1,248 matches
-
cuplul Perenú/Velesxe "Velesu"ú, care Își exercită stăpânirea asupra a tot ceea ce este viu, unul ca stăpân al oamenilor, celălalt ca stăpân al animalelor. Mai mult, faptul În fruntea primei funcții se află două divinități conjugate este specific tripartitismului indo-european, fiecare Împlinind un aspect diferit al acestei funcții: de exemplu, În India Varuña exprimă sacrul În varianta sa magică și Înfricoșătoare, În timp ce Mitraxe "Mitra" are un aspect senin și solar. Totuși, trebuie să fim conștienți de faptul că ipoteza structurii
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
restrâns. Cea de-a doua rezervă privește cele trei divinități majore ale celei de-a doua funcții. Este, În mod clar, o situație neobișnuită ca În fruntea acestei funcții să se afle trei divinități; schema obișnuită (probabil Încă din epoca indo-europeană) este constituită din două zeități pentru prima funcție, două pentru cea de-a treia și una pentru cea de-a doua. Este totuși posibil să fi avut loc deplasări ale unor divinități În fruntea celei de-a doua funcții, fenomenul
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
bogat mai ales În zeități feminine este explicat de Gimbutas (1990) prin ipoteza unei stratificări: divinitățile feminine ar reprezenta rămășițele străvechii religii „europene” (termen care, În limbajul lui Gimbutas, Înseamnă „anterior venirii indo-europenilor”), În timp ce divinitățile masculine ar fi de origine indo-europeană. Este, Într-adevăr, știut faptul că panteonul indo-european inițial era sărac În divinități feminine; Însă ar fi arbitrară identificarea mecanică a oricărei divinități feminine cu o relicvă a panteonului pre-indo-european, având În vedere mai ales posibilitatea că ceea ce a transmis
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
de Gimbutas (1990) prin ipoteza unei stratificări: divinitățile feminine ar reprezenta rămășițele străvechii religii „europene” (termen care, În limbajul lui Gimbutas, Înseamnă „anterior venirii indo-europenilor”), În timp ce divinitățile masculine ar fi de origine indo-europeană. Este, Într-adevăr, știut faptul că panteonul indo-european inițial era sărac În divinități feminine; Însă ar fi arbitrară identificarea mecanică a oricărei divinități feminine cu o relicvă a panteonului pre-indo-european, având În vedere mai ales posibilitatea că ceea ce a transmis religia pre-indo-europeană celei indo-europene nu a fost atât
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
știut faptul că panteonul indo-european inițial era sărac În divinități feminine; Însă ar fi arbitrară identificarea mecanică a oricărei divinități feminine cu o relicvă a panteonului pre-indo-european, având În vedere mai ales posibilitatea că ceea ce a transmis religia pre-indo-europeană celei indo-europene nu a fost atât un număr de zeițe, cât mai degrabă Însăși concepția acceptării divinităților non-masculine. Să analizăm acum divinitățile principale ale panteonului baltic. a) *Deiwos Lituanianul Diëvas (căruia Îi corespunde letonul Dìevs) este cerul În aspectul său solar și
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
În sens larg -, putem, fără Îndoială, să repartizăm aici perechea de gemeni „fii ai lui Diëvas”, care, În cântecele populare, cultivă pământul, merg la vânătoare și pescuiesc; această identificare este Întărită și de paralele tipologice, deoarece și panteonul altor popoare indo-europene cunoaște perechi de gemeni ca exponenți ai funcției a treia: Dioscurii În Grecia, Așvinxe "Așvin" În India, Freyrxe "Freyr" și Freyjaxe "Freyja" În zona nordică; chiar și Remusxe "Remus" și Romulusxe "Romulus" la Roma (Campanile, 1988). Însă mult mai ușor
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
To Honor Roman Jakobson, ed. cit., pp. 734 sqq. Gimbutas, M. (1967), „Ancient Slavic Religion: A Synopsis”, În To Honor Roman Jakobson, ed. cit., pp. 738 sqq. Gimbutas, M. (1974), „The Lithuanian God Velnias”, În G.J. Larson (coord.), Myth in Indo-European Antiquity, Berkeley, Los Angeles, Londra, pp. 87 sqq. Gimbutas, M. (1990), La religione dei Balti, În J. Ries, op. cit., pp. 237 sqq. Gnoli, G. (1980), Zoroaster’s Time and Homeland. A Study on the Origins of Mazdeism and Related Problems
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
În H. Beck, H. Jahkuhn, K. Ranke, R. Wenskuns (coord.), Reallexicon der germanischen Altertumskunde, Berlin, New York, vol. II, pp. 175 sqq. Haudry, J. (1987), La religion cosmique des Indo-Européens, Milano, Paris. Jakobson, R. (1969), „The Slavic God Velesû and his Indo-European Cognates”, În Studi linguistici in onore di V. Pisani, Brescia, pp. 579 sqq. (publicat și În Selected Writings, Berlin, New York, Amsterdam, vol. II, pp. 33 sqq.). Jakobson, R. (1970), „Rol’ lingvisticëskich pokazanij v sravnitel’noj mifologii”, În VII Mezdunarodnyi kongress
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
