3,494 matches
-
plural. Numai în structura perfectului simplu și a mai mult ca perfectului intervine un morfem distinct la plural - sufixul -ră-. Morfemul este redundant la persoana a II-a, ambele timpuri, întrucât dezinența de persoană este diferită și distinge singularul de plural: perfectul simplu: cânta-și (sg.)/cântară-ți (pl.), mai mult ca perfectul: cântase-i (sg.)/cântaseră-ți (pl.) și la persoana I, perfect simplu: (I) cânta-i (sg.)/cântară-m (pl.). Morfemul -ră-, înlătură, însă, omonimiile singular/plural la mai
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
singularul de plural: perfectul simplu: cânta-și (sg.)/cântară-ți (pl.), mai mult ca perfectul: cântase-i (sg.)/cântaseră-ți (pl.) și la persoana I, perfect simplu: (I) cânta-i (sg.)/cântară-m (pl.). Morfemul -ră-, înlătură, însă, omonimiile singular/plural la mai mult ca perfect, persoana I: cântase-m (sg.)/cântaseră-m (pl.) și persoana a III-a: cântase (sg.)/cântase-ră (pl.) și, la o parte din verbe, la persoana a III-a - perfect simplu: veni (sg.)/veniră (pl.). La
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
-m (pl.) și persoana a III-a: cântase (sg.)/cântase-ră (pl.) și, la o parte din verbe, la persoana a III-a - perfect simplu: veni (sg.)/veniră (pl.). La verbele de conjugarea I (sau tipul I de flexiune), opoziția singular/plural este asigurată și de dezinența de persoană: cânt-ă (sg.)/cânta-ră-Ø (pl.). La timpul prezent (indicativ, conjunctiv, imperativ), opoziția de număr este “întărită” de structura formelor verbale: sufixul tematic de singular diferă de sufixul tematic de plural, persoanele I și a
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
de flexiune), opoziția singular/plural este asigurată și de dezinența de persoană: cânt-ă (sg.)/cânta-ră-Ø (pl.). La timpul prezent (indicativ, conjunctiv, imperativ), opoziția de număr este “întărită” de structura formelor verbale: sufixul tematic de singular diferă de sufixul tematic de plural, persoanele I și a II-a: - Ø/ -ă-(a); -e-, -i-, -î-: eu cânt-Ø, cobor-Ø /noi cânt-ă-m, cobor-î-m. Opoziția de număr și persoană depinde, numai în planul expresiei sau și în plan semantic, de înscrierea verbului în categoriile de mod
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
un autentic conținut modal, distincția moduri personale - moduri nepersonale nu-și află temei. Manifestarea opozițiilor de număr și persoană depinde nu numai de formele categoriilor incluse de mod și timp, ci și de tipul de flexiune al verbului. Opoziția singular/plural se realizează la toate verbele, indiferent de tipul de flexiune la care aparțin, de timp și de mod, doar la persoana a II-a: (tu) cânț-i, lucrez-i, cobor-i, vi-i, soseșt-i, vez-i, fac-i, merg-i etc./ (voi
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
realizează și la nivelul rădăcinii. Verbul a fi, de exemplu, prezintă opoziția sunt(persoana I singular)/eșt-i (persoana a II-a singular)/est-e (persoana a III-a singular), opoziția eșt-i (persoana a II-a singular)/sunt-e-ți (persoana a II-a plural) și opoziția est-e (persoana a III-a singular)/sunt(persoana a III-a plural) etc. Verbul a lua, prezintă la formele de prezent, aproximativ aceleași opoziții de număr: (eu) ia-u/(noi) lu-ă-m etc.; la fel verbul a mânca: (eu) mănânc
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
I singular)/eșt-i (persoana a II-a singular)/est-e (persoana a III-a singular), opoziția eșt-i (persoana a II-a singular)/sunt-e-ți (persoana a II-a plural) și opoziția est-e (persoana a III-a singular)/sunt(persoana a III-a plural) etc. Verbul a lua, prezintă la formele de prezent, aproximativ aceleași opoziții de număr: (eu) ia-u/(noi) lu-ă-m etc.; la fel verbul a mânca: (eu) mănânc/ (noi) mânc-ă-m, (tu) mănânc-i / (voi) mânc-a-ți ș.a.m.d. • Adesea, mai
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
mai cu seamă în limba vorbită și în limbajul literaturii artistice, dar și în limba literară, expresia intră în contradicție - în structura persoanei și numărului verbal - cu conținutul: • În limba literară, în exprimarea politeții, forma de persoana a II-a plural se întrebuințează pentru persoana a II-a singular: „Vă rog să vă serviți, spuse ea în timp ce musafirul se ridică în picioare.” (M. Preda) • Mai ales în limbajul literaturii filozofice și în structura proverbelor, prin persoana a III-a singular se
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
