13,179 matches
-
de asemenea minciunile care i s-au spus cu privire la activitățile administrației mexicane, considerate ilegale, însă pe care comunitatea locală indiană le trata drept juste și corecte; din nou putem găsi analogii în alte culturi (Passin 1942). Posibilitățile care se deschid minciunii sînt într-adevăr numeroase și diverse. Pînă acum am examinat cîteva variații în tactici și tehnici și cîteva restricții impuse de context și cultură. În cadrul acestor parametri există desigur diferențe însemnate de la o persoană la alta. Totuși, în afara cazului particular
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
impuse de context și cultură. În cadrul acestor parametri există desigur diferențe însemnate de la o persoană la alta. Totuși, în afara cazului particular al mincinoșilor patologici, nu s-au făcut prea multe încercări de a descoperi de ce unii oameni spun mai multe minciuni și au mai mult succes în a păcăli decît semenii lor. Rămîne de verificat eficiența diverselor rețete pedagogice cu privire la sinceritate. De exemplu, puțin mai devreme, în acest capitol am menționat faptul că anumite mame din Nottingham considerau că tolerarea fanteziei
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
acest capitol am menționat faptul că anumite mame din Nottingham considerau că tolerarea fanteziei copilului are ca rezultat o atitudine nesinceră a acestuia la maturitate. Ar fi util de aflat dacă aceasta presupunere este adevărată. LIMBAJUL Succesul în a spune minciuni depinde în mare parte de exploatarea posibilităților oferite de limbaj. Refuzul de a numi un hîrleț nu este neapărat o încercare de a păcăli, însă dacă substituim unei expresii o alta care are conotații înșelătoare, atunci se poate spune că
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
relațiile cu publicul, amintiți în capitolul 2, au mulți rivali. Se spune că William Randolph Hearst a fost inventatorul "jurnalismului galben" la sfîrșitul secolului al XIX-lea, însă tradiția pe care a stabilit-o datează de mai multă vreme. Totuși, minciunile spuse în mass-media nu diferă, după părerea mea, în mod semnificativ de acelea pe care le-am studiat deja în alte contexte. Prezentarea mai multor minciuni apărute în mass-media ar putea să ne amuze, însă nu ar contribui la progresul
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
-lea, însă tradiția pe care a stabilit-o datează de mai multă vreme. Totuși, minciunile spuse în mass-media nu diferă, după părerea mea, în mod semnificativ de acelea pe care le-am studiat deja în alte contexte. Prezentarea mai multor minciuni apărute în mass-media ar putea să ne amuze, însă nu ar contribui la progresul cercetării noastre. O pagină din The Times diavolul citi Și imediat ziarul cît colo-l azvîrli. Oi fi eu cel mai mare mincinos, se văicări, Dar
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
mincinos, se văicări, Dar ăștia chiar m-au întrecut în a minți! (Smith 1973:92) Aceste versuri scrise de William James Linton și publicate în 1850 în Red Republican sînt un comentariu adecvat la adresa mijloacelor de comunicare în masă. DEPISTAREA MINCIUNILOR Ținînd cont de răspîndirea minciunii, este evident că a fi în stare să le depistăm constituie un avantaj. Oare capacitatea de a minți implică și iscusința de a detecta minciunile? Cercetările arată că nu. Pe baza unui experiment de laborator
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
chiar m-au întrecut în a minți! (Smith 1973:92) Aceste versuri scrise de William James Linton și publicate în 1850 în Red Republican sînt un comentariu adecvat la adresa mijloacelor de comunicare în masă. DEPISTAREA MINCIUNILOR Ținînd cont de răspîndirea minciunii, este evident că a fi în stare să le depistăm constituie un avantaj. Oare capacitatea de a minți implică și iscusința de a detecta minciunile? Cercetările arată că nu. Pe baza unui experiment de laborator în care au fost studiați
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
un comentariu adecvat la adresa mijloacelor de comunicare în masă. DEPISTAREA MINCIUNILOR Ținînd cont de răspîndirea minciunii, este evident că a fi în stare să le depistăm constituie un avantaj. Oare capacitatea de a minți implică și iscusința de a detecta minciunile? Cercetările arată că nu. Pe baza unui experiment de laborator în care au fost studiați patruzeci de adulți, DePaulo și Rosenthal (1979:1717) ajung la concluzia că "iscusința în a scăpa nedescoperit în privința propriilor minciuni pare să nu aibă absolut
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
și iscusința de a detecta minciunile? Cercetările arată că nu. Pe baza unui experiment de laborator în care au fost studiați patruzeci de adulți, DePaulo și Rosenthal (1979:1717) ajung la concluzia că "iscusința în a scăpa nedescoperit în privința propriilor minciuni pare să nu aibă absolut nici o legătură cu abilitatea de a sesiza nesinceritatea altora". Copiii încep să mintă la o vîrstă fragedă; însă cum stau lucrurile în privința capacității de a depista minciunile spuse de ceilalți? DePaulo și Jordan (1982) sintetizează
