13,179 matches
-
viața". Studiul lui Adams se limitează la autobiografii americani; de aceea el nu se referă la George Bernard Shaw (1970:1), care își începe autobiografia cu afirmația: "Toate autobiografiile sînt minciuni. Și nu mă gîndesc la involuntare, neintenționate, ci la minciuni spuse cu bună știință". Probabil că numai cineva de talia lui Shaw ar îndrăzni să se declare un "cretan" fără să se compromită. Totuși, ceea ce urmează se conformează generalizării lui Adams, deoarece editorul său, Stanley Weintraub (1970: xvi) comentează: "Shaw
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
cititorul este avertizat în privința nesincerității textului. Formulîndu-și autobiografia în acest mod, Shaw îi atribuie privilegiul creației ficționale, după cum se va discuta în capitolul 9. Ar trebui să evităm să ne mințim singuri? Vom analiza problema meritelor sociale și a neajunsurilor minciunii în capitolul 11, însă caracteristicile specifice auto-amăgirii, cînd mincinosul și păcălitul sînt aceeași persoană, trebuie privite din alt punct de vedere. Simpozionul editat de Lockard și Paulhus (1988) prezintă numeroase observații asupra avantajelor și dezavantajelor auto-amăgirii. Ceea ce poate fi avantajos
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
anumită stabilitate socială și politică. Sănătatea psihică de lungă durată și schimbarea socială benefică sînt totuși subminate în acest mod. Simmel (1958:258) admite la rîndul său valoarea pozitivă a auto-amăgirii. El a ales termenul Lebenslüge, tradus de Wolff prin "minciuna vitală", pentru a se referi la condiția individului care are foarte des nevoie să se mintă singur cu privire la propriile capacități și chiar cu privire la propriile sentimente și care nu se poate lipsi de superstițiile legate de zei și oameni, pentru a
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
cantitate moderată. Din nefericire, în lipsa unor scări de gradație bine definite, toate rețetele care prescriu adoptarea unei atitudini de mijloc rămîn ambigue. Ne vom confrunta cu aceeași dificultate cînd vom încerca să specificăm un nivel optim individual și social al minciunii. M-am pronunțat împotriva termenului "complicitate" pentru ceea ce este descris mai bine drept "colaborare" la minciună sau "acord tacit". Totuși, cînd un mincinos are asociați care, în ciuda intereselor divergente, sînt dispuși să-l ajute să-l înșele pe inamic, putem
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
unei atitudini de mijloc rămîn ambigue. Ne vom confrunta cu aceeași dificultate cînd vom încerca să specificăm un nivel optim individual și social al minciunii. M-am pronunțat împotriva termenului "complicitate" pentru ceea ce este descris mai bine drept "colaborare" la minciună sau "acord tacit". Totuși, cînd un mincinos are asociați care, în ciuda intereselor divergente, sînt dispuși să-l ajute să-l înșele pe inamic, putem vorbi de complicitate, în sensul obișnuit de conspirație. Astfel, facem o distincție tripartită între termenii "acord
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
Astfel, facem o distincție tripartită între termenii "acord tacit", "colaborare" și "complicitate". Dacă o persoană păcălită descoperă înșelătoria însă pretinde că nu și-a dat seama de nimic, avem de-a face cu un acord tacit. Acordul tacit este o minciună în sens invers; păcălitul, care nu mai poate fi indus în eroare, îl înșeală pe mincinos lăsîndu-l să creadă că a avut succes. În acest caz este vorba de acord tacit într-o singură direcție. Cînd o a treia persoană
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
Dacă mincinosul își dă seama că păcălitul a depistat înșelătoria și se alătură acestuia prefăcîndu-se că nesinceritatea sa nu a fost descoperită, avem de-a face cu un acord tacit în sens reciproc; ambele persoane închid ochii și pretind că minciuna are succes. Dacă ambele persoane recunosc mai mult sau mai puțin pe față că la mijloc se află acest acord tacit, atunci nimeni nu este înșelat; prefăcătoria este reciproc conștientizată. Dacă ambii protagoniști încep să considere prefăcătoria autentică, avem de-
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
putea fi considerat un exemplu de colaborare, o formă mai evidentă și poate mai bine definită se întîlnește în situația în care nu este vorba de o alianță între mincinos și păcălit, ci de o înțelegere între mai mulți mincinoși. Minciunile primare și cele care implică o complicitate, conform termenilor lui Bailey, sînt spuse de mai mulți mincinoși, care se pot auto-amăgi sau auto-iluziona cu ușurință. În sfîrșit, complicitatea apare atunci cînd numeroase persoane cu interese divergente cooperează pentru a înșela
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
