13,179 matches
-
societăților industrializate, în special datorită apariției mijloacelor de informare și a dezinformării crescînde generate de guverne și grupuri opresive, i-au subminat prezicerile legate de viitor. Cu toate acestea, contribuția lui Simmel este însemnată. Din păcate, în tratatul său asupra minciunii, Bok nu amintește de lucrările lui Simmel. Vorbind despre principiul autenticității, ea spune că "încrederea într-un anumit grad de autenticitate funcționează ca un fundament pentru relațiile interumane; cînd această încredere se destramă sau dispare, instituțiile se prăbușesc" (Bok 1978
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
instituții ale "civilizației moderne" prosperă în absența încrederii, oricît de regretabil ar fi acest lucru. Într-adevăr, acea instituție socială care este dominantă pentru secolul nostru, armata, înflorește tocmai din cauză că încrederea este atît de des subminată sau erodată. 11 Sînt minciunile necesare? PERSPECTIVE EVOLUTIVE După cum am văzut, minciunile aduc și bune și rele. Dacă am vrea într-adevăr, am putea oare să ne lipsim de ele? Dacă nu ne putem dezbăra de tendința noastră spre nesinceritate și/sau preferăm să mințim
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
încrederii, oricît de regretabil ar fi acest lucru. Într-adevăr, acea instituție socială care este dominantă pentru secolul nostru, armata, înflorește tocmai din cauză că încrederea este atît de des subminată sau erodată. 11 Sînt minciunile necesare? PERSPECTIVE EVOLUTIVE După cum am văzut, minciunile aduc și bune și rele. Dacă am vrea într-adevăr, am putea oare să ne lipsim de ele? Dacă nu ne putem dezbăra de tendința noastră spre nesinceritate și/sau preferăm să mințim în continuare, cît de mult ar trebui
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
pe care omenirea o practică de multă vreme; însă noi, de cît timp am adoptat-o? Putem susține că dacă este prezentă în viața noastră de mai puțină vreme, ne va fi mai ușor să scăpăm de ea. Știm că minciuna era un fenomen binecunoscut în Grecia, în urmă cu trei mii de ani. Nu putem decît să ghicim ceea ce s-a întîmplat înainte, însă presupunînd că minciuna a fost o inovație apărută în urma revoluției agriculturii de acum zece mii de ani
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
puțină vreme, ne va fi mai ușor să scăpăm de ea. Știm că minciuna era un fenomen binecunoscut în Grecia, în urmă cu trei mii de ani. Nu putem decît să ghicim ceea ce s-a întîmplat înainte, însă presupunînd că minciuna a fost o inovație apărută în urma revoluției agriculturii de acum zece mii de ani, atunci n-ar fi o caracteristică inevitabilă a umanității; ar fi mai degrabă produsul unei schimbări în viața economică și, drept urmare, ar exista și posibilitatea de a
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
n-ar fi o caracteristică inevitabilă a umanității; ar fi mai degrabă produsul unei schimbări în viața economică și, drept urmare, ar exista și posibilitatea de a fi modificată sau chiar desființată de noi schimbări economice. Pe de altă parte, dacă minciuna a putut să existe pe parcursul a mai multe mii de ani, posibilitatea ca tendința de a minți să se reducă este destul de mică. În trecut, mulți scriitori au crezut că modul de viață al societăților contemporane lipsite de scriere, în
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
cînd facem inferențe, însă acesta nu e un motiv care să ne împiedice; ce altă cale avem la dispoziție? Interesul științific pentru acest subiect a crescut în ultimele două-trei decenii și a afectat percepțiile actuale asupra a numeroase fenomene, inclusiv minciuna. De exemplu, în 1991, la ședința anuală a asociației americane pentru progresul științei, a avut loc un simpozion cu titlul " Evoluția minciunii: abordare bio-culturală". Informațiile prezentate în capitolele precedente ar trebui să fie suficiente pentru a arăta răspîndirea minciunii ca
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
acest subiect a crescut în ultimele două-trei decenii și a afectat percepțiile actuale asupra a numeroase fenomene, inclusiv minciuna. De exemplu, în 1991, la ședința anuală a asociației americane pentru progresul științei, a avut loc un simpozion cu titlul " Evoluția minciunii: abordare bio-culturală". Informațiile prezentate în capitolele precedente ar trebui să fie suficiente pentru a arăta răspîndirea minciunii ca activitate umană, cît și diversitatea și vechimea ei. Știm că anumite plante și animale își păcălesc atacatorii. Ne putem întreba atunci cînd
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
inclusiv minciuna. De exemplu, în 1991, la ședința anuală a asociației americane pentru progresul științei, a avut loc un simpozion cu titlul " Evoluția minciunii: abordare bio-culturală". Informațiile prezentate în capitolele precedente ar trebui să fie suficiente pentru a arăta răspîndirea minciunii ca activitate umană, cît și diversitatea și vechimea ei. Știm că anumite plante și animale își păcălesc atacatorii. Ne putem întreba atunci cînd, cum și de ce, în lunga istorie a evoluției formelor de viață organice, a apărut minciuna? În analiza
