13,179 matches
-
a explica de ce păstrează relații în care știu că sînt mințiți sau, ca să prezentăm problema într-o manieră mai pedantă, motive pentru care unii oameni mențin relația cu cei despre care știu că încearcă să-i mintă sau ale căror minciuni le acceptă. În general, acordul tacit prin care păcălitul pretinde că nu a fost înșelat și se poartă ca și cum minciuna ar fi ceva adevărat, este un act de inducere în eroare, deoarece mincinosul are impresia greșită că a reușit să
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
motive pentru care unii oameni mențin relația cu cei despre care știu că încearcă să-i mintă sau ale căror minciuni le acceptă. În general, acordul tacit prin care păcălitul pretinde că nu a fost înșelat și se poartă ca și cum minciuna ar fi ceva adevărat, este un act de inducere în eroare, deoarece mincinosul are impresia greșită că a reușit să înșele. Cu toate acestea, mincinosului poate să-i convină această purtare a păcălitului, din moment ce este lăsat să creadă că minciuna
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
minciuna ar fi ceva adevărat, este un act de inducere în eroare, deoarece mincinosul are impresia greșită că a reușit să înșele. Cu toate acestea, mincinosului poate să-i convină această purtare a păcălitului, din moment ce este lăsat să creadă că minciuna sa a avut succes. Acordul tacit uni-direcționat poate provoca sentimente de frustrare celui păcălit și e posibil ca acestea să persiste chiar dacă acordul devine reciproc, iar mincinosul doar pretinde că a reușit să înșele. Colaborarea deschisă poate fi binevenită cînd
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
și în cazul unei inegalități, cum ar fi de exemplu relația dintre părinți și copii. Aici se întîlnește mai des acordul tacit decît colaborarea deschisă, deși copiii pot fi complicii părinților pentru a păcăli pe altcineva. Părinții pot considera nereușite minciunile pe care le spun copiilor lor, dacă aceștia își dau seama de înșelăciune și pretind doar că nu știu nimic; atunci părinții sînt tentați să considere că mincinoșii sînt copiii și nu ei, deoarece primii încearcă să-i convingă pe
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
copiilor lor, dacă aceștia își dau seama de înșelăciune și pretind doar că nu știu nimic; atunci părinții sînt tentați să considere că mincinoșii sînt copiii și nu ei, deoarece primii încearcă să-i convingă pe aceștia din urmă că minciuna lor a avut succes. Eck (1970:71) relatează ce a trăit unul dintre pacienții săi care fusese adoptat în copilărie. Părinții adoptivi l-au păcălit spunîndu-i că era fiul lor natural. Într-un tîrziu, el a descoperit adevărul însă nu
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
trebui să ne pună în gardă în privința posibilelor relații similare între mincinos și păcălit, ce ar apărea în multe alte situații. Comentariul lui John Locke, menționat în capitolul 1, că "oamenilor le place să fie păcăliți" se aplică nu numai minciunilor spuse altora, ci și celor spuse propriei persoane. În plus, modul de a accentua posibilitatea ca o minciună să nu fie depistată este pentru mincinos să creadă el însuși în ceea ce spune. Acestea sînt motive întemeiate care justifică faptul că
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
multe alte situații. Comentariul lui John Locke, menționat în capitolul 1, că "oamenilor le place să fie păcăliți" se aplică nu numai minciunilor spuse altora, ci și celor spuse propriei persoane. În plus, modul de a accentua posibilitatea ca o minciună să nu fie depistată este pentru mincinos să creadă el însuși în ceea ce spune. Acestea sînt motive întemeiate care justifică faptul că mulți mincinoși reușesc să-i păcălească nu numai pe ceilalți, ci și pe ei înșiși. Exemplele noastre arată
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
mulți mincinoși reușesc să-i păcălească nu numai pe ceilalți, ci și pe ei înșiși. Exemplele noastre arată că această consecință îi poate costa foarte mult atît pe mincinoși, cît și pe cei păcăliți. 8 A spune și a depista minciunile SOCIALIZAREA ȘI PERSONALITATEA Capacitatea de a spune minciuni și capacitatea complementară de a le depista, pe care pînă acum am considerat-o subînțeleasă în discuția noastră, nu apar complet cizelate la fiecare nou-născut. Ele se dezvoltă treptat ca parte a
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
pe ceilalți, ci și pe ei înșiși. Exemplele noastre arată că această consecință îi poate costa foarte mult atît pe mincinoși, cît și pe cei păcăliți. 8 A spune și a depista minciunile SOCIALIZAREA ȘI PERSONALITATEA Capacitatea de a spune minciuni și capacitatea complementară de a le depista, pe care pînă acum am considerat-o subînțeleasă în discuția noastră, nu apar complet cizelate la fiecare nou-născut. Ele se dezvoltă treptat ca parte a procesului de maturizare, împreună cu acumularea experienței care le
