13,026 matches
-
română (și pentru orice altă cultură, de altfel) etape marcante din evoluția ei și nu întîmplător aceste activități au fost inițiate de unele dintre cele mai strălucite personalități. Începutul a fost făcut de Gheorghe Lazăr, care, după 1818, a predat filozofia lui Kant la Colegiul "Sfîntul Sava", din București, iar, după 1830, profesorii ardeleni și bănățeni au făcut cunoscută gîndirea și terminologia gînditorului german la școlile înalte din Blaj, București și Iași. Prima întreprindere serioasă de a traduce lucrarea principală a
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
ca putere în raport cu limba istorică, dar care, din punct de vedere semantic, este acceptabil. În textul original, se întîlnește propoziția: Daher ist die Transzendental-Philosophie eine Weltweisheit der reinen bloss spekulativen Vernunft, pe care Eminescu o transpune în formularea: De aceea, filozofia transcendentală este o înțelepciune a rațiunii pure speculative, traducînd, prin urmare, cuvîntul compus Weltweisheit (literal, înțelepciune a lumii) prin înțelepciune, termen care a circulat în textele sapiențiale ale vechii culturi românești. În versiunea din 1969 însă, Weltweisheit este redat prin
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
transcendentală este o înțelepciune a rațiunii pure speculative, traducînd, prin urmare, cuvîntul compus Weltweisheit (literal, înțelepciune a lumii) prin înțelepciune, termen care a circulat în textele sapiențiale ale vechii culturi românești. În versiunea din 1969 însă, Weltweisheit este redat prin filozofie, încît propoziția devine: De aceea, filozofia transcendentală nu este decît o filozofie a rațiunii pure speculative. În acest mod, cuvintele germane Philosophie și Weltweisheit au fost traduse prin același cuvînt, anulîndu-se diferența dintre ele, diferență care există totuși în limba-sursă
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
pure speculative, traducînd, prin urmare, cuvîntul compus Weltweisheit (literal, înțelepciune a lumii) prin înțelepciune, termen care a circulat în textele sapiențiale ale vechii culturi românești. În versiunea din 1969 însă, Weltweisheit este redat prin filozofie, încît propoziția devine: De aceea, filozofia transcendentală nu este decît o filozofie a rațiunii pure speculative. În acest mod, cuvintele germane Philosophie și Weltweisheit au fost traduse prin același cuvînt, anulîndu-se diferența dintre ele, diferență care există totuși în limba-sursă. Desigur, se pot face numeroase constatări
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
compus Weltweisheit (literal, înțelepciune a lumii) prin înțelepciune, termen care a circulat în textele sapiențiale ale vechii culturi românești. În versiunea din 1969 însă, Weltweisheit este redat prin filozofie, încît propoziția devine: De aceea, filozofia transcendentală nu este decît o filozofie a rațiunii pure speculative. În acest mod, cuvintele germane Philosophie și Weltweisheit au fost traduse prin același cuvînt, anulîndu-se diferența dintre ele, diferență care există totuși în limba-sursă. Desigur, se pot face numeroase constatări și se pot emite aprecieri în legătură cu
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
aceea, în cazul textelor esențiale ale culturii universale, realizarea mai multor traduceri constituie un exercițiu fertil spre o adecvare tot mai pronunțată a textului-scop la textul-sursă, iar analiza versiunilor din perspectiva originalului poate contribui la rîndul ei la această adecvare. Filozofia și poezia ca realizări individuale ale spiritului Problema relației dintre filozofie și poezie are două laturi: una de conținut și una de expresie. Chestiunea care privește conținutul are la rîndul ei mai multe aspecte, deoarece, pe de o parte, există
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
traduceri constituie un exercițiu fertil spre o adecvare tot mai pronunțată a textului-scop la textul-sursă, iar analiza versiunilor din perspectiva originalului poate contribui la rîndul ei la această adecvare. Filozofia și poezia ca realizări individuale ale spiritului Problema relației dintre filozofie și poezie are două laturi: una de conținut și una de expresie. Chestiunea care privește conținutul are la rîndul ei mai multe aspecte, deoarece, pe de o parte, există o poezie care cultivă idei preluate din filozofie și o poezie
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
Problema relației dintre filozofie și poezie are două laturi: una de conținut și una de expresie. Chestiunea care privește conținutul are la rîndul ei mai multe aspecte, deoarece, pe de o parte, există o poezie care cultivă idei preluate din filozofie și o poezie care vrea să construiască filozofie, iar, pe de altă parte, există o filozofie care evaluează statutul poeziei în cadrul culturii (ca formă culturală cu un statut special), o filozofie care privește poezia ca o formă de manifestare a
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
