121,510 matches
-
doar respingătoare din punct de vedere estetic, dar și prost făcute și neconfortabile, reflectând fidel autoritarismul meschin al sistemului. Un taximetrist din Budapesta Îi spunea cândva autorului, arătând spre clădirile Înghesuite, reci și murdare care desfigurează periferia orașului: „În astea trăim noi. Blocuri comuniste: vara e foarte cald, iarna, foarte frig”. Apartamentele, ca orice altceva În blocul sovietic, erau ieftine (chiria reprezenta În medie 4% din bugetul unei gospodării obișnuite În URSS) pentru că nu prețurile reglau economia, ci deficitul. Era un
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
achitat datoria externă a țării pe spinarea nefericiților cetățeni), și ele ar fi fost chiar mai mari dacă Ungaria nu ar fi acordat În cursul deceniului al optulea o oarecare libertate În stabilirea prețurilor. Dar mesajul era clar: sistemul comunist trăia doar din credite, iar scadența se apropia. Mai devreme sau mai târziu avea să necesite ajustări economice dureroase și generatoare de tulburări sociale. Peste ani, Markus Wolf, șeful spionajului est-german, afirma că la sfârșitul anilor ’70 Înțelesese deja că RDG
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
coagulată la Praga sau Varșovia, oricât de remarcabilă, Însemna doar sfârșitul Începutului. La Moscova, În schimb, apariția unui nou tip de lider avea să fie Începutul sfârșitului. XIXtc "XIX" Sfârșitul vechii ordinitc "Sfârșitul vechii ordini" Așa nu se mai poate trăi. Mihail Gorbaciov (soției, martie 1985) Cel mai periculos moment pentru un guvern prost vine atunci când el Încearcă să se reformeze. Alexis de Tocqueville Nu avem nici o intenție să rănim sau să destabilizăm RDG. Heinrich Windelen, ministru vest-german pentru relații intergermane
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
1980, Solidaritatea a devenit primul sindicat independent recunoscut oficial dintr-o țară comunistă, cu aproximativ zece milioane de membri. La Congresul fondator național din luna septembrie, Lech Wa³êsa a fost ales președinte. Din noiembrie 1980 până În decembrie 1981, Polonia a trăit Într-un suspans incomod. Consilierii lui Wa³êsa (pățiți și Îngrijorați de o posibilă ripostă a conducerii comuniste umilite) recomandau prudență. Trebuia să fie o revoluție „autolimitată”. Jacek Kuroñ, care nu uitase evenimentele din 1956 și 1968, și-a reafirmat angajamentul
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
afacere internă de partid care nu avea mare relevanță pentru victimele fără număr ale comunismului. Dar ar fi greșit să subestimăm forța simbolică a reînhumării lui Nagy. Prin ea se recunoștea un eșec și era admis faptul că partidul a trăit, a propovăduit și a impus o minciună. Când János Kádár a murit, după trei săptămâni - În aceeași zi În care Curtea Supremă a Ungariei pronunța decizia de reabilitare completă a lui Nagy -, comunismul maghiar a murit și el. Mai rămâneau
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
facilitat eliberarea 34. Statele Unite au jucat un rol remarcabil de modest În Întâmplările dramatice din 1989, cel puțin până când faptul s-a consumat. Iar modelul social american - „piața liberă” - era invidiat sau emulat de oameni doar ocazional. Pentru cei care trăiau sub comunism, dorința de eliberare nu Însemna că tânjeau după competiție economică neîngrădită sau că voiau să piardă serviciile sociale, garanția unui loc de muncă, chiriile ieftine și alte avantaje ale sistemului. Unul dintre farmecele Europei, așa cum era imaginată În
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
acest lucru la sfârșitul unui lung proces de schimbare În Europa de Est, nu la Început. Cum observa În decembrie 1989 Douglas Hurd (ministrul britanic al Afacerilor Externe), reflectând la sfârșitul iminent al Războiului Rece: a fost „un sistem (...) În care am trăit destul de fericiți timp de 40 de ani.” Prim-ministrul britanic nu și-a ascuns temerile. În memoriile ei, Margaret Thatcher evocă o Întâlnire convocată În grabă cu președintele francez François Mitterrand: „Am scos din geantă o hartă cu diferitele configurații
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
Înapoi, În funcție de soarta războaielor. Cei patru milioane și jumătate de locuitori erau În principal moldoveni, dar cu două minorități importante (rusă și ucraineană) și un număr semnificativ de bulgari, evrei, țigani și găgăuzi (o populație ortodoxă de limbă turcă ce trăiește În zona Mării Negre). În acest amestec tipic imperial de popoare, cei mai mulți vorbesc românește, dar, sub regimul sovietic - pentru a fi ținuți la distanță de vecinii români -, cetățenii din Moldova au fost constrânși să folosească alfabetul chirilic și să se descrie
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
