13,179 matches
-
evaluarea minciunii este gradul de încredere care există sau ar trebui să existe între mincinos și păcălit. Totuși, viziunea asupra încrederii și a pretențiilor la sinceritate în relațiile altor oameni pare să difere de viziunea proprie a fiecăruia. În special minciuna, mai ales cea defensivă și protectoare, nu este percepută de către mincinos neapărat ca o trădare a încrederii, deși păcălitul sau un terț implicat ar putea avea această părere. Discutînd despre modul diferit în care au reacționat bărbații și femeile față de
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
sau un terț implicat ar putea avea această părere. Discutînd despre modul diferit în care au reacționat bărbații și femeile față de un studiu cu privire la punctele de vedere asupra trădării și încrederii, Blum (1972:222-230) remarcă Bărbații sînt mai preocupați de minciunile ce privesc activitățile lor, în special infidelitatea, și această neliniște ia forma convingerii că și soțiile lor îi înșală și îi mint în această privință. Se pare că majoritatea soților și soțiilor din acest studiu se mințeau reciproc și erau
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
acțiunile și percepțiile lor, nu putem spune că ar fi existat și o colaborare între ei. Se pare că nu există nici o dovadă în studiul lui Blum care să sugereze că femeile ar fi acceptat să fie mințite de către soți; minciunile pe care au recunoscut că le-au spus bărbaților nu aveau legătură cu infidelitatea, ci cu propria protecție în alte contexte sau cu protecția soților și a copiilor. Bărbații și femeile din eșantionul lui Blum se deosebeau foarte mult de
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
deosebeau foarte mult de cuplurile despre care vom vorbi în capitolul 7, unde, deși exista o oarecare colaborare între parteneri, exista și înșelătorie reciprocă. Aceste descoperiri demonstrează că tipul de relație existentă între mincinos și păcălit se leagă de felul minciunilor care sînt spuse și de modul în care acestea sînt percepute. În capitolul 2 am contrastat minciunile spuse inamicilor unei națiuni și cele spuse publicului; la nivelul relațiilor interpersonale, principalul contrast apare între afirmațiile spuse străinilor și acelea spuse rudelor
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
colaborare între parteneri, exista și înșelătorie reciprocă. Aceste descoperiri demonstrează că tipul de relație existentă între mincinos și păcălit se leagă de felul minciunilor care sînt spuse și de modul în care acestea sînt percepute. În capitolul 2 am contrastat minciunile spuse inamicilor unei națiuni și cele spuse publicului; la nivelul relațiilor interpersonale, principalul contrast apare între afirmațiile spuse străinilor și acelea spuse rudelor și prietenilor. În acest capitol vom examina modul în care actul de a minți este influențat de
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
apare între afirmațiile spuse străinilor și acelea spuse rudelor și prietenilor. În acest capitol vom examina modul în care actul de a minți este influențat de diferența între statutul social al mincinosului și cel al păcălitului. NECUNOSCUȚII Evaluarea diferită a minciunilor spuse aliaților și inamicilor îi include, în multe medii culturale, pe toți străinii, limita dintre necunoscuți și cunoscuți variind uneori de la un context la altul. De asemenea, cunoscuții și necunoscuții sînt tratați diferit în funcție de modul în care este percepută sinceritatea
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
că ar fi mincinoși nu asigură un mai mare succes în judecarea corectă a sincerității sau nesincerității acestora (Miller et al. 1983), și nici existența unei atitudini diferite față de cunoscuți și necunoscuți nu implică neapărat o toleranță mai mare a minciunii în general. De exemplu, Albert (1972:100-101) pune în contrast populația Barundi, care aprecia anumite genuri de minciuni, chiar spuse cunoscuților, cu populația Navajo, în rîndul căreia, spune ea, sinceritatea este foarte prețuită. Se trage o linie clară de separare
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
Miller et al. 1983), și nici existența unei atitudini diferite față de cunoscuți și necunoscuți nu implică neapărat o toleranță mai mare a minciunii în general. De exemplu, Albert (1972:100-101) pune în contrast populația Barundi, care aprecia anumite genuri de minciuni, chiar spuse cunoscuților, cu populația Navajo, în rîndul căreia, spune ea, sinceritatea este foarte prețuită. Se trage o linie clară de separare între cunoscuți și necunoscuți. Adevărul este rezervat cunoscuților. A-i minți pe necunoscuți sau a acționa în alte
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
