13,179 matches
-
să fie ținta minciunii, alta decît, probabil, publicul larg. Este vorba, cel puțin la început, de un acord tacit, prin care X îl înșeală pe Y, iar Y îl înșeală pe X pretinzînd că nu și-a dat seama de minciuna lui X, în unele situații fiind posibil chiar ca X să se autoamăgească. Vom analiza mai tîrziu situații în care complicitatea este într-adevăr termenul definitoriu. În cazul despre care discutam mai sus, "acord tacit" este un termen mai potrivit
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
petrecea, însă nu a vrut să creadă că ar fi chiar adevărul... M-a acuzat, iar eu am mințit. La fel ca în cazul unei femei care a fost înșelată de către soțul ei, situație analizată mai tîrziu în acest capitol, minciuna a ajuns să caracterizeze viața de fiecare zi a lui D4: Începi printr-o minciună neînsemnată, apoi continui să fii nesincer pentru a o ascunde și pentru a preveni descoperirea adevărului, și toată această nesinceritate se acumulează, adăugîndu-se mereu un
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
iar eu am mințit. La fel ca în cazul unei femei care a fost înșelată de către soțul ei, situație analizată mai tîrziu în acest capitol, minciuna a ajuns să caracterizeze viața de fiecare zi a lui D4: Începi printr-o minciună neînsemnată, apoi continui să fii nesincer pentru a o ascunde și pentru a preveni descoperirea adevărului, și toată această nesinceritate se acumulează, adăugîndu-se mereu un nou strat... ajungi pînă la urmă să-ți falsifici întreaga existență. Ea a fost victima
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
și toată această nesinceritate se acumulează, adăugîndu-se mereu un nou strat... ajungi pînă la urmă să-ți falsifici întreaga existență. Ea a fost victima a numeroase sentimente contradictorii și a avut motivenumeroase și diverse pentru a merge mai departe cu minciuna: Nu puteam suporta sentimentul vinovăției, la gîndul că eram nesinceră. Așa că am început să-mi spun: "Ei bine, dacă măcar n-ar fi fost așa un ticălos. Dacă măcar n-ar fi strigat la mine tot timpul". Am continuat să
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
timp. Totuși, în ciuda acestor similarități, există diferențe semnificative între procesele mentale definite ficțional de Orwell și conflictele interioare trăite în viața reală de către femeile consultate de Werth și Flaherty. Orwell afirmă că "acțiunea esențială a Partidului este de a folosi minciuna conștientă, păstrînd fermitatea scopului care însoțește sinceritatea absolută". Fermitatea scopului este departe de a se regăsi în starea tensionată trăită de acele femei, iar conflictele lor interioare lipsesc din psihicul membrului de partid cu creierul spălat, care nu resimte nici o
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
fermă era prezentă, ea lua forma unei susțineri active a reprimării homosexualității; după cum se exprimă Branch, persoanele respective "dădeau o mînă de ajutor la vînătoarea de vrăjitoare". Nietzche (1911:212) vede procesul în termeni generaționali: "ceea ce pentru tată este o minciună, pentru fiu devine o convingere". Pentru membrii Partidului din romanul lui Orwell, ca și pentru politicienii lui Arendt de pe timpul războiului din Vietnam, prăpastia dintre generații dispare. După cum am văzut deja, succesul unei minciuni îi poate determina pe mincinoși să
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
generaționali: "ceea ce pentru tată este o minciună, pentru fiu devine o convingere". Pentru membrii Partidului din romanul lui Orwell, ca și pentru politicienii lui Arendt de pe timpul războiului din Vietnam, prăpastia dintre generații dispare. După cum am văzut deja, succesul unei minciuni îi poate determina pe mincinoși să creadă că ceea ce au inventat este adevărat; poate că ei au nevoie să se înșele singuri pentru a-și păstra respectul față de propria persoană. Într-adevăr, Arendt (1968:253) se întreabă: "De ce a devenit
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
cu privire la autorii documentelor Pentagonului (Arendt 1972: 35), "este ca și cum procesul normal de auto-amăgire s-ar fi inversat ... Mincinoșii încep prin a se înșela pe ei înșiși". O parte din explicațiile ei se leagă de faptul că în ziua de azi minciunile din sfera politicii tind să aibă proporții mai mari decît în trecut și nu au ca scop păstrarea unor secrete față de elitele rivale, ci reconstruirea sau modificarea faptelor care "sînt cunoscute practic de toată lumea". Arendt (1968:252) oferă drept exemplu
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
dreptate cînd comentează (Arendt 1968:254) că "numai auto-amăgirea poate crea aparența adevărului..." și că "pe măsură ce un mincinos are tot mai mult succes și păcălește tot mai mulți oameni, cresc și șansele ca el să ajungă să creadă în propriile minciuni" (Arendt 1972:34). Un proces oarecum similar poate afecta persoanele păcălite care sînt complice la minciunile care li se spun. Epstein (1989:217) dă ca exemplu construirea celor două vapoare germane de luptă, Bismarck și Tirpitz. Aceste vapoare ar fi
