7,832 matches
-
a mai mult ca perfectului. Cele trei timpuri au și rolul de a ghida într-un fel cititorul în mulțimea de evenimente de care, fără să vrea, este nevoit să ia cunoștință. Imperfectul este folosit în general în exprimarea de către narator a unor adevăruri permanente, a unor acțiuni care țin de planul obiectiv al discursului (,,Ioana era înaltă, aproape tot atât de înaltă ca Ștefan [...]” - vol.I, p.11; ,,[...] Ștefan încă nu știa că Vădastra avea un ochi de sticlă [...]” - vol.I, p.
Mircea Eliade : arta romanului : monografie by Anamaria Ghiban () [Corola-publishinghouse/Science/1263_a_1954]
-
împreună tot felul de prostii, numai despre lucrurile care mă interesează esențial nu vorbim niciodată.” - vol.II, p.199) și încearcă să reorienteze conversația. ,,Esențializarea” nu este însă deloc ușoară, eroului îi este greu să-și concentreze mesajul. Numai intervenția naratorului este în măsură să echilibreze situația, printr-o accelerare a narațiunii: ,, « [...] Mă dusesem să-l întreb pe Anisie...» Se întrerupse iar, încurcat. Se dusese să-l întrebe pe Anisie despre Moarte; și acum i se păru absurdă această anevoioasă călătorie
Mircea Eliade : arta romanului : monografie by Anamaria Ghiban () [Corola-publishinghouse/Science/1263_a_1954]
-
și să-l întrebe ca pe un oracol sau ca pe un mare sfânt, ce se întâmplă cu noi după moarte. «...Voiam să-l întreb o sumă de lucruri, continuă Ștefan silindu-se să zâmbească. [...]»” (vol.II, p.200) ,, Graba” naratorului este într-un fel justificată având în vedere pauzele tot mai dese care apar în gândirea personajelor. Scriitorul oferă prin aceste intervenții, menite să accelereze și să limpezească discursul, o perspectivă alternativă celei a protagonistului. Mărturisirile confuze și încărcate de
Mircea Eliade : arta romanului : monografie by Anamaria Ghiban () [Corola-publishinghouse/Science/1263_a_1954]
-
în gândirea personajelor. Scriitorul oferă prin aceste intervenții, menite să accelereze și să limpezească discursul, o perspectivă alternativă celei a protagonistului. Mărturisirile confuze și încărcate de subiectivitate ale lui Ștefan sunt ,,completate” de perspectiva obiectivă pe care o oferă intervenția naratorului. Există totuși un anumit echilibru în compoziția romanului, în ceea ce privește raportul dintre ambiguitatea discursului (generată atât de complexitatea temelor, cât și de complicarea narativă) și intenția autorului de a oferi cititorului o sinteză a întregii sale creații romanești. Găsim pe tot
Mircea Eliade : arta romanului : monografie by Anamaria Ghiban () [Corola-publishinghouse/Science/1263_a_1954]
-
nuvelist de mijloace variate epice, psihologice și sociologice, strălucit evocator de medii și tipuri, chiar când acestea apar doar câteva clipe. Scriitorul are o excepțională memorie a lucrurilor și faptelor văzute sau auzite, observatorul știe să aleagă detaliul caracteristic, iar naratorul momentul semnificativ, în stare să creeze o atmosferă sau să dea viață unui tip. AL. PIRU SCRIERI: Gloaba, București, 1955; Tripleta de aur, București, 1956; Balonul e rotund, București, 1956; Unsprezece, București, 1956; Pe-un picior de plai, București, 1957
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/285622_a_286951]
-
impresia de ansamblu este însă halucinantă”. Este vorba aici de felurite mijloace de insolitare. Insistentei priviri reci și ironice i se adaugă trecerea instantanee de la un aspect la altul, de la un timp narativ la altul, de la persoana a treia a naratorului transcendent la persoana întâi a naratorului-personaj etc. Dinamismul și pluriperspectivismul cinematografic, vizând percepția holistică și sincronică, subliniază reitatea și disparitatea referentului acestor proze comportiste în care predomină tema insecurizării, indiferenței, a incomunicării. Romanele nu vor diferi decât prin amploare și
