13,179 matches
-
et al. 1989). Astfel, cercetările arată că, începînd să mintă de la vîrste fragede, copiii își perfecționează treptat această capacitate. Legătura între minciuni și fantezie, asupra căreia Ferenczi (1955:77-80) atrage atenția, poate fi observată în viața adulților în întreceri de minciuni, organizate uneori pentru amuzament și/sau în scopul strîngerii unor fonduri; ne vom referi la acestea în capitolul 9. Recunoașterea legăturii dintre fantezie și nesinceritate nu se limitează numai la psihologii dezvoltării mintale care au o orientare mai liberală; relația
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
atitudinea lui Platon (1966, Cărțile 2 și 10) care condamna scriitorii plini de imaginație, spunea că încercase să-și împiedice copilul de patru ani să mai povestească lucruri inventate, "deoarece nu voiam să treacă de la o povestire imaginată la o minciună în toată legea pentru că nu este o prea mare diferență între ele". Punctul de vedere opus este prezentat într-o carte despre minciuni, apărută recent și destinată copiilor. Joy Berry (1988) distinge clar între fantezii (povestiri neadevărate spuse pentru amuzament
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
ani să mai povestească lucruri inventate, "deoarece nu voiam să treacă de la o povestire imaginată la o minciună în toată legea pentru că nu este o prea mare diferență între ele". Punctul de vedere opus este prezentat într-o carte despre minciuni, apărută recent și destinată copiilor. Joy Berry (1988) distinge clar între fantezii (povestiri neadevărate spuse pentru amuzament), greșeli (lucruri despre care credeai că sînt adevărate atunci cînd le-ai spus, însă mai tîrziu ai descoperit că erau false) și minciuni
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
minciuni, apărută recent și destinată copiilor. Joy Berry (1988) distinge clar între fantezii (povestiri neadevărate spuse pentru amuzament), greșeli (lucruri despre care credeai că sînt adevărate atunci cînd le-ai spus, însă mai tîrziu ai descoperit că erau false) și minciuni; fanteziile și greșelile sînt acceptabile, nu însă și minciunile. Observațiile pe care le-am amintit cu privire la procesul de socializare a copilului provin din Anglia și America; probabil că pretutindeni au loc procese similare prin care copiii învață cînd să mintă
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
distinge clar între fantezii (povestiri neadevărate spuse pentru amuzament), greșeli (lucruri despre care credeai că sînt adevărate atunci cînd le-ai spus, însă mai tîrziu ai descoperit că erau false) și minciuni; fanteziile și greșelile sînt acceptabile, nu însă și minciunile. Observațiile pe care le-am amintit cu privire la procesul de socializare a copilului provin din Anglia și America; probabil că pretutindeni au loc procese similare prin care copiii învață cînd să mintă. Totuși, deși dezvoltarea capacității de a minți și a
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
pe care le-am amintit cu privire la procesul de socializare a copilului provin din Anglia și America; probabil că pretutindeni au loc procese similare prin care copiii învață cînd să mintă. Totuși, deși dezvoltarea capacității de a minți și a depista minciunile poate fi mai mult sau mai puțin uniformă pentru toate comunitățile, există diferențe semnificative de la o cultură la alta în modul în care această capacitate este folosită. În Anglia, fantezia este privită altfel de fiecare clasă socială, mamele din clasa
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
mijloc din Nottingham încurajînd mai mult imaginația copiilor decît cele din clasa muncitoare; aceste descoperiri s-au repetat uin deceniu mai tîrziu, în Leeds, odată cu cercetările întreprinse de către Dunn (1980:210-211). Nu este însă clar dacă diferă și atitudinile față de minciună. Reacțiie părinților la fanteziile copiilor nu sînt singurul aspect educațional care îi determină pe copii să spună minciuni. Ammar (1954:138-139), în studiul său asupra socializării copiilor din zonele rurale ale Egiptului procedează ca Rousseau, atribuind tendința copiilor de a
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
uin deceniu mai tîrziu, în Leeds, odată cu cercetările întreprinse de către Dunn (1980:210-211). Nu este însă clar dacă diferă și atitudinile față de minciună. Reacțiie părinților la fanteziile copiilor nu sînt singurul aspect educațional care îi determină pe copii să spună minciuni. Ammar (1954:138-139), în studiul său asupra socializării copiilor din zonele rurale ale Egiptului procedează ca Rousseau, atribuind tendința copiilor de a minți "tehnicilor amenințării" utilizate de către părinții lor, în special de către tați, pentru a-i disciplina. Există anumite diferențe
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
