1,814 matches
-
același Sandu aflat într-un proces de maturizare. „Primul Sandu, din O moarte care nu dovedește nimic, e fratele mezin al celorlalți (...) Sandu din Ioana (...) e mai matur. În relația erotică situează femeia pe un plan de egalitate. (...) În Jocurile Daniei, facem cunoștință cu fratele cel mai mare. (...) În ciuda ascendentului de vârstă și experiență, Sandu nu mai are cu adevărat nici o putere asupra sufletului Daniei: este întâiul dintre eroii lui Holban care nu mai crede că-și educă iubita.”<footnote Nicolae
Adev?r ?i mistificare ?n proza lui Anton Holban by Irina Iosub () [Corola-publishinghouse/Journalistic/84074_a_85399]
-
Ioana (...) e mai matur. În relația erotică situează femeia pe un plan de egalitate. (...) În Jocurile Daniei, facem cunoștință cu fratele cel mai mare. (...) În ciuda ascendentului de vârstă și experiență, Sandu nu mai are cu adevărat nici o putere asupra sufletului Daniei: este întâiul dintre eroii lui Holban care nu mai crede că-și educă iubita.”<footnote Nicolae Manolescu, Arca lui Noe. Eseu despre romanul românesc, Editura 100+1 Gramar, București, 2006, pp. 440-441 footntoe> Dacă toate cele trei romane sunt scrise
Adev?r ?i mistificare ?n proza lui Anton Holban by Irina Iosub () [Corola-publishinghouse/Journalistic/84074_a_85399]
-
sunt scrise concomitent sau imediat după câte o criză amoroasă din viața scriitorului, biografia nu lasă loc nici unei îndoieli: prototipul Irinei din O moarte care nu dovedește nimic a fost Nicoleta Ionescu, al Ioanei a fost Maria Dumitrescu, iar al Daniei, Lydia Manolovici. Nuvelele urmăresc în continuare evenimente legate de destinul Irinei reale și evoluția lui Sandu chiar și după ce romanul Ioana a fost publicat. Ca și în romane, biografia scriitorului s-a mișcat într- un cerc relativ restrâns, predispusă ea
Adev?r ?i mistificare ?n proza lui Anton Holban by Irina Iosub () [Corola-publishinghouse/Journalistic/84074_a_85399]
-
psihologică, în transformarea și devenirea lui, întotdeauna altul și mereu același. În trilogia lui Sandu, doar personajul feminin este de fiecare dată altul, deși, cum demonstrează Nicolae Manolescu, eroina se definește și printr-o relație didactică. Doar Irina, Ioana și Dania întruchipează de fiecare dată altă personalitate, Sandu se află doar în diferite etape ale maturizării. Gerard Genette, unul dintre teoreticienii sceptici cu privire la autoficțiune, o admite doar ca strategie de deghizare a unei biografii vulnerabile în fața reproșurilor de impudoare și
Adev?r ?i mistificare ?n proza lui Anton Holban by Irina Iosub () [Corola-publishinghouse/Journalistic/84074_a_85399]
-
suită de portrete, fișa de caracterizare a profesorilor Liceului „Vasile Alecsandri” din Galați, cu care o perioadă a fost coleg. Corespondența scriitorului arată faptul că reacțiile venite din mediul didactic au fost măcar egale cu cele din presa literară. Jocurile Daniei a apărut postum din cauza morții autorului, dar la publicarea în 1936 a framentului Cu Dania la telefon, Octav Șuluțiu s-a arătat indignat de infidelitățile față de realitate. Un editor îi comunica lui Eugen Lovinescu un an mai târziu, că
Adev?r ?i mistificare ?n proza lui Anton Holban by Irina Iosub () [Corola-publishinghouse/Journalistic/84074_a_85399]
-
perioadă a fost coleg. Corespondența scriitorului arată faptul că reacțiile venite din mediul didactic au fost măcar egale cu cele din presa literară. Jocurile Daniei a apărut postum din cauza morții autorului, dar la publicarea în 1936 a framentului Cu Dania la telefon, Octav Șuluțiu s-a arătat indignat de infidelitățile față de realitate. Un editor îi comunica lui Eugen Lovinescu un an mai târziu, că nu poate publica romanul, indiscret în ceea ce privește familiile Manolovici și Șaraga-Socec. Anton Holban a
Adev?r ?i mistificare ?n proza lui Anton Holban by Irina Iosub () [Corola-publishinghouse/Journalistic/84074_a_85399]
-
