283 matches
-
ea nu permite decât grădinile regulate și câmpiile familiare. Însă munții albi vor reapărea în Secolul Luminilor, cu zăpezile și crevasele lor, în cărți și în tablouri. De vreme ce sacrul este în mod logic legat de o anumită limitare a spațiului, desacralizarea lumii trece prin dezîngrădirea optică. Adică umanizarea prin ochi a spațiilor inumane, socotite până atunci invizibile. Renașterea inventase vederea de detaliu și de ansamblu, plus perspectiva. Luminile inventează vederea circulară și panoramică, plus Marea și Muntele. Înfricoșătorul poate acum să
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1095_a_2603]
-
instrumentul unei răscumpărări colective, fiindcă prin ea omul își ia în posesie destinul. Arta triumfă asupra morții civilizațiilor, ca și asupra solitudinii indivizilor și anihilării voințelor prin mașinile moderne de vise și alte mașini de evadare. Iată deci momentul când desacralizarea lumii se transformă în sacralizarea artei; când, emancipată de religios, arta devine ea însăși religie, ca principiu al unei mântuiri seculare, dar universale. Întâlnirea imaginilor nemuritoare nu înseamnă deja apropierea de nemurire? Pentru autorul Muzeului imaginar, reproducerea permite chiar transsubstanțierea
by Régis Debray [Corola-publishinghouse/Science/1095_a_2603]
-
timp transcendent, în Illo Tempore cum spune Mircea Eliade, pe când tărâmul utopic se află in fantezia individului, el fiind doar o creație literară. Ținuturile mitice sunt considerate ca fiind reale, cele utopice nu. De fapt, în cazul utopiilor se realizează desacralizarea unor opere mitice și prin aceasta coborârea lor în profan. Această formă de desacralizare ne permite să discutăm despre predicția autorealizatoare în cadrul utopiilor. Nu am fi putut discuta despre așa ceva dacă nu s-ar fi modificat percepția asupra realității. În
[Corola-publishinghouse/Science/84931_a_85716]
-
in fantezia individului, el fiind doar o creație literară. Ținuturile mitice sunt considerate ca fiind reale, cele utopice nu. De fapt, în cazul utopiilor se realizează desacralizarea unor opere mitice și prin aceasta coborârea lor în profan. Această formă de desacralizare ne permite să discutăm despre predicția autorealizatoare în cadrul utopiilor. Nu am fi putut discuta despre așa ceva dacă nu s-ar fi modificat percepția asupra realității. În cazul în care discutăm despre un tărâm mitic, profeția nu se poate autorealiza pentru că
[Corola-publishinghouse/Science/84931_a_85716]
-
teofanic și originea sacră / 106 4.5.2. Douăsprezece mii de capete de vită / 110 4.5.3. Brânduș, copilul din flori, și "fata căpitanului" / 113 4.5.4. Thecla, "Sf. Dumitru", și recuperarea identității unui farseur / 115 4.6. Desacralizarea numelui și pierderea identității. Semnul călăuzitor / 119 4.7. Toponime și antroponime epifanice. "Eșecul referinței" / 128 4.8 . Nume proprii și mitologie românească / 134 4.8.1. Pe strada Mântuleasa / 134 4.8.2. Șanțurile / 151 4.9. În curte
[Corola-publishinghouse/Science/84970_a_85755]
-
despre care nu se știe nimic și care apoi au fost "corupte prin uz, "derivate"". Dacă "numele primitive" date de zei, trăiesc în paradisul motivației, cele derivate - creații umane - înseamnă convenție, arbitrar, marcând trecerea de la adevărat la eufonic 13. Fenomenul desacralizării, al golirii afectivității, al pierderii semnificației originare este echivalent, în terminologia spitzeriană, gramaticalizării: "nomina sacra vizând spre transcendență, devin, printr-un proces de golire, de formalizare, cuvinte sacrilege, apoi își pierd chiar și această relație negativă cu sacrul. Omul sfințește
[Corola-publishinghouse/Science/84970_a_85755]
-
