13,522 matches
-
Atena", paladiul (Gianelli, 1923, pp. 52 sqq.). Eneaxe "Enea" ar fi primit acest paladiu În Italia, de la Diomede sau de la Nauta, tovarășul său1. Filoctetxe "Filoctet", care ar fi Întemeiat diferite cetăți Între Sibaris și Crotona, a depus ca ofrandă, În templul lui Apolloxe "Apollo" Aleos, la Crimisa (Punta Alice), arcul primit odinioară de la Herakles. Mormântul lui este arătat la Crimisa (Lykophron, 911 sqq., 927 sq.; Servius, comentariu la Eneida, 3, 402; Strabon, 6, 1, 3). La Metapont puteau fi văzute uneltele
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
libații; În arhivă sunt păstrate statutele, calendarul cultual, lista membrilor și a funcționarilor, a donațiilor și a privilegiilor. Edificiul lor (schola) se poate afla În preajma unui sanctuar, ca În cazul unei schola hastiferorum lângă aedes Bellonae, În curtea interioară a templului zeiței Mater Magnaxe "Mater Magna" de la Ostia. Finalitatea specific religioasă a asociației este garantată de stat (Marcianus, În Digestus, 47, 22, 1, 1): „Nu le este oprit să se reunească pentru practicarea cultului, cu condiția ca, În acest fel, să
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
Puterea sacrală le revine administratorilor (magistri) care sunt numiți de autoritățile supreme ale orașului. Prin hotărârea consiliului orașului, care la Urso asumă În materie de politică religioasă același rol central al Senatului din Roma, ei se Îngrijesc de sanctuare, de temple și de așezămintele de cult. Organizează spectacolele de circ, sacrificiile și actele de cult pe lângă lăcașurile zeilor (pulvinaria). Firește, Îndeplinirea acestor sarcini cerea alt personal consacrat cultului: cei care Înjunghiau victimele (victimarii) și muzicanții (tibicines), care nu au nevoie să
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
pe care Cato sau originalul folosit de el le-au putut lăsa deoparte ca fiind cunoscute tuturor, descriind numai rituri particulare (propria). Pentru că, pe de altă parte, Occidentului i-au fost transmise numai texte despre agricultură, dar nu și arhivele templelor romane sau ale preoților, suntem nevoiți să recompunem elementele recurente și centrale ale sacrificiului folosind surse numeroase și eterogene. c) Cultul roman ca acțiune simbolică 1. Limbajul semnelor cultului roman este reglat de o „gramatică a simbolurilor”, o sintaxă și
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
luni (regulat, scurt, frecvent). III. Persoanele/funcționarii/executorii 1. La Roma: pontifex, flamen-flaminica, augur, virgines Vestae, rex/regina sacrorum, XV-viri sacris faciundis; 2. Preoți: sacerdotes; administrator: magister/magistra; slujitor: minister/ministra; ajutor: camillus; cel care Înjunghia animalul: popa, victimarius; gardianul templului: aedituus; cântăreț: tibicen, psaltria. IV. Instrumentele (instrumentum, utensilia, sacra supellex) Iluminare: lumânări, făclii, lămpi cu ulei, focuri cu lemne; unelte pentru gătit, tacâmuri; instrumente de mâncat; obiecte de mobilier (scaune, bănci): tron; draperii (tapetae); casetă pentru oferte: thesaurus. Altar: altar
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
și de magazii. Însă un monument sepulcral sau o statuie nu sunt neapărat necesare. Statuia este numită „semn” (signum) sau „imagine” (simulacrum, imago). Termenul disprețuitor idolum este de sorginte creștină. Imaginile cultuale, care sunt consacrate odată cu cele dintâi obiecte ale templului (sacra supellex), sunt considerate distincte de materialul decorativ și artistic al templului, cărora le este atribuit un grad mai mic de sfințenie. Pentru a-și demonstra sentimentele civile aproape republicane, Tiberiu face ca statuia lui să fie așezată nu printre