și care depind de bunica lui de 81 de ani. La fel scrie autorul și despre Cavarna, peisajul din romanul Ioana. Holban vorbește despre procesul de creație ca despre o transcriere a realității. Vorbind despre o posibilă nouă nuvelă Inițierea Daniei în dragoste..., mărturisește că nu ar face un mare efort, că el transcrie materialul pe care i-l oferă viața. Mai mult decât atât, prozatorul se gândește că s-ar putea face o transcriere pentru un roman din existența sa
Adev?r ?i mistificare ?n proza lui Anton Holban by Irina Iosub () [Corola-publishinghouse/Journalistic/84074_a_85399]
-
Popovici, mort. Fatalitate! Cred că intru în curând la un spital pentru o operație la același doctor care l-a omorât.” Cumplita fatalitate îl răpune tocmai în clipa în care atinsese deplina maturitate artistică iar ultimele rânduri ale romanului Jocurile Daniei marchează poate acest destin: „Plec într-o călătorie din care nu mă voi întoarce niciodată. Și cred că trebuie să-mi iau rămas bun...”. Ceea ce criticii considerau o simplă influență literară capătă valoare existențială. Prozatorul a lăsat câteva „siluete” feminine
Adev?r ?i mistificare ?n proza lui Anton Holban by Irina Iosub () [Corola-publishinghouse/Journalistic/84074_a_85399]
-
cel de-al doilea: “o carte dinamică presupune că te ocupi de lucrurile exterioare ale oamenilor, căci numai întâmplările se pot petrece în salturi. O carte statică te obligă a rămâne înnăuntrul oamenilor.”<footnote Anton Holban, Testament literar în Jocurile Daniei, Editura Minerva, București, 1982, p. 17 footnote> Întocmai ca și la Marcel Proust, Holban încearcă, prin experiment personal și confesiune, să ajungă la prezentarea monografică a unui sentiment. Dacă Ioana este studiul psihologic al geloziei, iar O moarte care nu
Adev?r ?i mistificare ?n proza lui Anton Holban by Irina Iosub () [Corola-publishinghouse/Journalistic/84074_a_85399]
-
confesiune, să ajungă la prezentarea monografică a unui sentiment. Dacă Ioana este studiul psihologic al geloziei, iar O moarte care nu dovedește nimic o monografie concentrată a iubirii latente, nemărturisite și relevate de absența sau senzația pierderii ființei dragi, Jocurile Daniei vorbesc de pasiune și de adorație rămase fără finalitate, de sentimente debordante cultivate dar neîmpartășite, de o adevărată “tragedie sentimentală.”<footnote Mihai Zamfir, op. cit., p. 117 footnote> Cel mai analitic roman al curentului își îndreaptă atenția spre fervoarea insatisfacției ca
Adev?r ?i mistificare ?n proza lui Anton Holban by Irina Iosub () [Corola-publishinghouse/Journalistic/84074_a_85399]
-
ale patimii, indiferenței, posesiunii, ipocriziei, simulării politicoase sau freneziei. Sandu este personajul- narator, omul matur, capabil de adorație, dornic de stabilitate și aflat într-un permanent provizorat al trăirilor interioare, datorită îndoielii, umilințelor, dorințelor și temerilor pe care le încearcă. Dania este tânăra de 19 ani, “jeune fille”, bogată, instruită, cu propensiuni spre mondenitate, care se joacă de-a dragostea și de-a viața, într-un ritm și o formulă susceptibile de convenționalitate și artificialitate. Începutul romanului Jocurile Daniei stă sub
Adev?r ?i mistificare ?n proza lui Anton Holban by Irina Iosub () [Corola-publishinghouse/Journalistic/84074_a_85399]
-
le încearcă. Dania este tânăra de 19 ani, “jeune fille”, bogată, instruită, cu propensiuni spre mondenitate, care se joacă de-a dragostea și de-a viața, într-un ritm și o formulă susceptibile de convenționalitate și artificialitate. Începutul romanului Jocurile Daniei stă sub semnul entuziasmului, al mirării existențiale și poate al orgoliului. Romancierul consemneză ex abrupto, fără pregătiri prealabile:” Cu frenezie m-am apropiat de Dania. În definitiv, a trecut foarte puțin timp de când o cunosc, abia câteva luni, și sunt
Adev?r ?i mistificare ?n proza lui Anton Holban by Irina Iosub () [Corola-publishinghouse/Journalistic/84074_a_85399]
-
viața, într-un ritm și o formulă susceptibile de convenționalitate și artificialitate. Începutul romanului Jocurile Daniei stă sub semnul entuziasmului, al mirării existențiale și poate al orgoliului. Romancierul consemneză ex abrupto, fără pregătiri prealabile:” Cu frenezie m-am apropiat de Dania. În definitiv, a trecut foarte puțin timp de când o cunosc, abia câteva luni, și sunt între noi atâtea intimități foarte înaintate. Sunt întreprinzător. Mai ales ținând seama că întâlnirile noastre sunt rare. Totodată, ea este timidă, n-are nici o îndrăzneală