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
treptat ca parte a procesului de maturizare, împreună cu acumularea experienței care le dă posibilitatea de a ști cînd să se folosească de aceste capacități. În capitolul de față vom studia modul în care copiii devin adulți capabili de a spune minciuni și felul în care răspîndirea minciunilor este facilitată de anumite caracteristici ale limbajului. Copiii nu spun întotdeauna adevărul în mod spontan. În multe culturi, deși poate nu în toate, se depune un efort considerabil pentru a-i învăța pe copii
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
maturizare, împreună cu acumularea experienței care le dă posibilitatea de a ști cînd să se folosească de aceste capacități. În capitolul de față vom studia modul în care copiii devin adulți capabili de a spune minciuni și felul în care răspîndirea minciunilor este facilitată de anumite caracteristici ale limbajului. Copiii nu spun întotdeauna adevărul în mod spontan. În multe culturi, deși poate nu în toate, se depune un efort considerabil pentru a-i învăța pe copii să fie sinceri sau cel puțin
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
a-i învăța pe copii să fie sinceri sau cel puțin pentru a-i învăța să-și dea seama cînd trebuie să fie sinceri. În unele comunități, stresul moral și fizic este accentuat de amenințarea pedepselor supranaturale în caz de minciună, cum ar fi moartea subită prin trăsnetul unui fulger sau posibilitatea ca mincinosului să-i crească un copac pe limbă (Vincenzi 1977:40) sau lungirea nasului, ca la Pinocchio. Se pune mai puțin accent cultural pe necesitatea sincerității părinților față de
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
unui fulger sau posibilitatea ca mincinosului să-i crească un copac pe limbă (Vincenzi 1977:40) sau lungirea nasului, ca la Pinocchio. Se pune mai puțin accent cultural pe necesitatea sincerității părinților față de copii și mulți cercetători consideră că unele minciuni spuse de adulți celor mici, cum ar fi povestea cu barza care aduce copii sau cea cu Moș Crăciun care coboară pe horn, sînt scuzabile și chiar necesare. Comparînd influența parentală asupra a două zone ale comportamentului copiilor și referindu
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
se îndreaptă efortul părinților nu este similară în toate culturile. Ackerman (1990:3) relatează că în mijlocul unui grup de metiși din Peru care vorbeau dialectul Quechua și printre care ea a lucrat ironia este un fel de joacă, ce folosește minciuna ca pe un exercițiu al imaginației și care testează naivitatea ascultătorului. Nesinceritatea este o parte importantă a procesului de socializare al copiilor, iar eu n-am auzit niciodată de situații în care membrii acestei populații și-ar fi pedepsit copiii
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
exercițiu al imaginației și care testează naivitatea ascultătorului. Nesinceritatea este o parte importantă a procesului de socializare al copiilor, iar eu n-am auzit niciodată de situații în care membrii acestei populații și-ar fi pedepsit copiii că au spus minciuni. Ackerman (1990:2) relatează că pe parcursul cercetării ei a întîlnit numeroase situații în care apărea minciuna. Totuși, ea spune că oamenii se plîngeau rareori că au fost mințiți. Se sublinia întotdeauna faptul că din moment ce mințitul implica prezența a două tabere
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
socializare al copiilor, iar eu n-am auzit niciodată de situații în care membrii acestei populații și-ar fi pedepsit copiii că au spus minciuni. Ackerman (1990:2) relatează că pe parcursul cercetării ei a întîlnit numeroase situații în care apărea minciuna. Totuși, ea spune că oamenii se plîngeau rareori că au fost mințiți. Se sublinia întotdeauna faptul că din moment ce mințitul implica prezența a două tabere, sarcina de a descoperi adevărul îi revenea persoanei păcălite. Această repartizare oarecum neobișnuită a responsabilității poate
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
oamenii se plîngeau rareori că au fost mințiți. Se sublinia întotdeauna faptul că din moment ce mințitul implica prezența a două tabere, sarcina de a descoperi adevărul îi revenea persoanei păcălite. Această repartizare oarecum neobișnuită a responsabilității poate explica absența sancțiunilor pentru minciună în comunitatea Quechua. Majoritatea observațiilor asupra minciunilor spuse de copii provin, desigur, din culturi în care aceste sancțiuni sînt puse în practică; absența lor rămîne probabil nesemnalată. Multe populații consideră anumite minciuni spuse de copii ca fiind grave, iar altele