va fi evaluată diferit, sau ambele. După cum spune Alexander (1987:121), "granițele între națiuni definesc în mod dramatic străinii, necunoscuții și inamicii". Totuși, chiar dacă acest lucru este valabil pentru sfera publicului în statele-națiune delimitate, granița între cunoscuți și necunoscuți cu privire la minciună este mult mai relativă în alte contexte. Acolo unde statul-națiune este irelevant, ca în cazul populației Navajo, sau în dezordine, ca în țările moderne sfîșiate de diviziuni etnice și religioase, tranzacțiile publice sînt guvernate de categorii înguste. În sfera vieții
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
industriale, criteriul gradelor de rudenie este mai puțin pronunțat în viața publică, iar diferența între cunoscuți și necunoscuți este determinată de alte criterii. Scriind despre Statele Unite la începutul acestui secol, Cooley (1922:388) susținea că maxima "adevăr pentru prieteni și minciună pentru dușmani" este respectată în general, nu numai de către sălbatici și copii, ci, mai mult sau mai puțin fățiș, de către persoanele civilizate. Dușmanii, în acest context, îi includeau și pe rivalii profesionali. Înclinația spre sinceritate provenea, după părerea lui Cooley
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
profesii își mint partenerii de viață pentru a proteja confidențialitatea activității lor profesionale. Acest gen de înșelătorie autorizată nu se restrînge numai la relațiile dintre soți. Aubert (1965:307) descrie cum, pe timpul ocupației germane, membrii mișcării de rezistență norvegiene foloseau minciuna pentru a păstra secrete activitățile lor față de rude și prieteni, ca și față de alți membri ai Rezistenței. Aubert subliniază faptul că aceștia erau asociați față de care "era mărturisită existența unor secrete, nu însă și conținutul secretelor". Aici nu este vorba
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
secrete activitățile lor față de rude și prieteni, ca și față de alți membri ai Rezistenței. Aubert subliniază faptul că aceștia erau asociați față de care "era mărturisită existența unor secrete, nu însă și conținutul secretelor". Aici nu este vorba deci despre o minciună directă sau o complicitate la minciună, ci mai degrabă despre o înțelegere împărtășită de către toți membrii că se vor face afirmații false, unele fără intenția de a păcăli, și care nu vor trebui interpretate ca dovadă a neîncrederii. Alianțele în
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
prieteni, ca și față de alți membri ai Rezistenței. Aubert subliniază faptul că aceștia erau asociați față de care "era mărturisită existența unor secrete, nu însă și conținutul secretelor". Aici nu este vorba deci despre o minciună directă sau o complicitate la minciună, ci mai degrabă despre o înțelegere împărtășită de către toți membrii că se vor face afirmații false, unele fără intenția de a păcăli, și care nu vor trebui interpretate ca dovadă a neîncrederii. Alianțele în înșelătorie pot fi temporare sau permanente
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
ca dovadă a neîncrederii. Alianțele în înșelătorie pot fi temporare sau permanente, sau pot ceda presiunii unor împrejurări diferite. Un exemplu care ilustrează complexitatea atitudinii înșelătoare este oferit de Gilsenan (1976:205), într-o serie de evenimente legate de "o minciună vitală". El povestește despre un libanez care s-a întors în țară după ce lucrase peste hotare. Se pare că acest bărbat credea că soția lui avusese o aventură cu un membru foarte important și respectat al familiei. Gilsenan comentează: Dacă
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
se auzise nimic, preferînd să nu răspund și să nu reacționez în nici un fel, deși în realitate eram șocat de această prefăcătorie colectivă. Nimeni nu a spus o vorbă cu privire la acea afirmație după ce am părăsit locuința rudei respective; am continuat minciuna vitală "ca și cum", și am evitat să definim situația pe care gazda noastră practic ne-o aruncase sub nas. Vom avea mai multe de discutat despre minciunile spuse celor cu același statut social în capitolul 7, în legătură cu auto-amăgirea. RELAȚIILE DE DOMINARE
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
spus o vorbă cu privire la acea afirmație după ce am părăsit locuința rudei respective; am continuat minciuna vitală "ca și cum", și am evitat să definim situația pe care gazda noastră practic ne-o aruncase sub nas. Vom avea mai multe de discutat despre minciunile spuse celor cu același statut social în capitolul 7, în legătură cu auto-amăgirea. RELAȚIILE DE DOMINARE Într-o societate organizată ierarhic, oamenii au tendința să se poarte într-un fel cu superiorii lor și în alt fel cu cei situați pe o
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
social în capitolul 7, în legătură cu auto-amăgirea. RELAȚIILE DE DOMINARE Într-o societate organizată ierarhic, oamenii au tendința să se poarte într-un fel cu superiorii lor și în alt fel cu cei situați pe o poziție inferioară. Cu toate acestea, minciunile pot fi direcționate în ambele sensuri. În discuția sa cu privire la utilizarea limbajului în Burundi, Albert (1972:90) spune că: "Nimeni nu este destul de sus-pus sau destul de jos poziționat pe scara socială, nimeni nu este în relații într-atît de bune cu
