461 matches
-
72%. În cadrul acestei clase, ponderea fondului vechi este 2,67% față de 2,24% în statistica anterioară, iar cea a fondului neologic este 0,36% față de 0,38%. Dacă se detaliază analiza, acceptându-se existența a două subclase (tipul oferi, cu omonimia 3 = 6 și tipul sui, cu omonimia suplimentară 1 = 2), se constată că tipul oferi, diferi este slab reprezentat în rândul neologismelor (a absolvi, a conferi, a deferi, a diferi, a oferi, a referi), pe când tipul fonetic sui, atribui acoperă
[Corola-publishinghouse/Science/85000_a_85786]
-
este 2,67% față de 2,24% în statistica anterioară, iar cea a fondului neologic este 0,36% față de 0,38%. Dacă se detaliază analiza, acceptându-se existența a două subclase (tipul oferi, cu omonimia 3 = 6 și tipul sui, cu omonimia suplimentară 1 = 2), se constată că tipul oferi, diferi este slab reprezentat în rândul neologismelor (a absolvi, a conferi, a deferi, a diferi, a oferi, a referi), pe când tipul fonetic sui, atribui acoperă cele mai multe verbe neologice (a atribui, a constitui
[Corola-publishinghouse/Science/85000_a_85786]
-
neologice (a atribui, a constitui, a contribui, a destitui, a distribui, a institui, a reatribui, a reconstitui, a redistribui, substitui). (c) Subclasa 2.1, în care se regăsesc verbele cu sufixul de infinitiv -î, fără sufix de prezent și cu omonimia 3 = 6 la prezent, este o clasă închisă, alcătuită numai din verbe din fondul vechi, care reprezintă 0,11% din totalul verbelor românești. (d) Clasa 3 este reprezentată de verbe cu sufixul de infinitiv -i și cu sufix de prezent
[Corola-publishinghouse/Science/85000_a_85786]
-
verbele cu sufixul de infinitiv -î (subclasele 2.1 și 3.1) constituie o categorie închisă și un model de flexiune neproductiv pentru limba actuală. Clasele 1 și 2, în -i la infinitiv și cu prezent slab, diferite sub aspectul omonimiilor, sunt destul de stabile. Dintre ele, clasa 2 se dovedește mai productivă, productivitatea având ca sursă numai subclasa cu omonimia suplimentară 1 = 2. Clasa 3, foarte importantă ca pondere pentru ansamblul verbelor românești, foarte productivă pentru stadiul mai vechi de limbă
[Corola-publishinghouse/Science/85000_a_85786]
-
de flexiune neproductiv pentru limba actuală. Clasele 1 și 2, în -i la infinitiv și cu prezent slab, diferite sub aspectul omonimiilor, sunt destul de stabile. Dintre ele, clasa 2 se dovedește mai productivă, productivitatea având ca sursă numai subclasa cu omonimia suplimentară 1 = 2. Clasa 3, foarte importantă ca pondere pentru ansamblul verbelor românești, foarte productivă pentru stadiul mai vechi de limbă, este în scădere în limba actuală, atât pentru că foarte puține neologisme o preferă, cât și pentru că multe dintre verbele
[Corola-publishinghouse/Science/85000_a_85786]
-
260-263). 7 Vezi, în acest volum, Mihail, p. 8 Vezi Guțu Romalo (2002: 92). 9 Avram (1986 în 2001: 175) menționează că, la cazurile oblice, se preferă antepunerea adjectivului demonstrativ, fiindcă, în anumite contexte, postpunerea acestuia poate genera confuzii din cauza omonimiei cu pronumele demonstrativ. 10 Față de Avram (1986 în 2001: 175), unde se precizează că acordul în caz dintre substantiv și adjectivul demonstrativ trebuie respectat și atunci când adjectivul este postpus substantivului (copilului acestuia, fetei acesteia etc.), Irimia (1997: 127) menționează că
[Corola-publishinghouse/Science/85019_a_85805]
-
p[en]t[r[u]; c) sintagme stabile: germ. Prof. Dr. < Prof[essor] D[okto]r; magh. stb. = s [a] t[ö]b[bi] "și așa mai departe, etc.". Scurtarea grafică a unor cuvinte sau sintagme diferite poate duce la omonimii, mai precis la omografii, a căror dezambiguizare se realizează cu ajutorul contextului: lat. a.d. sau AD poate însemna a dato "de la data semnăturii", ante diem "înainte de ziua aceasta" sau anno Domini "în anul Domnului". Multe abrevieri grafice se întrebuințează în prezent
