1,452 matches
-
ori de cîte ori statul hegemonic nu este capabil sau nu mai este interesat să-l asigure. Dacă ținem seama de critica empirică amintită mai sus, această vină are nevoie de o justificare mai solidă. Cum era de așteptat, ceilalți realiști din domeniul economiei politice internaționale nu l-au urmat pe Kindleberger. Tocmai enunțarea unui interes universal, în cadrul unei ordini internaționale care e benefică tuturor (chiar dacă în grade diferite), este cea care îi distanțează pe Gilpin și pe Krasner de această
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
Kindleberger. Tocmai enunțarea unui interes universal, în cadrul unei ordini internaționale care e benefică tuturor (chiar dacă în grade diferite), este cea care îi distanțează pe Gilpin și pe Krasner de această perspectivă. Ei sînt vigilenți, așa cum e de așteptat la niște realiști, față de argumentul clasic al armoniei intereselor, care a fost atît de violent atacat de E. H. Carr cu referire la britanici (1946: 44, 46, 53; vezi și capitolul 2). În viziunea lor, ideile derivă din politică și putere, nu invers
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
cum ar fi trecerea de la sistemul medieval al statului la cel modern (Ruggie 1986 [1983]); dar a fost folosită și ca o cale de a dezvolta mai departe neorealismul (Buzan, Jones și Little 1993). Capitolul următor va arăta cum doi realiști din cadrul economiei politice internaționale, Robert Gilpin și Susan Strange, printr-o reevaluare a politicii internaționale și a conceptului de putere, extind și mai mult granițele realismului - și ale disciplinei. 11. Economia politică internațională la confluența dintre realism și structuralism "În ce privește
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
politică internațională se concentrează, în cazul lor, asupra interacțiunii dintre putere și bunăstare (micronivel), sau dintre capitalismul internațional și organizarea sa politică (macronivel). Apropierea a fost posibilă datorită faptului că unii neomarxiști au conceptualizat o sferă politică autonomă și unii realiști au adoptat un cadru structuralist (a nu se confunda cu perspectiva sistemică a lui Waltz). Convergența gîndirii realiste cu cea structuralistă are loc mai ales în jurul conceptului de putere. Neomercantiliști ca Gilpin au încercat să înțeleagă problema dinamicii puterii, adică
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
socială a opțiunilor din economia politică globală, care privilegiază sistematic anumiți actori (conform vechii zicale că "oricine e liber să mănînce la Ritz și să doarmă sub pod"). Susan Strange folosește această perspectivă cu privire la patru structuri: militară, cum făceau și realiștii tradiționali, producția, așa cum accentuau marxiștii, o structură de cunoaștere, asemănătoare cu cea din teoriile gramsciene și mai ales finanțele, pe care autoarea le consideră scandalos de neglijate în alte teorii. Abordările lui Gilpin și Strange constituie răspunsuri realiste la criza
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
criticilor dependenței, marxiști și nemarxiști, accentuează nu doar dinamica economică (a capitalismului), ci și relația acesteia cu o structură politică internațională mai autonomă. Ca un corolar, tradiția dependenței a contribuit la redefinirea conceptului de putere, atît de important și pentru realiști. Un prim pas al acestei politizări a perspectivelor asupra dependenței constă în distincția dintre structurile puterii din sistemul internațional și dinamica economică a capitalismului. Atunci cînd compara epoca mercantilistă cu cea prezentă, Laclau a spus că dezvoltarea structurilor eco-nomice dominante
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
Clausewitz O abordare economică a cărei unitate de bază este statul are cu siguranță nevoie de o teorie a statului. Gilpin oferă o astfel de teorie, care se adaptează atît marxismului, cît și teoreticienilor elitiști ai statului (prin urmare și realiștilor). Statul este "o organizație care asigură protecția și [bunăstarea]... în schimbul unui venit" (Gilpin 1981: 15). Aceasta corespunde adaptării istorice menționate mai sus între sistemul politic și clasa de mijloc în ascensiune, cînd statul-națiune s-a dezvoltat în paralel cu economia
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
bunul public, în viziunea lui Keohane), o dată stabilite, pot avea o dinamică a lor și pot subzista chiar dacă puterea hegemonului care a instituit sistemul intră în declin. În această privință, Gilpin transferă în economia politică internațională normele comune pe care realiștii le considerau necesare pentru funcționarea unui sistem (politic) concertat. Concertul trebuie gestionat nu de puterile majore, pur și simplu, ci pentru a permite funcționarea unei ordini politice liberale de către toate puterile liberale majore, codul lor comun integrînd aspecte politice, de
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