rurale ale Egiptului procedează ca Rousseau, atribuind tendința copiilor de a minți "tehnicilor amenințării" utilizate de către părinții lor, în special de către tați, pentru a-i disciplina. Există anumite diferențe între educația oferită băieților și cea oferită fetelor cu privire la sinceritate și minciună. Într-un studiu asupra școlarilor din Iowa City, SUA, Castaneda și alții (1956) au descoperit că fetele au obținut un punctaj mai mare decît băieții, pe o scală indicînd tendința de a falsifica răspunsurile la un chestionar despre anxietate. De
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
anunț. Totuși, în zilele noastre se întîmplă deseori să fie făcute afirmații similare de către copii ai căror părinți le-au indicat să procedeze astfel. E posibil să li se spună chiar să-și încrucișeze degetele la spate atunci cînd mint. Minciunile sociale pot fi percepute de către toți adulții în forma lor adevărată, însă copiii trebuie să învețe ce minciuni sînt inofensive sau sociale și care dintre ele nu sînt. Dunn și Wooding (1977:46) atrag atenția asupra cercetărilor care arată că
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
le-au indicat să procedeze astfel. E posibil să li se spună chiar să-și încrucișeze degetele la spate atunci cînd mint. Minciunile sociale pot fi percepute de către toți adulții în forma lor adevărată, însă copiii trebuie să învețe ce minciuni sînt inofensive sau sociale și care dintre ele nu sînt. Dunn și Wooding (1977:46) atrag atenția asupra cercetărilor care arată că jocurile imaginative ale copiilor încep la vîrste mai fragede acasă decît în laboratoarele psihologilor. Rămîne însă de văzut
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
ale copiilor încep la vîrste mai fragede acasă decît în laboratoarele psihologilor. Rămîne însă de văzut dacă există diferențe similare și între tendința copiilor de a minți în laborator și comportamentul lor în lumea reală, acasă, din moment ce puține studii asupra minciunilor spuse de copii, efectuate de psihologi dezvoltării mentale, s-au desfășurat în afara laboratorului. Există constrîngeri etice pentru care, în scop experimental, copiii pot fi tentați să mintă și este necesară o anume ingeniozitate în structurarea unor programe de cercetare acceptabile
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
psihologi dezvoltării mentale, s-au desfășurat în afara laboratorului. Există constrîngeri etice pentru care, în scop experimental, copiii pot fi tentați să mintă și este necesară o anume ingeniozitate în structurarea unor programe de cercetare acceptabile din punct de vedere etic. Minciunile pe care copiii sînt provocați să le spună sînt de obicei inofensive, în sensul că nu au consecințe grave pentru cel păcălit; într-adevăr, dacă așa-zisa victimă este psihologul, atunci jocul este echitabil. Cînd 40% din copiii Hopi au
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
este psihologul, atunci jocul este echitabil. Cînd 40% din copiii Hopi au trișat într-o temă intelectuală, cercetătorii au comentat: "Testele aptitudinilor intelectuale nu au o proeminență însemnată în sistemul moral Hopi" (Burton și Reis 1981:685). În orice caz, minciuna spusă la cererea psihologului cercetător este cu siguranță adeseori considerată ceea ce De Paulo și Jordan (1982:169) numesc "înșelătorie sancționată", deoarece este provocată în multe jocuri ale copiilor și drept urmare trebuie tratată diferit de minciuna autentică. Cu o sută de
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
1981:685). În orice caz, minciuna spusă la cererea psihologului cercetător este cu siguranță adeseori considerată ceea ce De Paulo și Jordan (1982:169) numesc "înșelătorie sancționată", deoarece este provocată în multe jocuri ale copiilor și drept urmare trebuie tratată diferit de minciuna autentică. Cu o sută de ani în urmă, Hall (1890:59) a atras atenția asupra a ceea ce el a numit "anumite forme uzuale și mai mult sau mai puțin acceptate ale nesincerității juvenile legate de viața școlară modernă", însă prezența
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
cu vederea. Deși au fost întreprinse numeroase cercetări, în special în Statele Unite, cu privire la dezvoltarea capacității copiilor de a minți (Feldman și Custrini 1988), există puține date sistematice despre felul în care copiii deprind abilitatea socială de a ști să spună minciuna potrivită la momentul și locul potrivit. De exemplu, DePaulo și Jordan (1982:176) notează că "atunci cînd copiii au crescut îndeajuns de mult încît să se familiarizeze cu convențiile sociale... este riscant pentru ei să nu spună minciuni". Ar fi
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
să spună minciuna potrivită la momentul și locul potrivit. De exemplu, DePaulo și Jordan (1982:176) notează că "atunci cînd copiii au crescut îndeajuns de mult încît să se familiarizeze cu convențiile sociale... este riscant pentru ei să nu spună minciuni". Ar fi binevenite niște studii asupra modului în care copiii învață în ce fel obstrucționează convențiile sociale sinceritatea. Părerea mea este că mulți dintre ei învață de la prieteni (care le arată cum să fie răi în mod acceptabil) mai degrabă
