13,522 matches
-
și așa mai departe (Block, 1988; Xella, 2007, pp. 95-111). După datele așa-numitei istoriografii deuteronomiste, adică întregul cărților istorice care constituie scheletul istoriei lui Israel și Iuda (Römer, 2007), regatul lui Israel și-a construit chiar de la început două temple regale, unul la Betel și altul la Dan, ambele fiind opera regelui Ieroboam I (1Rg 12,20-32). Aceste informații, deși interpretate după o perspectivă teologică iudaică care condamna ridicarea sanctuarelor israelite, sunt perfect apropriate pentru a ilustra împletirea motivelor religioase
Religia în Israelul antic by Paolo Merlo () [Corola-publishinghouse/Science/101005_a_102297]
-
și politice care stau la baza constituirii unui regat. Cât privește Regatul lui Iuda, e foarte probabil ca și aici zeul Yhwh să fi fost venerat la fel ca în cazul lui Israel: Yhwh din Ierusalim locuia, de fapt, în templu, așezat pe un tron de cherubini (2Rg 19,15), după o iconografie regală cunoscută, nu numai din tronurile feniciene, ci și din descoperirile israelite, precum postamentul cultual din secolul al X-lea î.C. găsit la Ta’anah (Hestrin, 1987
Religia în Israelul antic by Paolo Merlo () [Corola-publishinghouse/Science/101005_a_102297]
-
trebuia să fie fidel propriului zeu, astfel încât Yhwh însuși să poată binecuvânta cu prosperitate pe rege și, prin intermediul său, întreg poporul. Și teritoriul în care regele guverna era ales de Yhwh pentru ca acesta să poată locui în mijlocul poporului său în templu. În acest fel templul devenea locuința sfântă a divinității și prezența sa în templu era garanția stabilității, a protecției și a favorului întregului popor. Sprijinul și protecția divină a credincioșilor săi se manifesta și în religiozitatea privată prin frecventele formule
Religia în Israelul antic by Paolo Merlo () [Corola-publishinghouse/Science/101005_a_102297]
-
propriului zeu, astfel încât Yhwh însuși să poată binecuvânta cu prosperitate pe rege și, prin intermediul său, întreg poporul. Și teritoriul în care regele guverna era ales de Yhwh pentru ca acesta să poată locui în mijlocul poporului său în templu. În acest fel templul devenea locuința sfântă a divinității și prezența sa în templu era garanția stabilității, a protecției și a favorului întregului popor. Sprijinul și protecția divină a credincioșilor săi se manifesta și în religiozitatea privată prin frecventele formule de binecuvântare adresate lui
Religia în Israelul antic by Paolo Merlo () [Corola-publishinghouse/Science/101005_a_102297]
-
pe rege și, prin intermediul său, întreg poporul. Și teritoriul în care regele guverna era ales de Yhwh pentru ca acesta să poată locui în mijlocul poporului său în templu. În acest fel templul devenea locuința sfântă a divinității și prezența sa în templu era garanția stabilității, a protecției și a favorului întregului popor. Sprijinul și protecția divină a credincioșilor săi se manifesta și în religiozitatea privată prin frecventele formule de binecuvântare adresate lui Yhwh. Zeița Așera Termenul ebraic ’ăšêrâ apare în Biblie de
Religia în Israelul antic by Paolo Merlo () [Corola-publishinghouse/Science/101005_a_102297]
-
fost considerată admisibilă. Mai mult, cultul în cinstea Așerei nu pare să fi dispărut complet după această acțiune dacă, două secole mai târziu, regele Ezechia a trebuit să înlăture din nou un obiect de cult numit așera aflat probabil în templul din Ierusalim (cf. 2Rg 18,4). Tot narațiunea biblică afirmă că, după Ezechia, regele Manase a așezat din nou chipul Așerei în templul din Ierusalim (2Rg 21,7); această statuie trebuie să fi rămas în templu câteva decenii, până la „reforma
Religia în Israelul antic by Paolo Merlo () [Corola-publishinghouse/Science/101005_a_102297]
-