laturi: una de conținut și una de expresie. Chestiunea care privește conținutul are la rîndul ei mai multe aspecte, deoarece, pe de o parte, există o poezie care cultivă idei preluate din filozofie și o poezie care vrea să construiască filozofie, iar, pe de altă parte, există o filozofie care evaluează statutul poeziei în cadrul culturii (ca formă culturală cu un statut special), o filozofie care privește poezia ca o formă de manifestare a spiritului prin artă și o filozofie care consideră
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
Chestiunea care privește conținutul are la rîndul ei mai multe aspecte, deoarece, pe de o parte, există o poezie care cultivă idei preluate din filozofie și o poezie care vrea să construiască filozofie, iar, pe de altă parte, există o filozofie care evaluează statutul poeziei în cadrul culturii (ca formă culturală cu un statut special), o filozofie care privește poezia ca o formă de manifestare a spiritului prin artă și o filozofie care consideră poezia o formă de cunoaștere prin reprezentări. Dintre
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
parte, există o poezie care cultivă idei preluate din filozofie și o poezie care vrea să construiască filozofie, iar, pe de altă parte, există o filozofie care evaluează statutul poeziei în cadrul culturii (ca formă culturală cu un statut special), o filozofie care privește poezia ca o formă de manifestare a spiritului prin artă și o filozofie care consideră poezia o formă de cunoaștere prin reprezentări. Dintre toate acestea, are importanță pentru stabilirea relației dintre poezie și filozofie numai poezia care cultivă
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
să construiască filozofie, iar, pe de altă parte, există o filozofie care evaluează statutul poeziei în cadrul culturii (ca formă culturală cu un statut special), o filozofie care privește poezia ca o formă de manifestare a spiritului prin artă și o filozofie care consideră poezia o formă de cunoaștere prin reprezentări. Dintre toate acestea, are importanță pentru stabilirea relației dintre poezie și filozofie numai poezia care cultivă ideile filozofice (poezia filozofică). Latura expresiei are în vedere forma de exprimare a filozofiei și
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
un statut special), o filozofie care privește poezia ca o formă de manifestare a spiritului prin artă și o filozofie care consideră poezia o formă de cunoaștere prin reprezentări. Dintre toate acestea, are importanță pentru stabilirea relației dintre poezie și filozofie numai poezia care cultivă ideile filozofice (poezia filozofică). Latura expresiei are în vedere forma de exprimare a filozofiei și forma de exprimare a poeziei. Exprimarea filozofiei realizează un limbaj care face parte din stilul științific, dar care se concretizează în
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
o filozofie care consideră poezia o formă de cunoaștere prin reprezentări. Dintre toate acestea, are importanță pentru stabilirea relației dintre poezie și filozofie numai poezia care cultivă ideile filozofice (poezia filozofică). Latura expresiei are în vedere forma de exprimare a filozofiei și forma de exprimare a poeziei. Exprimarea filozofiei realizează un limbaj care face parte din stilul științific, dar care se concretizează în forme discursive foarte variate și marcate de personalitatea autorului de text filozofic. În mod obișnuit, limbajul filozofic se
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
cunoaștere prin reprezentări. Dintre toate acestea, are importanță pentru stabilirea relației dintre poezie și filozofie numai poezia care cultivă ideile filozofice (poezia filozofică). Latura expresiei are în vedere forma de exprimare a filozofiei și forma de exprimare a poeziei. Exprimarea filozofiei realizează un limbaj care face parte din stilul științific, dar care se concretizează în forme discursive foarte variate și marcate de personalitatea autorului de text filozofic. În mod obișnuit, limbajul filozofic se organizează însă textual și sintactic, de cele mai multe ori
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
se exprimă prin limbajul poetic, care este încadrat în stilul beletristic, realizabil discursiv printr-o varietate foarte mare și caracterizat în principiu printr-o folosire a elementelor limbii altfel decît în mod obișnuit. Raportînd la aceasta constatarea că apropierea de filozofie se atestă la poezia care cultivă idei filozofice, ar însemna că poezia filozofică este o filozofare în limbaj poetic. Poezia însă poate fi sau nu filozofică, iar dacă nu este filozofică aceasta nu presupune că nu poate fi valoroasă. S-
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
relua subiectele, fiindcă în acest domeniu elementul de fond este exprimarea iar nu noutatea subiectului, care poate fi unul întîlnit și la alții, dar căruia i se dau alte semnificații prin alte maniere de exprimare. Ca atare, poezia filozofică este filozofie prin ideile și problemele pe care le pune, dar, ca să fie poezie, acestea trebuie redate în mod sensibil, căci, în poezia filozofică, poetul trebuie să exprime prin imagini, prin ceva concret, ceea ce în filozofie se exprimă în mod abstract 329