Încât aceste texte sunt scrise prin prisma unei condamnări apriorice. Totuși, chiar și În sânul acestei culturi, de acum creștinată, nu este chiar imposibil să identificăm supraviețuirea unor elemente străvechi ale credinței precreștine; vom da aici două exemple. În tradiția indo-europeană, suveranul trebuia să descindă dintr-un zeu. Faptul este evident În special În lumea greacă, unde această regulă nu este valabilă doar pentru personajele mitice (cum ar fi, de exemplu, cazul unui Ahilexe "Ahile" sau Agamemnonxe "Agamemnon"), ci și pentru
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
cu numele de Brigantiaxe "Brigantia", iar În transcriere latină Britannia. Biografiile ei ne permit să ne Întoarcem mai mult În timp și să recunoaștem În zeița păgână, atestată În Britania și cinstită, cu siguranță, În toată lumea celtică, figura unei divinități indo-europene străvechi. Într-adevăr, În aceste biografii se Întâlnesc o serie Întreagă e elemente care sunt caracteristice Aurorei, așa cum era concepută ea În lumea greacă și indo-iraniană: Brigitta se naște În zori (grecii o numeau Herigèneia Auroraxe "Aurora"); tatăl ei se
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
Înaltă, nobilă”, iar corespondentul său indian (b•hatș) este epitetul obișnuit pentru Aurora (u̳s) În textele vedice pe care uneori o substituie. Plecând deci de la biografiile târzii ale sfintei putem reconstitui cu ușurință o filieră prețioasă pentru cunoașterea religiei precreștine: indo-europeană *h2eus½s „Aurora” › celtă *Brigantș (nume propriu derivat dintr-un epitet) › irlandeză (Sfânta) Brigit. Reconstruirea religiei celtice antice necesită deci o folosire conjugată a unui ansamblu de izvoare eterogene: a) mărturii ale autorilor greci și romani; b) materiale figurative indigene; c
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
numele multor divinități galice. Totuși, reflecția este posibilă; de asemenea, există și o identificare certă. Între cele cinci divinități există una feminină, Minervaxe "Minerva"; În acest caz putem fi siguri că ne aflăm În fața unei informații inovatoare În ceea ce privește tradiția inițială indo-europeană, având În vedere că acest panteon conține puține figuri feminine și niciodată În poziție importantă. Astfel, rămân ca făcând parte din patrimoniul religios posibil ereditar, Jupiter, Martexe "Marte", Apolloxe "Apollo" și Mercurxe "Mercur". Dacă analizăm aceste patru divinități În baza
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
zeu al primei funcții - Jupiter -, care domnește În ceruri; un zeu - Martexe "Marte" - care are În stăpânire tot ceea ce ține de război (a doua funcție) și două divinități cu atribuții de natură economică (a treia funcție). Se pare că ideologia indo-europeană a fost bine conservată la gali, deși se pot regăsi și unele infiltrări de origine probabil non indo-europeană, reprezentate de prezența unei importante divinități feminine. Cu toate acestea, diferiți cercetători sunt de părere că imaginea oferită de Cezar este esențialmente
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
ceea ce ține de război (a doua funcție) și două divinități cu atribuții de natură economică (a treia funcție). Se pare că ideologia indo-europeană a fost bine conservată la gali, deși se pot regăsi și unele infiltrări de origine probabil non indo-europeană, reprezentate de prezența unei importante divinități feminine. Cu toate acestea, diferiți cercetători sunt de părere că imaginea oferită de Cezar este esențialmente iluzorie, pentru că pornește de la premisa că galii ar fi avut un panteon unitar, cu un număr limitat de
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
nimic altceva decât ca nu cumva să cadă cerul peste ei1. Această temere, pe care grecii trebuie să o fi considerat irațională, se potrivea bine cu Îndrăzneala celților, la fel de irațională În ochii lor. Însă lucrurile stăteau destul de diferit. În cultura indo-europeană se credea că cerul este făcut din piatră, iar urme lexicale ale acestei concepții ajung până În plină epocă istorică: În avestică, asmanînseamnă și „piatră” și „cer”, iar același lucru este valabil și pentru vedicul așman-; În greacă, termenul ³km½n („nicovală
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
și „cer”, iar același lucru este valabil și pentru vedicul așman-; În greacă, termenul ³km½n („nicovală”, care, la Început, era o piatră mare) este glosat de Hesychius din Alexandria Împreună cu ouranòs. Așadar, celții păstraseră pur și simplu o veche credință indo-europeană, ale cărei urme se găsesc și În Grecia; de aici, teama că această boltă foarte grea ar putea cădea peste umanitate: nu există deci nici o formă de iraționalitate, ci numai o anumită rămânere În urmă În privința unor elemente culturale, care
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
și În Grecia; de aici, teama că această boltă foarte grea ar putea cădea peste umanitate: nu există deci nici o formă de iraționalitate, ci numai o anumită rămânere În urmă În privința unor elemente culturale, care odinioară fuseseră comune tuturor popoarelor indo-europene. Acesta este un element căruia trebuie să i se acorde cea mai mare atenție: polemica clasicocentrică Împotriva celților folosește elemente culturale de origine indo-europeană sigură, care au fost păstrate de celți, dar pe care le-au cunoscut și criticii lor