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/288589_a_289918]
-
struguri, Printre stele, Carul de foc. El deschide un ciclu, din care fac parte toate celelalte romane și nuvele ale autorului, afară de Șatra (1968). Scris la persoana întâi, Desculț încheagă, din imagini trecute prin sensibilitatea copilului Darie, alter ego al naratorului, un tablou epopeic al vieții de chin dusă de sărăcimea satelor din câmpia Dunării în primele două decenii ale secolului al XX-lea. Interesul acestei construcții epice stă în viziunea lumii, o lume existentă obiectiv, certificată documentar, necunoscută totuși sub
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289869_a_291198]
-
cu cititorul, exclamații, interogații, invocarea permisiunii de a întrerupe narațiunea în vederea unei descrieri, produce un stil de un pronunțat romantism, impropriu creației obiective, dar adecvat tensiunii discursului narativ din Desculț. Cu tot realismul dur al scenariului, S. nu e un narator obiectiv, ca Liviu Rebreanu, ci un poet, asemenea lui Mihail Sadoveanu. El nu transfigurează o realitate, ci edifică una proprie. Lumea din Desculț pare să aparțină unui tărâm de altundeva: peisaj arid, climă aspră, trai mai mult decât auster. Chiar
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289869_a_291198]
-
titlul Vântul și ploaia), o frescă superficială a vieții chinuite în care și-ar fi avut „rădăcinile” regimul instaurat la sfârșitul lui decembrie 1947. În schimb, Ce mult te-am iubit (1968) se dezvăluie ca o veritabilă operă de creație. Naratorul e aici un Darie matur, venit în satul natal, la înmormântarea mamei. El se reintegrează pentru câteva ore unei spiritualități arhaice, unei lumi clasice. Voce a acestei lumi, evocarea lui Darie căpătă caracterele unui roman-poem, ale unui tablou de epopee
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289869_a_291198]
-
câteva cuvinte, mereu aceleași, acum ca în urmă cu câteva ore, ca în ajun, și care vor continua și după prohod, toată ziua, toată noaptea, toată ziua următoare: „Mario, Mario... Ce mult te-am iubit eu pe tine, Mario, Mario...”. Naratorul e integrat și el în spectacol. Observând, înregistrând, Darie participă la tragedie, ca actor mut. Simțămintele lui se consumă fără glas, în plan pur interior. Trăind cu ai săi tristețea pierderii mamei sau retrăind momente de altădată, naratorul devine, în
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289869_a_291198]
-
Mario, Mario...”. Naratorul e integrat și el în spectacol. Observând, înregistrând, Darie participă la tragedie, ca actor mut. Simțămintele lui se consumă fără glas, în plan pur interior. Trăind cu ai săi tristețea pierderii mamei sau retrăind momente de altădată, naratorul devine, în mai multe rânduri, poet, evocarea sa capătă aripi, frazele vibrează. Poematică este însăși structura romanului, dar unele pasaje posedă o încărcătură lirică specială, putând fi izolate, asemenea unei strofe. Stancu e efectiv un copil al câmpiei Dunării și-
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/289869_a_291198]
-
1972) - cuprind mai multe povestiri ale unor fapte diverse, nu neapărat hazlii, dar cu nucleu epic interesant, pe care atitudinea autorului îl face amuzant, sugerând o lectură în cheie comică. Detașat de semnificația reală a întâmplărilor (de multe ori nocive), naratorul nu pare afectat de relele lumii, fiind stăpânit de o umoare pozitivă, de o bonomie netulburată. Cu excepția secvențelor referitoare la mediul tribunalelor, „temele” prozelor sunt foarte diverse. O serie de povestiri și schițe tratează cu umor aspecte ale relațiilor dintre
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/286778_a_288107]
-
