2,040 matches
-
grijă pregătitoare"57. Dar, se pare că Balș și-a depășit atribuțiile, influențat fiind poate și de conaționalii săi, și a intrat într-un conflict de interese cu șeful Administrației militare a Bucovinei, generalul Enzenberg. În luna mai 1782, boierul bucovinean îi trimetea contelui Hadik mai multe scrisori în care se plângea de faptul că Enzenberg l-ar fi persecutat și umilit, acuzându-l că nu ar fi lucrat nimic de la reîntoarcerea în Bucovina, dar de fapt nu vrea să-i
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
a-i da un prilej de satisfacție, forurile vieneze hotărau ca să fie scutit de contribuție, ținând cont că era singurul boier din provincie 60. Generalului Enzenberg i se reproșa faptul că nu a știut cum să-l trateze pe boierul bucovinean, care nu era lipsit de cunoștințe, patriotism, hărnicie sau aptitudini pentru serviciu, recomandându-i să aibă o comportare adecvată în relația sa cu acesta. În cazul în care, așa cum lăsa să se înțeleagă reclamația generalului, existau bănuieli întemeiate în privința loialității
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
sau aptitudini pentru serviciu, recomandându-i să aibă o comportare adecvată în relația sa cu acesta. În cazul în care, așa cum lăsa să se înțeleagă reclamația generalului, existau bănuieli întemeiate în privința loialității lui Balș sau dacă legăturile sale cu boierii bucovineni și moldoveni puteau prejudicia reformele preconizate a fi introduse în provincie, atunci, conform ordinului Consiliului, acesta urma să fie îndepărtat din afacerile publice, ba chiar, dacă lucrurile se dovedeau a fi grave, putea fi "pus în siguranță"61. Totodată, șefului
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
boierii sau nobilii autentici să capete repulsie față de această provincie, din cauza tratării lor necorespunzătoare, având în vedere legăturile pe care le întrețin familiile între ele, în ciuda divizării suveranității"62. Cu toate aceste intervenții, relația dintre șeful Administrației Bucovinei și boierul bucovinean nu s-a ameliorat, dovadă fiind faptul că, pe 22 august 1782, Vasile Balș trimitea din Lemberg o nouă plângere Consiliului Aulic de Război din Viena, prin care reclama persecuțiile la care era supus din partea lui Enzenberg, intrigile țesute de
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
de funcția avută și, prin abuz, a făcut o avere foarte mare, într-un timp foarte scurt, din arendarea moșiilor episcopale și ale boierilor ce locuiau în Moldova, cât și prin efectuarea nedreaptă a repartiției contribuției, stârnind protestul stărilor privilegiate bucovinene 64. Toate acestea aveau loc pe fundalul discuțiilor privind conscrierea evreilor și a expulzării celor socotiți nefolositori statului. În condițiile creșterii numărului populației evreiești din provincie, sub impactul "utilitarismului etatist" al perioadei iosefine, împotriva acesteia au fost luate măsuri drastice
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
totul favorabil acestuia 69. Unul din susținătorii lui Balș a fost feldmareșalul Schröder, șeful Comandamentului Militar General al Galiției, care l-a sprijinit în fața lui Enzenberg și a episcopului Dosoftei, susținând în rapoartele sale, înaintate forurilor superioare, utilitatea menținerii boierului bucovinean în serviciul provinciei. Ca urmare a celor întâmplate între Balș și Enzenberg, Consiliul Aulic de Război l-a detașat pentru o scurtă perioadă de timp pe boierul bucovinean pe lângă Comandamentul galițian, ce avea latitudinea de a-l folosi în serviciu
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
episcopului Dosoftei, susținând în rapoartele sale, înaintate forurilor superioare, utilitatea menținerii boierului bucovinean în serviciul provinciei. Ca urmare a celor întâmplate între Balș și Enzenberg, Consiliul Aulic de Război l-a detașat pentru o scurtă perioadă de timp pe boierul bucovinean pe lângă Comandamentul galițian, ce avea latitudinea de a-l folosi în serviciu, după cum credea de cuviință, fie ca asesor la ședințele Consistoriului bucovinean, fie în cadrul comisiei de cercetare a proprietăților sau în alte funcții. Mai mult chiar, se specifica că
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
și Enzenberg, Consiliul Aulic de Război l-a detașat pentru o scurtă perioadă de timp pe boierul bucovinean pe lângă Comandamentul galițian, ce avea latitudinea de a-l folosi în serviciu, după cum credea de cuviință, fie ca asesor la ședințele Consistoriului bucovinean, fie în cadrul comisiei de cercetare a proprietăților sau în alte funcții. Mai mult chiar, se specifica că, în caz de necesitate, Balș urma a fi înlăturat din orice funcție publică și putea fi arestat pentru legăturile sale cu Moldova 70
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