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
arăta răspîndirea minciunii ca activitate umană, cît și diversitatea și vechimea ei. Știm că anumite plante și animale își păcălesc atacatorii. Ne putem întreba atunci cînd, cum și de ce, în lunga istorie a evoluției formelor de viață organice, a apărut minciuna? În analiza de față ne interesează bineînțeles cu precădere ultimele etape din evoluția minciunii, însă anumite referințe la etape mai timpurii pot pregăti terenul pentru următoarea întrebare, mai importantă din punct de vedere pragmatic: care sînt avantajele și dezavantajele capacității
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
anumite plante și animale își păcălesc atacatorii. Ne putem întreba atunci cînd, cum și de ce, în lunga istorie a evoluției formelor de viață organice, a apărut minciuna? În analiza de față ne interesează bineînțeles cu precădere ultimele etape din evoluția minciunii, însă anumite referințe la etape mai timpurii pot pregăti terenul pentru următoarea întrebare, mai importantă din punct de vedere pragmatic: care sînt avantajele și dezavantajele capacității de a minți? Pentru a dezbate aceste două întrebări putem să cercetăm modul în
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
oamenilor, în special cu semenii lor. O persoană care își folosește abilitatea machiavelică ține cont de posibilele reacții ale altor oameni atunci cînd decide cum să acționeze. Utilizat în acest fel, talentul machiavelic nu se leagă neapărat de viclenie sau minciună; chiar Machiavelli (1965:66) însuși subliniază că uneori, deși numai uneori, ar putea fi în interesul principelui să fie "milos, de încredere, umanitar, nevinovat" și chiar religios, și nu doar să lase impresia falsă că ar avea aceste calități. Un
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
copil mic care încă nu reușește să mintă cu privire la firimiturile de pe obrazul său, poate totuși să invite un ursuleț de pluș la o cană de ceai. Avînd la dispoziție atît abilitatea imaginativă cît și cea de a ghici gîndurile altora, minciuna devine realizabilă. Piaget (1932: 135; cf. Vasek 1986:285) susține că "tendința de a minți este naturală... este o componentă esențială a egocentrismului copiilor". Victor Tausk (1933:46 n.5), susținea, în 1919, că minciunile spuse de copii în primul
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
de a ghici gîndurile altora, minciuna devine realizabilă. Piaget (1932: 135; cf. Vasek 1986:285) susține că "tendința de a minți este naturală... este o componentă esențială a egocentrismului copiilor". Victor Tausk (1933:46 n.5), susținea, în 1919, că minciunile spuse de copii în primul lor an de viață nu sînt un fapt neobișnuit. James Sully (1895:258), un pionier în psihologie, relata cazul unui copil care mințea la vîrsta de 17 luni și jumătate. Mai recent, Judy Dunn (1988
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
puțin în parte de abilitatea noastră de a anticipa reacțiile celorlalți. Astfel, pentru a rezuma cele spuse pînă acum, putem afirma că inteligența machiavelică este o condiție necesară, însă nu suficientă pentru practicarea înșelătoriei la cel mai înalt nivel, în timp ce minciunile mai simple nu depind de un astfel de talent. Posibilitatea apariției înșelătoriei se mărește considerabil prin folosirea limbajului oral. Otte (1974:400) observă că "oamenii par să utilizeze cantități nemăsurate de nesinceritate în comunicare" și explică acest lucru ca fiind
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
1988:258-259; Goodenough 1990:605; Lieberman 1991:77). În lucrarea de față, nu avem nevoie să spunem decît că limbajul s-a dezvoltat cu mult înainte de revoluția agriculturii și că o dată făcut acest pas, cînd cuvintele au prins semnificație simbolică, minciuna și-a luat avînt. După Peter Reynolds (1981:232) oamenii și-au însușit limbajul mai degrabă din motive sociale decît materiale. Într-adevăr, Karl Popper (1974:1112-1113) aproape (însă nu chiar!) sugerează că limbajul uman s-a dezvoltat deoarece oferea
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
și-a luat avînt. După Peter Reynolds (1981:232) oamenii și-au însușit limbajul mai degrabă din motive sociale decît materiale. Într-adevăr, Karl Popper (1974:1112-1113) aproape (însă nu chiar!) sugerează că limbajul uman s-a dezvoltat deoarece oferea minciunii posibilitatea de a exista. În același mod, Oscar Wilde (1989:227) susține că primul mincinos "a fost adevăratul fondator al interacțiunii sociale". Rappaport (1979:180, 224, 226) comentează: însăși libertatea semnului față de semnificat permite discursului să depășească limitele prezentului și
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