regele Ezechia a trebuit să înlăture din nou un obiect de cult numit așera aflat probabil în templul din Ierusalim (cf. 2Rg 18,4). Tot narațiunea biblică afirmă că, după Ezechia, regele Manase a așezat din nou chipul Așerei în templul din Ierusalim (2Rg 21,7); această statuie trebuie să fi rămas în templu câteva decenii, până la „reforma” lui Iosia care, între alte obiecte de cult, s-a îngrijit să o elimine în special pe aceasta. Textul 2Rg 23,6, „A
Religia în Israelul antic by Paolo Merlo () [Corola-publishinghouse/Science/101005_a_102297]
-
așera aflat probabil în templul din Ierusalim (cf. 2Rg 18,4). Tot narațiunea biblică afirmă că, după Ezechia, regele Manase a așezat din nou chipul Așerei în templul din Ierusalim (2Rg 21,7); această statuie trebuie să fi rămas în templu câteva decenii, până la „reforma” lui Iosia care, între alte obiecte de cult, s-a îngrijit să o elimine în special pe aceasta. Textul 2Rg 23,6, „A scos Așera din templul Domnului și a dus-o afară din Ierusalim” asumă
Religia în Israelul antic by Paolo Merlo () [Corola-publishinghouse/Science/101005_a_102297]
-
21,7); această statuie trebuie să fi rămas în templu câteva decenii, până la „reforma” lui Iosia care, între alte obiecte de cult, s-a îngrijit să o elimine în special pe aceasta. Textul 2Rg 23,6, „A scos Așera din templul Domnului și a dus-o afară din Ierusalim” asumă o mare valoare documentară dacă îl punem în relație cu interzicerea deuteronomică din Dt 16,21 datată în aceeași epocă: „Să nu plantezi pentru tine nici o așeră, nici un stâlp sacru lângă
Religia în Israelul antic by Paolo Merlo () [Corola-publishinghouse/Science/101005_a_102297]
-
Cărții Deuteronomului a prevăzut o astfel de interzicere, trebuie să fi existat în decursul timpului și o asemenea practică condamnată. Aceste câteva fragmente biblice, interpretate în contextul lor, ne permit să constatăm existența unui cult regal în cinstea Așerei în templul din Ierusalim cel puțin până în secolul al VII-lea î.C. Numai unele grupuri de credincioși, care mai apoi au dat viață teologiei pe care savanții moderni o definesc deuteronomistă (cf. Excursus 2), s-au împotrivit acestui cult. O opoziție
Religia în Israelul antic by Paolo Merlo () [Corola-publishinghouse/Science/101005_a_102297]
-
8; 7,9; 11,13; 32,29 etc.). De asemenea, „reforma” religioasă dorită de regele Iosia (640-609 î.C.), dacă e să dăm crezare acestor capitole foarte dezbătute de istorie biblică, amintește cum regele a poruncit să fie înlăturate din templul lui Yhwh o serie de instrumente sacre așezate acolo în cinstea lui Baal (2Rg 23,4). Tot cu privire la Regatul lui Iuda, din punct de vedere arheologic, trebuie menționată aici o inscripție de la începutul secolului al VIII-lea î.C., provenită
Religia în Israelul antic by Paolo Merlo () [Corola-publishinghouse/Science/101005_a_102297]
-
confirme, atât măreția și supremația zeului Yhwh, cât și absența monoteismului. Nicio altă divinitate nu era comparabilă cu Yhwh, dar nu existau motive religioase serioase pentru a nega existența altor divinități, dat fiind că prezența însăși a regelui și a templului garantau superioritatea indiscutabilă a lui Yhwh față de toate celelalte divinități. De ce atunci în cărțile atribuite profeților preexilici, precum Osea, Mihea sau Isaia, în Cărțile Regilor și în alte texte biblice care ne vorbesc despre epoca monarhiei găsim polemica dură împotriva
Religia în Israelul antic by Paolo Merlo () [Corola-publishinghouse/Science/101005_a_102297]
-
2Sam 7,22 ș.u.) nu trebuie atribuite epocii monarhice, ci considerate mai degrabă o retroproiecție a epocii exilice sau persane. Ar fi vorba, așadar, de o polemică ce a existat prevalent într-o epocă în care, lipsind regalitatea și templul, identitatea religioasă și unitatea poporului lui Iuda nu mai putea fi fondate pe instituția regală, ci, exclusiv, pe credința în Yhwh. Numai după exil, sau poate chiar în epoca persană, confruntarea cu divinitățile feniciene (Baal) și ale altor popoare învecinate