impostori de care studenții râd pe înfundate. Au loc, aproape ritualic, „ședințe de demascare”, și cu cât se apropie celebrul „moment al repartizărilor”, cu atât zelul revoluționar al unora crește în proporție geometrică. O confesiune gândită ca o eliberare morală. Naratorul ei, exclus din UTM (ceea ce echivala cu o condamnare la marginalizarea socială, la eliminarea din sfera culturii și accesul, sigur, la condiția de oaie neagră a tuturor serviciilor de cadre), ajunge profesor într-un sat de pustă, apoi reușește să
Dicționarul General al Literaturii Române () [Corola-publishinghouse/Science/286411_a_287740]
-
loc ocupă acesta în ochii altora, este proiectată o preocupare stranie asupra autorului însuși - slab la calcule, neînzestrat pentru cifre și încă și mai puțin pentru arhitecturile insidioase. Montaigne elaborează Eseurile odată cu trecerea timpului. Terța persoană transcrie potrivit cu viteza vocii naratorului. Filosoful se plimbă, vorbește, se oprește, reflectează, reia, continuă și lasă frâu liber imaginației sale, improvizează. N-avem de-a face cu o compoziție propriu-zisă - fantasma foarte la modă într-o epocă obsedată de o structură atinge un apogeu în jurul
[Corola-publishinghouse/Science/2094_a_3419]
-
5.Deicticele / 55 1.6. Deicticele de persoană / 59 1.7. On / 62 1.8. Dativul etic / 67 1.9. Persoanele și "politețea" / 70 1.10. Deicticele spațiale / 73 1.11. Tipuri de deictice spațiale / 77 1.12. Probleme de narator / 79 1.13. Focalizarea și punctul de vedere / 84 1.14. Deicticele temporale / 86 1.15. Clasificarea deicticelor temporale / 88 1.16. Temporalitatea narativă / 89 1.17. Povestire și situație de enunțare / 93 Lecturi recomandate / 96 Exerciții / 97 Capitolul 2
by DOMINIQUE MAINGUENEAU [Corola-publishinghouse/Science/980_a_2488]
-
roman, "rețeta" a dat naștere unor fraze de incipit celebre, ca, de pildă, în romanul lui Flaubert, Salammbô: "Era la Megara, sub zidurile Cartaginei, în grădinile Hamilcar"13, ce corespunde acelei "discocieri complete între lumea povestită și instanța narativă", spre deosebire de naratorul "intradiegetic" din prima frază a romanului Emma Bovary, ("Eram în sala de meditație când directorul intră urmat de un elev nou îmbrăcat orășenește, și de un băiat de serviciu care aducea un pupitru din cele mari"14), ce se transformă
by DOMINIQUE MAINGUENEAU [Corola-publishinghouse/Science/980_a_2488]
-
romanului Emma Bovary, ("Eram în sala de meditație când directorul intră urmat de un elev nou îmbrăcat orășenește, și de un băiat de serviciu care aducea un pupitru din cele mari"14), ce se transformă doar după câteva pagini în narator heterodiegetic 15. Această ștergere treptată a prezenței subiective a naratorului este înlesnită și de alternanța perfectului simplu cu imperfectul. Criterii lingvistice precise, datorate unei observații celebre, a nu mai puțin celebrului lingvist Emile Benveniste, ne ajută acum să înțelegem în
by DOMINIQUE MAINGUENEAU [Corola-publishinghouse/Science/980_a_2488]
-
intră urmat de un elev nou îmbrăcat orășenește, și de un băiat de serviciu care aducea un pupitru din cele mari"14), ce se transformă doar după câteva pagini în narator heterodiegetic 15. Această ștergere treptată a prezenței subiective a naratorului este înlesnită și de alternanța perfectului simplu cu imperfectul. Criterii lingvistice precise, datorate unei observații celebre, a nu mai puțin celebrului lingvist Emile Benveniste, ne ajută acum să înțelegem în ce mod funcționează indicativul. În limba franceză contemporană, cu ajutorul indicativului
by DOMINIQUE MAINGUENEAU [Corola-publishinghouse/Science/980_a_2488]
-
găsește în majoritatea enunțurilor, în timp ce narațiunea, îndeosebi scrisă, nu este reprezentată la fel de bine. Nu așa stau lucrurile în literatură, îndeosebi în roman, unde narațiunea predomină. Înțelegem astfel caracterul novator al romanului lui Camus, Străinul, din această perspectivă lingvistică: avem un narator "homodiegetic", implicat într-o situație de enunțare ce se dorește cât mai precisă, dar, în care, paradoxal, din cauza alienării, dialogul (specific discursului) eșuează. Prin urmare, avem un incipit, la fel de celebru, dar total diferit în ceea ce privește modul de structurare în plan lingvistic