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
adaos grafic pentru ca pronunția noii formații să nu difere de aceea a secvenței detașate din original, înainte de fragmentarea acestuia. Evoluția respectivă permite uneori încadrarea cuvântului într-un tip flexionar specific genului pe care îl are termenul de bază sau evitarea omonimiei cu un cuvânt preexistent: engl. bike "bicicletă" < bic[ycle]; fr. desse "geometrie descriptivă" < [géométrie] des[criptive] (aici a avut loc, în prima etapă, o condensare); perme "permisie" < perm[ission]; magh. Jani < Ján[os]; kori "patină" < kor[csolya] "idem"; Miki < Mik
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
a devenit feminin nu din această cauză, ci pentru că a fost recunoscut numele mitologic care are acest gen; rom. stambol s.m. "veche monedă turcească de aur" < tc. Stambol [altını] și rom. stamboală s.f. "baniță, chilă constantinopolitană" < tc. Stambol [kilesi] evită omonimia, fiind totodată adaptate la serii de cuvinte cvasisinonime de același gen; rom. șelană (în cireșe șelane "varietate de cireșe...") provine din germ. Schalen[frucht], Schalen[obst], fiind acordat cu cireașă. În unele cazuri, terminația etimologică este extinsă cu un sufix
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
paralelă" (< [droite sau ligne] parallèle); alte omonime detașate din sintagme diferite sunt de același gen, pe care l-au preluat de la etimoanele lor : fr. portable 1 s.m. "telefon portabil, celular" < [téléphone] portable // portable 2 s.m. "calculator portabil, laptop" < [ordinateur] portable. Omonimia unor astfel de cuvinte nu poate fi confundată, desigur, cu polisemia. Concordanța sau neconcordanța dintre genul unui cuvânt și al corespondentului său dintr-o sintagmă din care ar putea să provină ne aduce uneori indicii prețioase relative la etimologia lui
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
termenul complex; ea provine însă nu dintr-o schimbare semantică propriu-zisă, care ar consta în alunecarea unui sens la altul și ar produce polisemantism, ci din preluarea semnificației unității lexicale complexe de bază; noua formație este deci în raport de omonimie cu elementul lexical care făcea parte din structura termenului complex și de sinonimie cu acesta din urmă. Schimbări semantice pot avea loc accidental, dar în comparație nu cu elementul omonimic, ci cu etimonul complex. e) Ca procedeu de formare a
Condensarea lexico-semantică by Emil Suciu [Corola-publishinghouse/Science/925_a_2433]
-
budiste, să arătăm că Înaintea lui Elphinstone (1779-1859), În 1835, Honigberger a definit chiar mai exact, și de asemenea de la fața locului, monumentele „afgane”. E drept, primele mărturii sunt cele din corespondența Încă inedită (vezi Addenda); la fel, e notabilă omonimia topes = cupolas, prezentă În propria-i descriere a Împrejurărilor descoperirii. St¿pa budist de la Manikyala 1 și monumentele similare de la Bamiyan nu au interesat alți călători, pentru motivul unic și suficient că nu se puteau raporta la texte care să
[Corola-publishinghouse/Science/2270_a_3595]
-
ținând de istoria limbii în primul rând, diferite forme finite sau teme flexionare din flexiunea unităților lexico-gramaticale prezintă aceeași structură morfematică în dezvoltarea mai multor sensuri ale aceleiași categorii gramaticale. Morfemele corespunzând acestor sensuri gramaticale dezvoltă între ele relații de omonimie. Morfemele omonime care corespund unor categorii gramaticale distincte își fixează identitatea specifică în legătură cu termenii corelativi ai diferitelor opoziții categoriale: dezinența -i exprimă persoana a II-a singular, în flexiunea verbală, în opoziție cu -ă sau -e de la pers. a III