Balș, generalul Enzenberg și episcopul ortodox al Bucovinei au fost temperate pe moment. Primul și-a reluat activitatea publică în cadrul Consistoriului, refăcându-și buna relație cu episcopul, pe care l-a ajutat l-a întocmirea proiectului de reorganizare a bisericii bucovinene 71. Totodată, așa cum avea să noteze chiar el, mai târziu, într-unul din memoriile sale72, a fost implicat în politica iosefinistă, promovată de autoritățile militare provinciale, de preluare a unora din bunurilor mobile și imobile ale mănăstirilor bucovinene, precum și în
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
a bisericii bucovinene 71. Totodată, așa cum avea să noteze chiar el, mai târziu, într-unul din memoriile sale72, a fost implicat în politica iosefinistă, promovată de autoritățile militare provinciale, de preluare a unora din bunurilor mobile și imobile ale mănăstirilor bucovinene, precum și în alte îndatoriri oficiale. Împreună cu șeful administrației militare, cu colonelul Metzger și auditorul Orlandini, a reușit, după repetate insistențe, pe lângă episcopul Dosoftei Herescul, să-l determine să cedeze moșiile episcopale Havârna, Noua Suliță și Coțmani, iar ulterior și satul
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
lui Balș, din anii 1780-1783, ne îndreptățește să afirmăm că, în pofida neînțelegerilor avute cu șeful Administrației militare a Bucovinei, datorate intrigilor generate de interesul privat al unor persoane din cadrul administrației, între cei doi a existat o colaborare destul de bună, boierul bucovinean fiind inspiratorul multora din reformele propuse de generalul Enzenberg pentru modernizarea provinciei. III.5. Concepist al Consiliului Aulic de Război din Viena În vara anului 1783, împăratul Iosif al II-lea a putut să-și concretizeze mai vechea sa intenție
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
socotită izvorul dreptății și al milosteniei. În același timp, cele 297 de memorii adresate împăratului 77 oferă o imagine complexă a problemelor cu care se confrunta Administrația militară, sub raportul diferitelor situații existente în cele mai diverse straturi ale societății bucovinene, atât sub raport social, cât și economico-juridic. După conținutul lor, acestea pot fi împărțite în șapte grupe. Astfel, o primă grupă, ce însumează 30 de plângeri, are în vedere sistemul vamal și problemele ridicate de aplicarea lui în Bucovina. Următoarea
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
într-un post al oficiilor administrative centrale din Viena nu ar fi vizat numai îndatoririle normale, ce reveneau unui concepist, ci aveau în vedere și anumite chestiuni de politică externă 82. Cu acest prilej, tânărul boier care funcționa pe lângă Consistoriul bucovinean, ce i se prezentase odinioară la Viena, ca reprezentant al stărilor bucovinene, a fost remarcat din nou pentru cunoștințele, abilitățile și patriotismul său. În acest sens, Iosif al II-lea îi scria contelui Hadik, justificându-și oarecum gestul numirii, că
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
vizat numai îndatoririle normale, ce reveneau unui concepist, ci aveau în vedere și anumite chestiuni de politică externă 82. Cu acest prilej, tânărul boier care funcționa pe lângă Consistoriul bucovinean, ce i se prezentase odinioară la Viena, ca reprezentant al stărilor bucovinene, a fost remarcat din nou pentru cunoștințele, abilitățile și patriotismul său. În acest sens, Iosif al II-lea îi scria contelui Hadik, justificându-și oarecum gestul numirii, că dorea să aibă în cadrul Consiliului Aulic de Război "pe cineva căruia îi
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
părerea competentă 86. Prin zelul său organizatoric, Balș a contribuit la pregătirea și punerea în practică a reformelor iosefiniste, concepute pe mai multe planuri, pentru ameliorarea și progresul provinciei. Putem spune că, practic, nu a existat domeniu în care boierul bucovinean să nu fi fost implicat. Mutarea cu serviciul la Viena, la una din cele mai însemnate cancelarii aulice, nu a constituit un fapt oarecare. Pentru tânărul boier Balș, contactul cu strălucita și puternica societate a cancelariilor Curții a însemnat trecerea
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
În paginile lor au apărut numeroase dezbateri pe tema supremației statului și dreptului, a formelor de organizare socială echitabile, a îngrădirii clericalismului și a subordonării bisericii față de stat, precum și alte chestiuni presante ce frământau societatea timpului 87. La Viena, boierul bucovinean a fost nevoit să-și ia o locuință cu chirie, primind pentru aceasta un supliment de încartiruire la salar. Una din aceste locuințe pe care le-a închiriat a fost în casa consilierului municipal, von Koffler, pentru care a plătit
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
Karl Spitznagel, care era și chirurg orășenesc, sau cizmarul Mihael Anhamer 89. III.6. Implicarea în reorganizarea bisericii ortodoxe din Bucovina Una din problemele cele mai calde ale momentului era cea privitoare la continuarea procesului de reorganizare a bisericii ortodoxe bucovinene și, mai ales, la definirea raporturilor ce rezultau din hotărârea lui Iosif al II-lea de a pune episcopia Bucovinei sub ascultarea Mitropoliei din Carloviț. După ce, la 4 iulie 1783, Consiliul Aulic de Război a comunicat acest lucru Comandamentului General