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
un mincinos are tot mai mult succes și păcălește tot mai mulți oameni, cresc și șansele ca el să ajungă să creadă în propriile minciuni" (Arendt 1972:34). Un proces oarecum similar poate afecta persoanele păcălite care sînt complice la minciunile care li se spun. Epstein (1989:217) dă ca exemplu construirea celor două vapoare germane de luptă, Bismarck și Tirpitz. Aceste vapoare ar fi trebuit să se conformeze limitelor specificate în tratatul anglo-german din 1935; misiunile de recunoaștere aeriană ale
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
nu erau destul de evidente și au adoptat atitudinea "unor avocați ai integrității persoanelor cu care încheiaseră înțelegerea". Epstein comentează: "Astfel, britanicii au devenit treptat aliații germanilor care îi înșelau". Contrastul între profesioniștii care nu au nevoie să creadă în propriile minciuni și amatorii care au nevoie să o facă poate fi reformulat în termenii personajelor principale din comedia TV Da, domnule ministru. Sir Humphrey Appleby este un birocrat de stil vechi, care îi poate înșela pe ceilalți fără să creadă în
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
amatorii care au nevoie să o facă poate fi reformulat în termenii personajelor principale din comedia TV Da, domnule ministru. Sir Humphrey Appleby este un birocrat de stil vechi, care îi poate înșela pe ceilalți fără să creadă în propriile minciuni, pe cînd Jim Hacker, politicianul "amator" este nevoit să creadă ce spune. Totuși, autorii documentelor Pentagonului, pe care Arendt (1972:9,11) îi descrie ca fiind "oameni mult mai calificați" și, urmînd spusele lui Neil Sheehan, "profesioniști în rezolvarea problemelor
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
afirmațiile lor cu privire la desfășurarea războiului din Vietnam, au avut ei atunci o intenție reală de a păcăli? Probabil au încercat doar să convingă publicul să accepte ceea ce spuneau. Dacă, pe de altă parte, au ajuns să creadă treptat în propriile minciuni, atunci inițial au avut intenția de a înșela publicul. În aceste împrejurări este derutant să continuăm să vorbim despre minciună. Cel puțin unele dintre problemele definiției pot fi evitate dacă folosim termenul "autoiluzionare", mai degrabă decît "auto-amăgire", utilizat anterior. Acolo
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
doar să convingă publicul să accepte ceea ce spuneau. Dacă, pe de altă parte, au ajuns să creadă treptat în propriile minciuni, atunci inițial au avut intenția de a înșela publicul. În aceste împrejurări este derutant să continuăm să vorbim despre minciună. Cel puțin unele dintre problemele definiției pot fi evitate dacă folosim termenul "autoiluzionare", mai degrabă decît "auto-amăgire", utilizat anterior. Acolo unde credința în adevărul unui lucru recunoscut inițial ca minciună nu este completă, ca în cazul lui D4, nu avem
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
În aceste împrejurări este derutant să continuăm să vorbim despre minciună. Cel puțin unele dintre problemele definiției pot fi evitate dacă folosim termenul "autoiluzionare", mai degrabă decît "auto-amăgire", utilizat anterior. Acolo unde credința în adevărul unui lucru recunoscut inițial ca minciună nu este completă, ca în cazul lui D4, nu avem de-a face cu autoiluzionarea, ci cu o pretinsă autoiluzionare. Această nuanță a utilizării autoiluzionării și auto-amăgirii se opune oarecum propunerii lui Demos (1960:590) de a folosi termenul "iluzionare
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
Este necesară o restrîngere a vocabularului cînd descriem reacțiile celor păcăliți. Este greșit să continuăm să vorbim despre păcăliți, o dată ce aceștia au sesizat intenția mincinosului de a-i înșela. Încercarea de a minți a eșuat. Păcăliții care iau parte la minciună pot pretinde că s-au lăsat înșelați, însă este doar o prefăcătorie. Păcălitul devine partenerul mincinosului, fără ca acesta din urmă să-și dea seama, într-o folie à deux. Aici trebuie să facem o diferențiere între complicitatea conștientă și cea
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
este doar o prefăcătorie. Păcălitul devine partenerul mincinosului, fără ca acesta din urmă să-și dea seama, într-o folie à deux. Aici trebuie să facem o diferențiere între complicitatea conștientă și cea inconștientă, între certitudinea cuiva că este ținta unei minciuni și adaptarea inconștientă la această situație. Trivers (1985:417), care caracterizează auto-amăgirea ca implicînd "păstrarea în secret a informațiilor față de nivelul conștient", susține că "minciuna este un aliat natural al dominației părintești" și "copilul ajunge să accepte acest lucru". În