celui "curat cu inima": "Și tot el are să-l vadă cel dintâi, când Dumnezeul adevărat își va arăta din nou fața nu în biserică, nici în universități, ci se va arăta pe neașteptate, deodată, aici între noi..."279. 4.6. Desacralizarea numelui și pierderea identității. Semnul călăuzitor La țigănci deschide seria prozelor (19 trandafiri, În curte la Dionis, Pe strada Mântuleasa) cu protagoniștii amnezici, treziți de un mesager care le redescoperă adevărata identitate a sufletului, le reamintește originea divină, celestă; în
[Corola-publishinghouse/Science/84970_a_85755]
-
Întrupării lui Dumnezeu (Luca, 1, 28 -31), a zămislirii Maicii Domnului de către dumnezeieștii parinți Ioachim și Ana, a Nașterii Mântuitorului (Luca, 2, 8-20), a Învierii Domnului (Luca, 24, 4-7), a nașterii Sfântului Ioan Botezatorul (Luca, 1, 19). În La țigănci, desacralizarea numelui înseamnă atât pierderea identității, cât și a calității de mesager divin. Cel care cunoscuse marea iubire devine subiect într-o căsătorie mediocră, cel care auzise muzica sferelor - un "muzicant" care cântă numai după partituri, uitând de îngerul din el
[Corola-publishinghouse/Science/84970_a_85755]
-
să cânte oamenilor, "pentru păcatele mele", Gavrilescu din La țigănci îi învață pe oameni să cânte și renunță atunci când își dă seama că nu izbutește să-i ajute, "adică să-i fac să mă întreacă..."). Tot ca în La țigănci, desacralizarea mitonimului se realizează prin sufixarea lui639. 4.11. Din nou despre numele sfânt: Incognito la Buchenwald Scrierilor despre funcția spectacolului ("sacerdoțiu epifanic"640), despre teatrul experimental (proze ca: Adio!..., Nouăsprezece trandafiri, Uniforme de general aduc în discuție "un fel nou
[Corola-publishinghouse/Science/84970_a_85755]
-
masculin euphrósynos, "vesel, voios, bucuros", și feminin euphrosyne, "voioșie, bucurie"), la origine un nume compus din eu- "bun" și phren- "minte, inteligență" (euphrosyne însemna la început "înțelepciune")766. Alternanța Euphrosyna/Frusinel traduce opoziția mitic/vs/profan; diminutivarea este aici expresia desacralizării și a căderii din mit. Deși folosește două sau trei nume, Eufrosina știe că "ăsta era numele meu adevărat"767, care o face să participe la realitatea mitică. În ceea ce privește numele Italiei Gâldău, doctorul Aurelian Tătaru consideră că "Italia" e o
[Corola-publishinghouse/Science/84970_a_85755]
-
este refuzat - el nu își va mai revedea niciodată părinții de al căror dor mistuitor se reîntoarce în lumea "timpului rotitor"823. Neînțelegerea, neputința de comunicare a lui Făt-Frumos cu cei care categorisesc "fleacuri" experiența lui extraumană (expresie clară a desacralizării lumii) le cunoaște și Dominic Matei care încearcă să le povestească din amintirile lui despre viitor: al Doilea Război Mondial, Hiroshima, primul om pe lună. Neînțelegerea, oboseala, impresia că se află în vis, mișcările îngreunate sunt explicate prin referirea la
[Corola-publishinghouse/Science/84970_a_85755]
-
natura personajului trebuie să se schimbe, să semene cu adevăratul ei model, arhetipul pe care îl copiază. Schimbarea personajului și întâlnirea sa cu mitul/cu Ahasverus este posibilă, datorită credinței lui în povești exemplare, despre marile taine ale universului, în mijlocul desacralizării treptate a lumii 879: "E o poveste lungă, și pe voi, tinerii de azi nu vă mai interesează poveștile..."880. Povestea "lungă" a jidovului rătăcitor condamnat la nemurire, la veșnică peregrinare pentru a-l fi jignit pe Isus Christos când
[Corola-publishinghouse/Science/84970_a_85755]
-
trecerea prin intermediul unei morți și unei învieri simbolice, de la neștiință și nematuritate la vârsta spirituală a adultului" (p. 188). Cu toate că basmele ar părea să se integreze în această categorie a profanului, Eliade susține că nu întotdeauna putem vorbi de o "desacralizare a lumii mitice" (p. 187). Într-adevăr, basmul nu povestește istorii despre zei, istorii cu caracter sacru, nu se referă la o creație pentru a fi paradigmă a unui act omenesc semnificativ; cunoașterea lui nu-i conferă putere asupra obiectului