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
că "iscusința în a scăpa nedescoperit în privința propriilor minciuni pare să nu aibă absolut nici o legătură cu abilitatea de a sesiza nesinceritatea altora". Copiii încep să mintă la o vîrstă fragedă; însă cum stau lucrurile în privința capacității de a depista minciunile spuse de ceilalți? DePaulo și Jordan (1982) sintetizează rezultatele cercetărilor psihologice, întreprinse exclusiv în laboratoare, afirmînd că descoperirile nu au nimic încurajator; poate că studiile subestimează capacitatea copiilor de a depista minciunile din cauza faptului că s-au desfășurat în cadrul limitat
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
cum stau lucrurile în privința capacității de a depista minciunile spuse de ceilalți? DePaulo și Jordan (1982) sintetizează rezultatele cercetărilor psihologice, întreprinse exclusiv în laboratoare, afirmînd că descoperirile nu au nimic încurajator; poate că studiile subestimează capacitatea copiilor de a depista minciunile din cauza faptului că s-au desfășurat în cadrul limitat al laboratorului. Cercetările de acest tip nu se potrivesc cu experiența de acasă a părinților. Există două distincții pe care copiii trebuie să învețe să le facă. Ei trebuie să facă diferența
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
desfășurat în cadrul limitat al laboratorului. Cercetările de acest tip nu se potrivesc cu experiența de acasă a părinților. Există două distincții pe care copiii trebuie să învețe să le facă. Ei trebuie să facă diferența între fantezie și realitate, între minciună și adevăr. Acest ultim contrast pare să fie reperat mai repede. Încă de mici, copiii din Occident sînt nevoiți să deosebească vacile care zboară peste Lună de vacile adevărate și farfuriile care au picioare și vorbesc, de farfuriile obișnuite din
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
complicitatea copiilor la aceste păcăleli? Sau poate motivul este că, spre deosebire de vacile zburătoare, de Crăciun există într-adevăr cadouri a căror proveniență trebuie justificată într-un fel. Deseori, Moș Crăciun poate fi văzut în magazine, lucru care contribuie la menținerea minciunii; în același mod, nou-născuții apar cu adevărat, iar berzele zboară și în realitate pe deasupra caselor, deși nici una nu are vreun bebeluș în cioc, pe cînd farfuriile și lingurile așezate pe masă nu se mișcă de la locul lor. Din păcate, majoritatea
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
berzele zboară și în realitate pe deasupra caselor, deși nici una nu are vreun bebeluș în cioc, pe cînd farfuriile și lingurile așezate pe masă nu se mișcă de la locul lor. Din păcate, majoritatea cercetărilor psihologice asupra capacității copiilor de a depista minciunile s-au bazat pe observații de laborator și nu pe studii asupra vieții reale. În aceste experimente, abilitatea de a discerne o atitudine nesinceră de una sinceră (precizia în depistarea minciunii) se distinge de capacitatea de a identifica adevăratele gînduri
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
majoritatea cercetărilor psihologice asupra capacității copiilor de a depista minciunile s-au bazat pe observații de laborator și nu pe studii asupra vieții reale. În aceste experimente, abilitatea de a discerne o atitudine nesinceră de una sinceră (precizia în depistarea minciunii) se distinge de capacitatea de a identifica adevăratele gînduri ale mincinosului (precizia în sesizarea adevărului). Asemenea adulților, copiii încearcă să găsească o compatibilitate între ceea ce se spune și modul în care se spune acest lucru, atunci cînd vor să-și
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
sincer sau minte, folosindu-se de ceea ce este numit "principiul consecvenței limbajului verbal non-verbal" (Rotenberg et al. 1989). Utilizarea acestui principiu are o frecvență tot mai mare odată cu înaintarea în vîrstă. Se pare că în laborator copiii depistează mai ușor minciunile atunci cînd există indicii atît verbale, cît și vocale; probabil că ei se descurcă mai bine să sesizeze semnalele care țin de tonalitatea vocii decît să interpreteze expresiile feței. De asemenea, îi ajută mai mult și anumite indicii care țin
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
bine să sesizeze semnalele care țin de tonalitatea vocii decît să interpreteze expresiile feței. De asemenea, îi ajută mai mult și anumite indicii care țin de context, cînd există într-adevăr un mesaj înșelător, cînd au deja experiență în depistarea minciunilor și cînd persoanele nesincere sînt cunoscuți și nu străini. DePaulo și Jordan (1982:169) observă că aceste condiții favorabile sînt prezente în numeroase jocuri și sporturi. La vîrsta pubertății, capacitatea de a depista minciunile poate avea consecințe nefaste, atît pentru
