contestată, dar, pentru a stabili CE este limba este necesar să știm mai întîi cum se prezintă ea, cum se
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
Pentru a determina, așadar, CE este limba trebuie observate posibilitățile de structurare ale unei abordări filozofice a limbii, trebuie stabilit, mai întîi, ce aspecte prezintă limba în general, cum au fost sau cum pot fi cercetate aceste aspecte din perspectiva filozofiei, în condițiile în care lingvistica a devenit știință autonomă, și în ce măsură filozofia și lingvistica se completează, cooperează sau se distanțează atunci cînd au un obiect comun. În acest mod, se poate determina apoi cum se raportează realitățile lingvistice la categoriile
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
ale unei abordări filozofice a limbii, trebuie stabilit, mai întîi, ce aspecte prezintă limba în general, cum au fost sau cum pot fi cercetate aceste aspecte din perspectiva filozofiei, în condițiile în care lingvistica a devenit știință autonomă, și în ce măsură filozofia și lingvistica se completează, cooperează sau se distanțează atunci cînd au un obiect comun. În acest mod, se poate determina apoi cum se raportează realitățile lingvistice la categoriile de bază ale filozofiei, precum cunoaștere, lege, determinism, conștiință, schimbare, voință, libertate
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
care lingvistica a devenit știință autonomă, și în ce măsură filozofia și lingvistica se completează, cooperează sau se distanțează atunci cînd au un obiect comun. În acest mod, se poate determina apoi cum se raportează realitățile lingvistice la categoriile de bază ale filozofiei, precum cunoaștere, lege, determinism, conștiință, schimbare, voință, libertate etc. și nu trebuie pierdute din vedere în acest context conceptele lingvistice cu anvergură filozofică, adică cele care pot porni dinspre lingvistică spre filozofie. În sfîrșit, este necesară și o evaluare a
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
raportează realitățile lingvistice la categoriile de bază ale filozofiei, precum cunoaștere, lege, determinism, conștiință, schimbare, voință, libertate etc. și nu trebuie pierdute din vedere în acest context conceptele lingvistice cu anvergură filozofică, adică cele care pot porni dinspre lingvistică spre filozofie. În sfîrșit, este necesară și o evaluare a opiniilor importante emise pe terenul filozofiei limbii, mai ales a celor din secolul al XX-lea, adică atunci cînd acestea s-au dezvoltat în condițiile existenței lingvisticii generale. Deseori, în cadrul acestor opinii
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
schimbare, voință, libertate etc. și nu trebuie pierdute din vedere în acest context conceptele lingvistice cu anvergură filozofică, adică cele care pot porni dinspre lingvistică spre filozofie. În sfîrșit, este necesară și o evaluare a opiniilor importante emise pe terenul filozofiei limbii, mai ales a celor din secolul al XX-lea, adică atunci cînd acestea s-au dezvoltat în condițiile existenței lingvisticii generale. Deseori, în cadrul acestor opinii, s-au făcut referiri la modalitatea în care filozofia poate avea ca obiect limba
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
opiniilor importante emise pe terenul filozofiei limbii, mai ales a celor din secolul al XX-lea, adică atunci cînd acestea s-au dezvoltat în condițiile existenței lingvisticii generale. Deseori, în cadrul acestor opinii, s-au făcut referiri la modalitatea în care filozofia poate avea ca obiect limba sau se poate chiar identifica cu studiul limbii, pentru ca, în unele concepții, limba însăși să fie apreciată ca fiind un depozitar al filozofiei. În aceste condiții, este necesară o corelare a ideilor cuprinse în asemenea
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
Deseori, în cadrul acestor opinii, s-au făcut referiri la modalitatea în care filozofia poate avea ca obiect limba sau se poate chiar identifica cu studiul limbii, pentru ca, în unele concepții, limba însăși să fie apreciată ca fiind un depozitar al filozofiei. În aceste condiții, este necesară o corelare a ideilor cuprinse în asemenea doctrine, dintr-o perspectivă unitară și cu obiectivitatea cerută de spiritul critic. Partea întîi: E X I S T E N Ț A, E S E N Ț
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
putea preciza că uzul individual este cel care generează schimbările îndeosebi la nivelul limbii literare, în vreme ce uzul colectiv ar fi generatorul majorității schimbărilor (cu statut de lege lingvistică) de la nivelul limbii populare. Esența limbii Problema esenței limbii este primordială pentru filozofia limbii (sau a limbajului), deoarece, ca disciplină filozofică, aceasta trebuie să aibă în obiectiv chestiunile specifice investigației de tip filozofic, între care cea a esenței, a elementului sau a elementelor care fac din ceva să fie ceea ce este, se află
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
esenței, a elementului sau a elementelor care fac din ceva să fie ceea ce este, se află pe primul loc. De aceea, după Eugen C o ș e-r i u, răspunsul la întrebarea " Ce este limba ?" trebuie să-l dea filozofia, lingvistica avînd datoria de a cerceta cum se prezintă limba sau limbajul 37. În aceste condiții, trebuie stabilit, pe terenul filozofiei, ce este limba, adică modul general de a fi al limbii, care o particularizează între celelalte realități, și prin
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
după Eugen C o ș e-r i u, răspunsul la întrebarea " Ce este limba ?" trebuie să-l dea filozofia, lingvistica avînd datoria de a cerceta cum se prezintă limba sau limbajul 37. În aceste condiții, trebuie stabilit, pe terenul filozofiei, ce este limba, adică modul general de a fi al limbii, care o particularizează între celelalte realități, și prin ce se caracterizează acest mod particular de existență. Sub aspectul statutului social, se poate constata că limba aparține atît individului, cît
