13,615 matches
-
specialiștii noștri" încalcă cele mai evidente posibilități de gândire autentică, fiind încremeniți în anumite canoane de interpretare și în anumite cunoașteri normativizate, pe baza cărora interpretează, pun diagnostice. Eu nu cred că gândirea se poate reduce la seriile de operații mentale și cognitive, la seriile de metode și tehnici de interpretare, pe care le-am asimilat în cadrul unei profesii. În cazul "specialiștilor" se aplică butada heideggeriană: Știința nu gândește! Michel Foucault îi invită pe psihiatri, pe psihologi, pe social scientiști, pe
Foucault, cunoaşterea şi istoria by Lucian-Mircea Popescu [Corola-publishinghouse/Science/1446_a_2688]
-
raport istoric, dar și personal. Studiul său dificil și intensiv i-a cauzat depresii severe, consult psihiatric. Dacă cititul intensiv și fără măsură produce nebunia, la polul opus, absența lecturii, necititul globalizant de astăzi produce, de asemenea, imbecilitate și subdezvoltare mentală. Pe un fond de necitire este posibilă în societatea românească o anumită masă de manevră în diverse acțiuni social-politice de după 1990. Nu mai citiți, uitați-vă la televizor! este deviza mediei românești și a Politikului insidios, întotdeauna interesat să aibe
Foucault, cunoaşterea şi istoria by Lucian-Mircea Popescu [Corola-publishinghouse/Science/1446_a_2688]
-
ceva și un mod insignifiant, de masă discursivă de a spune despre un anume ceva. Pe baza structurii filosofico-morale a Bibliei și a Coranului a fost instituit, în cele două lumi, un regim maniheist de comportare la nivel social și mental, unde Binele și Răul s-au aflat în poziții opuse. Binele Creștinului este Răul Musulmanului și vice-versa! Un fel de regie conflictuală a Binelui și a Răului, pusă în practică de teologii musulmani și de către cei creștini pe baza interpretării
Foucault, cunoaşterea şi istoria by Lucian-Mircea Popescu [Corola-publishinghouse/Science/1446_a_2688]
-
despre sex erau plăcerile ascunse de morala vremii. Prin incitarea la a vorbi despre sex s-a ajuns la "spirale fără de sfârșit ale puterii și ale plăcerii"63. Dar s-a ajuns și la spirale nesfârșite ale cruzimii și patologiilor mentale! Aceste "spirale" își privesc finitudinea în față. Astfel, grație Internetului, spirala și-a modificat regimul, trecând de la vorbe și reprezentări lingvistice la imagini virtuale, obscene, violente, depersonalizate și depasionalizate. Oroarea sexuală se înscrie în ordinea capitalist-istorică a alienării unor suflete
Foucault, cunoaşterea şi istoria by Lucian-Mircea Popescu [Corola-publishinghouse/Science/1446_a_2688]
-
pentru a-i înțelege resorturile și "natura". Reversul acestei "științe" sunt secvențele "crucificării" sexiste din pornografia zilelor noastre. Între predica preoților și practica sexuală există multiple relații complementare. Pentru lumea modernă sexualitatea a devenit o "nouă religie", iar reprezentările sale (mentale, lingvistice și plastice) concurează, la modul serios, reprezentările și credințele unor religii tradiționale (Islamul, Mozaismul, Creștinismul). Un soi de ritualizare publică și solemnitate discursivă traversează sexul modern, transformant și transformator (de energii umane în plăceri indistincte). Foucault comenta cu umor
Foucault, cunoaşterea şi istoria by Lucian-Mircea Popescu [Corola-publishinghouse/Science/1446_a_2688]
-
un permanenent vehicul între cele două stări. Astfel, ea se află la interferența dintre nevoie și dorință. Am putea înscrie nevoile umane într-un registru al raționalului, iar dorințele fanteziste și patologice în cel al iraționalului. Un fel de voyeurism mental însoțește discursul occidental despre sex; discurs care incită și excită sufletele oamenilor. De aici și cele două instanțe complementare ale sexului-rege: 1) sexul ca reprezentare; 2) sexul ca practică. Precum religiile, sexualitatea occidentală e însoțită de imagini, ierarhii, ritualuri, jocuri
Foucault, cunoaşterea şi istoria by Lucian-Mircea Popescu [Corola-publishinghouse/Science/1446_a_2688]
-