sistemului internațional se apropie de perspectivele dependenței și folosește un concept de putere ce amintește de cel de "dominanță" al lui François Perroux. La fel ca și redefinirea puterii făcută de Caporaso, acest concept de îndepărtează de principala tendință a realiștilor din economia politică internațională. Klaus Knorr (1973: 77-8), de pildă, a criticat conceptul lui Perroux și nu l-a luat în considerare din moment ce aceste efecte sistematice sînt doar incidentale. Strange privește problema din punctul de vedere al celor care trebuie
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
au rafinat și au respins unele dintre asumpțiile, conceptele și explicațiile sale. Problema cu realismul este că gînditorii care aderă doar la unele aspecte ale teoriei sînt de asemenea numiți realiști. Un teoretician al balanței puterii, precum Waltz, este un realist. Realist este și un materialist al puterii, care spune că instituțiile, ideile, interdependența complexă și regimurile pot avea un efect autonom, dar sînt predispuse pînă la urmă să revină la politica puterii. Atît Gilpin, cît și Strange s-ar subsuma
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
difuzarea cunoștințelor practice împărtășite de fostul Concert European. Deși cultura diplomatică nu mai putea fi continuată de o elită transnațională și adesea aristocratică, știința era pregătită să ajute noile elite să dea piept cu natura politicii internaționale, așa cum o concepeau realiștii. Acesta este punctul în care evoluția realismului, a politicii externe americane și a disciplinei relațiilor internaționale au devenit inextricabil legate. Pentru a permite principalei puteri internaționale să-și îndeplinească responsabilitățile, Morgenthau a reunit principiile realiste ale scepticismului și prescripțiile politice
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
contribuit la salvarea Statelor Unite de idealism. Dar cum realismul devenise paradigma noii discipline, criteriile academice ale științelor sociale americane subminau din ce în ce mai mult unele dintre asumpțiile lui. Idealiștii erau poate îngroziți de ce făcuse realismul din disciplina relațiilor internaționale, dar și unii realiști au devenit îngrijorați de felul cum disciplina relațiilor interna-ționale influența realismul. Fundamentul antropologic al realismului, incomod tovarăș de drum al științei empirice, a fost înlăturat, o dată cu stabilirea dilemei securității ca principal punct de plecare. În noua formulare, violența nu provenea
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
aceleași premise teoretice ca și Waltz, ei conchid că așteptările neorealiste nu sînt nici corecte, nici eronate: ele sînt un caz particular, un fragment dintr-un tablou mai vast ce poate fi înțeles mai bine în cadrul diverselor tipologii instituționaliste. Unii realiști cred că, de această dată, prețul plătit de realism pentru a fi respectabil din punct de vedere academic și pentru a cîștiga publicul a fost mai mare chiar și decît cel plătit de Morgenthau. Desigur, în vremea crizei realismului, Waltz
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
puterii este o parte definitorie a realismului, atunci distincția intern-extern propusă de Waltz nu se mai justifică. Dacă e să găsim un sens schimbărilor politice, atunci el nu poate fi despărțit de forțele și dinamica internă sau transnațională. Într-adevăr, realiștii care își văd tradiția într-un mod mai practic, ca Pierre Hassner de pildă (1986a, 1986b, 1972), se concentrează asupra unor niveluri analitice diferite ale înțelegerii schimbării politice, incluzînd forțele sociale. Analiza securității în Europa și a politicii destinderii pot
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
Keohane (1988: 10) are perfectă dreptate atunci cînd se proclamă liberal, în ciuda aspectelor din agenda realistă și din viziunea realistă asupra lumii pe care le acceptă. Iar argumentul funcționează și în celălalt sens. Doar o mică parte dintre așa numiții realiști împărtășesc retorica profund conservatoare, anti-comunistă și geopolitic-militară a ceea ce a ajuns să fie descris ca o Realpolitik a războiului rece. Într-adevăr, mulți realiști și pe bună dreptate, cred eu ar putea găsi o ieșire catalogînd această viziune asupra lumii
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
le acceptă. Iar argumentul funcționează și în celălalt sens. Doar o mică parte dintre așa numiții realiști împărtășesc retorica profund conservatoare, anti-comunistă și geopolitic-militară a ceea ce a ajuns să fie descris ca o Realpolitik a războiului rece. Într-adevăr, mulți realiști și pe bună dreptate, cred eu ar putea găsi o ieșire catalogînd această viziune asupra lumii ca nefiind cîtuși de puțin realistă. Kissinger a pledat în repetate rînduri pentru necesitatea de a proteja cultura diplomatică atît de psihiatrii democrați, care
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
democrați, care consideră că conflictele sînt doar o chestiune de neînțelegere, cît și de misionarii republicani, care intenționează să facă imperiul răului să bată în retragere. Acest fapt este, poate, cel mai bine ilustrat de neîncetata critică cu care unii realiști au întîmpinat tendința celor ce fac politica externă americană de a percepe lumea în termeni militari și de a face o cauză dreaptă să triumfe cu mijloace militare. Nu o dată, realiștii au considerat această tendință ca o formă nejustificată, dacă