indicativ prezent. Într-un limbaj afectat, persoana a III-a poate fi întrebuințată pentru persoana I: „Ionel! Astâmpără-te, mamă! Ai să spargi ceva...Vrei să mă superi? vrei să moară mama?” (I.L.Caragiale) • În stilul științific se recurge la pluralul autorului, întrebuințându-se persoana I plural, pentru persoana I singular: „Ne propunem să discutăm problema...” • Persoana I plural, întrebuințată pentru persoana I singular, poate exprima autoritatea: „Noi, primarul acestui oraș, hotărâm ca...” • În limba vorbită, întrebuințarea persoanei I plural pentru
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
persoana a III-a poate fi întrebuințată pentru persoana I: „Ionel! Astâmpără-te, mamă! Ai să spargi ceva...Vrei să mă superi? vrei să moară mama?” (I.L.Caragiale) • În stilul științific se recurge la pluralul autorului, întrebuințându-se persoana I plural, pentru persoana I singular: „Ne propunem să discutăm problema...” • Persoana I plural, întrebuințată pentru persoana I singular, poate exprima autoritatea: „Noi, primarul acestui oraș, hotărâm ca...” • În limba vorbită, întrebuințarea persoanei I plural pentru persoana I singular, exprimă modestia vorbitorului
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
-te, mamă! Ai să spargi ceva...Vrei să mă superi? vrei să moară mama?” (I.L.Caragiale) • În stilul științific se recurge la pluralul autorului, întrebuințându-se persoana I plural, pentru persoana I singular: „Ne propunem să discutăm problema...” • Persoana I plural, întrebuințată pentru persoana I singular, poate exprima autoritatea: „Noi, primarul acestui oraș, hotărâm ca...” • În limba vorbită, întrebuințarea persoanei I plural pentru persoana I singular, exprimă modestia vorbitorului: „Mai prost cu secera, n-am seceri, trebuie să mă duc zilele
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
la pluralul autorului, întrebuințându-se persoana I plural, pentru persoana I singular: „Ne propunem să discutăm problema...” • Persoana I plural, întrebuințată pentru persoana I singular, poate exprima autoritatea: „Noi, primarul acestui oraș, hotărâm ca...” • În limba vorbită, întrebuințarea persoanei I plural pentru persoana I singular, exprimă modestia vorbitorului: „Mai prost cu secera, n-am seceri, trebuie să mă duc zilele astea pe la gară să vedem cum îi fac rost de niște seceri...” (M. Preda) GENULtc "GENUL" Opozițiile interne ale categoriei gramaticale
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
participiului; verbul auxiliar a fi exprimă concomitent sensul de persoană și număr, iar dezinența exprimă concomitent sensurile de gen și număr: - Ø/ă - singular (M./F.) Eu am fost Tu ai fost chemat -ă El, ea a fost - i/e - plural (M./F.) Noi am fost Voi ați fost chemaț-i /chemat-e Ei, ele au fost Observații: În mod excepțional, opoziția de gen intervine, în limbajul popular, în structura perfectului compus sau a mai mult ca perfectului unor verbe intranzitive, construite cu
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
bimembre (cu excepția verbelor impersonale), imperativul instituie nuclee predicaționale monomembre: Eu cânt/Tu cânți etc. - indicativ Cântă! (tu) - imperativ Indicativul nu se diferențiază în funcție de opoziția afirmativ/negativ: Eu (nu) cânt. Tu (nu) cânți. Voi (nu) cântați. Imperativul prezintă aceleași structuri la plural: Nu) cântați! dar structuri diferite la singular: Cânt-ă! (R + dezinența -ă) Nu cânt-a! (R + sufix de infinitiv -a) De natură prozodică și sintactică este și opoziția din planul expresiei dintre viitorul II al indicativului și perfectul prezumtiv: voi fi
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
faci! Te duci acasă și vinzi ceva: un cal, un bou, un pogon de pământ.” (M. Preda) Structura morfologică a prezentului Este o formă sintetică, un timp simplu. Prezintă, în cursul flexiunii verbului, două teme, una pentru singular, alta, pentru plural (persoanele I și a II-a); persoana a III-a plural se dezvoltă, pe baza temei de singular, prezentând o formă omonimă, sau cu persoana a III-a singular, sau cu persoana I singular: el, ea, ei cântă, coboară, lucrează
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
un pogon de pământ.” (M. Preda) Structura morfologică a prezentului Este o formă sintetică, un timp simplu. Prezintă, în cursul flexiunii verbului, două teme, una pentru singular, alta, pentru plural (persoanele I și a II-a); persoana a III-a plural se dezvoltă, pe baza temei de singular, prezentând o formă omonimă, sau cu persoana a III-a singular, sau cu persoana I singular: el, ea, ei cântă, coboară, lucrează; eu, ei, ele sosesc, merg etc. Cu aceste două teme intră
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
singular, sau cu persoana I singular: el, ea, ei cântă, coboară, lucrează; eu, ei, ele sosesc, merg etc. Cu aceste două teme intră în relație dezinențele de persoană,pentru singular: -Ø (sau -u, -i), -i,-ă (sau -e), și pentru plural: -m, -ți, -ă (sau -u). Sufixele constitutive ale celor două teme ale prezentului sunt diferite, în funcție de tipul de flexiune al verbului și de clasele flexionare din interiorul acestor tipuri de flexiune. De tipul de flexiune al verbului depind sufixele temei