Oscar Wilde (1989:227) susține că primul mincinos "a fost adevăratul fondator al interacțiunii sociale". Rappaport (1979:180, 224, 226) comentează: însăși libertatea semnului față de semnificat permite discursului să depășească limitele prezentului și, dacă nu cumva face chiar posibilă apariția minciunii, cel puțin o favorizează și o încurajează din plin. Minciunile, spune el, sînt "progeniturile bastarde ale simbolurilor" și el mai susține că "minciuna extinde enorm aria posibilităților de a înșela". În termeni evoluționiști, era avantajos pentru strămoșii noștri să-și
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
adevăratul fondator al interacțiunii sociale". Rappaport (1979:180, 224, 226) comentează: însăși libertatea semnului față de semnificat permite discursului să depășească limitele prezentului și, dacă nu cumva face chiar posibilă apariția minciunii, cel puțin o favorizează și o încurajează din plin. Minciunile, spune el, sînt "progeniturile bastarde ale simbolurilor" și el mai susține că "minciuna extinde enorm aria posibilităților de a înșela". În termeni evoluționiști, era avantajos pentru strămoșii noștri să-și dezvolte inteligența machiavelică, prin care, alături de alte facilități, ei puteau
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
semnului față de semnificat permite discursului să depășească limitele prezentului și, dacă nu cumva face chiar posibilă apariția minciunii, cel puțin o favorizează și o încurajează din plin. Minciunile, spune el, sînt "progeniturile bastarde ale simbolurilor" și el mai susține că "minciuna extinde enorm aria posibilităților de a înșela". În termeni evoluționiști, era avantajos pentru strămoșii noștri să-și dezvolte inteligența machiavelică, prin care, alături de alte facilități, ei puteau să-și înșele semenii cu mai multă eficiență decît înainte; de ce, atunci, considerăm
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
era avantajos pentru strămoșii noștri să-și dezvolte inteligența machiavelică, prin care, alături de alte facilități, ei puteau să-și înșele semenii cu mai multă eficiență decît înainte; de ce, atunci, considerăm această abilitate ca fiind condamnabilă? În plus, atitudinea dezaprobatoare față de minciună datează de multă vreme. Minciuna, cel mai evoluat mediu al înșelătoriei de gradul patru, a fost condamnată de scriitori în antichitate, chiar dacă existau și excepții semnificative. Drept urmare, nu putem considera dezaprobarea minciunii o reacție față de un fenomen global recent, cum
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
să-și dezvolte inteligența machiavelică, prin care, alături de alte facilități, ei puteau să-și înșele semenii cu mai multă eficiență decît înainte; de ce, atunci, considerăm această abilitate ca fiind condamnabilă? În plus, atitudinea dezaprobatoare față de minciună datează de multă vreme. Minciuna, cel mai evoluat mediu al înșelătoriei de gradul patru, a fost condamnată de scriitori în antichitate, chiar dacă existau și excepții semnificative. Drept urmare, nu putem considera dezaprobarea minciunii o reacție față de un fenomen global recent, cum ar fi suprapopularea sau degradarea
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
ca fiind condamnabilă? În plus, atitudinea dezaprobatoare față de minciună datează de multă vreme. Minciuna, cel mai evoluat mediu al înșelătoriei de gradul patru, a fost condamnată de scriitori în antichitate, chiar dacă existau și excepții semnificative. Drept urmare, nu putem considera dezaprobarea minciunii o reacție față de un fenomen global recent, cum ar fi suprapopularea sau degradarea mediului înconjurător. Pentru a explica atît atitudinea generală de dezaprobare a minciunii cît și persistența acesteia în ciuda atitudinii menționate, trebuie să ne întoarcem în timp cu mult
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
condamnată de scriitori în antichitate, chiar dacă existau și excepții semnificative. Drept urmare, nu putem considera dezaprobarea minciunii o reacție față de un fenomen global recent, cum ar fi suprapopularea sau degradarea mediului înconjurător. Pentru a explica atît atitudinea generală de dezaprobare a minciunii cît și persistența acesteia în ciuda atitudinii menționate, trebuie să ne întoarcem în timp cu mult înainte de Platon. O abilitate care este avantajoasă pentru o anume etapă a evoluției umanității nu rămîne neapărat necesară la nesfîrșit. De exemplu, preferința pentru dulciuri
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]
-
totuși în majoritatea timpului oamenilor nu le place să fie mințiți. Ei au senzația că mincinosul încearcă să-i manipuleze și nu mai au încredere deloc în el. De aceea, au o atitudine ostilă față de nesinceritate, chiar dacă și ei spun minciuni la rîndul lor. Oricare ar fi motivele pentru care talentul machiavelic este un avantaj, dezaprobarea față de minciună și nesinceritate în general constituie o încercare a comunității de a limita practicarea negativă a acestei abilități. Putem spune că toți oamenii beneficiază
by J. A. Barnes [Corola-publishinghouse/Science/1068_a_2576]