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
neapărat necesare. Statuia este numită „semn” (signum) sau „imagine” (simulacrum, imago). Termenul disprețuitor idolum este de sorginte creștină. Imaginile cultuale, care sunt consacrate odată cu cele dintâi obiecte ale templului (sacra supellex), sunt considerate distincte de materialul decorativ și artistic al templului, cărora le este atribuit un grad mai mic de sfințenie. Pentru a-și demonstra sentimentele civile aproape republicane, Tiberiu face ca statuia lui să fie așezată nu printre simulacra deorum, ci printre elementele decorative (ornamenta aedium; Suetonius, Tiberius, 26, 1
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
până la „statuile Însuflețite care au percepție sensibilă și sunt locuite de spirit”1. Imaginile pot vedea, Își pot roti privirea, pot asuda, vorbi. Oamenii le contemplă În rugăciune, iar de cealaltă parte, zeii, În sălașul lor din partea de răsărit a templului, par să Îi privească pe cei care Îi imploră și le aduc ofrande (Vitruvius, 4, 5, 1). Când zeii li se arată oamenilor, ei par statui de cult: „Era Iunonaxe "Iunona": am recunoscut-o pentru că stă pe cetățuia lui Jupiter
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
artistului. Cicero formulează o concepție religioasă primordială În termenii unei teologii a imaginilor, vorbind despre imaginea care a coborât din cer (Cicero, Orator 2, 9; In Verrem 5, 187). Doar câteva imagini pot fi identificate cu certitudine: acrolitul Fortunei din templul rotund (B) din Largo Argentina (Roma; cca 100 Î.Hr.), capul Dianei de la Nemi (secolul al II-lea Î.Hr.). Unele triade cultuale sunt cunoscute din diferite mărturii: Martexe "Marte"-Venusxe "Venus"-Divinul Iuliusxe "Divinul Iulius" În templul lui Marte
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
Fortunei din templul rotund (B) din Largo Argentina (Roma; cca 100 Î.Hr.), capul Dianei de la Nemi (secolul al II-lea Î.Hr.). Unele triade cultuale sunt cunoscute din diferite mărturii: Martexe "Marte"-Venusxe "Venus"-Divinul Iuliusxe "Divinul Iulius" În templul lui Marte Ultorxe "Marte Ultor" În Forul lui Augustus (Roma; 2 Î.Hr.); Apolloxe "Apollo"-Latonaxe "Latona"-Dianaxe "Diana" În templul lui Apollo de pe Palatin; cei trei zei care stau sub același acoperiș pe Campitoliu 2. Iconografia imaginilor mari poate
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
Î.Hr.). Unele triade cultuale sunt cunoscute din diferite mărturii: Martexe "Marte"-Venusxe "Venus"-Divinul Iuliusxe "Divinul Iulius" În templul lui Marte Ultorxe "Marte Ultor" În Forul lui Augustus (Roma; 2 Î.Hr.); Apolloxe "Apollo"-Latonaxe "Latona"-Dianaxe "Diana" În templul lui Apollo de pe Palatin; cei trei zei care stau sub același acoperiș pe Campitoliu 2. Iconografia imaginilor mari poate fi folosită pentru micile daruri votive În metal sau teracotă. Nero și Domițian au statuete personale, iar Apuleius un „mic Mercurxe
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
altarului și statuii unei zeități, imaginea Împăratului asigură protecție și un fel de azil pentru cel care Își caută adăpost În preajma ei. b) Rituri Imaginea este inaugurată, dedicată și (câteodată cu o rânduială proprie) consacrată. Nu poate fi Îndepărtată din templu, nici așezată În alt loc În interiorul lui; poate fi atinsă de personalul destinat cultului numai pentru a fi curățată și Înfrumusețată (spălată, unsă, Îmbrăcată). Dacă i se aduc stricăciuni trebuie restaurată În forma ei originară 1. Comunicarea cu imaginile de
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