Religia în Israelul antic by Paolo Merlo () [Corola-publishinghouse/Science/101005_a_102297]
-
vom putea corela cu o oarecare aproximare informațiile despre cult de dovezile arheologice directe. Tot pe baza acestei supoziții, vom putea descoperi noi aspecte despre cult din textul biblic, întrucât, deși redactate succesiv, se potrivesc bine în contextul cultului regal. Temple și sanctuare În Regatul lui Israel, cetățile Betel și Dan aveau probabil un sanctuar regal în care se desfășura cultul oficial (1Rg 12,25-33). Am 7,13 confirmă informația din Cartea întâi a Regilor despre existența unui „sanctuar al regelui
Religia în Israelul antic by Paolo Merlo () [Corola-publishinghouse/Science/101005_a_102297]
-
acest mare complex de cult, arheologia a scos la lumină și alte sanctuare de cult mai mici răspândite fie în cetăți, fie în restul teritoriului Regatului Israel. Aceste locuri de cult, în ciuda faptului că sunt lipsite de caracteristicile arhitectonice tipice templului, pot să fi găzduit funcțiuni religioase pentru comunitățile mici de credincioși, chiar și de tip familial. Între spațiile sacre ale regatului lui Israel, putem aminti așa-numitul „unghi de cult” al locus-ului 2081 din Meghido (Zevit, 2001, pp. 220-225), unde
Religia în Israelul antic by Paolo Merlo () [Corola-publishinghouse/Science/101005_a_102297]
-
diferite cupe și vase, o grămăjoară de boabe de grâu carbonizat, în fața altarului mai mare, semn al ofertelor de cult, și o lespede de piatră, probabil, utilizată ca masă de jertfă. Acest loc de cult nu poate fi clasificat ca templu pentru ceremonii, ci e posibil să fi fost utilizat în cultul oficiat în prezența unui număr restrâns de persoane care asistau în interiorul curții acoperite. Și aproape de Hazor a fost găsită o încăpere pentru cult, databilă la sfârșitul secolului al XI
Religia în Israelul antic by Paolo Merlo () [Corola-publishinghouse/Science/101005_a_102297]
-
unei divinități masculine, pesemne un tânăr zeu războinic. În același loc au fost descoperite ulterior și alte obiecte: un potir, o casoletă de ars mirodenii, care confirmă utilizarea în scop religios a ambientului. În Regatul lui Iuda, locuința lui Yhwh, templul din Ierusalim construit de Solomon, a fost de multe ori supusă unei critici severe, fie din cauza descoperirilor arheologice, fie datorită orientării științifice de astăzi, care tinde să nege existența în Iuda în secolul al X-lea î.C. a unui
Religia în Israelul antic by Paolo Merlo () [Corola-publishinghouse/Science/101005_a_102297]
-
din cauza descoperirilor arheologice, fie datorită orientării științifice de astăzi, care tinde să nege existența în Iuda în secolul al X-lea î.C. a unui regat atât de puternic care să-și permită să construiască un palat regal și un templu atât de măreț precum îl descrie povestirea biblică din 1Reg 6-7 (Lehmann, 2003). Chiar dacă nu este atestat de săpăturile arheologice, templul lui Solomon din Ierusalim este descris de mai multe ori în Biblie (1Reg 6-7; cf. Ez 40-43). Aceste descrieri
Religia în Israelul antic by Paolo Merlo () [Corola-publishinghouse/Science/101005_a_102297]
-
î.C. a unui regat atât de puternic care să-și permită să construiască un palat regal și un templu atât de măreț precum îl descrie povestirea biblică din 1Reg 6-7 (Lehmann, 2003). Chiar dacă nu este atestat de săpăturile arheologice, templul lui Solomon din Ierusalim este descris de mai multe ori în Biblie (1Reg 6-7; cf. Ez 40-43). Aceste descrieri pot fi cu greu considerate o memorie directă a construirii templului în secolul al X-lea î.C., deoarece provin de la