Adev?r ?i mistificare ?n proza lui Anton Holban by Irina Iosub () [Corola-publishinghouse/Journalistic/84074_a_85399]
-
chipul. Este fantastic ce lipsită de realitate e mintea ei. Existam pentru ea ca o fantomă. O impresionase cele ce scrisesem, cu toate că porneam de la o experiență pe care n-o avea.” Cochetăria fetei atrage atenția, deși există suspiciuni de superficialitate: „Dania are plicuri și scrisori foarte elegante, aduse desigur din străinătate de la magazinul cel mai la modă și cel mai scump. (...)Aceste domnișoare cu scrisori elegante scriu foarte greu. Și niciodată nu s-a priceput Dania să-mi trimită câteva rânduri
Adev?r ?i mistificare ?n proza lui Anton Holban by Irina Iosub () [Corola-publishinghouse/Journalistic/84074_a_85399]
-
deși există suspiciuni de superficialitate: „Dania are plicuri și scrisori foarte elegante, aduse desigur din străinătate de la magazinul cel mai la modă și cel mai scump. (...)Aceste domnișoare cu scrisori elegante scriu foarte greu. Și niciodată nu s-a priceput Dania să-mi trimită câteva rânduri întâmplătoare, scrise pe prima hârtie care-i iese la îndemână, cu adresa incomplectă și cu vorbele confuze numai pentru că îi este dor.” Artificialitatea și comportamentul convențional, monden și lipsit de naturalețe al fetei deranjează, uneori
Adev?r ?i mistificare ?n proza lui Anton Holban by Irina Iosub () [Corola-publishinghouse/Journalistic/84074_a_85399]
-
cu adresa incomplectă și cu vorbele confuze numai pentru că îi este dor.” Artificialitatea și comportamentul convențional, monden și lipsit de naturalețe al fetei deranjează, uneori până la exasperare, dar regula jocului este acceptată: „este de neînchipuit de ce puțină libertate se bucura Dania. Orice gest pe care l-ar face mai liber, se interpretează. Nu face un pas singură, pe trotuar, orice ar fi. Pretutindeni cu automobilul. A se opri la o cofetărie este ceva prea complicat pentru dânsa(...) Desigur că în această
Adev?r ?i mistificare ?n proza lui Anton Holban by Irina Iosub () [Corola-publishinghouse/Journalistic/84074_a_85399]
-
ceva prea complicat pentru dânsa(...) Desigur că în această frică de faptele cele mai simple ale vieții ea este prima vinovată...” Rezerve și reproșuri, consemnate în intimitatea creatoare a personajului-narator, nu diminuează intensitatea sentimentului, ci paradoxal, o întrețin: „eu pe Dania o consider foarte încurcată în gesturi, în fapte, în vorbe. Numai astfel se pot scuza atâtea umilințe pe care mă obligă să le suport.” Compensațiile vin dinspre senzualitatea Daniei: „Și eu am facut descoperirea: atracția pe care o degajează este
Adev?r ?i mistificare ?n proza lui Anton Holban by Irina Iosub () [Corola-publishinghouse/Journalistic/84074_a_85399]
-
personajului-narator, nu diminuează intensitatea sentimentului, ci paradoxal, o întrețin: „eu pe Dania o consider foarte încurcată în gesturi, în fapte, în vorbe. Numai astfel se pot scuza atâtea umilințe pe care mă obligă să le suport.” Compensațiile vin dinspre senzualitatea Daniei: „Și eu am facut descoperirea: atracția pe care o degajează este de ordin senzual. Săruturile ei încep în aer, cu mult înainte de apropierea buzelor. Curentul care ne străbate numai ținându-ne de mână. Instinctele ei care o îndeamnă să facă
Adev?r ?i mistificare ?n proza lui Anton Holban by Irina Iosub () [Corola-publishinghouse/Journalistic/84074_a_85399]
-
Instinctele ei care o îndeamnă să facă gesturi pe care nu le-ar îndrăzni o femeie versată în practicile dragostei.” Intervin stereotipia și oboseala, umilințele și dorința de eliberare dintro relație devenită sterilă, acutizate de distanța fizică dintre Sandu și Dania, dar nu fără resimțirea vidului interior și a nostalgiei iubirii pierdute: „Câteodată cred că vindecarea nu este posibilă. Caut să mă gândesc cât mai puțin că s-a terminat și că trebuie să renunț de tot la ele, ca și cum între
