13,026 matches
-
iar investigația de acest tip are, desigur, mai multe șanse atunci cînd are ca obiect realizările de texte filozofice în limba maternă a celui care o întreprinde. Fiind mai mult un produs de împrumut, iar nu o dezvoltare ideatică autohtonă, filozofia s-a găsit la români în aceeași situație cu știința și, ca atare, exprimarea ei s-a desăvîrșit prin preluarea de mijloace (lexicale) din alte limbi. Sporadic s-au încercat și exprimări filozofice cu material românesc sau reflecții filozofice pe seama
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
s-a desăvîrșit prin preluarea de mijloace (lexicale) din alte limbi. Sporadic s-au încercat și exprimări filozofice cu material românesc sau reflecții filozofice pe seama limbii române, dar, pînă la Eminescu, asemenea întreprinderi nu marchează momente importante în evoluția redării filozofiei în românește. Mihai E m i n e s c u368 însă, deși avea clară ideea existenței limbajelor de specialitate și cunoștea că limbajul filozofic românesc întrunește în general elemente diferite de vechile și popularele cuvinte și locuțiuni indigene, a
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
o extindere funcțională a cuvintelor vechi, fie prin atribuirea unor semnificații noi, prin calchiere, acestor cuvinte. Desigur, Eminescu invidia posibilitățile atît de mari ale limbii germane de a crea cuvinte noi (prin compunere) de la elementele vechi, pentru a semnifica noțiunile filozofiei și ale științei, dar își dădea seama în același timp (deși îl aprecia pe Aron Pumnul) că limba română are alt specific 369. După părerea sa, limba română este veche, stabilă în esența ei și pe deplin formată, încît nu
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
tîrziu. Scrisul lui Eminescu a deschis o cale a cunoașterii și a valorificării limbii naționale și un cîmp de exersare a virtualităților ei, însă trebuie observat că acest învățat a înțeles să pună în valoare mijloacele limbii sale pentru redarea filozofiei, iar nu pentru a extrage o filozofie din ele. Limba ca filozofie Unii dintre intelectualii români din secolul al XX-lea, stăpîniți de dorința de a crea o filozofie "românească", dar stimulați și de unele dintre orientările din filozofia europeană
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
cale a cunoașterii și a valorificării limbii naționale și un cîmp de exersare a virtualităților ei, însă trebuie observat că acest învățat a înțeles să pună în valoare mijloacele limbii sale pentru redarea filozofiei, iar nu pentru a extrage o filozofie din ele. Limba ca filozofie Unii dintre intelectualii români din secolul al XX-lea, stăpîniți de dorința de a crea o filozofie "românească", dar stimulați și de unele dintre orientările din filozofia europeană contemporană lor, au considerat că pot porni
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
valorificării limbii naționale și un cîmp de exersare a virtualităților ei, însă trebuie observat că acest învățat a înțeles să pună în valoare mijloacele limbii sale pentru redarea filozofiei, iar nu pentru a extrage o filozofie din ele. Limba ca filozofie Unii dintre intelectualii români din secolul al XX-lea, stăpîniți de dorința de a crea o filozofie "românească", dar stimulați și de unele dintre orientările din filozofia europeană contemporană lor, au considerat că pot porni de la trăsăturile limbii lor pentru
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
a înțeles să pună în valoare mijloacele limbii sale pentru redarea filozofiei, iar nu pentru a extrage o filozofie din ele. Limba ca filozofie Unii dintre intelectualii români din secolul al XX-lea, stăpîniți de dorința de a crea o filozofie "românească", dar stimulați și de unele dintre orientările din filozofia europeană contemporană lor, au considerat că pot porni de la trăsăturile limbii lor pentru a realiza sisteme de gîndire originală. În acest demers s-a plecat de la premisa de natură romantică
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
redarea filozofiei, iar nu pentru a extrage o filozofie din ele. Limba ca filozofie Unii dintre intelectualii români din secolul al XX-lea, stăpîniți de dorința de a crea o filozofie "românească", dar stimulați și de unele dintre orientările din filozofia europeană contemporană lor, au considerat că pot porni de la trăsăturile limbii lor pentru a realiza sisteme de gîndire originală. În acest demers s-a plecat de la premisa de natură romantică ce stipula faptul că limba istorică (populară) reprezintă tezaurul ideologic
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