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
mai bine ilustrat de neîncetata critică cu care unii realiști au întîmpinat tendința celor ce fac politica externă americană de a percepe lumea în termeni militari și de a face o cauză dreaptă să triumfe cu mijloace militare. Nu o dată, realiștii au considerat această tendință ca o formă nejustificată, dacă nu reacționară, a idealismului conservator. Exemplele abundă: Kennan s-a opus formării NATO (vezi cap.5); Morgenthau (1965) discredita implicarea SUA în războiul din Vietnam; Kennan a criticat subtil maniheismul lui
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
parțial în afara matricii, pentru că ea se leagă de interesul reînnoit pentru teoria normativă. Discuția în jurul "eticii responsabilității" sau a oricărei forme de etică practică, precum și a părerii lui Weber asupra relativismului și raționalității, reprezintă moștenirea weberiană. Aceasta leagă într-adevăr realiștii clasici (Aron 1962; Hoffmann 1981; Hassner 1995) de școala engleză a relațiilor internaționale (Bull 1977; Vincent 1974, 1986), teoreticienii critici (Hoffmann 1987, 1988; Linklater 1990; Brown 1992; Patomäki 1992, 1995) și teoreticienii poststructuraliști (Wæver 1989; Walker 1988-89, 1992a). Limitele matricei
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
așa cum face Giesen (1992), am putea distinge trei aspecte diferite ale eticii realiste: scepticismul, consecinționismul și empirismul. Dar atunci argumentarea realistă pur sceptică se aplică doar la nivel internațional și se bazează pe valoarea morală de netăgăduit a statului. Dacă realiștii ar fi sceptici pînă la capăt, ei ar trebui să se îndoiască de valoarea statului, critică ce le-a fost adusă, prin-tre altele, în unele studii cosmopolitiste (Beitz 1979; Pogge 1994), apoi feministe (Peterson 1992) și post-structuraliste (Connolly 1991; Walker
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
pînă la capăt, ei ar trebui să se îndoiască de valoarea statului, critică ce le-a fost adusă, prin-tre altele, în unele studii cosmopolitiste (Beitz 1979; Pogge 1994), apoi feministe (Peterson 1992) și post-structuraliste (Connolly 1991; Walker 1990, 1991). Or, realiștii nu fac asta. De aceea, filosofia lor se bazează pe o susținere idealistă a statului-națiune (e țara mea, bună sau rea), urmărind analogia cu interesul organic pentru sine și autoapărarea individuală, așa cum s-au conturat în idealismul german al secolului
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
eventualele conflicte. Eventuale teorii etice mai ambițioase nu ar fi de nici un folos la nivel internațional. Scepticismul funcționează și aici ca o condiție de slăbire a moralității. Strădania pentru un sistem al Concertului este singura preocupare a statului acceptată de realiști, pentru că este de dorit să fie menținute conflictele la un nivel cît mai scăzut. În viziunea lui Bull, societatea internațională există cu adevărat, preocupîndu-se de reguli și de interesele comune care să apere aceste reguli. Aceasta este partea empirismului moral
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
relațiilor internaționale, cînd aceasta și-a căpătat statutul de disciplină independentă. Idealiștii din perioada interbelică (capitolul 2) urmăresc pacea internațională și își bazează încercarea de a o obține pe o viziune specifică asupra omului ca ființă rațională. În replică, unii realiști din prima perioadă s-au referit de asemenea la fundamentele antropologice, religioase pentru Niebuhr (1941), înclinații psihologice pentru Morgenthau - pentru a contura o viziune opusă asupra a ceea ce e realizabil în politica mondială: anume o simplă ordine a conflictului limitat
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
istorici ai diplomației, aflați în legătură cu establishment-ul politicii externe. De aceea, încercarea lui Kenneth Waltz de a ralia partea esențială a disciplinei relațiilor internaționale în spatele unei versiuni reformulate a realismului a eșuat. Ne-am putea aștepta la două reacții ale realiștilor, în fața acestui eșec. Una ar fi reîntoarcerea la rădăcinile disciplinei, într-o încercare de a îndepărta orice intruziune a științelor sociale. Aceasta ar însemna, ca să folosim termenii lui Roger Spegele, o întoarcere la un realism empiric al bunului simț (Spegele
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]
-
reacții - și acest lucru conduce către un element esențial al cărții mele - se hrănesc una din cealaltă, dînd naștere unei argumentări circulare, care ajută atît realismul, cît și disciplina relațiilor internaționale să meargă mai departe. Pe de o parte, unii realiști insistă să mențină realismul în afara unei rigori disciplinare, a unei intruziuni nenecesare a jargonului științific străin într-o practică culturală a politicii externe. Pe de altă parte, atîta vreme cît realiștii continuă să-și considere teoria ca modul de a
by Stefano Guzzini [Corola-publishinghouse/Science/1029_a_2537]