înșela pe cineva. Se spune uneori că prietenia este caracterizată de sinceritate; prietenia însă poate implica și disponibilitatea de a colabora în scopul de a induce în eroare un inamic comun. Această terminologie este eficientă în trasarea unei tipologii a minciunii în acele domenii ale vieții sociale în care se cere sinceritate. Pe de o parte, ar suna ciudat să spunem că într-un război una din tabere manifestă un acord tacit față de minciunile inamicului, deși este ceea ce s-a întîmplat
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
este eficientă în trasarea unei tipologii a minciunii în acele domenii ale vieții sociale în care se cere sinceritate. Pe de o parte, ar suna ciudat să spunem că într-un război una din tabere manifestă un acord tacit față de minciunile inamicului, deși este ceea ce s-a întîmplat în cazul vapoarelor de luptă germane menționate mai devreme în acest capitol. ACORDUL TACIT Acordul tacit se dezvoltă uneori treptat, fără o conștientizare explicită a apariției sale. Această posibilitate este discutată de Werth
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
altcineva. R2 a descris modul gradat în care și-a dat seama că era mințită: Era mai mult ca o senzație decît o dovadă evidentă... Este atît de greu să te agăți de ceva și să spui: Asta e o minciună", pentru că e ca atunci cînd ai sentimentul că ceva nu este la locul său, că ceva nu e în regulă. Este ceva din atmosferă. E ca o... senzație de disconfort a celeilalte persoane care presupune că tu știi că ceva
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
ea și-a dat seama în același timp că se mințise singură, refuzînd să creadă că era înșelată. Cel puțin, acesta era felul în care Werth și Flaherty caracterizează ceea ce s-a întîmplat. Însă este evident că termenii "înșelătorie" sau "minciună" sînt folosiți aici în două moduri diferite. Este de presupus că soțul a avut intenția de a o păcăli pe R2 cu privire la aventura lui cu altă fe- meie; e posibil să-i fi spus și minciuni. Însă nu putem presupune
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
că termenii "înșelătorie" sau "minciună" sînt folosiți aici în două moduri diferite. Este de presupus că soțul a avut intenția de a o păcăli pe R2 cu privire la aventura lui cu altă fe- meie; e posibil să-i fi spus și minciuni. Însă nu putem presupune că R2 a avut intenția de a se minți pe sine însăși în același mod. Trebuie să considerăm soția ca avînd o personalitate complexă, din care un segment conștientizase infidelitatea soțului, însă un alt segment refuza
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
faptului, pe atît de mult preferam să nu aflu nimic. Pentru că îmi era mai teamă de adevăr decît de falsitatea în care trăiam. (Ibid.:296) Dacă avem în vedere noțiunea de personalitate complexă, atunci "explicațiile" lui R2 pot fi considerate minciuni spuse de segmentul eului ei care nu voia să accepte adevărul și care intenționa să-l inducă în eroare pe celălalt segment. Nu cred că această perspectivă aduce ceva în plus modului în care înțelegem ceea ce se întîmpla în mintea
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
Oricît de mult m-am temut să accept adevărul, cînd am făcut-o a fost o ușurare. Era ca și cum ce fusese mai rău trecuse deja... Nu mai eram victima îndoielii. (Ibid.:306) Cu alte cuvinte, pe cînd înainte existaseră două minciuni, acum rămăsese doar una; conflictul interior fusese rezolvat. Totuși, pe R2 o așteptau în continuare noi înșelătorii. Amanta soțului ei a încercat s-o mintă în privința acelei aventuri: Ea pretindea de asemenea că nu se petrecuse nimic... Îi telefona soțului
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
de a răspunde cu aceeași monedă. A încercat să-i dea rivalei sale impresia că mariajul îi oferea mai multe satisfacții decît în realitate. Acest lucru a condus la situația în care ambele femei se prefăceau că nu exista nici o minciună la mijloc: Discutam cu ea și era ca și cum amîndouă am fi știut ce se petrecea, însă nu arătam asta... Aparent vorbeam despre vreme sau alte formalități, însă în realitate era mai mult decît atît. Și eu și ea eram conștiente
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
aveau o imagine mai clară asupra a ceea ce se întîmpla. Chiar și așa, în ciuda faptului că declarația prezintă doar un punct de vedere, este îndeajuns de ilustrativă pentru a ne da seama cît de inadecvată ar fi o analiză a minciunii care n-ar ține cont de relația dialectică dintre mincinos și păcălit și care ar presupune că în toate situațiile oamenii au intenții bine definite de a înșela sau convingeri ferme că sînt înșelați. Poate că minciunile spuse publicului au