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
numai o anumită rămânere În urmă În privința unor elemente culturale, care odinioară fuseseră comune tuturor popoarelor indo-europene. Acesta este un element căruia trebuie să i se acorde cea mai mare atenție: polemica clasicocentrică Împotriva celților folosește elemente culturale de origine indo-europeană sigură, care au fost păstrate de celți, dar pe care le-au cunoscut și criticii lor și pe care, În unele cazuri, le respectau Încă. Vom porni de la documentele acuzatoare din antichitatea clasică pentru a reconstitui, În istoricitatea lor, unele
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
mult, va trebui să subliniem faptul că, după toate probabilitățile, obiceiul de a tăia capetele nu exista doar În religia celtă, ci era mai degrabă supraviețuirea unei credințe mai vechi - despre care se poate spune că provenea chiar din epoca indo-europeană - ale cărei urme palide se pot observa chiar și În lumea clasică. După părerea noastră, nu este o Întâmplare faptul că, În Iliada (XVII, 125 sqq.), Hectorxe "Hector", după ce Îl ucide pe Patrocluxe "Patroclu", vrea să Îi taie capul, dar
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
străvechi care, În lumea clasică, sunt fie dispărute, fie pe cale de dispariție; după părerea noastră, nu există nici o Îndoială că obiceiul tăierii capetelor dușmanilor - cu toate implicațiile biologice și teologice pe care le comportă - Își face apariția Încă din cultura indo-europeană. O dovadă În acest sens este faptul că fenomenul În cauză este atestat pe o arie foarte largă, care acoperă atât lumea indo-iraniană, cât și pe cea germanică. În acest câmp, celții reprezintă doar faza conservării, În timp ce romanii și grecii
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
obicei, care contraria atât de mult conștiința autorilor greci și romani, nu este, În realitate, deloc necunoscut civilizației lor; iar În al doilea rând, faptul că și aici este vorba despre supraviețuirea În rândul celților a unui element din religia indo-europeană. Să ne referim la Roma. În cartea a XXII-a din Ab urbe condita, Titus Livius povestește despre situația haotică și disperată creată imediat după căderea cetății Cannae: Atunci, În sfârșit, a sosit și darea de seamă din partea consulului Terentius
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
plus, În ceea ce privește India, trebuie ținut cont de mitul extrem de important al jertfirii Omului Primordial (cf. Rig-Veda, X, 9) În ale cărui membre Își au originea toată realitatea fizică, socială și morală; iar unii cercetători sunt de părere că, În lumea indo-europeană, jertfele umane reproduc tocmai această jertfă primordială și cosmică. O confirmare indirectă provine din cultura iraniană care cunoștea și practica sacrificiul uman, iar În această privință avem mărturii numeroase. De exemplu, știm de la Herodot (VII, 114) că Xerxes, În timpul traversării
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
primele noastre mărturii, dar amintirea rămâne vie În tradiția sacerdotală; În Iran, deși condamnată de religia lui Zoroastruxe "Zoroastru", mai supraviețuiește până În epoca istorică, - relicvă a religiei prezoroastriene. Acest ansamblu de mărturii arată clar două lucruri: jertfa umană aparține religiei indo-europene, de unde s-a transmis fiecărei culturi indo-europene; celții - ca, de exemplu, și germanii, și balticii - aparțin acelui grup de culturi care a continuat să o practice În mod deschis și fără rezerve mentale până Într-o fază avansată a epocii
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
În tradiția sacerdotală; În Iran, deși condamnată de religia lui Zoroastruxe "Zoroastru", mai supraviețuiește până În epoca istorică, - relicvă a religiei prezoroastriene. Acest ansamblu de mărturii arată clar două lucruri: jertfa umană aparține religiei indo-europene, de unde s-a transmis fiecărei culturi indo-europene; celții - ca, de exemplu, și germanii, și balticii - aparțin acelui grup de culturi care a continuat să o practice În mod deschis și fără rezerve mentale până Într-o fază avansată a epocii istorice, perioadă În care alte popoare indo-europene
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
indo-europene; celții - ca, de exemplu, și germanii, și balticii - aparțin acelui grup de culturi care a continuat să o practice În mod deschis și fără rezerve mentale până Într-o fază avansată a epocii istorice, perioadă În care alte popoare indo-europene renunțaseră deja la aceasta sau o practicau În mod limitat, fiind foarte conștienți de eficacitatea ei, dar și de caracterul inuman al acesteia. Așadar, după cum am observat deja, Întârzierea culturală a popoarelor celte este evaluată În funcție de termenii culturii greco-romane. 7
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]