fiziologii secolului al XIX-lea numeau instincte. Avem o serie de pulsiuni iraționale și inexplicabile ce deschid posibilitatea (re)structurării conștiinței. Există o relație non-reprezentabilă între felul lui Cum? se forjează instinctul criminal pe restructurarea conștiinței. Astfel, criminalii devin reformați mental, evident, dacă sunt integrați într-un proces al recuperării, și nu unul al perfecționării, precum în Franța începutului secolului al XIX-lea74. Lucrurile sunt într-o ordine a lor, deși filosofia dialecticii ne mistifică și ne face să înțelegem și să
Foucault, cunoaşterea şi istoria by Lucian-Mircea Popescu [Corola-publishinghouse/Science/1446_a_2688]
-
Însă oamenii cu o gândire de minorat, integrați unui dogmatism intelectual pe post de "umanism", asimilați de un simbolism al autorităților, nu vor putea să-și gândească puterea și existența lor fără rege, pentru că aceștia simt în regimul lor cotidian, mental și social deopotrivă, necesitatea regelui și cred că societatea nici nu poate fi guvernată fără existența acestuia! Dar nici nu ar fi viață și, cu atât mai puțin, spectacular fără rege! Elitele, și nu cred că sunt doar cele din
Foucault, cunoaşterea şi istoria by Lucian-Mircea Popescu [Corola-publishinghouse/Science/1446_a_2688]
-
limită, Foucault ne introduce în concepția sa personală despre sexualitate, considerată doar o problemă de apreciere morală. Regimul binar al sexului (licit-ilicit, permis-nepermis) nu este doar o apreciere etică, așa cum spunea Foucault 78, ci și una de sănătate fizică și mentală, una politică din moment ce există riscuri și boli sexuale grave! Foucault știa prea bine acest lucru, fiind homosexual și victimă a maladiei SIDA. Sexualitatea nu atinge doar comportamentul sau doar puterea și adevărul, ci existența omului în profunzimea ei, ea atinge
Foucault, cunoaşterea şi istoria by Lucian-Mircea Popescu [Corola-publishinghouse/Science/1446_a_2688]
-
care exercită puterea asupra unei colectivități (stat, societate, partid, spital, închisoare, școală etc.) se confruntă cu o stare de rezistență, ori ce câte ori deciziile sale sunt fie abuzive, fie contrare intențiilor majorității, pentru că omul modern are, în structura sa mentală, dorința de a fi puternic și de a deține puterea. Acest arhetip al subconștientului uman face ca puterea să fie, mai tot timpul, însoțită de rezistență, de contestare, de efecte adverse la adresa ei. Dar sufletul poate distruge orice putere, "element
Foucault, cunoaşterea şi istoria by Lucian-Mircea Popescu [Corola-publishinghouse/Science/1446_a_2688]
-
spațiu insular, politizat și securizat; un spațiu ce este compus din spitale, azile, închisori. Un spațiu unde omul, devenit element de prelucrat, suportă aceste tehnici și tehnologii ale sinelui/sufletului, nu atât pentru recuperarea sa morală, cât pentru modelarea sa mentală în acord cu anumite interese social-politice, dogme de guvernare, scopuri politice. Ce ne poate intriga și revolta atât de tare, atunci când un borfaș versat ajunge ministru de interne? Ne mai miră acest lucru? Pentru Foucault acest spațiu al închiderii este
Foucault, cunoaşterea şi istoria by Lucian-Mircea Popescu [Corola-publishinghouse/Science/1446_a_2688]
-
uneia dintre armatele implicate în conflict (sârbă, croată, bosniacă) și cucerirea unui teritoriu cu populația ei, veneau din spate, precum hienele după pradă, grupurile de criminali de război; grupuri formate din indivizi îndoctrinați și ținuți într-un stadiu de reducționism mental, unii dintre ei infractori și criminali de drept comun. Ceea ce conferă sens, identitate, direcție puterii-cunoaștere este disciplina și ierarhia. Ierarhia nu este ceva nou sub soarele istoriei, în schimb disciplina și tehnicile disciplinare sunt producții de masă ale societății moderne
Foucault, cunoaşterea şi istoria by Lucian-Mircea Popescu [Corola-publishinghouse/Science/1446_a_2688]
-
putere, într-o societate modernă bazată pe idealul ordinii și progresului. Prin această disciplină modernă se instituie tehnologia puterii, a sinelui și a sufletelor/politicilor. Disciplina primește o conotație negativă atunci când variate norme și directive conduc la uniformizare socială și mentală, la efecte de brainwashing și la fenomene de manipulare social-politică, analizate de psihologi, printre care G. Le Bon (1841-1931). Politizarea modernă a disciplinei este echivalentă cu o încorporare a umanului în diverse obiective, scopuri, interese social-politice, astfel încât acest uman să