descriau În 1980 ca „iugoslavi”. Poate că Bosnia nu e reprezentativă: ea a fost dintotdeauna regiunea iugoslavă cea mai diversă din punct de vedere etnic. Dar țara Întreagă era un amestec pestriț de minorități. Cei 580.000 de sârbi care trăiau În Croația În 1991 reprezentau 12% din populația republicii. În același an, Bosnia era 44% musulmană, 31% sârbă și 17% croată. Chiar și micul Muntenegru era un amestec de muntenegreni, sârbi, musulmani, albanezi și croați - pe lângă cei care s-au
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
Albania Învecinată). În 1991, datorită unei rate a natalității net superioare (de 11 ori mai mare decât cea din comunitățile sârbă și croată), cei 1.728.000 de albanezi din Iugoslavia reprezentau 16,6% din populația Serbiei. Majoritatea albanezilor iugoslavi trăiau În provincia autonomă Kosovo din Serbia, unde reprezentau 82% din populația locală; alături de ei trăiau doar 194.000 de sârbi, care aveau cele mai bune slujbe și locuințe, precum și alte privilegii sociale. Pentru naționaliștii sârbi, Kosovo avea o semnificație istorică
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
mare decât cea din comunitățile sârbă și croată), cei 1.728.000 de albanezi din Iugoslavia reprezentau 16,6% din populația Serbiei. Majoritatea albanezilor iugoslavi trăiau În provincia autonomă Kosovo din Serbia, unde reprezentau 82% din populația locală; alături de ei trăiau doar 194.000 de sârbi, care aveau cele mai bune slujbe și locuințe, precum și alte privilegii sociale. Pentru naționaliștii sârbi, Kosovo avea o semnificație istorică: era ultima fortăreață a Serbiei medievale În calea oștirilor turcești și locul unei bătălii istorice
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
din proximitate și nesiguranță, la extremitatea nordică a Iugoslaviei disprețul pentru amărâții din sud nu avea substrat etnic și se baza nu pe naționalitate, ci pe situația economică. Ca și În Italia, nordul prosper antipatiza populația mizeră din sud, care trăia, aparent, din subvenții asigurate de concetățenii mai harnici. Contrastul dintre bogăție și sărăcie se accentua În Iugoslavia și se corela provocator cu geografia. Deși Slovenia, Macedonia și Kosovo reprezentau fiecare aproximativ același procent din populația totală (8%), În 1990 micuța
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
negative În materie de siguranță materială, cost al vieții și serviciilor, ceea ce nu Însemna neapărat că tânjeau după o reîntoarcere la comunism. După cum le explica jurnaliștilor străini o ingineră din armata rusă, pensionară În vârstă de 51 de ani care trăia Împreună cu soțul ei, și el pensionar, din 448 de dolari pe lună: „Ce ne dorim noi e o viață la fel de ușoară ca pe vremea Uniunii Sovietice, cu un viitor garantat și stabil, cu prețuri mici - și În același timp, cu
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
a vechii Rusii, „poporul rus a ajuns națiunea cea mai umilită de pe planetă”. Cu toate neajunsurile ei, Uniunea Sovietică fusese o putere mondială, un gigant ca teritoriu și cultură, extensia și moștenitoarea legitimă a Rusiei imperiale. Dezintegrarea sa a fost trăită de rușii mai vârstnici ca o profundă umilință, mulți dintre ei Împărtășind resentimentele armatei sovietice față de expansiunea NATO și incapacitatea Rusiei de a o Împiedica. Dorința de a redobândi „respectul” internațional a ghidat mare parte din politica postsovietică a Moscovei
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
liste de informatori ale fostei poliții secrete erau, așa cum s-a aflat, numele unor „candidați”: oameni pe care regimul spera să-i oblige să colaboreze. Printre ele se aflau și numele unor faimoși scriitori cehi, dintre care unii nici măcar nu trăiau În țară. Listele poliției secrete au ajuns curând În presă, publicate și mediatizate de politicieni și candidați la parlament care sperau să Își discrediteze oponenții. Noroiul Împroșcat În toate părțile l-a stropit chiar și pe Havel, cândva candidat la
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
bilingvă a țării și finanțat - susțineau naționaliștii flamanzi - din impozitele nordicilor, care aveau slujbe bine plătite. Fiindcă Flandra Înflorise. În 1947, peste 20% din forța de muncă flamandă era Încă În agricultură; 50 de ani mai târziu, din munca câmpului trăiau sub 3%. Între 1966 și 1975, economia flamandă a crescut cu o rată nemivăzută de 5,3% pe an; chiar și În perioada cenușie de la sfârșitul anilor ’80 și Începutul anilor ’90, ea a continuat să crească de două ori
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
subdivizată În trei regiuni: Flandra, Valonia și regiunea capitalei Bruxelles, fiecare cu propriul parlament ales (pe lângă parlamentul național). Existau apoi trei comunități oficial constituite: flamandă, francofonă și germanofonă (aceasta din urmă formată din 65.000 de vorbitori de germană care trăiesc În estul Valoniei, aproape de granița cu Germania). Fiecare comunitate avea și ea parlamentul ei. Regiunile și comunitățile lingvistice nu corespund Întru totul - există vorbitori de germană În Valonia și orășele (sau cartiere) francofone În Flandra. Pentru acestea au fost create