Religia în Israelul antic by Paolo Merlo () [Corola-publishinghouse/Science/101005_a_102297]
-
6-7 (Lehmann, 2003). Chiar dacă nu este atestat de săpăturile arheologice, templul lui Solomon din Ierusalim este descris de mai multe ori în Biblie (1Reg 6-7; cf. Ez 40-43). Aceste descrieri pot fi cu greu considerate o memorie directă a construirii templului în secolul al X-lea î.C., deoarece provin de la povestiri compuse câteva secole după aceea. Chiar dacă nu putem exclude a priori că povestirile biblice pot transmite memoria izvoarelor antice, cum fac de exemplu inscripțiile celebrative (așa presupune Liverani, 2005
Religia în Israelul antic by Paolo Merlo () [Corola-publishinghouse/Science/101005_a_102297]
-
pot transmite memoria izvoarelor antice, cum fac de exemplu inscripțiile celebrative (așa presupune Liverani, 2005), nu pare să fie cazul aici, fie datorită complexității tăcerii totale a izvoarelor pe care le avem la dispoziție, fie datorită existenței îndoielnice a unui templu atât de bogat în micul regat al lui Iuda în secolul al X-lea î.C. (cf. Cap. 2, pp. 17-18). E foarte probabil însă ca povestirea biblică din 1Reg 6-7 să se refere la ultimii ani ai Regatului lui
Religia în Israelul antic by Paolo Merlo () [Corola-publishinghouse/Science/101005_a_102297]
-
15-16 cu cea din 2Reg 21,17 și Ier 52,21 (van Seters, 1997) și din mențiunea izolată a „mării” din metal turnat ca un bazin pentru abluțiuni din Cartea lui Ieremia (Ier 27,19; 52,17). Acest model de templu, considerat ideal, pare să fie cel care a inspirat și proiectele de reconstruire ale lui Zorobabel în epoca persană. În orice caz, majoritatea bibliștilor și arheologilor consideră că descrierea biblică (1Reg 6), în linii generale, concordă cu realitatea istorică a
Religia în Israelul antic by Paolo Merlo () [Corola-publishinghouse/Science/101005_a_102297]
-
considerat ideal, pare să fie cel care a inspirat și proiectele de reconstruire ale lui Zorobabel în epoca persană. În orice caz, majoritatea bibliștilor și arheologilor consideră că descrierea biblică (1Reg 6), în linii generale, concordă cu realitatea istorică a templului din timpul Regatului lui Iuda și fondează această judecată pe baza asemănărilor descrierii biblice cu unele tipologii cunoscute ale templelor siro-feniciene din epoca Bronzului Târziu și din prima jumătate a epocii Fierului. După acești cercetători, putem presupune că templul din
Religia în Israelul antic by Paolo Merlo () [Corola-publishinghouse/Science/101005_a_102297]
-
orice caz, majoritatea bibliștilor și arheologilor consideră că descrierea biblică (1Reg 6), în linii generale, concordă cu realitatea istorică a templului din timpul Regatului lui Iuda și fondează această judecată pe baza asemănărilor descrierii biblice cu unele tipologii cunoscute ale templelor siro-feniciene din epoca Bronzului Târziu și din prima jumătate a epocii Fierului. După acești cercetători, putem presupune că templul din Ierusalim era un edificiu longitudinal, cu intrarea în partea îngustă și având trei părți: un vestibul (’ûlăm sau ’êlăm), o
Religia în Israelul antic by Paolo Merlo () [Corola-publishinghouse/Science/101005_a_102297]
-
a templului din timpul Regatului lui Iuda și fondează această judecată pe baza asemănărilor descrierii biblice cu unele tipologii cunoscute ale templelor siro-feniciene din epoca Bronzului Târziu și din prima jumătate a epocii Fierului. După acești cercetători, putem presupune că templul din Ierusalim era un edificiu longitudinal, cu intrarea în partea îngustă și având trei părți: un vestibul (’ûlăm sau ’êlăm), o cameră principală (hêkăl) și o încăpere mică interioară (debîr), numită și „sfânta sfintelor” (1Reg 6,16), în interiorul căreia trebuie
Religia în Israelul antic by Paolo Merlo () [Corola-publishinghouse/Science/101005_a_102297]