by DOMINIQUE MAINGUENEAU [Corola-publishinghouse/Science/980_a_2488]
-
tipuri de enunțuri care nu conțin mărci legate de enunțare: proverbele, articolele de dicționar, legile fizicii etc. În ceea ce privește enunțarea, legătura sa cu subiectivitatea locutorului se concretizează și în particularități sintactice și semantice: vocativ, interogativ, enunțuri neterminate, substantive care califică etc. Naratorul își poate manifesta punctul de vedere și prin substantive ce califică și prin prezentul istoric (sau de narațiune), ale căror posibile valori stilistice sunt comentate nuanțat, îndeosebi efectul de transfocare, exploatat de pildă de Milan Kundera: "Îmi pierdusem virginitatea, îmi
by DOMINIQUE MAINGUENEAU [Corola-publishinghouse/Science/980_a_2488]
-
la ceva"34 Puse în situația de a conduce o afacere, femeile se descurcă excelent, mai bine decât bărbații, pentru că "fac dragoste fără să-și dea seama". În spiritul observațiilor lui Bahtin, polifonia literară are în vedere raporturile multiple dintre narator, personaje, voci anonime (se zice) sau diferite niveluri stilistice. Dintre numeroasele exemple consacrate polifoniei ne vom referi doar la două: polifonia specifică dialogului teatral și ironia. Se știe că, în cazul unui text științific, enunțarea nu este importantă, deoarece cadrul
by DOMINIQUE MAINGUENEAU [Corola-publishinghouse/Science/980_a_2488]
-
fi și cea a activității de producere a unei opere, în circumstanțe specifice, de către un scriitor (Madame de La Fayette, Balzac...) și situația de enunțare narativă, adică scena pornind de la care povestirea pretinde că este produsă. Diferența clasică dintre "scriitor" și "narator" se bazează tocmai pe această discrepanță: primul este persoana François-René de Chateaubriand, al doilea instanța care susține enunțarea din René. Cititorul unui roman nu ia contact cu cel care a scris textul, cu persoana care este autorul textului, ci ocupă
by DOMINIQUE MAINGUENEAU [Corola-publishinghouse/Science/980_a_2488]
-
care este autorul textului, ci ocupă locul naratarului, loc atribuit de enunțare. Esența literaturii constă în faptul că nu pune în relație creatorul și publicul decât prin punerea în scenă a instituției literare. Chiar dacă un roman se vrea autobiografic, eul naratorului este raportat la figura unui "narator", și nu la persoana care a scris cu adevărat textul, el provine dintr-o scenă de enunțare definită prin text. Spre deosebire de ceea ce lasă să se înțeleagă imageria romantică, textul literar nu este un "mesaj
by DOMINIQUE MAINGUENEAU [Corola-publishinghouse/Science/980_a_2488]
-
locul naratarului, loc atribuit de enunțare. Esența literaturii constă în faptul că nu pune în relație creatorul și publicul decât prin punerea în scenă a instituției literare. Chiar dacă un roman se vrea autobiografic, eul naratorului este raportat la figura unui "narator", și nu la persoana care a scris cu adevărat textul, el provine dintr-o scenă de enunțare definită prin text. Spre deosebire de ceea ce lasă să se înțeleagă imageria romantică, textul literar nu este un "mesaj" care circulă de la sufletul autorului la
by DOMINIQUE MAINGUENEAU [Corola-publishinghouse/Science/980_a_2488]
-
circumstanțe, pentru un anumit public. În schimb, vom vorbi despre scena de enunțare pentru situația din care textul pretinde că izvorăște: nu cea a persoanei lui Proust care scrie în camera sa cu pereți acoperiți cu plută, ci cea a naratorului din În căutarea timpului pierdut, cea în care cititorul intră în contact cu o instanță propriu-zis literară în care timpul și spațiul sunt definite prin enunțarea textului. Putem merge și mai departe cu analiza și să distingem trei planuri complementare
by DOMINIQUE MAINGUENEAU [Corola-publishinghouse/Science/980_a_2488]