13,179 matches
-
dacă în prezent numărului mincinoșilor crește, numărul păcăliților naivi scade. Aceasta, poate pentru că epoca modernă a inventat forme mult mai subtile pentru satisfacerea tendințelor masochiste, sau pentru că prostia nu mai este un apanaj al celor mulți; sau poate pentru că, neexistînd minciuni perfecte, acestea ajung tot mai ușor să fie date în vileag. 3.6. VIRTUȚILE ARTEI DE A MINȚI Cel puțin două categorii de SCOPURI pot fi atașate actului mincinos. Pe de o parte, așa cum observa Shakespeare într-unul din sonetele
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
ajung tot mai ușor să fie date în vileag. 3.6. VIRTUȚILE ARTEI DE A MINȚI Cel puțin două categorii de SCOPURI pot fi atașate actului mincinos. Pe de o parte, așa cum observa Shakespeare într-unul din sonetele sale: "Prin minciuni defectele ni le ascundem bine". Fie acest unic beneficiu și, pentru omul modern, minciuna își justifică deja o "universală" prețuire. De altfel, capacitatea de a minți (de a semnifica eronat) una din trăsăturile esențiale care se pare că îl deosebesc
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
A MINȚI Cel puțin două categorii de SCOPURI pot fi atașate actului mincinos. Pe de o parte, așa cum observa Shakespeare într-unul din sonetele sale: "Prin minciuni defectele ni le ascundem bine". Fie acest unic beneficiu și, pentru omul modern, minciuna își justifică deja o "universală" prețuire. De altfel, capacitatea de a minți (de a semnifica eronat) una din trăsăturile esențiale care se pare că îl deosebesc pe om de animal reprezintă, după Arendt, și o însușire prin care se confirmă
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
copilăriei "Mincinosul roade osul" îi putem asocia astăzi o semnificație care scăpa atunci înțelegerii: mincinosul este cel care a pus mîna pe "ciolan", adjudecîndu-și, cu alte cuvinte, un cert privilegiu. Avînd în vedere că nu putem vorbi niciodată de scopurile minciunii fără a vorbi și despre actorii angajați în activarea ei, putem corela practica minciunii cu următoarele două extreme încercări de justificare: • Minciuna ca necesitate este rodul unei mulțimi de motive serioase care, într-un context sau altul, nu pot fi
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
mincinosul este cel care a pus mîna pe "ciolan", adjudecîndu-și, cu alte cuvinte, un cert privilegiu. Avînd în vedere că nu putem vorbi niciodată de scopurile minciunii fără a vorbi și despre actorii angajați în activarea ei, putem corela practica minciunii cu următoarele două extreme încercări de justificare: • Minciuna ca necesitate este rodul unei mulțimi de motive serioase care, într-un context sau altul, nu pot fi ocolite. În ultimă instanță, această funcție a minciunii derivată din imperativele "vieții ca o
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
ciolan", adjudecîndu-și, cu alte cuvinte, un cert privilegiu. Avînd în vedere că nu putem vorbi niciodată de scopurile minciunii fără a vorbi și despre actorii angajați în activarea ei, putem corela practica minciunii cu următoarele două extreme încercări de justificare: • Minciuna ca necesitate este rodul unei mulțimi de motive serioase care, într-un context sau altul, nu pot fi ocolite. În ultimă instanță, această funcție a minciunii derivată din imperativele "vieții ca o pradă" este mai mult decît sugestiv sugerată de
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
în activarea ei, putem corela practica minciunii cu următoarele două extreme încercări de justificare: • Minciuna ca necesitate este rodul unei mulțimi de motive serioase care, într-un context sau altul, nu pot fi ocolite. În ultimă instanță, această funcție a minciunii derivată din imperativele "vieții ca o pradă" este mai mult decît sugestiv sugerată de un proverb rundi: "Omul care nu minte nu-și poate hrăni copiii". Minciuna ca joc (întrecere, competiție, luptă etc.) asociază capacitatea de a minți cu virtutea
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
context sau altul, nu pot fi ocolite. În ultimă instanță, această funcție a minciunii derivată din imperativele "vieții ca o pradă" este mai mult decît sugestiv sugerată de un proverb rundi: "Omul care nu minte nu-și poate hrăni copiii". Minciuna ca joc (întrecere, competiție, luptă etc.) asociază capacitatea de a minți cu virtutea inteligenței, a imaginației și a creativității, a inventivității și talentului etc., pusă atît în slujba binelui (să ne amintim de cîte ori eroii pozitivi nu sînt obligați
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
o figură de joc. Trișorul, după cum am mai spus, nu este un om care strică jocul. El se preface că respectă regulile jocului și continuă să joace cu ceilalți pînă ce este prins" [1977:103]. Aceasta este rațiunea pentru care minciuna este percepută adesea într-o manieră pozitivă de foarte mulți indivizi; cu o dublă condiție, însă: ca nu ei să fie înșelătorii prinși, respectiv ca nu ei să fie cei înșelați. Între extrema necesității și aceea a jocului se ascunde