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
mințiți. Se sublinia întotdeauna faptul că din moment ce mințitul implica prezența a două tabere, sarcina de a descoperi adevărul îi revenea persoanei păcălite. Această repartizare oarecum neobișnuită a responsabilității poate explica absența sancțiunilor pentru minciună în comunitatea Quechua. Majoritatea observațiilor asupra minciunilor spuse de copii provin, desigur, din culturi în care aceste sancțiuni sînt puse în practică; absența lor rămîne probabil nesemnalată. Multe populații consideră anumite minciuni spuse de copii ca fiind grave, iar altele ca fiind inofensive sau acceptabile. Îndemnurile explicite
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
neobișnuită a responsabilității poate explica absența sancțiunilor pentru minciună în comunitatea Quechua. Majoritatea observațiilor asupra minciunilor spuse de copii provin, desigur, din culturi în care aceste sancțiuni sînt puse în practică; absența lor rămîne probabil nesemnalată. Multe populații consideră anumite minciuni spuse de copii ca fiind grave, iar altele ca fiind inofensive sau acceptabile. Îndemnurile explicite de a minți adresate copiilor rămîn probabil tot nesemnalate, deși se pare că ele erau frecvente în Sparta antică (Hall 1890:63). Există, totuși, convingerea
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
părinții își îndeamnă copiii să nu mintă, ei îi informează totuși în același timp, și în mod direct și în mod indirect, că nesinceritatea este uneori necesară în societate". Acești autori susțin că rezultatele cercetării psihologice experimentale de laborator asupra minciunilor spuse de copii în vîrstă de trei ani demonstrează rolul socializării în dezvoltarea abilității de a-și ascunde sentimentele. Poate acest lucru este adevărat, deși pare greu de crezut că părinții aparținînd păturilor sociale mijlocii și superioare din New Jersey
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
în eroare, dacă acesta este scopul urmărit de orator. Dacă această potențialitate lingvistică este combinată cu "plăcerea pentru a greși și a-și confrunta forțele cu altcineva, prezentă încă de la vîrsta de doi ani", se crează un climat favorabil pentru minciună și pentru "jocul cu vorbele și cu adevărul" (Dunn 1988:160, 163). Perez (1885:87) comentează: Un copil de doi ani care-mi spune " Am văzut un fluture mare cît o pisică, mare cît o casă", nu face decît să
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
87) comentează: Un copil de doi ani care-mi spune " Am văzut un fluture mare cît o pisică, mare cît o casă", nu face decît să se amuze spunînd ceva despre care știe că nu este adevărat. Este aceasta o minciună? Aceeași întrebare se poate pune și în cazul unui incident relatat de Valentine (1938:286) în care un copil de paisprezece luni a pretins că s-a lovit numai pentru a fi alintat. În loc să le considerăm încercări de a induce
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
să-i acuze de acest lucru, arătînd cine ar fi vinovatul. LaFrenière (1988:251) a structurat cîteva principii de clasificare a comportamentului înșelător al preșcolarilor bazate în parte pe observații, făcute probabil în Quebec, și în parte pe alte cercetări; minciuna devine tot mai complexă pe măsură ce copilul înaintează în vîrstă. Rezultatele unor experiențe efectuate în Statele Unite indică faptul că aproximativ jumătate din copiii americani de trei ani pot spune minciuni reușind să-și controleze expresia feței în așa fel încît să
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
observații, făcute probabil în Quebec, și în parte pe alte cercetări; minciuna devine tot mai complexă pe măsură ce copilul înaintează în vîrstă. Rezultatele unor experiențe efectuate în Statele Unite indică faptul că aproximativ jumătate din copiii americani de trei ani pot spune minciuni reușind să-și controleze expresia feței în așa fel încît să nu se dea de gol (Lewis et al. 1989). Astfel, cercetările arată că, începînd să mintă de la vîrste fragede, copiii își perfecționează treptat această capacitate. Legătura între minciuni și
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
spune minciuni reușind să-și controleze expresia feței în așa fel încît să nu se dea de gol (Lewis et al. 1989). Astfel, cercetările arată că, începînd să mintă de la vîrste fragede, copiii își perfecționează treptat această capacitate. Legătura între minciuni și fantezie, asupra căreia Ferenczi (1955:77-80) atrage atenția, poate fi observată în viața adulților în întreceri de minciuni, organizate uneori pentru amuzament și/sau în scopul strîngerii unor fonduri; ne vom referi la acestea în capitolul 9. Recunoașterea legăturii
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]