Luciusxe "Lucius" Annaeus Seneca (cca 4-65 d.Hr.), menținându-se În critica filozofică adusă cultului, descrie devoțiunea personală față de imagini și, prin urmare, aduce o critică prudentă cultului care nu este public 2. Destul de departe de imagine și chiar de templul lui Jupiter Capitolinul, Îi aclamă numele, ca sclavii domestici, și vestesc orele, se prefac că Îl spală și Îl ung. Pentru Iunonaxe "Iunona" și Minervaxe "Minerva" se mimează gestul de a le așeza păr pe cap și de a le
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
Învățat precaut 2. Dar, după mai bine de jumătate de mileniu, În acest caz se percepe limpede conexiunea Între teologia „italică” și cea romană. Varro subliniază dimensiunea istorică a cultului imaginilor: În vremea lui Numa nu existau Încă statui, nici temple, ci numai rituri, nu exista nici un Campitoliu; numai Tarquinii au năpădit cetatea cu artiști greci și etrusci 3. Imaginile se pot justifica numai dacă sunt contemplate nu cu ochii, ci cu spiritul. Acest mod de organizare a diferitelor nivele de
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
În ultima fază, resturile animalului sunt arse sau Îngropate, În timp ce locul și instrumentele sunt purificate. În cazuri speciale, carnea care nu a fost consumată la masă putea fi vândută măcelarilor (macella). Dacă acest ritual s-ar fi desfășurat Într-un templu, instrumentele, locul și timpul ar fi trebuit plătite. Cu cât durează mai mult sacrificiul, cu atât costă mai mult. Așadar arderea de tot este mai scumpă decât un sacrificiu obișnuit. Tarifele unui templu roman dovedesc că sângele nu era considerat
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
ritual s-ar fi desfășurat Într-un templu, instrumentele, locul și timpul ar fi trebuit plătite. Cu cât durează mai mult sacrificiul, cu atât costă mai mult. Așadar arderea de tot este mai scumpă decât un sacrificiu obișnuit. Tarifele unui templu roman dovedesc că sângele nu era considerat material sacru. Este așezat În aceeași categorie cu pielea (CIL, VI, 820). În cultul adus pentru fratres Arvales În epoca imperială, sângele era gătit și mâncat; poate din el se făcea sângerete (Henzen
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
cazuistică, la divinație și la un control moderat al corectei practici religioase. Din câte știm, ele nu au elaborat o doctrină normativă proprie despre divinitate, o interpretare obligatorie a unei „Sfinte Scripturi”, ca, de exemplu, o culegere de oracole. Fiecare templu transmite o istorie particulară a propriei Întemeieri, o etiologie cultuală proprie, istorisiri despre anumite imagini cultuale și daruri votive. Filozofii criticau cultele convenționale luând drept măsură propriile idei despre divinitate, „purificate” prin metafizică, prin interiorizare sau printr-o morală riguroasă
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
cultuale și daruri votive. Filozofii criticau cultele convenționale luând drept măsură propriile idei despre divinitate, „purificate” prin metafizică, prin interiorizare sau printr-o morală riguroasă. Dar filozofia era o ocupație personală și privată; filozofii nu se aflau În serviciul vreunui templu sau al vreunui sacerdoțiu. În sfera privată rămân și lucrările pe care Învățații, iubitorii de antichități, cercetătorii limbilor, călătorii și geografii le-au realizat despre vechile obiecte de cult, numele uitate ale zeilor, edificiile de cult și istoriile lor, chiar dacă
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
prisma unei teologii iluminate 1. c) Mit și teatru 1. Diferitele intersectări ce au loc Între mit și cult (Hepding, 1903; Romanelli, 1964; Vermaseren, 1977-1989) pot fi ilustrate prin sărbătorile zeiței Mater Magnaxe "Mater Magna" de la Roma. Procesiunea (pompa) de la templul ei de pe Palatin până la pârâul Almonus În care statuia este scufundată (lavatio) este un fel de dramă cultuală. Probabil odată cu Începutul epocii imperiale de ea a fost legat un ciclu de sărbători publice În care era reprezentat mitul Cybelei și