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
înțelesul pe care-l atribuim unei înclinări a capului este imprecis și nedefinit sau pentru că atașăm cuvintelor o anumită valoare pe care indivizii care aud, spre deosebire de cei surzi ce folosesc limbajul semnelor, nu o atribuie și gesturilor? Psihologii interesați de minciună și-au concentrat atenția asupra copiilor sau adolescenților și au publicat destul de puține lucrări pe tema minciunii la adulți. O excepție de la această ne- glijare este studiul recent efectuat de Sandi Smith și alții (1990: 101) asupra diferențelor calitative între
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
o anumită valoare pe care indivizii care aud, spre deosebire de cei surzi ce folosesc limbajul semnelor, nu o atribuie și gesturilor? Psihologii interesați de minciună și-au concentrat atenția asupra copiilor sau adolescenților și au publicat destul de puține lucrări pe tema minciunii la adulți. O excepție de la această ne- glijare este studiul recent efectuat de Sandi Smith și alții (1990: 101) asupra diferențelor calitative între minciunile unor persoane, care variază în funcție de măsura în care indivizii își controlează propriile gînduri, și acțiuni. S-
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
și-au concentrat atenția asupra copiilor sau adolescenților și au publicat destul de puține lucrări pe tema minciunii la adulți. O excepție de la această ne- glijare este studiul recent efectuat de Sandi Smith și alții (1990: 101) asupra diferențelor calitative între minciunile unor persoane, care variază în funcție de măsura în care indivizii își controlează propriile gînduri, și acțiuni. S-a descoperit că în anumite condiții cei care se auto-controlau mai mult puteau să-i înșele mai bine pe alții decît cei care nu
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
A MINȚI Avînd în vedere datele disponibile cu privire la socializare, pare rezonabil să presupunem că abilitatea de a minți se dezvoltă la copii odată cu vîrsta, mai mult sau mai puțin mecanic. Însă e mai puțin plauzibil să presupunem că și succesul minciunilor survine tot în mod automat. Cum învață copiii să mintă cu succes? Probabil o fac pe măsură ce învață să se folosească de limbaj cu tot mai multă precizie. Într-adevăr, de Villiers și de Villiers (1978:164) fac o afirmație pe
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
scandaloasă, și anume că punctul culminant al progresului unui copil în deprinderea limbajului este atunci cînd știe "să mintă eficient" (cf. DePaulo și Jordan 1982:167). După cum s-a menționat mai devreme, există situații în care copii foarte mici spun minciuni, în unele cazuri nereușind să păcălească pe nimeni. A învăța cum se minte trebuie considerat un proces care face parte din cadrul larg al deprinderii înșelătoriei. Aceasta implică, printre altele, învățarea descifrării indicilor contextuali, indiferent dacă este vorba despre minciuni sau
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
spun minciuni, în unele cazuri nereușind să păcălească pe nimeni. A învăța cum se minte trebuie considerat un proces care face parte din cadrul larg al deprinderii înșelătoriei. Aceasta implică, printre altele, învățarea descifrării indicilor contextuali, indiferent dacă este vorba despre minciuni sau nu. Astfel, pentru a obține maximum de profit de pe urma norocului la jocul de cărți, un jucător trebuie să învețe să-și controleze expresia feței pentru a-și ascunde încîntarea sau mulțumirea care l-ar da de gol imediat. Inexpresivitatea
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
140). Ele includ eschivarea și "restricția mentală" sau "rezerva mentală" (Kerr 1990:116), prin care mincinosul afirmă ceva cu subînțeles sau folosește o exprimare ambiguă, care face un neadevăr să pară adevăr. Ruskin (1905:352) numește afirmațiile de acest gen "minciuni false" și atrage atenția asupra repulsiei pe care grecii antici o aveau față de preferința lui Euripide pentru asemenea forme de înșelătorie (cf. D'Israeli 1791 (1):203). Bailey (1991:2) consideră "rezerva mentală" a adulților echivalentul gestului copiilor de a
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
Israeli 1791 (1):203). Bailey (1991:2) consideră "rezerva mentală" a adulților echivalentul gestului copiilor de a-și încrucișa degetele, însă tehnica nu aparține exclusiv celor maturi. "N-am mîncat biscuitulm" este o afirmație spusă cu voce tare, însă această minciună aparentă devine adevăr prin prezența unei alte afirmații care rămîne doar gîndită: "înainte de micul dejun". Variațiile în frecvența și subtilitatea minciunii nu sînt totuși determinate de capacitățile copilului. Răspîndirea minciunii e în strînsă legătură cu contextul social, după cum am văzut
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]