13,179 matches
-
-mi atinge scopurile voi face ca Hopa-Mitică și voi alege înțelesurile care-mi plac. Voi încerca, de asemenea, ca în clasificarea mea să folosesc principii cît mai simple și mai limpezi cu putință. Conform părerii lui Bok (1978: 13) o minciună este o afirmație menită să-l inducă în eroare pe cel naiv asupra unui aspect al vieții, ceea ce include intenția și atitudinea mincinosului. Majoritatea declarațiilor înșelătoare etichetate, de obicei, ca fiind minciuni se potrivesc acestei definiții, deși anumite afirmații care
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
putință. Conform părerii lui Bok (1978: 13) o minciună este o afirmație menită să-l inducă în eroare pe cel naiv asupra unui aspect al vieții, ceea ce include intenția și atitudinea mincinosului. Majoritatea declarațiilor înșelătoare etichetate, de obicei, ca fiind minciuni se potrivesc acestei definiții, deși anumite afirmații care aduc a minciuni, făcute de copiii mici, nu se înscriu în aceeași categorie, după cum se va specifica în capitolul 8. Bok subliniază faptul că, pentru a se potrivi definiției dată de ea
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
mea despre autoamăgire încerc să depășesc limitele acestei definiții în așa fel încît să pot include aici și afirmații care apar doar sub forma gîndurilor, ca făcînd parte dintr-un dialog interior, și care nu sînt spuse sau scrise. Desigur, minciunile nu sînt ceva static; dacă se spune o minciună, acest lucru are consecințe nu numai pentru cel indus în eroare, ci și pentru autorul ei, fiind posibil ca, de la un moment dat, ceea ce a fost inițial o păcăleală să devină
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
în așa fel încît să pot include aici și afirmații care apar doar sub forma gîndurilor, ca făcînd parte dintr-un dialog interior, și care nu sînt spuse sau scrise. Desigur, minciunile nu sînt ceva static; dacă se spune o minciună, acest lucru are consecințe nu numai pentru cel indus în eroare, ci și pentru autorul ei, fiind posibil ca, de la un moment dat, ceea ce a fost inițial o păcăleală să devină cu totul altceva. Vom discuta despre acest proces de
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
pe ele însele. Definiția pe care am ales-o, spre deosebire de altele propuse de diverși autori, nu ține cont de succesul sau eșecul încercării de a induce în eroare. De asemenea, se referă și la afirmațiile percepute în mod greșit drept minciuni de către cei care le aud sau le citesc, și prin care autorul lor nu a avut de fapt intenția să păcălească. Conform definiției noastre, erorile și neînțelegerile nu sînt neapărat minciuni, cu condiția ca la baza lor să existe o
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
referă și la afirmațiile percepute în mod greșit drept minciuni de către cei care le aud sau le citesc, și prin care autorul lor nu a avut de fapt intenția să păcălească. Conform definiției noastre, erorile și neînțelegerile nu sînt neapărat minciuni, cu condiția ca la baza lor să existe o intenție de bună credință, deși în limbajul copiilor mici și în unele exprimări populare ele sînt uneori etichetate drept minciuni. De exemplu, Duncan și Weston-Smith (1979:1 ) spun în introducerea culegerii
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
să păcălească. Conform definiției noastre, erorile și neînțelegerile nu sînt neapărat minciuni, cu condiția ca la baza lor să existe o intenție de bună credință, deși în limbajul copiilor mici și în unele exprimări populare ele sînt uneori etichetate drept minciuni. De exemplu, Duncan și Weston-Smith (1979:1 ) spun în introducerea culegerii de lucrări Adevăruri care mint că "ceea ce noi numim astăzi climatul de opinie este de fapt un șir de minciuni... Cartea conține cîteva capitole care se referă la neînțelegeri
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
în unele exprimări populare ele sînt uneori etichetate drept minciuni. De exemplu, Duncan și Weston-Smith (1979:1 ) spun în introducerea culegerii de lucrări Adevăruri care mint că "ceea ce noi numim astăzi climatul de opinie este de fapt un șir de minciuni... Cartea conține cîteva capitole care se referă la neînțelegeri curente, ca de exemplu o discuție a unui fizician asupra teoriei cuantice (Davies 1979), și care n-au nici o legătură cu inducerea în eroare ce se produce fără a exista o
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
de a afirma ceva cu intenția de a induce în eroare, atunci înseamnă că mințim. Habermas (1979:68) face o distincție similară între adevăr și veridicitate, ca principii valabile, în discuția sa pe tema pragmaticii universale. Drept urmare, conform definiției noastre, minciunile consistă fie în afirmații adevărate sau false, fie în afirmații care sînt pe jumătate adevărate și pe jumătate false. Este important de ținut minte că distincția făcută mai sus între veridicitate și înșelătorie se referă la intenția mincinosului, și nu