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
centru mitropolitan ortodox din interiorul imperiului, în conformitate cu prescriptele canoanelor bisericești ortodoxe, împăratul a căutat să prevină un posibil amestec aici al Rusiei, prin intermediul ortodoxiei, cu urmări nefaste asupra stăpânirii habsburgice în zonă. În noile condiții generate de subordonarea bisericii ortodoxe bucovinene față de Mitropolia Carlovițului, ceea ce presupunea luarea unor măsuri de armonizare și uniformizare, nu este de mirare că lui Balș, după ce și-a preluat la Viena postul de concepist, Consiliul Aulic de Război, în conformitate cu hotărârea împăratului, i-a trasat drept primă
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
concepist, Consiliul Aulic de Război, în conformitate cu hotărârea împăratului, i-a trasat drept primă sarcină de serviciu traducerea urgentă a Regulamentului iliric 94 în limba română, pentru a fi folosit ca model în elaborarea viitorului plan de reglementare a bisericii ortodoxe bucovinene, cerut de autoritățile centrale austriece 95. În același timp, episcopul Dosoftei l-a trimis pe arhimandritul Meletie la Carloviț, pentru a stabili cu mitropolitul de acolo toate detaliile privitoare la stabilirea relațiilor de dependența spirituală. Totodată, acesta era împuternicit să
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
ce au fost secularizate acum, care însumau peste jumătate din suprafața provinciei, s-a format Fondul religios greco-neunit al Bucovinei, care a devenit cel mai mare proprietar funciar din provincie. Totodată, în administrarea Fondului intrau și moșiile aparținând clerului monahal bucovinean, ce se aflau dincolo de hotarele provinciei imperiale, pe teritoriul Moldovei 104, care însă puneau probleme de suveranitate. De aceea, austriecii vor căuta să schimbe proprietățile lor din Moldova cu cele pe care le aveau moldovenii în Bucovina. Având în vedere
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
viitor, Consiliul Aulic de Război decidea că întreaga corespondență cu episcopul ortodox al Bucovinei, privitoare la chestiunile ecleziastice provinciale, urma să fie purtată în limba română, prin intermediul concepistului Balș110. Una din problemele ce frământau autoritățile austriece, dar și biserica ortodoxă bucovineană era recuperarea moaștelor, documentelor și odoarelor duse în Polonia de mitropolitul Dosoftei în 1685. În primul rând, împăratul Iosif al II-lea și autoritățile habsburgice sperau că vor putea prelua cumva parte din aceste moșii, în virtutea faptului că în trecut
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
Sfântului Ioan cel nou, păstrate în biserica Sfântul Gheorghe a Mitropoliei din Suceava sau că, în viitor, vor face un schimb de proprietăți funciare cu moșiile din Bucovina ale mitropoliei Moldovei. În același timp, pentru a da satisfacție clerului ortodox bucovinean, ca și populației din provincie, din porunca împăratului, la finele anului 1783, moaștele Sfântului Ioan au fost aduse din Galiția, de la Zollkiev, la Suceava, "la locul lor de odihnă de odinioară, la biserica Mitropoliei din Suceava, care li s-a
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
Aulic de Război din Viena, concepistul Vasile Balș a întocmit un studiu, pentru uzul acestei for administrativ central, privitor la lămurirea situației juridice a moșiilor dăruite în trecut Sfântului Ioan cel Nou și Mitropoliei din Suceava 112. Reorganizarea bisericii ortodoxe bucovinene avea să se încheie odată cu decizia de aprobare a planului de reglementare a clerului monahal și mirean, din 12 februarie 1785, urmată de punerea în aplicare, prin ordinul împăratului din 26 aprilie 1786, a Regulamentului administrației bisericești 113. Planul, ca
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
administrației bisericești 113. Planul, ca și regulamentul, aprobate în întregime și puse în aplicare în Bucovina, au fost opera concepistului Consiliului Aulic de Război, Vasile Balș, fiind o dovadă indubitabilă a cunoștințelor, pasiunii și devotamentului său. În elaborarea lor, boierul bucovinean s-a servit de modelul regulamentelor "ilirice", puse deja în aplicare în cazul clerului și a populației ortodoxe din Banat, mai ales în privința relației dintre preoții de țară și populația din mediul rural. Referentul Cancelariei cezaro-crăiești ungare, consilierul aulic von
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]
-
mazilii, negustorii și meșteșugarii înstăriți, în a doua șleahticii, ruptașii și răzeșii, ca și meșteșugarii cu venituri mijlocii 116. Cea de a treia clasă era rezervată țăranilor și celor cu venituri modeste. Prin aceste măsuri se crea pentru preoții ortodocși bucovineni, la fel ca pentru cei din Banat 117, posibilitatea de a dobândi un statut social mai bun și o poziție distinctă în cadrul societății, menită să-i sporească gradul de influență la nivelul comunității rurale. Limba oficială a eparhiei era cea
[Corola-publishinghouse/Memoirs/1474_a_2772]