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
mulți indivizi; cu o dublă condiție, însă: ca nu ei să fie înșelătorii prinși, respectiv ca nu ei să fie cei înșelați. Între extrema necesității și aceea a jocului se ascunde toată bogăția de scopuri prin care omul își justifică minciunile, de la cele evlavioase pînă la cele științifice, de la cele inofensive sau semivinovate pînă la cele agresive etc. Justificarea cît mai complexă a minciunii de către mincinos reprezintă cel dintîi mijloc de liniștire a propriei sale conștiințe, pînă la o întîrziată dar
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
extrema necesității și aceea a jocului se ascunde toată bogăția de scopuri prin care omul își justifică minciunile, de la cele evlavioase pînă la cele științifice, de la cele inofensive sau semivinovate pînă la cele agresive etc. Justificarea cît mai complexă a minciunii de către mincinos reprezintă cel dintîi mijloc de liniștire a propriei sale conștiințe, pînă la o întîrziată dar eliberatoare mărturisire; căci, cu sau fără voie, păcatul pulsează din interiorul conștiinței umane, generînd o stare de permanentă tensiune, de oboseală sau chiar
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
pînă la o întîrziată dar eliberatoare mărturisire; căci, cu sau fără voie, păcatul pulsează din interiorul conștiinței umane, generînd o stare de permanentă tensiune, de oboseală sau chiar de boală. Această nevoie de justificare denotă că cel dintîi beneficiar al minciunii este prin efectele ei indirecte însuși autorul minciunii. 3.6.1. Efecte de putere ale minciunii Adevărații beneficiari ai minciunii sînt cei asupra cărora, de la bun început, aceasta este îndreptată. Succesul minciunii rezultă din faptul că "cei naivi fac de
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
cu sau fără voie, păcatul pulsează din interiorul conștiinței umane, generînd o stare de permanentă tensiune, de oboseală sau chiar de boală. Această nevoie de justificare denotă că cel dintîi beneficiar al minciunii este prin efectele ei indirecte însuși autorul minciunii. 3.6.1. Efecte de putere ale minciunii Adevărații beneficiari ai minciunii sînt cei asupra cărora, de la bun început, aceasta este îndreptată. Succesul minciunii rezultă din faptul că "cei naivi fac de obicei greșeala de a presupune că mincinoșii spun
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
conștiinței umane, generînd o stare de permanentă tensiune, de oboseală sau chiar de boală. Această nevoie de justificare denotă că cel dintîi beneficiar al minciunii este prin efectele ei indirecte însuși autorul minciunii. 3.6.1. Efecte de putere ale minciunii Adevărații beneficiari ai minciunii sînt cei asupra cărora, de la bun început, aceasta este îndreptată. Succesul minciunii rezultă din faptul că "cei naivi fac de obicei greșeala de a presupune că mincinoșii spun adevărul. Însă naivii n-ar crede acest lucru
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
stare de permanentă tensiune, de oboseală sau chiar de boală. Această nevoie de justificare denotă că cel dintîi beneficiar al minciunii este prin efectele ei indirecte însuși autorul minciunii. 3.6.1. Efecte de putere ale minciunii Adevărații beneficiari ai minciunii sînt cei asupra cărora, de la bun început, aceasta este îndreptată. Succesul minciunii rezultă din faptul că "cei naivi fac de obicei greșeala de a presupune că mincinoșii spun adevărul. Însă naivii n-ar crede acest lucru dacă experiența nu i-
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
de justificare denotă că cel dintîi beneficiar al minciunii este prin efectele ei indirecte însuși autorul minciunii. 3.6.1. Efecte de putere ale minciunii Adevărații beneficiari ai minciunii sînt cei asupra cărora, de la bun început, aceasta este îndreptată. Succesul minciunii rezultă din faptul că "cei naivi fac de obicei greșeala de a presupune că mincinoșii spun adevărul. Însă naivii n-ar crede acest lucru dacă experiența nu i-ar fi învățat că, în majoritatea cazurilor, lumea este sinceră" [Barnes, 1994
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
naivi fac de obicei greșeala de a presupune că mincinoșii spun adevărul. Însă naivii n-ar crede acest lucru dacă experiența nu i-ar fi învățat că, în majoritatea cazurilor, lumea este sinceră" [Barnes, 1994:10]. O dată lansată și asumată, minciuna declanșează un complex de consecințe negative sau/și pozitive atît la nivelul emitentului, cît și al receptorului. Astfel: a) În categoria minciunilor cu dublu efect, cu urmări pozitive sau/și negative asupra ambilor poli ai "situației mincinoase", le putem consemna