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
mitul Cybelei și al lui Attisxe "Attis" (Beare, 19552; Forti, 19702; Hanson, 1959). Dar se făcea În așa fel Încât zeița să poată asista la ele. Simbolurile ei erau aduse În Circ cu pompa circensis; reprezentările scenice aveau loc Înaintea templului, chiar În fața Marii Mamexe "Mame" (Arnobius, 7, 33; Augustin, De civitate Dei, 2, 4). 2. La Roma se reprezentau tragedii, comedii sau farse și În timpul sărbătorilor celorlalți zei, În timpul jocurilor: ludi Apollinares, Cereales, Floreales, Megalenses, Romani și Plebei. Elementul specific
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
zei, În timpul jocurilor: ludi Apollinares, Cereales, Floreales, Megalenses, Romani și Plebei. Elementul specific este, În mod clar, legătura largă și variabilă Între cult și mit, dacă exista vreodată vreun mit de reprezentat. Prin pompa theatralis se stabilește un raport Între templu și teatru 1: ad scaenam a templis et aris. Pe scenă pot apărea zei sau fii ai zeilor; se fac rugăciuni, se povestesc sacrificii. Seneca Îl romanizează pe Oedipus al său, introducând În operă o amplă scenă de divinație; Troadele
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
a cultului În statul roman. Romulusxe "Romulus" a Început cu „instituirea” (constituere), Întemeind cultele lui Ianusxe "Ianus", Jupiter, Martexe "Marte", Picus, Faunusxe "Faunus", Tiberinusxe "Tiberinus" și Herculexe "Hercule". Numa a Întemeiat alte culte, dar „nu existau Încă” (nondum) imagini și temple; riturile erau simple și sobre. Este povestită pe larg construirea fortăreței de pe Campitoliu, după a cărei terminare cultul lui Jupiter Summanus a fost aproape uitat. Se vorbește apoi despre instituirea funcțiilor sacerdotale și despre alte construcții. Acest compendiu, care amintește
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
mută În Grecia, În Italia și În alte regiuni apusene, ducând cu ei devoțiuni și culte tradiționale. Acesta este cazul negustorilor egipteni, care, În secolul al IV-lea Î.Hr., au obținut de la autoritățile ateniene permisiunea de a clădi un templu, posibil la Pireu, În cinstea zeiței Isisxe "Isis" (Inscriptiones Graecae ș= IGȚ II2, 337 din 333/332 Î.Hr.); după exemplul lor, comercianții din Cipru primesc o autorizație analoagă pentru zeița lor, Afroditaxe "Afrodita" Urania (ibidem). De cealaltă parte, la
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
Între corurile lui Dionysosxe "Dionysos" și riturile Mamei (Bacantele, 55-59, 72-82). Întemeierea Metroon-ului atenian, devenit arhivă a documentelor oficiale, este legată de tradiția despre sosirea unui metragșrtes (credincios „strângător de oferte al Mamei” - Iulian, Imn către Maica zeilor, 1). Distrugerea templului de către persani În 480 Î.Hr. reprezintă un terminus ante quem pentru acel eveniment. În orice caz, dincolo de elaborările mitice, descoperirea pe acropola cetății a unor imagini ale zeiței, ce pot fi datate la jumătatea secolului al VI-lea Î
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]
-
Apis" sau din contopirea numelor lui Osirisxe "Osiris" și Apis, taurul sacru de la Memphis) și În afirmația lui Tacit conform căreia, Încă dinaintea construirii marelui Serapeum În Alexandria, ridicat de Ptolomeu I În cartierul Racotis, acolo exista deja „un mic templu consacrat din vremuri străvechi lui Serapis și zeiței Isisxe "Isis"”. Un ultim element al tabloului este furnizat de Plutarh atunci când, propunând o etimologie ulterioară, conform obiceiului antic de a căuta În etimoane semnificația realităților corespondente, afirmă că numele lui Serapis
[Corola-publishinghouse/Science/2005_a_3330]