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
cînd au deja experiență în depistarea minciunilor și cînd persoanele nesincere sînt cunoscuți și nu străini. DePaulo și Jordan (1982:169) observă că aceste condiții favorabile sînt prezente în numeroase jocuri și sporturi. La vîrsta pubertății, capacitatea de a depista minciunile poate avea consecințe nefaste, atît pentru băieți, cît și pentru fete. Elevii care sesizau semnalele subtile ale nesincerității erau considerați de către profesori mai puțin prietenoși și sociabili decît colegii lor care se conformau mai mult convențiilor politeții, care se pricepeau
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
ale nesincerității sau să ascundă faptul că le sesizau și pe cele subtile. Rezultate similare au fost obținute prin experimentele psihologice al căror obiect de studiu au fost studenții din învățămîntul universitar. Care sînt consecințele personale și interpersonale ale depistării minciunilor? Cercetările arată că femeile au, mai mult decît bărbații, tendința de a nu observa sau a se preface că nu observă semnalele pe care mincinosul vrea să le ascundă. De exemplu, femeile se pricep mai bine decît bărbații să facă
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
a se preface că nu observă semnalele pe care mincinosul vrea să le ascundă. De exemplu, femeile se pricep mai bine decît bărbații să facă diferența între simpatia sinceră și antipatia sinceră, însă ele nu sînt superioare bărbaților în depistarea minciunilor. Această diferență între sexe devine probabil mai accentuată odată cu vîrsta; femeile bătrîne sînt chiar mai politicoase decît bărbații bătrîni (DePaulo et al. 1985:361). DePaulo și Jordan (1982:175-176) comentează că aceste rezultate par să arate că abilitatea de a
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
între sexe devine probabil mai accentuată odată cu vîrsta; femeile bătrîne sînt chiar mai politicoase decît bărbații bătrîni (DePaulo et al. 1985:361). DePaulo și Jordan (1982:175-176) comentează că aceste rezultate par să arate că abilitatea de a detecta prezența minciunilor provoacă tensiuni sociale. A lua mesajele drept ceea ce vor să pară poate fi o atitudine avantajoasă. A vedea numai ceea ce alții vor să vezi poate simplifica lucrurile nu numai din punct de vedere cognitiv, ci și emoțional. Cei iscusiți în
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
probabil reflectă o trăsătură a societății americane. Ei recunosc totuși faptul că intuiția în a sesiza adevăratele sentimente ale cuiva poate avea anumite avantaje pentru "unele profesii ca psihiatria sau medicina". Din acest punct de vedere, capacitatea de a depista minciunile poate fi riscantă în plan social; ea aparține în special copilului inocent, care strigă în gura mare: "Împăratul e gol!" Prin contrast, iscusința în a minți prezintă mai puține riscuri. DePaulo și Jordan (1982:176) notează că atîta timp cît
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
în vîrstă, scade și această îngăduință; franchețea devine inoportună în plan social și, după cum s-a menționat mai devreme, "este dezavantajos să nu se mintă". Multe din sfaturile oferite de psihologi și sociologi în privința modului în care pot fi depistate minciunile nu se concentrează asupra conținutului a ceea ce se spune, ci asupra semnificației gesturilor pe care le face mincinosul, asupra expresiilor faciale ale acestuia, poziției corpului și altor semnale asemănătoare. Motivele care stau la baza considerației de mai sus sînt că
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
nu se concentrează asupra conținutului a ceea ce se spune, ci asupra semnificației gesturilor pe care le face mincinosul, asupra expresiilor faciale ale acestuia, poziției corpului și altor semnale asemănătoare. Motivele care stau la baza considerației de mai sus sînt că "minciuna este însoțită de indicii vizibile, fiziologice sau comportamentale" (Orne et al. 1972:743) și că este mai greu să se disimuleze falsitatea unui mesaj prin limbajul gesturilor decît prin cuvinte. Gregory Bateson (1968:615) privește acest lucru din perspectivă evoluționistă
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
non-verbală, cum ar fi actorii și magicienii, întîmpină mai multe dificultăți atunci cînd trebuie să se comporte sincer, și de asemenea le este mai greu să-i convingă pe alții de propria sinceritate. Ca și în cazul vorbirii, prea multe minciuni în limbajul gesturilor sînt nefavorabile. Totuși, Bateson (Ibid.: 614, 622) susține în același timp că, din moment ce limbajul gesturilor sau, în formularea sa, comunicarea prin paralimbaj nu a decăzut în urma evoluției limbajului verbal, înseamnă că cele două sisteme au funcții diferite
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]