vorbește, tezaur ce dezvăluie, prin cercetare, o formă de existență, de cunoaștere și de participare la viața cosmică. Ca atare, unele spirite filozofice românești din perioada interbelică, precum Lucian Blaga, au integrat capitole despre limba română în lucrările lor de filozofie cu tematică mai amplă, iar alții, precum Mircea Vucănescu și Constantin Noica 372, au realizat lucrări ce porneau aproape exclusiv de la fenomene de limbă, interpretate și prezentate ca fundamente de construcție filozofică. Și în-tr-un caz și în celălalt însă se
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
lucrări ce porneau aproape exclusiv de la fenomene de limbă, interpretate și prezentate ca fundamente de construcție filozofică. Și în-tr-un caz și în celălalt însă se pune problema dacă și în ce măsură cercetarea limbii poate conduce la identificarea sau la crearea unei filozofii. Sociologul Traian H e r s e n i373, apreciază că limba este în primul rînd o parte integrantă a culturii și, asumîndu-și o opinie cu o răspîndire apreciabilă, consideră că orice limbă este o primă concepție despre lume oferită
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
aceea, este exagerat să se considere concepția aceasta despre lume dată de limbă ca delimitînd prin specific, comunitățile umane, într-o manieră categorică. Ca să devină însă sursă pentru determinarea unei concepții sau unei viziuni ce ar sta la baza unei filozofii originale, fiecare limbă ar trebui să aibă, măcar în parte, și anume, în elementele care au alcătuit-o din timpurile cele mai vechi (de la începuri) aspecte care să nu concorde și să nu interfereze cu ceea ce au alte limbi. Această
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
-o din timpurile cele mai vechi (de la începuri) aspecte care să nu concorde și să nu interfereze cu ceea ce au alte limbi. Această premisă a particularismului a putut genera interesul de a-l descoperi și de a-l prezenta ca filozofie interioară a limbii și ca filozofie ce distinge o limbă de alte idiomuri. Printr-o astfel de între-prindere, foarte tentantă cînd contactul cu spiritul științific este refuzat, s-au realizat în cultura română multe dintre lucrările ce se prezentau ca
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
de la începuri) aspecte care să nu concorde și să nu interfereze cu ceea ce au alte limbi. Această premisă a particularismului a putut genera interesul de a-l descoperi și de a-l prezenta ca filozofie interioară a limbii și ca filozofie ce distinge o limbă de alte idiomuri. Printr-o astfel de între-prindere, foarte tentantă cînd contactul cu spiritul științific este refuzat, s-au realizat în cultura română multe dintre lucrările ce se prezentau ca întemeietoare ale unor sisteme de gîndire
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
întemeietoare ale unor sisteme de gîndire de factură filozofică. Despre statutul real al unor astfel de lucrări s-a exprimat Eugen C o ș e r i u375, care a arătat mai întîi că o limbă ca atare nu este filozofie, ci o cunoaștere intuitivă, fiindcă ea nu este o declarație despre esență. Elementul de bază al limbii (= cuvîntul) nu este o frază sau un text în care să se afirme sau să se nege ceva și, de aceea, nici nu
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
declarație despre esență. Elementul de bază al limbii (= cuvîntul) nu este o frază sau un text în care să se afirme sau să se nege ceva și, de aceea, nici nu poate fi adevărat sau fals. De aici rezultă că filozofia care ar putea fi descoperită în limbă sau în cuvinte nu este, de fapt, decît filozofia celui care o "descoperă", deoarece acesta este cel care alcătuiește texte cu ajutorul cuvintelor. De altfel, arată Coșeriu, cei care caută filozofia într-o limbă
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
în care să se afirme sau să se nege ceva și, de aceea, nici nu poate fi adevărat sau fals. De aici rezultă că filozofia care ar putea fi descoperită în limbă sau în cuvinte nu este, de fapt, decît filozofia celui care o "descoperă", deoarece acesta este cel care alcătuiește texte cu ajutorul cuvintelor. De altfel, arată Coșeriu, cei care caută filozofia într-o limbă își aleg cuvintele care le convin potrivit ideilor lor și nu interpretează orice cuvînt, deși, pentru
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
aici rezultă că filozofia care ar putea fi descoperită în limbă sau în cuvinte nu este, de fapt, decît filozofia celui care o "descoperă", deoarece acesta este cel care alcătuiește texte cu ajutorul cuvintelor. De altfel, arată Coșeriu, cei care caută filozofia într-o limbă își aleg cuvintele care le convin potrivit ideilor lor și nu interpretează orice cuvînt, deși, pentru vorbitor, toate cuvintele au același statut. Totuși, concede acest lingvist, "există într-o limbă anumite cuvinte care pot fi dezvoltate și