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
i-ar fi învățat că, în majoritatea cazurilor, lumea este sinceră" [Barnes, 1994:10]. O dată lansată și asumată, minciuna declanșează un complex de consecințe negative sau/și pozitive atît la nivelul emitentului, cît și al receptorului. Astfel: a) În categoria minciunilor cu dublu efect, cu urmări pozitive sau/și negative asupra ambilor poli ai "situației mincinoase", le putem consemna pe cele care: se resimt benefic atît la nivelul emitentului, cît și al receptorului; în această categorie intră toate exemplele de "cupluri
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
periculos, lipsit de veselia lui Păcală" [Evseev, 1997:349] alcătuiesc un asemenea arhetipal cuplu; se manifestă pozitiv la nivelul emitentului, dar negativ la cel al receptorului; să ne amintim că fabuloasa avere a familiei Rottschild se întemeiază pe o abilă minciună care a dus la ruină mii de acționari la bursa londoneză: transmiterea informației false (zvonului) că Napoleon a cîștigat bătălia de la Waterloo; se manifestă negativ la nivelul emitentului și pozitiv la nivelul receptorului; soțul onest care își minte soția dintr-
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
nivelul emitentului, cît și la acela al receptorului; este cazul acuzatorului care, prin jurămîntul strîmb nedescopeit de completul de judecată, atrage într-o formă oarecare răul atît asupră-i, cît și asupra destinatarului pe care îl vizează. b) În categoria minciunilor cu simplu efect, avînd consecințe sensibile doar la nivelul unuia dintre receptori, putem menționa cinci situații posibile, respectiv pe cele care: aduc un avantaj emitentului, fără a-i afecta cu nimic pe receptori; autominciuna satisface adesea vanitatea subiectului care o
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
care de dragul jocului striga în mod repetat mincinoasa avertizare: "Lupii la oi! Lupii la oi!", s-a soldat, în urma pierderii credibilității, cu decimarea turmei de către lupii care au năvălit cu adevărat; efect neutru asupra emitentului, dar pozitiv asupra beneficiarului; este minciuna de tipul celei prin care doctorul îi ascunde pacientului adevărul bolii, tonificîndu-l psihic; sînt total neutre, întrucît nu mai afectează nici pe emitent, nici pe receptor, așa cum nu mai afectează pe nimeni (aproape) în mod real faptul că la radio
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
nici pe receptor, așa cum nu mai afectează pe nimeni (aproape) în mod real faptul că la radio sau în ziare se prezintă tot felul de variante, adesea contradictorii, de horoscoape zilnice. c) În funcție de modul de asumare responsabilă (conștientă) de către autorul minciunii a scopului minciunii sau de către beneficiar a consecințelor ei, putem deosebi următoarele patru situații posibile: efecte de care emitentul nu este (deplin) vinovat, întrucît ignoră faptul că ceea ce susține este un neadevăr; să ne gîndim la teoria geocentrică, care acreditată
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
așa cum nu mai afectează pe nimeni (aproape) în mod real faptul că la radio sau în ziare se prezintă tot felul de variante, adesea contradictorii, de horoscoape zilnice. c) În funcție de modul de asumare responsabilă (conștientă) de către autorul minciunii a scopului minciunii sau de către beneficiar a consecințelor ei, putem deosebi următoarele patru situații posibile: efecte de care emitentul nu este (deplin) vinovat, întrucît ignoră faptul că ceea ce susține este un neadevăr; să ne gîndim la teoria geocentrică, care acreditată de biserică și
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
imaginăm rugul pe care a sfîrșit Giordano Bruno) progresul cunoașterii umane; efecte resimțite de beneficiarul care nu este responsabil și pe care, adesea le ignoră sau nu le poate evita; să ne amintim, spre exemplu, de calomnierea Desdemonei, care ignoră minciuna intrigantului Iago, neputîndu-i astfel contracara efectele; afectează pozitiv emitentul, deplin conștient de aceasta, și negativ receptorul (care ignoră la început acest efect); sacrificiul lui Ivan Susanin care, pentru a-și salva semenii, îi minte în mod deliberat pe năvălitori, conducîndu-i
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
ignoră la început acest efect); sacrificiul lui Ivan Susanin care, pentru a-și salva semenii, îi minte în mod deliberat pe năvălitori, conducîndu-i pe căi rătăcite (chiar dacă pe el această înșelăciune îl va costa viața) reprezintă un caz tipic de minciună eroică (nobilă); au consecințe disfuncționale asupra emitentului, în deplină cunoștința de cauză; este situația maladivă a masochistului care minte doar din plăcerea de a minți sau de a suporta consecințele punitive ale minciunii sale (o depoziție falsă la tribunal, de
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]