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
accepte aceeași viziune. De asemenea, chimiștii de la începutul epocii moderne nu mințeau cînd puneau pe seama existenței flogistonului producerea fenomenului de combustie, chiar dacă în zilele noastre se știe că și ei, ca și Ptolemeu, se înșelau. Sursa posibilelor efecte destructive ale minciunii, la scară socială, și amprenta sa sociologică nu este eroarea sau neadevărul, ci intenția conștientă de a înșela, după cum remarca și Montaigne (1926:34-35) în urmă cu aproximativ patru secole, și de asemenea, înaintea lui, Sfîntul Augustin: Căci, o persoană
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
pot fi și ele negociabile într-un discurs social". Deși el vorbește de adevăr și falsitate, eu cred că de fapt, conform termenilor lui Bok, se referă la veridicitate și înșelătorie. Bok și mulți alți scriitori care au studiat tema minciunii consideră, uneori din motive întemeiate, că adevărul ar fi un concept care nu ridică probleme. Această atitudine a intelectualilor, asociată cel puțin în mod retrospectiv cu pozitivismul, a fost atacată vehement, încă din 1970, de către cei care adoptau vreuna din
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
subiect de discuție la modă. A explicita varietatea problemelor esențiale puse de scriitorii postmoderniști printr-un vocabular accesibil cititorilor care n-ar fi adepți ai acestui curent poate constitui un studiu exegetic captivant, chiar dacă s-ar axa numai pe tema minciunii. Însă eu unul nu voi încerca acest lucru (cf. Kermode 1991:10). Distincția făcută între veridicitate și înșelătorie se leagă de intenția mincinosului, și nu de succesul sau eșecul încercării de a induce în eroare. Cel care receptează un mesaj
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
chiar dacă ceea ce i s-a transmis ar avea un caracter veridic. În plus, ceea ce este mai important, că presupusa victimă a unui mesaj înșelător își poate da seama de natura acestuia, sau poate evita în alte moduri să fie păcălită. Minciunile rămîn minciuni, chiar atunci cînd nu-și ating scopul. La fel cum sînt clasificate în minciuni reușite și nereușite, în funcție de rezultatul lor, ele mai pot fi împărțite în categorii în funcție de intenția mincinosului. Din acest punct de vedere, minciunile ajung să
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
i s-a transmis ar avea un caracter veridic. În plus, ceea ce este mai important, că presupusa victimă a unui mesaj înșelător își poate da seama de natura acestuia, sau poate evita în alte moduri să fie păcălită. Minciunile rămîn minciuni, chiar atunci cînd nu-și ating scopul. La fel cum sînt clasificate în minciuni reușite și nereușite, în funcție de rezultatul lor, ele mai pot fi împărțite în categorii în funcție de intenția mincinosului. Din acest punct de vedere, minciunile ajung să fie de
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
important, că presupusa victimă a unui mesaj înșelător își poate da seama de natura acestuia, sau poate evita în alte moduri să fie păcălită. Minciunile rămîn minciuni, chiar atunci cînd nu-și ating scopul. La fel cum sînt clasificate în minciuni reușite și nereușite, în funcție de rezultatul lor, ele mai pot fi împărțite în categorii în funcție de intenția mincinosului. Din acest punct de vedere, minciunile ajung să fie de mai multe feluri: inofensive, sociale sau altruiste în cazul în care intenția autorului este
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
fie păcălită. Minciunile rămîn minciuni, chiar atunci cînd nu-și ating scopul. La fel cum sînt clasificate în minciuni reușite și nereușite, în funcție de rezultatul lor, ele mai pot fi împărțite în categorii în funcție de intenția mincinosului. Din acest punct de vedere, minciunile ajung să fie de mai multe feluri: inofensive, sociale sau altruiste în cazul în care intenția autorului este pozitivă, și grave, mușcătoare, sfruntate sau răutăcioase în cazul în care intenția autorului este negativă. Minciunile menite să protejeze pot fi spuse
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
mincinosului. Din acest punct de vedere, minciunile ajung să fie de mai multe feluri: inofensive, sociale sau altruiste în cazul în care intenția autorului este pozitivă, și grave, mușcătoare, sfruntate sau răutăcioase în cazul în care intenția autorului este negativă. Minciunile menite să protejeze pot fi spuse în interesul unei alte persoane, care ar fi sau nu păcălitul în cauză, însă de cele mai multe ori ele sînt destinate să-l apere pe însăși mincinos, fără ca neapărat să dăuneze altcuiva. Aceste clasificări populare