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
care pot fi dezvoltate și interpretate în sens filozofic" și de la care se poate pleca în abordarea filozofică, dar aceasta nu înseamnă că ele însele sînt filozofice și nici că dacă se pornește de la ele se creează în mod necesar filozofie. Ca formă culturală, limba este anterioară posibilității de a crea filozofie, deoarece filozofia interpretează ceea ce limba prezintă și delimitează în lumea înconjurătoare, iar dacă filozofia ar fi dată de limbă, nu ar mai fi nici necesar și nici posibil să
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
care se poate pleca în abordarea filozofică, dar aceasta nu înseamnă că ele însele sînt filozofice și nici că dacă se pornește de la ele se creează în mod necesar filozofie. Ca formă culturală, limba este anterioară posibilității de a crea filozofie, deoarece filozofia interpretează ceea ce limba prezintă și delimitează în lumea înconjurătoare, iar dacă filozofia ar fi dată de limbă, nu ar mai fi nici necesar și nici posibil să se creeze filozofie, adică sisteme individualizate alcătuite în diferite momente și
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
poate pleca în abordarea filozofică, dar aceasta nu înseamnă că ele însele sînt filozofice și nici că dacă se pornește de la ele se creează în mod necesar filozofie. Ca formă culturală, limba este anterioară posibilității de a crea filozofie, deoarece filozofia interpretează ceea ce limba prezintă și delimitează în lumea înconjurătoare, iar dacă filozofia ar fi dată de limbă, nu ar mai fi nici necesar și nici posibil să se creeze filozofie, adică sisteme individualizate alcătuite în diferite momente și în diferite
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
sînt filozofice și nici că dacă se pornește de la ele se creează în mod necesar filozofie. Ca formă culturală, limba este anterioară posibilității de a crea filozofie, deoarece filozofia interpretează ceea ce limba prezintă și delimitează în lumea înconjurătoare, iar dacă filozofia ar fi dată de limbă, nu ar mai fi nici necesar și nici posibil să se creeze filozofie, adică sisteme individualizate alcătuite în diferite momente și în diferite spații cultura-le. Pe lîngă aceasta, vorbitorul unei limbi ar fi în
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
culturală, limba este anterioară posibilității de a crea filozofie, deoarece filozofia interpretează ceea ce limba prezintă și delimitează în lumea înconjurătoare, iar dacă filozofia ar fi dată de limbă, nu ar mai fi nici necesar și nici posibil să se creeze filozofie, adică sisteme individualizate alcătuite în diferite momente și în diferite spații cultura-le. Pe lîngă aceasta, vorbitorul unei limbi ar fi în mod predestinat purtătorul și receptorul unui singur aspect de filozofie, cel care ar rezulta din limba sa, fiind
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
nici necesar și nici posibil să se creeze filozofie, adică sisteme individualizate alcătuite în diferite momente și în diferite spații cultura-le. Pe lîngă aceasta, vorbitorul unei limbi ar fi în mod predestinat purtătorul și receptorul unui singur aspect de filozofie, cel care ar rezulta din limba sa, fiind în imposibilitatea de a cunoaște alte tipuri de filozofie și în imposibilita-tea de a transmite altora filozofia sa. Aceste constatări desprinse din afirmațiile lui Eugen Coșeriu duc în mod inevitabil la concluzia
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
în diferite spații cultura-le. Pe lîngă aceasta, vorbitorul unei limbi ar fi în mod predestinat purtătorul și receptorul unui singur aspect de filozofie, cel care ar rezulta din limba sa, fiind în imposibilitatea de a cunoaște alte tipuri de filozofie și în imposibilita-tea de a transmite altora filozofia sa. Aceste constatări desprinse din afirmațiile lui Eugen Coșeriu duc în mod inevitabil la concluzia că a căuta filozofia în limbă este un nonsens și, fără îndoială, lucrurile stau astfel, căci nefiind
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]
-
vorbitorul unei limbi ar fi în mod predestinat purtătorul și receptorul unui singur aspect de filozofie, cel care ar rezulta din limba sa, fiind în imposibilitatea de a cunoaște alte tipuri de filozofie și în imposibilita-tea de a transmite altora filozofia sa. Aceste constatări desprinse din afirmațiile lui Eugen Coșeriu duc în mod inevitabil la concluzia că a căuta filozofia în limbă este un nonsens și, fără îndoială, lucrurile stau astfel, căci nefiind asertive (apofantice), dacă sînt luate ca atare și
Elemente de filozofia limbii by Ioan Oprea [Corola-publishinghouse/Science/1424_a_2666]