[Corola-publishinghouse/Science/84970_a_85755]
-
a cărui origine o povestește, și nu determină trăirea timpului sacru pe care îl evocă. Evenimentele pe care le povestește, deși au produs schimbări în lume, n-au modificat condiția omului ca atare. Pentru că nu întotdeauna este vorba de o desacralizare a lumii mitice, ci de un "camuflaj al motivelor și al personajelor mitice", Eliade propune termenul de "degradare a ceea ce e sacru" (p. 187). "Zeii nu mai intervin sub adevăratul lor nume", dar "profilurile" lor se ghicesc sub masca ocrotitorilor
[Corola-publishinghouse/Science/84970_a_85755]
-
caz de eșec"37. Caracterul contagios 38 al sacrului impune însă la Caillois o serie de restricții, putându-se vorbi, prin urmare, de un sacru "interzis"39, a cărui relaționare față de profan poate fi mediată prin intermediul riturilor de consacrare și desacralizare. Autorul separă astfel teoriile despre sacru în două direcții diferite, cea a limitărilor 40, definitorie asupra unui sacru al respectului 41, și cea a sărbătorii 42, înțeleasă ca o întrerupere a timpului profan prin "experiența transgresiunii"43. Prin urmare, apropierea
by Adrian Stoleriu [Corola-publishinghouse/Science/1040_a_2548]
-
face ca separația sacrului de profan, în viziunea lui Eliade, să nu fie în permanență una fermă, dihotomia stabilită devenind instabilă, iar intervalul dintre aceste entități spirituale să poată fi parcurs în dublu sens, atât prin hierofanie, cât și prin desacralizare 56. Pornind din perspectiva omului religios, Eliade exprimă dorința și necesitatea acestuia "de a trăi în sacru"57, omul religios nepercepând viața "decât într-o lume sacră, deoarece numai o asemenea lume participă la ființă, există cu adevărat"58. Se
by Adrian Stoleriu [Corola-publishinghouse/Science/1040_a_2548]
-
culturi de consum, determină, cel puțin din privința temei abordate de noi, ca tot mai multe sisteme religioase să anunțe ceea ce unii exegeți au numit deja prin expresiile "californizarea culturii"185 sau "disoluția sacrului"186, desemnând ideile de secularizare și desacralizare a societății. Fără a comite eroarea unei generalizări nefondate, credem că acestea ar putea fi unele dintre motivele pentru care, în prezent, creația artistică nu mai este înțeleasă, așa cum am încercat noi să o prezentăm, asemenea unei experiențe religioase, care
by Adrian Stoleriu [Corola-publishinghouse/Science/1040_a_2548]
-
exprimare vizuală împiedicau recunoașterea fățișă a identității și conotațiilor creștine ale imaginilor, și perioada actuală, când tendințele și modelele artistice determină deghizarea, stâlcirea, ascunderea și, uneori, chiar dispariția limbajului vizual religios tradițional, care din nefericire pare să se îndrepte spre desacralizare. Am prezentat în această parte a lucrării noastre doar unele dintre trăsăturile cele mai reprezentative ale marilor perioade ale evoluției artei creștine. Este însă imposibil să surprindem exhaustiv multitudinea numelor de artiști care s-au remarcat în aria reprezentării vizuale
by Adrian Stoleriu [Corola-publishinghouse/Science/1040_a_2548]
-
iconoclasm; refuzul icoanei și al contemplării ei mistice, conducând spre o implacabilă concluzie: În lipsa artei sacre de odinioară, nu mai găsești decât opere de artă cu subiect religios"511. În prezent, din aceste rațiuni și datorită unui proces accentuat de desacralizare și resemnificare, arta sacră tinde să-și modifice conținutul spiritual consacrat, fapt ce conduce lumea artei spre o analiză a ceea ce diferențiază arta sacră autentică pe care am încercat să o definim în paginile anterioare de multitudinea de creații actuale