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
o analiză a minciunii care n-ar ține cont de relația dialectică dintre mincinos și păcălit și care ar presupune că în toate situațiile oamenii au intenții bine definite de a înșela sau convingeri ferme că sînt înșelați. Poate că minciunile spuse publicului au de cele mai multe ori scopuri bine definite, fără a implica riscul remușcărilor sau al conflictelor interioare, însă cînd relațiile interumane apropiate sînt contaminate de minciună, autoamăgire, complicitate la minciună, aceste fenomene vor apărea cu siguranță. O trăsătură interesantă
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
bine definite de a înșela sau convingeri ferme că sînt înșelați. Poate că minciunile spuse publicului au de cele mai multe ori scopuri bine definite, fără a implica riscul remușcărilor sau al conflictelor interioare, însă cînd relațiile interumane apropiate sînt contaminate de minciună, autoamăgire, complicitate la minciună, aceste fenomene vor apărea cu siguranță. O trăsătură interesantă a cazului descris mai sus este faptul că R2 părea să nu pună prea mult preț pe relația dintre ea și soț, cu excepția contextului în care se
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
înșela sau convingeri ferme că sînt înșelați. Poate că minciunile spuse publicului au de cele mai multe ori scopuri bine definite, fără a implica riscul remușcărilor sau al conflictelor interioare, însă cînd relațiile interumane apropiate sînt contaminate de minciună, autoamăgire, complicitate la minciună, aceste fenomene vor apărea cu siguranță. O trăsătură interesantă a cazului descris mai sus este faptul că R2 părea să nu pună prea mult preț pe relația dintre ea și soț, cu excepția contextului în care se afla la concurență cu
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
301). Asemenea date i-au îndemnat pe Werth și Flaherty să lanseze anumite teorii cu privire la relațiile nesincere. Am menționat deja părerea lor că persoanele păcălite care descoperă înșelătoria au inițial tendința de a nega existența acesteia. În a doua fază, minciuna este acceptată, drept urmare se trece la acțiune. În relația dintre două persoane minciuna se poate ramifica, incluzînd și alți protagoniști, fie pe post de colaboratori la înșelătorie sau inițiatori ai unor noi minciuni. O relație nesinceră se poate extinde și
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
teorii cu privire la relațiile nesincere. Am menționat deja părerea lor că persoanele păcălite care descoperă înșelătoria au inițial tendința de a nega existența acesteia. În a doua fază, minciuna este acceptată, drept urmare se trece la acțiune. În relația dintre două persoane minciuna se poate ramifica, incluzînd și alți protagoniști, fie pe post de colaboratori la înșelătorie sau inițiatori ai unor noi minciuni. O relație nesinceră se poate extinde și în alt sens, influențînd întreaga existență a celui păcălit; "era o minciună care
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
nega existența acesteia. În a doua fază, minciuna este acceptată, drept urmare se trece la acțiune. În relația dintre două persoane minciuna se poate ramifica, incluzînd și alți protagoniști, fie pe post de colaboratori la înșelătorie sau inițiatori ai unor noi minciuni. O relație nesinceră se poate extinde și în alt sens, influențînd întreaga existență a celui păcălit; "era o minciună care ținea douăzeci și patru de ore din douăzeci și patru", a spus R2 (Ibid.:302). Sentimentele generate de minciună sînt uneori foarte intense și
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
persoane minciuna se poate ramifica, incluzînd și alți protagoniști, fie pe post de colaboratori la înșelătorie sau inițiatori ai unor noi minciuni. O relație nesinceră se poate extinde și în alt sens, influențînd întreaga existență a celui păcălit; "era o minciună care ținea douăzeci și patru de ore din douăzeci și patru", a spus R2 (Ibid.:302). Sentimentele generate de minciună sînt uneori foarte intense și pot intra chiar în conflict unele cu altele. Există numeroase motive pe care le dau cei păcăliți pentru a
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
sau inițiatori ai unor noi minciuni. O relație nesinceră se poate extinde și în alt sens, influențînd întreaga existență a celui păcălit; "era o minciună care ținea douăzeci și patru de ore din douăzeci și patru", a spus R2 (Ibid.:302). Sentimentele generate de minciună sînt uneori foarte intense și pot intra chiar în conflict unele cu altele. Există numeroase motive pe care le dau cei păcăliți pentru a explica de ce păstrează relații în care știu că sînt mințiți sau, ca să prezentăm problema într-o
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]