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
exprimare. Ca atare, poezia filozofică este filozofie prin ideile și problemele pe care le pune, dar, ca să fie poezie, acestea trebuie redate în mod sensibil, căci, în poezia filozofică, poetul trebuie să exprime prin imagini, prin ceva concret, ceea ce în filozofie se exprimă în mod abstract 329. Dacă filozofia se bazează pe idei, iar sentimentalitatea creatoare de poezie este potențată de idei, rămîne de explicat de ce ideile filozofiei ajung în situația de a realiza o astfel de potențare. În acest sens
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
ideile și problemele pe care le pune, dar, ca să fie poezie, acestea trebuie redate în mod sensibil, căci, în poezia filozofică, poetul trebuie să exprime prin imagini, prin ceva concret, ceea ce în filozofie se exprimă în mod abstract 329. Dacă filozofia se bazează pe idei, iar sentimentalitatea creatoare de poezie este potențată de idei, rămîne de explicat de ce ideile filozofiei ajung în situația de a realiza o astfel de potențare. În acest sens, trebuie avut în vedere ce înseamnă "idee filozofică
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
poezia filozofică, poetul trebuie să exprime prin imagini, prin ceva concret, ceea ce în filozofie se exprimă în mod abstract 329. Dacă filozofia se bazează pe idei, iar sentimentalitatea creatoare de poezie este potențată de idei, rămîne de explicat de ce ideile filozofiei ajung în situația de a realiza o astfel de potențare. În acest sens, trebuie avut în vedere ce înseamnă "idee filozofică" și trebuie precizat că și ideile științifice pot deveni idei filozofice, dacă sînt tratate într-un anumit mod. Ca
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
reprezentării textului poetic sigiliul universalității și, prin urmare, trecerea dincolo de sfera ocazionalului și a individualului, astfel că se reprezintă împrejurări și tendințe generale, redate în exprimare indivi-duală330. De aici se poate conchide că "rostul omului în lume", vizat rațional prin filozofie, devine ideație potența-toare și idealitate rezultantă pentru trăirea poetică. Ca atare, deși trăit individual, prin potențare rațională și depășire a egoismului, sentimentul obține prin poezie o impersonalizare, care îl face să acceadă la nivelul categorialului și să se înscrie în
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
care îl face să acceadă la nivelul categorialului și să se înscrie în sfera general-umanului. Prin urmare, situația este diferită, în principiu, în cazul filozofului, care exersează cugetarea cu abstracții, fondul fiind dat de concepție, iar noutatea de invenția ideilor, filozofia fiind o tendință spre cunoașterea absolutului prin efortul individual al personalității. De aceea, creația filozofului constă în valențele conceptuale ale cuvîntului, prin redimensionări și sistematizări ale conținutului, în vreme ce poezia, deși nu ignoră nucleele conceptuale, tinde spre dobîndirea unor plenitudini intuitive
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
în poezie, semnele lingvistice devin simboluri, prin exploatarea laturii lor materiale, dar aceste cuvinte simbolice sînt învestite cu pronunțate laturi generalizatoare, căci arta are tocmai această propensiune de a propune particularul ca ceva general și universal. Trepte ale relației dintre filozofie și poezie Deși se poate constata ușor că filozofia și poezia sînt producții spirituale bine delimitate una de alta, au fost deseori identificate posibilități de a le considera apropiate sub unele aspecte și avînd împreună un statut deosebit în raport cu alte
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
lor materiale, dar aceste cuvinte simbolice sînt învestite cu pronunțate laturi generalizatoare, căci arta are tocmai această propensiune de a propune particularul ca ceva general și universal. Trepte ale relației dintre filozofie și poezie Deși se poate constata ușor că filozofia și poezia sînt producții spirituale bine delimitate una de alta, au fost deseori identificate posibilități de a le considera apropiate sub unele aspecte și avînd împreună un statut deosebit în raport cu alte creații culturale. Existența acestei relații speciale între filozofie și
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
că filozofia și poezia sînt producții spirituale bine delimitate una de alta, au fost deseori identificate posibilități de a le considera apropiate sub unele aspecte și avînd împreună un statut deosebit în raport cu alte creații culturale. Existența acestei relații speciale între filozofie și poezie a fost consemnată de foarte mult timp, iar explicarea ei a generat opinii numeroase și diversificate, cele mai multe dintre ele atribuindu-le o înrudire principială în care deseori este implicată și religia 332. Problema este desigur complexă și prezintă
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]