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
o diferențiere între complicitatea conștientă și cea inconștientă, între certitudinea cuiva că este ținta unei minciuni și adaptarea inconștientă la această situație. Trivers (1985:417), care caracterizează auto-amăgirea ca implicînd "păstrarea în secret a informațiilor față de nivelul conștient", susține că "minciuna este un aliat natural al dominației părintești" și "copilul ajunge să accepte acest lucru". În această situație, împrejurările favorizează auto-amăgirea, "trecînd anumite adevăruri la nivelul inconștient, de ambele părți, și astfel facilitînd inducerea în eroare a altora" (Trivers 1985:165
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
favorizează auto-amăgirea, "trecînd anumite adevăruri la nivelul inconștient, de ambele părți, și astfel facilitînd inducerea în eroare a altora" (Trivers 1985:165). Trivers asociază favorizarea auto-amăgirii cu îmbunătățirea, prin selecție naturală, a "capacității de a minți și de a depista minciuna", deoarece: Auto-amăgirea face inconștientă intenția de a păcăli, ascunzînd astfel față de alte persoane semnele subtile ale cunoșterii de sine, care ar putea să dea de gol atitudinea persoanei în cauză. (Trivers 1985:395) Această descriere a noțiunii de autoiluzionare, termen
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
1985:416) menționează "ochii alunecoși, palmele transpirate, vocile nesigure", care sînt semnele ce însoțesc "intenția conștientă de a minți". În cazul Pentagonului, nu era nici un pericol ca aceste semne involuntare să fie observate de anchetatori sau de aparatele de detectat minciuni; televiziunea și funcționarii care se ocupau de relațiile cu publicul i-au protejat pe mincinoși dacă acesta este termenul corect și s-au asigurat că minciunile aveau să fie prezentate publicului și Congresului în forma cea mai credibilă cu putință
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
ca aceste semne involuntare să fie observate de anchetatori sau de aparatele de detectat minciuni; televiziunea și funcționarii care se ocupau de relațiile cu publicul i-au protejat pe mincinoși dacă acesta este termenul corect și s-au asigurat că minciunile aveau să fie prezentate publicului și Congresului în forma cea mai credibilă cu putință. Dacă Arendt are dreptate cînd spune că factorii de decizie din Pentagon au început prin a se înșela pe ei înșiși și numai după aceasta au
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
fie prezentate publicului și Congresului în forma cea mai credibilă cu putință. Dacă Arendt are dreptate cînd spune că factorii de decizie din Pentagon au început prin a se înșela pe ei înșiși și numai după aceasta au prezentat publicului minciunile, atunci nu este vorba de nici o prefăcătorie; autoiluzionarea era reală. Poate capacitatea de a avea succes în viața publică se leagă de o capacitate de a crede în propriile minciuni fără a fi victima unui permanent conflict interior. O conexiune
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
pe ei înșiși și numai după aceasta au prezentat publicului minciunile, atunci nu este vorba de nici o prefăcătorie; autoiluzionarea era reală. Poate capacitatea de a avea succes în viața publică se leagă de o capacitate de a crede în propriile minciuni fără a fi victima unui permanent conflict interior. O conexiune de acest gen ar explica ironica remarcă: "memoriile în secolul nostru, cel mai înșelător gen literar" (Arendt 1972:10). Autobiografiile constituie o altă categorie de afirmații în privința cărora nu se
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
Scriitorii care doresc să-și țină secrete viețile personale nu se apucă de autobiografie". Avînd în vedere acest mijloc convenabil de a relata evenimentele din trecutul cuiva, Adams (1990:173) își încheie studiul său critic observînd că: "autobiografii nu spun minciuni, ci își povestesc viața". Studiul lui Adams se limitează la autobiografii americani; de aceea el nu se referă la George Bernard Shaw (1970:1), care își începe autobiografia cu afirmația: "Toate autobiografiile sînt minciuni. Și nu mă gîndesc la involuntare
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
critic observînd că: "autobiografii nu spun minciuni, ci își povestesc viața". Studiul lui Adams se limitează la autobiografii americani; de aceea el nu se referă la George Bernard Shaw (1970:1), care își începe autobiografia cu afirmația: "Toate autobiografiile sînt minciuni. Și nu mă gîndesc la involuntare, neintenționate, ci la minciuni spuse cu bună știință". Probabil că numai cineva de talia lui Shaw ar îndrăzni să se declare un "cretan" fără să se compromită. Totuși, ceea ce urmează se conformează generalizării lui
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]