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
și familiilor lor, puteau apela Încă la statul asistențial - și mulți au procedat Întocmai. În Marea Britanie, unde asaltul thatcherismului asupra statului și a societății a fost resimțit cel mai acut, 14 milioane de oameni, dintre care patru milioane de copii, trăiau acum În sărăcie 19. O persoană din șase depindea de programele de asistență socială și alocațiile familiale pentru a se menține deasupra pragului de sărăcie. Vagabondajul, care, cel puțin În nordul Europei, fusese practic eradicat la sfârșitul anilor ’50, era
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
Rusia și Vietnam era În creștere. Teama că Europa Occidentală ar putea fi „năpădită” de „refugiați economici”, imigranți ilegali, solicitanți de azil și alții asemenea a contribuit la o lipsă generală de entuziasm pentru extinderea UE. În Germania și Marea Britanie trăiau Încă din anii ’80 numeroși muncitori constructori „la negru”. Dar marea problemă nu o constituiau Polonia, Ungaria sau alte state candidate din Europa Centrală, ci țările aflate la est de acestea. În 1992, Polonia avea ea Însăși 290.000 de
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
România stagna În jur de 80 de dolari, În Bulgaria era sub 70 de dolari și În Moldova de 30 de dolari (medie Înșelătoare, de vreme ce În afara capitalei, Chișinău, câștigurile erau și mai mici, În condițiile În care 48% din populație trăia din agricultură). Starea fostelor republici sovietice, spre deosebire de Polonia și chiar Bulgaria, nu dădea semne de Îmbunătățire: În anul 2000, jumătate din cetățenii Moldovei câștigau sub 220 de dolari pe an (doar 19 dolari pe lună). În aceste Împrejurări, singura speranță
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
cu familii naufragiate În blocurile-barăci de la marginea orașelor, unde nu existau magazine, servicii sau mijloace de transport și unde copiii primeau o educație de calitate inferioară. Un studiu din 2004 al Ministerului de Interne francez conchidea că două milioane de oameni trăiau În astfel de ghetouri urbane confruntați cu excluderea socială, discriminarea rasială și violența conjugală. În unele dintre aceste quartiers chauds, 50% dintre tineri erau șomeri, cei mai afectați fiind cei de origine algeriană sau marocană. Mult prea des, această clasă
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
În Marea Britanie, Belgia, Olanda și Germania, ca și În marile orașe din Scandinavia, Italia și Europa Centrală. Iar adepții islamismului erau tot mai numeroși - un fenomen unic printre religiile majore din Europa. În primii ani ai secolului XXI, În Franța trăiau circa șase milioane de musulmani (majoritatea de origine nord-africană) și În Germania aproape tot atâția (În principal de proveniență turcă și kurdă). Dacă Îi adăugăm pe cei aproape două milioane din Marea Britanie (cei mai mulți din Pakistan și Bangladesh), plus cei din Italia
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
stabilitatea politică și siguranța materială din acea perioadă, În contrast cu ororile anterioare. Dar cei care erau prea tineri ca să țină minte anii ’60 nu se dădeau În vânt după autoproslăvirea solipsistă a bătrânilor memorialiști ai epocii, iar cei mai bătrâni, care trăiseră toată viața sub comunism, Își aminteau nu numai slujbele garantate, chiriile ieftine și străzile sigure, ci și decorul cenușiu de talente irosite și speranțe zădărnicite. De ambele părți ale Cortinei, nu se putea recupera mare lucru din ruinele secolului XX
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
de autostrăzi; În afară de fosta Uniune Sovietică, sudul Balcanilor și provinciile cele mai sărace din Polonia și România, mai toți europenii aveau acces la un automobil. Alături de feriboturile cu aripi imerse și liniile aeriene liberalizate, aceste noutăți le permiteau oamenilor să trăiască Într-un oraș, să lucreze În altul și să se distreze și cheltuie bani Într-un al treilea - nu Întotdeauna ieftin, dar cu o eficiență fără precedent. Nu era ieșit din comun, de exemplu, ca o familie să trăiască În
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]
-
să trăiască Într-un oraș, să lucreze În altul și să se distreze și cheltuie bani Într-un al treilea - nu Întotdeauna ieftin, dar cu o eficiență fără precedent. Nu era ieșit din comun, de exemplu, ca o familie să trăiască În Malmö (Suedia) și să lucreze În Copenhaga (Danemarca), să facă naveta de la Freiburg (Germania) la Strasbourg (Franța) sau chiar peste mare, de la Londra la Rotterdam; ori de la Bratislava (Slovacia) la Viena (Austria), refăcând astfel o conexiune banală În era
[Corola-publishinghouse/Science/1961_a_3286]