by Adrian Stoleriu [Corola-publishinghouse/Science/1040_a_2548]
-
Mai riguros decât acesta, Michel Quenot selectează ca moment de referință secolul al XII-lea ca punct terminus al artei sacre creștine -, secolul al XIII-lea aducând deja, prin artiști precum Cimabue sau Giotto, primele semne ale unui proces de "desacralizare" a acesteia 515. Așadar, imaginea retrospectivă a picturii bisericești postrenascentiste evocă diferențe stilistice majore, datorate unui cumul de factori, ce determină ca investigarea comparativă, de la o perioadă la alta, a realizărilor picturale să devină extrem de problematică și de anevoioasă. Deși
by Adrian Stoleriu [Corola-publishinghouse/Science/1040_a_2548]
-
la rândul lor, în mod tot mai pronunțat, prezența sacrului în operele de artă contemporană 536, care fie pretind o certificare a statutului lor mistic, sacru sau religios, fie dimpotrivă, se încadrează pe o direcție al cărei principal scop este desacralizarea totală, până la dezgolirea finală a ultimei rămășite de transcendent din acestea. Afirmând că "până și existența cea mai desacralizată păstrează încă urmele unei valorizări religioase a Lumii"537, discursul lui Mircea Eliade are încă tăria de a propune atitudinea prudenței
by Adrian Stoleriu [Corola-publishinghouse/Science/1040_a_2548]
-
este suficientă sieși, fără "ipoteza" sprijinului în Dumnezeu. Postmodernismul se desparte aici definitiv de tradiționalism și de modernism, asumându-și nașterea unui nou antropocentrism. Ce-i drept, un Alexandru Mușina, adept al existenței unei unice paradigme, o constată pentru modernism: "Desacralizarea lumii antrenează și descentrarea ei: atât în dimensiune temporală (dispare timpul sacru), cât și în cea spațială (dispare, se ocultează, sau se deplasează spațiul sacru). Nu mai există puncte de referință absolute, ordonatoare. Sistemul de referință e deplasat, cum am
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
cum evocă o expoziție bucureșteană deschisă în zilele Crăciunu-lui 2004: "o expoziție <<de artă>> de o rară impostură, plină de falusuri în formă de cruce, cu sodomizarea lui Ștefan cel Mare și Sfânt și batjocorirea lui Hristos aceeași obsesie, a desacralizării simbolurilor românești prin pângărire (întâlnită oriunde în creația tinerilor, a noilor veniți, fie ei autori de piese de teatru sau scenarii de film; e deja un fenomen generalizat)! Pornografie curată și blasfemie la adresa Bisericii, <<în semn de protest>>! Șocarea și
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
recuperatoare de sacru a lui Adrian Popescu sau în lirica recuperatoare de inocență din primele volume ale lui Mircea Dinescu. Poetul revoluției române de la 1989 era lăudat că nu a căzut în capcanele postmodernismului, opunându-se, cu un bun instinct, desacralizării universului și "reacționând cu o vehemență până la sarcasm în fața spectacolului terifiant care distruge inocența originară". Într-adevăr, asemenea atitudine contravenea canonului postmodernist dezabuzat. E tocmai și ceea ce îi va reproșa Ion Bogdan Lefter lui Mircea Dinescu, văzându-l un refugiat
[Corola-publishinghouse/Science/1565_a_2863]
-
precum familia sau Dumnezeu); cea de-a treia etapă desăvârșește decăderea umană, fiind o groapă comună În care trebuia aruncat și renegat trecutul, „haznaua libidourilor refulate”, cum o numește Marcel Petrișor 12. Delirul lua proporții uriașe, având ca scop final desacralizarea și vulgarizarea oricărei valori morale, umane, religioase etc.; erau preferate spovedaniile perverse, cei mai chinuiți fiind studenții teologi și fiii de preoți (exista chiar o „poetică” a supliciului, celor din urmă Înscenându-li-se liturghii negre). Unii mărturisitori văd În
[Corola-publishinghouse/Science/1909_a_3234]