Foucault, cunoaşterea şi istoria by Lucian-Mircea Popescu [Corola-publishinghouse/Science/1446_a_2688]
-
analizate de psihologi, printre care G. Le Bon (1841-1931). Politizarea modernă a disciplinei este echivalentă cu o încorporare a umanului în diverse obiective, scopuri, interese social-politice, astfel încât acest uman să fie îndeajuns de docil și de transformat în structura sa mentală încât să răspundă ordinelor venite din partea factorului politic. Prin instituții și prin norme, prin manipulări mediatice și prin ritualizări intelectuale (ale celor care primesc dreptul la cuvânt), avem o cunoaștere oficializată, impusă și recunoscută de majoritatea societății sau de către un
Foucault, cunoaşterea şi istoria by Lucian-Mircea Popescu [Corola-publishinghouse/Science/1446_a_2688]
-
această degenerare contemporană a Liberalismului nu sunt decât indivizi (intelectuali!), o medie ca valoare a gândirii. Indivizi docili, servili și în obediența unei complicități de voință și de acțiune cu factorii politici. Acești indivizi acționează în grup, sunt destul de uniformizați mental și răspund docil la impulsurile politice, formează un spirit de gintă. Luați împreună, ei compun un sistem antiuman, antiliberal și anticivic. Oricum, individualitățile, în spiritul lor iluminist, nu pot fi distruse, chiar dacă o forță represivă (la nivelul opiniei publice) și
Foucault, cunoaşterea şi istoria by Lucian-Mircea Popescu [Corola-publishinghouse/Science/1446_a_2688]
-
idei convergente cu interesele anumitor grupuri umane, care sunt implicate în susținerea diverselor regimuri politice. În instituțiile "civice", cu efect de îndoctrinare, umanul și ideile tind să devină un tot unitar. Un soi de simțire și gândire într-un mod mental. În acest proces de psihologie colectivă, diferențele sunt estompate, spiritul de gintă (ideatică și politică) se întărește, devenind un cuget de simțiri și de gândiri... Lumea elitistă europeană nu e atât de departe de spiritul lui Idi Amin. Aceste legi
Foucault, cunoaşterea şi istoria by Lucian-Mircea Popescu [Corola-publishinghouse/Science/1446_a_2688]
-
sistem politic. Raporturile dintre ele și guverna mentalitatea sa au creat istoria politică modernă a instituțiilor și a practicilor sociale. Libertatea individului modern a devenit o problemă, o mare temă a dezbaterii filosofice moderne doar atunci când formarea omului (culturală, socio-profesională, mentală) ca individ cu pretenții de autorealizare și de emancipare în gândire a fost pusă în discuție, lăsată în suspensie de către mașina Politikului, care și-a sporit mecanismele de control și, implicit, puterea în detrimentul puterii civililor. Instrumentele "lucrează", dar lucrează ticălos
Foucault, cunoaşterea şi istoria by Lucian-Mircea Popescu [Corola-publishinghouse/Science/1446_a_2688]
-
care sunt gândite și impuse la modul arbitrar de X, Y personalitate. Avem o dezumanizare economică, reflectată de mai multe tendințe sociale, politice, culturale. Ea se află, la nivel de individ, într-un soi de parvenitism ce creează un tip mental (docil și îndoctrinant) și tip uman (intoleranță față de cei cu opinii diferite). Acest tip de parvenitism consumerist se reflectă și printr-o gândire autosuficientă (de la A la B) și, prin autosuficiența ei, devine anticivică. Dezumanizarea economică se află de la mijlocul
Foucault, cunoaşterea şi istoria by Lucian-Mircea Popescu [Corola-publishinghouse/Science/1446_a_2688]
-
concret al lucrurilor devine vulnerabilă de cele mai multe ori instrumentalizată politic. Ceea ce spun și ceea ce fac oamenii sunt două instanțe diferite. Ceea ce spun oamenii este o reprezentare asupra lucrurilor. Ceea ce fac oamenii este o transformare a lucrurilor pe baza unor reprezentări mentale. Oamenii acționează pe baza unui plan al lor, pe baza unor idei și convingeri personale. De aceea, istoria-trăire este un ghem haotic de relații, spre deosebire de scrisul istoric care poate fi modelat, ordonat, prelucrat după intelectul uman. Din această incompatibilitate majoră