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
este destul de sus-pus sau destul de jos poziționat pe scara socială, nimeni nu este în relații într-atît de bune cu superiorii sau subordonații săi încît să-și permită luxul de a spune întotdeauna adevărul". Această stare a lucrurilor are consecințe asupra minciunii, mai ales cînd cineva este acuzat de o anume ofensă. Ceea ce ne trebuie, spune Albert, este "un fals grațios, iute și mai mult decît plauzibil". Se consideră că nesinceritatea prezintă mai puține pericole decît mărturisirea adevărului, iar oamenii par să
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
anume ofensă. Ceea ce ne trebuie, spune Albert, este "un fals grațios, iute și mai mult decît plauzibil". Se consideră că nesinceritatea prezintă mai puține pericole decît mărturisirea adevărului, iar oamenii par să nu fie preocupați de posibilele urmări ale descoperirii minciunii lor. În timp ce descoperirile lui Linstrom din Tanna, discutate în capitolul 5, asociază minciuna statutului de subordonat, Albert vorbește despre nesinceritatea ambelor părți, și a superiorilor și a subordonaților, în ierarhia Rundi. După cum spune Bailey (1991:66): Neadevărurile oferă arme celor
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
mai mult decît plauzibil". Se consideră că nesinceritatea prezintă mai puține pericole decît mărturisirea adevărului, iar oamenii par să nu fie preocupați de posibilele urmări ale descoperirii minciunii lor. În timp ce descoperirile lui Linstrom din Tanna, discutate în capitolul 5, asociază minciuna statutului de subordonat, Albert vorbește despre nesinceritatea ambelor părți, și a superiorilor și a subordonaților, în ierarhia Rundi. După cum spune Bailey (1991:66): Neadevărurile oferă arme celor slabi pentru a face față celor puternici, iar celor puternici pentru a modera
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
superiorilor și a subordonaților, în ierarhia Rundi. După cum spune Bailey (1991:66): Neadevărurile oferă arme celor slabi pentru a face față celor puternici, iar celor puternici pentru a modera antagonismul provocat în rîndul celor slabi de dominarea lor. Multe dintre minciunile spuse de către cei aflați la putere pentru a-i induce în eroare pe cei slabi nu au nici o nuanță de noblețe, însă există și unele care intră în categoria pe care unii traducători ai lui Platon (1935:99) au numit
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
de către cei aflați la putere pentru a-i induce în eroare pe cei slabi nu au nici o nuanță de noblețe, însă există și unele care intră în categoria pe care unii traducători ai lui Platon (1935:99) au numit-o "minciuna nobilă" (cf. Bok 1978:165-170, 305-306). Aceste minciuni spuse "pentru binele publicului", după cum le definește Bok, pot aparține unui conducător, ca în exemplul lui Platon, însă majoritatea provin din medii inferioare ale ierarhiei, și deși sînt îndreptate în ambele direcții
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
induce în eroare pe cei slabi nu au nici o nuanță de noblețe, însă există și unele care intră în categoria pe care unii traducători ai lui Platon (1935:99) au numit-o "minciuna nobilă" (cf. Bok 1978:165-170, 305-306). Aceste minciuni spuse "pentru binele publicului", după cum le definește Bok, pot aparține unui conducător, ca în exemplul lui Platon, însă majoritatea provin din medii inferioare ale ierarhiei, și deși sînt îndreptate în ambele direcții, de cele mai multe ori au în vizor publicul larg
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
unui conducător, ca în exemplul lui Platon, însă majoritatea provin din medii inferioare ale ierarhiei, și deși sînt îndreptate în ambele direcții, de cele mai multe ori au în vizor publicul larg. Nesinceritatea arătată de unii cercetători subiecților lor poate fi considerată minciună în cadrul relației de superioritate, deși statutul superior al cercetătorului este, de obicei, restrîns din punctul de vedere al conținutului și limitat în timp, la cel mult o oră sau două. O înșelătorie care poate dura mai mult, venind din partea acelora
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
o poziție inferioară, apare atunci cînd un medic îi oferă pacientului un placebo. Scopul medicului poate fi de a aduna date pentru un experiment, pacientul făcînd parte dintr-un grup cu această destinație; în altă variantă, medicul poate spera ca minciuna să îi aducă pacientului liniște sufletească. În ambele cazuri, pentru ca experimentul să fie valabil sau pacientul să-și găsească liniștea, acesta din urmă trebuie să fie convins că medicamentul îl poate vindeca. Este posibil ca un pacient cu sînge rece
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]