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
de număr. Opoziția se restabilește prin introducerea altor morfeme; articolul-morfem al determinării dezvoltă, în aceste structuri, o dublă funcție; exprimă sensul de ‘determinare definită’ și precizează sensul de număr al substantivului: ‘singular’ - directoare-a/‘plural’ - directoare-le. În flexiunea nominală, omonimia la nivel de dezinență poate fi anulată de prezența morfemului pe, specific genului personal: „A venit Maria/mama.” vs „Am văzut-o pe Maria/mama.” Polisemia morfemelortc "Polisemia morfemelor" Este o caracteristică a limbilor flexionare sincretismul diferitelor categorii gramaticale și
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
noaptea lui largă.” (Ibidem, p. 38) Variabil în funcție de număr, gen și caz, articolul se constituie în morfem al acestor categorii gramaticale; articolul - a) asigură flexiunea unităților lexicale care nu pot realiza opoziții categoriale specifice la nivelul structurii morfematice, b) anulează omonimii morfologice sau c) exprimă redundant diferite sensuri gramaticale. a. Articolul definit asigură flexiunea substantivelor invariabile la nivel dezinențial: exprimă genitiv-dativul singular al acestor categorii de substantive: cartea lui Mihai (Carmen), Dau lui Mihai (Carmen) o carte. Articolul definit și nedefinit
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
N. Ac.) o educatoare precoce/(G.D.), unei educatoare precoce/(N.Ac.), niște educatoare precoce/(G.D.) unor educatoare precoce. Articolul adjectival-demonstrativ exprimă cazul și genul pronumelui de cuantificare: (N.Ac.) cei patru/cele patru/(G.D.) celor patru. b. Articolul posesiv-genitival7 anulează omonimia genitiv-dativ: (G) al casei, al unei case, al caselor, al unor case; al studentului, al unui student/(D) casei, unei case, caselor, unor case, unui student, studentului. c. Înscris în legea acordului, articolul exprimă, concomitent cu dezinența din structura substantivului
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
sintactice: topica și modalizatorii (verbe semiauxiliare și adverbe de modalitate). Dintre morfemele suprasegmentale, intonația exprimă cazul vocativ, redundant, concomitent cu dezinența specifică: „Să cer un semn, iubito, spre-a nu te mai uita?” (M.Eminescu, I, p. 127) sau anulând omonimia cu nominativ-acuzativul: „Din valurile vremii, iubita mea, răsai.” (Ibidem, p. 213) În flexiunea verbală, intonația caracterizează modul imperativ, anulând omonimia cu indicativul: „Cobori în jos, luceafăr blând/Alunecând pe-o rază” (Ibidem, p. 171) sau în redundanță cu expresia dezinențială
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
dezinența specifică: „Să cer un semn, iubito, spre-a nu te mai uita?” (M.Eminescu, I, p. 127) sau anulând omonimia cu nominativ-acuzativul: „Din valurile vremii, iubita mea, răsai.” (Ibidem, p. 213) În flexiunea verbală, intonația caracterizează modul imperativ, anulând omonimia cu indicativul: „Cobori în jos, luceafăr blând/Alunecând pe-o rază” (Ibidem, p. 171) sau în redundanță cu expresia dezinențială: „Tu te coboară pe pământ, / Fii muritor ca mine.” (Ibidem, p. 173) Accentul anulează omonimia dintre prezent și perfectul simplu
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
intonația caracterizează modul imperativ, anulând omonimia cu indicativul: „Cobori în jos, luceafăr blând/Alunecând pe-o rază” (Ibidem, p. 171) sau în redundanță cu expresia dezinențială: „Tu te coboară pe pământ, / Fii muritor ca mine.” (Ibidem, p. 173) Accentul anulează omonimia dintre prezent și perfectul simplu la persoana a III-a a indicativului prezent, la verbe de tipul I de flexiune: cântă (prezent)/cânt° (perfectul simplu). Topica anulează omonimia nominativ-acuzativ în flexiunea substantivului determinat prin articol definit: Studentele (nominativ) iubesc studenții