Foucault, cunoaşterea şi istoria by Lucian-Mircea Popescu [Corola-publishinghouse/Science/1446_a_2688]
-
ca ideologie antipatronală, îndreptată împotriva unui capitalism sălbatic, antiuman, unde mașina este mai prețioasă decât muncitorul; 4) divizarea societății europene de secol al XIX-lea în oameni "de stânga" sau "de dreapta", cu toate conflictele și antagonismele unei asemenea polarizări mentale, sociale și planetare; 5) transformarea spațiului social modern într-un câmp de luptă, într-un spațiu al conflictelor între puteri, între grupuri umane și pentru interese divergente; 6) perpetuarea acestei lupte neîncetate ca motor de funcționare a politicii moderne, fără de
Foucault, cunoaşterea şi istoria by Lucian-Mircea Popescu [Corola-publishinghouse/Science/1446_a_2688]
-
pe care l-a susținut prin discursuri și scrieri. Nu întâmplător K.R. Popper spunea: "Eu sunt un adversar al tuturor elitelor și al mitului elitelor"141. De fapt, Popper a fost un adversar al nazismului și al fascismului din structura mentală a unor elite. Însăși ideea de elită a fost popularizată de dreapta europeană. Fascismul lui Mussolini și nazismul lui Hitler au făcut apologia elitismului, a omului superior și nobil în raport cu ceilalți. Tot acest "elitism" fățarnic, cinic și iresponsabil, promovat și
Foucault, cunoaşterea şi istoria by Lucian-Mircea Popescu [Corola-publishinghouse/Science/1446_a_2688]
-
anatomii politice a corpului. Nu mai avem personaje precum Lancelot, ci președintele Schreber al lui Freud 146. O altfel de tratare a umanului și de instituire a politicilor. În zorii Modernității, omul a devenit anatomie politică, având drept efecte: modelare mentală și îndoctrinare, uniformizare, masificare socială, reducție în posibilitățile sale de gândire și de imaginație de către un complex mecanism numit "societate disciplinară", "cunoașteri disciplinate", adică toate acele cunoașteri bazate pe o logică a actului de a interpreta/reprezenta. Normalul societății moderne
Foucault, cunoaşterea şi istoria by Lucian-Mircea Popescu [Corola-publishinghouse/Science/1446_a_2688]
-
cunoaște orice, ci doar pe baza unor norme și a unor aprobări, a unor verificări din partea instanțelor superioare. În nicio altă epocă politicul nu a fost atât de impregnat în structurile cotidianului, în forma politizată de civilizație modernă, în structura mentală și comportamentală a omului. A fi modern devine echivalent cu a fi politic, iar anonimatul său, elementul său antiuman de funcție în sistem, de număr dispensabil e o expresie a invaziei factorului politic în viața cetăților. Cunoașterile ce derivă una
Foucault, cunoaşterea şi istoria by Lucian-Mircea Popescu [Corola-publishinghouse/Science/1446_a_2688]
-
tehnice. Asistăm la o retragere a persuasiunii științei și a crezului în științific, în scientismul de factură pozitivistă, nu la o ruptură categorică, o discontinuitate între fizică-matematică și disciplinele umane. Cum a fost posibil ca Febvre să vorbească de utilaj mental în Religia lui Rabelais? Termenul de utilaj, cum bine știm, provine dinspre domeniile tehnice, iar mental dinspre științe umane și psihologie. De ce metoda catitativă, preluată, într-o accepțiune diferită, din analiza matematică a fost pusă în practică de celebri istorici
Foucault, cunoaşterea şi istoria by Lucian-Mircea Popescu [Corola-publishinghouse/Science/1446_a_2688]
-
factură pozitivistă, nu la o ruptură categorică, o discontinuitate între fizică-matematică și disciplinele umane. Cum a fost posibil ca Febvre să vorbească de utilaj mental în Religia lui Rabelais? Termenul de utilaj, cum bine știm, provine dinspre domeniile tehnice, iar mental dinspre științe umane și psihologie. De ce metoda catitativă, preluată, într-o accepțiune diferită, din analiza matematică a fost pusă în practică de celebri istorici Braudel, Chaunu, Ladurie? Nu există decât cunoaștere, pe care homo academicus a divizat-o în mai
Foucault, cunoaşterea şi istoria by Lucian-Mircea Popescu [Corola-publishinghouse/Science/1446_a_2688]