Adev?r ?i mistificare ?n proza lui Anton Holban by Irina Iosub () [Corola-publishinghouse/Journalistic/84074_a_85399]
-
de dor de ceea ce a fost...” Nu se poate vorbi, în contextul evoluției și al contextului relației dintre cei doi, de incompatibilitate generată de decalajul de vârstă, social sau cultural, ci de neputința resimțită de protagonist ca un complex psiho-social. Dania este bogată, călătorește în marile capitale europene, face risipă de lux, în timp ce Sandu se plasează în postura unei rude sărace, se crede în permanență umilit, intrus într-o lume pe care eroina o guvernează strălucit: „Dania este o fată foarte
Adev?r ?i mistificare ?n proza lui Anton Holban by Irina Iosub () [Corola-publishinghouse/Journalistic/84074_a_85399]
-
ca un complex psiho-social. Dania este bogată, călătorește în marile capitale europene, face risipă de lux, în timp ce Sandu se plasează în postura unei rude sărace, se crede în permanență umilit, intrus într-o lume pe care eroina o guvernează strălucit: „Dania este o fată foarte bogată. Prilej ca să mă consider mereu în inferioritate. Nu ține nici o socoteală la banii pe care-i are mereu la îndemână.(...) Nu-mi găsesc nici o valoare, mă doare bogăția ei, față de care mă simt atât de
Adev?r ?i mistificare ?n proza lui Anton Holban by Irina Iosub () [Corola-publishinghouse/Journalistic/84074_a_85399]
-
Făgașul tragic, sau măcar melodramatic al scenariului erotic este corectat spre final, de apariția unui alt personaj feminin, Milly, care prin contrast, îi oferă afecțiune și îl detensionează fără să-i pretindă dragostea. Deși păstreză bănuială că iubirea lui pentru Dania nu se va împlini, personajul-narator rămâne în postura de etern și eterat amant, preocupat de ce joc ar mai putea fi posibil de născocit pentru resuscitearea sentimentului. În mod paradoxal, finalul romanului și al relației, după o perioadă de tatonări, reveniri
Adev?r ?i mistificare ?n proza lui Anton Holban by Irina Iosub () [Corola-publishinghouse/Journalistic/84074_a_85399]
-
pentru creația sa literară va fi în cele din urmă propice o prezență episodică și mai ales tranchilizantă a partenerei, o stare ambiguă de prezență intermedie...”<footnote Mihai Zamfir, Cealaltă față a prozei. Structura semi-absenței. Biografic și literar în „Jocurile Daniei” de Anton Holban,, Editura Cartea românească, București, 2006, p. 111 footnote> Convențiile utilizate de autor sunt scrisoarea și conversația telefonică, devenite resorturi literare de întreținere psihologică, de realizare a iluziei relației permanente. Fantezia lui Sandu, peronajul- narator, identifică un discurs
Adev?r ?i mistificare ?n proza lui Anton Holban by Irina Iosub () [Corola-publishinghouse/Journalistic/84074_a_85399]
-
cu variațiuni care nu fac decât să potențeze sepulcralul. O influență a prozei lui Rainer Maria Rilke e identificată de Eugen Ionescu în prezentarea morții boierului Pandele. Naratorul e obsedat de moarte, fie ea umană, animală sau vegetală. În Jocurile Daniei realizează o frumoasă descriere a morții unor violete înghețate care au fost uitate iarna între ferestre: „Așa le-am găsit dimineața, încă aprinse, colorate, sprintene, dar cu fulgi de zapadă pe petale.” Relația lui Sandu cu Dania e una funestă
Adev?r ?i mistificare ?n proza lui Anton Holban by Irina Iosub () [Corola-publishinghouse/Journalistic/84074_a_85399]
-
vegetală. În Jocurile Daniei realizează o frumoasă descriere a morții unor violete înghețate care au fost uitate iarna între ferestre: „Așa le-am găsit dimineața, încă aprinse, colorate, sprintene, dar cu fulgi de zapadă pe petale.” Relația lui Sandu cu Dania e una funestă și de aceea întregul univers interior al naratorului este pe moarte. Telefonul cel negru pare un cadavru, iar actorul care a jucat în piesa Cadavrul viu trezește discuții între cei doi. La țară naratorul intră în legătură cu sufletul
Adev?r ?i mistificare ?n proza lui Anton Holban by Irina Iosub () [Corola-publishinghouse/Journalistic/84074_a_85399]