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
realizată după o tehnică determinată, o creație, dar nu o creație lipsită de scop, ci una orientată spre comunicarea cu alți oameni. În aceste condiții, limba se prezintă și ca intersubiectivitate (ca alteritate, cum spune Coșeriu 43, preluînd termenul din filozofia lui Hegel). Aceasta înseamnă că vorbirea se realizează întotdeauna între un locutor și un interlocutor, iar finalizarea ei, posibilitatea de a transmite informații, stă în faptul că între cei doi se stabilește o legătură, o convenție (implicită) de a înțelege
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
native. Din acest motiv, lecția limbii trebuie recunoscută ca forma pincipală de umanizare în sensul civilizației. Modalități de existență și de manifestare a limbii Deși apare destul de des în textele de lingvistică și în multe texte de logică și de filozofie, sintagma limbă naturală beneficiază în cazuri foarte rare de o atenție specială, prilej cu care să i se precizeze semnificația și, prin aceasta, noțiunea pe care o desemnează. Din antonimia natural artificial rezultă că limba naturală este ceva deosebit (și
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
este motivul pentru care, în domeniul științei, pe de o parte, elementele limbii naturale sînt întrebuințate cu anumi-te precizări și, pe de altă parte, se creează limbile (sau limbajele) artificiale cu întrebuințare restrînsă numai la anumite domenii de activitate. Revitalizarea filozofiei limbii la începutul secolului al XX-lea s-a făcut îndeosebi printr-o reacție, de pe pozițiile filozofiei neohegeliene, la pozitivismul care domina știința limbii după tăcerea kantiană. În acest context, Benedetto C r o c e nega orice obiectivitate a
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
anumi-te precizări și, pe de altă parte, se creează limbile (sau limbajele) artificiale cu întrebuințare restrînsă numai la anumite domenii de activitate. Revitalizarea filozofiei limbii la începutul secolului al XX-lea s-a făcut îndeosebi printr-o reacție, de pe pozițiile filozofiei neohegeliene, la pozitivismul care domina știința limbii după tăcerea kantiană. În acest context, Benedetto C r o c e nega orice obiectivitate a limbii, care era lăsată numai pe seama predispozițiilor indivizilor vorbitori, în vreme ce Karl V o s s l e
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
constata că tipurile de discurs sînt mai degrabă diviziuni ale stilurilor funcționale, în cadrul acestor tipuri distingîndu-se apoi formele generalizate ale discursurilor propriu-zise. În acest mod, discurs devine în mod evident un termen uzual în discuția despre limbă care ține de filozofia limbii. De altfel, este în uz și sintagma discurs logic pentru a desemna o vorbire în care sînt utilizate mijloacele logice pentru a reda termenii și propozițiile. Discursul repetat Realizarea discursului se produce, în mod obișnuit, într-o manieră liberă
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
u s s u r e. Cuvintele care desemnează obiecte sensibile sînt proporționate în principiu universului și, din acest motiv, sînt echivalente în limbi diferite în măsura în care obiectul reprezentat este același, dar această reprezentare este afectată de particularitățile fiecărei limbi. În filozofia antică și în cea medievală s-a discutat mult dacă există sau nu o legătură necesară între numele lucrului și esența lui, în cazul unei astfel de legături, nominația fiind procesul de aflare a acestei esențe și de determinare a
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
se prezintă astăzi ca o sumă de discipline delimitate între ele, fiecare uzînd de o terminologie proprie, și fiind dominată, succesiv sau simultan, de teorii cu ample rezonanțe în întregul domeniu al științelor umanului. Tentativa manifestată deseori de a transforma filozofia într-o investigație asupra limbii și eforturile logicii de a depăși vechile limite prin cercetarea nuanțelor exprimabile prin limbă, care au un temei în actele și structurile logice, au făcut ca metalimbajul să-și mărească în mod considerabil ambitul și
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
lingvistic, ce ține tot de metalimbajul natural, fiindcă elementele care-l compun au funcția metalingvistică prin natura lor și în mod constant. Uneori se încearcă o departajare între limbajul lingvisticii, considerat că ar alcătui primul nivel metalingvistic, și cel al filozofiei limbii, care ar alcătui al doilea nivel 110. Într-o percepere de factură postkantiană a filozofiei limbii, ca o cercetare ce continuă și desăvîrșește investigația lingvisticii, o asemenea perspectivă este întemeiată, dar, întrucît filozofia nu privește de obicei spre realizările
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
natura lor și în mod constant. Uneori se încearcă o departajare între limbajul lingvisticii, considerat că ar alcătui primul nivel metalingvistic, și cel al filozofiei limbii, care ar alcătui al doilea nivel 110. Într-o percepere de factură postkantiană a filozofiei limbii, ca o cercetare ce continuă și desăvîrșește investigația lingvisticii, o asemenea perspectivă este întemeiată, dar, întrucît filozofia nu privește de obicei spre realizările lingvisticii (nu este, deci, o metalingvistică), ci spre limbaj, limbă și fapte de limbă, din punct
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
primul nivel metalingvistic, și cel al filozofiei limbii, care ar alcătui al doilea nivel 110. Într-o percepere de factură postkantiană a filozofiei limbii, ca o cercetare ce continuă și desăvîrșește investigația lingvisticii, o asemenea perspectivă este întemeiată, dar, întrucît filozofia nu privește de obicei spre realizările lingvisticii (nu este, deci, o metalingvistică), ci spre limbaj, limbă și fapte de limbă, din punct de vedere calitativ, cele două metalimbaje nu-și asigură prea multe elemente diversificatoare (deși termenii sau semnificațiile lor
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]