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
-ți, -ă (sau -u). Sufixele constitutive ale celor două teme ale prezentului sunt diferite, în funcție de tipul de flexiune al verbului și de clasele flexionare din interiorul acestor tipuri de flexiune. De tipul de flexiune al verbului depind sufixele temei de plural. De clasele flexionare depind sufixele temei de singular și, numai în parte, sufixele temei de plural. Sufixele temei II a prezentului (de plural) sunt patru, în strânsă dependență de tipurile de flexiune, dar fără a le urma întocmai: sufixul -ă
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
de flexiune al verbului și de clasele flexionare din interiorul acestor tipuri de flexiune. De tipul de flexiune al verbului depind sufixele temei de plural. De clasele flexionare depind sufixele temei de singular și, numai în parte, sufixele temei de plural. Sufixele temei II a prezentului (de plural) sunt patru, în strânsă dependență de tipurile de flexiune, dar fără a le urma întocmai: sufixul -ă/-a; la verbele de tipul I de flexiune: cânt-ă(m), cânt-a(ți) lucr-ă-(m), lucr-a-
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
flexionare din interiorul acestor tipuri de flexiune. De tipul de flexiune al verbului depind sufixele temei de plural. De clasele flexionare depind sufixele temei de singular și, numai în parte, sufixele temei de plural. Sufixele temei II a prezentului (de plural) sunt patru, în strânsă dependență de tipurile de flexiune, dar fără a le urma întocmai: sufixul -ă/-a; la verbele de tipul I de flexiune: cânt-ă(m), cânt-a(ți) lucr-ă-(m), lucr-a-(ți) sufixul -i; la verbele de tipul
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
ofer-ă etc. -e; verbele din celelalte tipuri de flexiune sau clase flexionare: doarm-e, soseșt-e, urășt-e, par-e, fac-e, merg-e. Primesc aceeași dezinență verbele din tipul I de flexiune, clasa 1, dacă au rădăcina terminată în vocala i: a apropia - apropi-e etc. Plural: • persoana I: -m; pentru toate verbele, indiferent de tipul de flexiune și de structura lor fonetică: cântă-m, lucră-m, dormi-m, sosi-m, coborâ-m, urâ-m, păre-m etc. • persoana a II-a: -ți; toate verbele, indiferent de tipul de flexiune
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
de apartenența verbului la tipul de flexiune și la clasele flexionare și de structura lui fonetică: -ă; la verbele din tipul I de flexiune și tipul II, clasa 2.a., verbe caracterizate, la prezent, de omonimia pers. a III-a, plural = pers. a III-a, singular: (el, ei) cânt-ă, lucreaz-ă, coboar-ă. Prezintă aceeași dezinență (și aceeași omonimie) verbele din clasa 1.a., a tipului II de flexiune, dacă au ca ultim fonem al rădăcinii, consoana r: ofer-ă, sufer-ă etc. -Ø: verbele
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
și aceeași omonimie) verbele din clasa 1.a., a tipului II de flexiune, dacă au ca ultim fonem al rădăcinii, consoana r: ofer-ă, sufer-ă etc. -Ø: verbele celorlalte tipuri de flexiune, cărora le este caracteristică omonimia: pers. a III-a, plural = pers. I, singular: (eu, ei) dorm, sosesc, urăsc, par, vând, prind; -u: (semivocalic): verbele a ști și a scrie (plus compușii), păstrând aceeași omonimie, între pers. a III-a, plural = pers. I, singular: ști-u, scri-u, descri-u etc.; -e: la verbele
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
flexiune, cărora le este caracteristică omonimia: pers. a III-a, plural = pers. I, singular: (eu, ei) dorm, sosesc, urăsc, par, vând, prind; -u: (semivocalic): verbele a ști și a scrie (plus compușii), păstrând aceeași omonimie, între pers. a III-a, plural = pers. I, singular: ști-u, scri-u, descri-u etc.; -e: la verbele cu dezinența -i, la persoana I, singular, care reprezintă omonimia pers. a III-a, plural = pers. a III-a, singular, în general nespecifică tipului de flexiune din care fac parte
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]
-
a ști și a scrie (plus compușii), păstrând aceeași omonimie, între pers. a III-a, plural = pers. I, singular: ști-u, scri-u, descri-u etc.; -e: la verbele cu dezinența -i, la persoana I, singular, care reprezintă omonimia pers. a III-a, plural = pers. a III-a, singular, în general nespecifică tipului de flexiune din care fac parte: apropi-e, îndoai-e, târâi-e, jupoai-e etc. Accentul cade pe rădăcină, la verbele din tipurile IV și V de flexiune: vând, vinzi, vinde, faci, face, fàceți, vìndem
[Corola-publishinghouse/Science/2319_a_3644]