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
coboară pe pământ, / Fii muritor ca mine.” (Ibidem, p. 173) Accentul anulează omonimia dintre prezent și perfectul simplu la persoana a III-a a indicativului prezent, la verbe de tipul I de flexiune: cântă (prezent)/cânt° (perfectul simplu). Topica anulează omonimia nominativ-acuzativ în flexiunea substantivului determinat prin articol definit: Studentele (nominativ) iubesc studenții (acuzativ) / Studenții (nominativ) iubesc studentele (acuzativ). Verbele semiauxiliare 8 exprimă - modalitatea: „Am fost totdeauna surprins că nu pricep curent limba arabă. Trebuie s-o fi uitat.” (M. Eminescu
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
generale), singular și plural. Tipul I de flexiunetc "Tipul I de flexiune" Substantivele prezintă două (trei) forme în desfășurarea opozițiilor dezinențiale; se cuprind aici substantivele feminine din declinarea I și o parte din declinarea a III-a: Tema 1 - prezintă omonimia N.Ac., singular: casă, arătură, stea, mușama, zi, carte Tema 2 - prezintă omonimia G.D., singular = N.Ac.G.D., plural: case, stele, mușamale, arături, cărți Substantivele care au cazul vocativ prezintă două situații: • Vocativul intră în omonimie cu N.Ac., situația
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
prezintă două (trei) forme în desfășurarea opozițiilor dezinențiale; se cuprind aici substantivele feminine din declinarea I și o parte din declinarea a III-a: Tema 1 - prezintă omonimia N.Ac., singular: casă, arătură, stea, mușama, zi, carte Tema 2 - prezintă omonimia G.D., singular = N.Ac.G.D., plural: case, stele, mușamale, arături, cărți Substantivele care au cazul vocativ prezintă două situații: • Vocativul intră în omonimie cu N.Ac., situația cea mai frecventă: mamă! mămică! mame! Maria! • Vocativul are o formă distinctă: mămico
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
-a: Tema 1 - prezintă omonimia N.Ac., singular: casă, arătură, stea, mușama, zi, carte Tema 2 - prezintă omonimia G.D., singular = N.Ac.G.D., plural: case, stele, mușamale, arături, cărți Substantivele care au cazul vocativ prezintă două situații: • Vocativul intră în omonimie cu N.Ac., situația cea mai frecventă: mamă! mămică! mame! Maria! • Vocativul are o formă distinctă: mămico! mamelor! introducând cea de a treia formă la substantivele din acest tip de flexiune. Se înscriu tot aici substantivele proprii feminine variabile în funcție de
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
arătură/arături 3. e/i: carte/cărți, vreme/vremi 4. Ø/le: stea/stele, mușama/mușamale, zi/zile Tipul II de flexiunetc "Tipul II de flexiune" Substantivele prezintă tot două forme în cursul flexiunii, dar cu o altă distribuire a omonimiilor; se cuprind aici substantivele masculine și neutre din declinările a II-a și a III-a: Tema 1 - prezintă omonimia N.Ac.G.D., singular: student, codru, ateu, frate, templu, careu, atu, consiliu; Tema 2 - prezintă omonimia N.Ac.G.D., plural
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
de flexiunetc "Tipul II de flexiune" Substantivele prezintă tot două forme în cursul flexiunii, dar cu o altă distribuire a omonimiilor; se cuprind aici substantivele masculine și neutre din declinările a II-a și a III-a: Tema 1 - prezintă omonimia N.Ac.G.D., singular: student, codru, ateu, frate, templu, careu, atu, consiliu; Tema 2 - prezintă omonimia N.Ac.G.D., plural: studenți, codri, atei, frați, temple, careuri, atuuri, consilii. La vocativ, substantivele prezintă două situații: • Vocativul intră în omonimie cu celelalte
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]