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
însă de cele mai multe ori ele sînt destinate să-l apere pe însăși mincinos, fără ca neapărat să dăuneze altcuiva. Aceste clasificări populare sînt utile însă pentru o analiză care și-a propus să elucideze mai degrabă contextul social în care apare minciuna, decît statutul ei moral (deși în capitolul 10 vom examina în linii mari minciuna din punct de vedere moral), ar fi recomandabil de ales o perspectivă diferită. Pentru început putem face o distincție netă între minciuni binevoitoare și răuvoitoare, în funcție de
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
neapărat să dăuneze altcuiva. Aceste clasificări populare sînt utile însă pentru o analiză care și-a propus să elucideze mai degrabă contextul social în care apare minciuna, decît statutul ei moral (deși în capitolul 10 vom examina în linii mari minciuna din punct de vedere moral), ar fi recomandabil de ales o perspectivă diferită. Pentru început putem face o distincție netă între minciuni binevoitoare și răuvoitoare, în funcție de intenția mincinosului de a acționa împotriva sau în interesul celui pe care-l păcălește
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
social în care apare minciuna, decît statutul ei moral (deși în capitolul 10 vom examina în linii mari minciuna din punct de vedere moral), ar fi recomandabil de ales o perspectivă diferită. Pentru început putem face o distincție netă între minciuni binevoitoare și răuvoitoare, în funcție de intenția mincinosului de a acționa împotriva sau în interesul celui pe care-l păcălește. Dacă A își vizitează prietena bolnavă B, care se află în spital, și spune: "Sînt sigură că în curînd te vei face
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
și vei putea pleca acasă", intenția ei este de a o consola pe B, deși nu crede că B se va însănătoși. Ea speră că B va lua afirmația sa falsă drept valabilă, ceea ce înseamnă că minte. Acest gen de minciună s-ar potrivi definiției pe care Bok (1978:58) a dat-o minciunii inofensive: "un neadevăr care nu face rău nimănui, și care nu are o prea mare importanță morală". Însă etichetarea de mai sus nu e îndeajuns de mulțumitoare
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
B, deși nu crede că B se va însănătoși. Ea speră că B va lua afirmația sa falsă drept valabilă, ceea ce înseamnă că minte. Acest gen de minciună s-ar potrivi definiției pe care Bok (1978:58) a dat-o minciunii inofensive: "un neadevăr care nu face rău nimănui, și care nu are o prea mare importanță morală". Însă etichetarea de mai sus nu e îndeajuns de mulțumitoare pentru analiza noastră. În limbajul uzual termenul este aplicat cu un sens mai
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
care nu are o prea mare importanță morală". Însă etichetarea de mai sus nu e îndeajuns de mulțumitoare pentru analiza noastră. În limbajul uzual termenul este aplicat cu un sens mai larg, după cum subliniază și Bok, adeseori fiind atașat oricărei minciuni bine intenționate. "Importanța morală" a diferitelor tipuri de minciuni constituie subiectul central al lucrării lui Bok, însă nu și al analizei de față. Mai mult, experiența recentă a arătat, surprinzînd oarecum, că pentru unii oameni "minciunile inofensive" sînt acelea spuse
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
etichetarea de mai sus nu e îndeajuns de mulțumitoare pentru analiza noastră. În limbajul uzual termenul este aplicat cu un sens mai larg, după cum subliniază și Bok, adeseori fiind atașat oricărei minciuni bine intenționate. "Importanța morală" a diferitelor tipuri de minciuni constituie subiectul central al lucrării lui Bok, însă nu și al analizei de față. Mai mult, experiența recentă a arătat, surprinzînd oarecum, că pentru unii oameni "minciunile inofensive" sînt acelea spuse de albi, mai degrabă decît de persoane de culoare
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
adeseori fiind atașat oricărei minciuni bine intenționate. "Importanța morală" a diferitelor tipuri de minciuni constituie subiectul central al lucrării lui Bok, însă nu și al analizei de față. Mai mult, experiența recentă a arătat, surprinzînd oarecum, că pentru unii oameni "minciunile inofensive" sînt acelea spuse de albi, mai degrabă decît de persoane de culoare. Într-adevăr, acesta este înțelesul pe care Sean Virgo (1981:134) îl dă termenului în povestirea sa "Minciuni inofensive". Propunerea mea este să renunțăm la termenul oarecum
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]