16,386 matches
-
revărsare a celei politice asupra celei administrative. În general se înregistrează variații mai mari pentru competența cetățenească decât pentru cea dependentă, aceasta din urmă fiind mult mai constantă decât era de așteptat. Explicația constă în dezvoltarea celor două roluri: cel dependent, de supus, îl precede în general pe cel de cetățean implicat în probleme publice iar din punct de vedere istoric, acest pattern descrie o evoluție în răspândirea celor două tipuri de competență. Raportul dintre cele două tipuri de competență este
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
culturii civice, cred autorii: să predea deprinderi cognitive cu privire la participare, de exemplu. Poate însă școala să predea alte valori sociale, precum încrederea socială și cea individuală, sau comunica acel amestec de activitate și pasivitate, implicare și indiferență, de orientări parohiale, dependente și participative? Educația, alături de alți agenți de socializare, trebuie să sprijine un angajament afectiv față de sistemul politic și un sentiment al comunității politice. 2.2.1 Cultura politică în România urbană Pentru a descrie cultura politică din mediul urban în
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
mai deprins să lamineze și să pună la îndoială ierarhiile, să facă alegeri independente și responsabile, și să prefere situațiile concurențiale celor reglementate de autoritatea statului. Cea de-a doua ar fi populată de o țărănime în curs de îmbătrânire, dependentă etic și economic de voința guvernului, lipsită de inițiativă, cu mentalitate colectivistă, prizonieră a unui tradiționalism pietrificat, exterioară circulației ideilor secolului al XXI-lea și ignorantă în privința disciplinei civice și a exigențelor normative ale Uniunii Europene." 2.2.1.1
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
fi pusă în legătură, așa cum au arătat Almond și Verba, de tendința de a forma grupuri pentru influență politică. Grupurile secundare, voluntare, sunt cele mai bune mediatoare între cetățean și stat, îl scot pe individ din situația pur parohială sau dependentă, de individ izolat, lipsit de putere, manipulat și mobilizat către instituțiile de masă ale politicului. Ele îi oferă un set mai structurat de resurse politice. Simpla participare la o asociație creează sentimentul unei mai mari implicări politice, așa cum demonstrează studiul
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
de la o relație materială între patron și client specifică societăților agrare dar își pierde acest caracter în societățile moderne. Aici ia mai curând aspect de corupție, în condițiile în care clienții nu se mișcă liber pe o piață, ci sunt dependenți de bunurile și serviciile furnizate exclusiv de patron pe un teritoriu dat. Prejudiciile aduse democrației sunt legate, crede Barnes (2004), de imposibilitatea acțiunii colective în astfel de sisteme, de subminarea capitalului social și a încrederii, de imposibilitatea politicii publice pe
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
cel mai mult egalitatea sunt tinerii, femeile, cei mai educați și cei mai puțin credincioși. Rămân însă coeficienți regionali puternici, ceea ce înseamnă că există alți factori importanți care trebuie analizați pentru a explica diferențele dintre regiunile globului. Modernizarea socială fiind dependentă de cale, tradițiile și religia joacă un rol important. Diferențele dintre societăți sunt, deci, dependente de dezvoltarea istorică. Religia este esențială pentru că ea a reprezentat un factor important al socializării, determinând norme sociale și valori morale legate de egalitatea între
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
Rămân însă coeficienți regionali puternici, ceea ce înseamnă că există alți factori importanți care trebuie analizați pentru a explica diferențele dintre regiunile globului. Modernizarea socială fiind dependentă de cale, tradițiile și religia joacă un rol important. Diferențele dintre societăți sunt, deci, dependente de dezvoltarea istorică. Religia este esențială pentru că ea a reprezentat un factor important al socializării, determinând norme sociale și valori morale legate de egalitatea între sexe. Mai mult, bisericile ca actori politici au militat pentru întărirea normelor care le acordau
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
perioada comunistă (Barnes, 2004) cu Polonia ce experimenta disidența fățișă a Solidarității și își păstra universitatea catolică, într-o extremă și Bulgaria, România și Albania în cealaltă extremă. În aceste țări exista un număr foarte limitat de asociații cetățenești, deplin dependente politic și puțin influente, precum asociații de artizani, filateliști, cluburi sportive. Uniunea Scriitorilor din România, de exemplu, era o asociație relativ influentă, adică avea puterea de-a obține privilegii pentru membrii ei, dar atât. Moștenirea activității anterioare pentru societatea civilă
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
și consilii județene) și generale (pentru Președinte, Camera Deputaților și Senat). Probabil de aici și rata mare a participării la vot. 3.3.2.2 Cine participă în România? Participarea era în anii '70 și continuă să fie inegalitară, fiind dependentă de condițiile sociale și materiale, modurile de socializare, condițiile culturale ale societății. În perioada de creștere a protestului în societățile occidentale, el era specific mai curând tinerilor, bărbaților, celor educați și mai puțin religioși, funcționarii și studenții fiind atunci printre
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
să insistă asupra fundamentelor teoretice ale acestei relații. Teoria capitalului social subliniază efectele benefice ale participării în asociații voluntare. Aceasta ar trebui să dezvolte acele aptitudini care să facă din indivizi cetățeni activi, să-i scoată din starea de simpli dependenți sau parohiali. Cei care participă ar trebui să manifeste în cel mai mic grad atitudini de respingere a output-ului politic, să fie mai orientați cognitiv către procesul politic. Mai mult, aceștia ar trebui să fie cei mai orientați către
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
deja în descrierea mecanismului funcționării democrației la Robert Putnam (2002). Importanța presupusă a participării pentru democrație a dus le numeroase testări ale relației. Vom vedea pentru început care sunt aceste efecte în contexte diferite, pentru a estima dacă efectele sunt dependente de contextul în care operează organizațiile secundare, sau sunt mai puternice și au un caracter general. Vom lua ca exemplu rezultatele unei cercetări spaniole (San Martin, Font și Schneider, 2005). Datorită lipsei anumitor informații și a constângerilor designului de cercetare
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
și Schneider, 2005). Datorită lipsei anumitor informații și a constângerilor designului de cercetare (mai ales eșantionarea asociațiilor spaniole), autorii nu au testat toate efectele presupuse de Mark Warren. Chiar și așa, efectele care au fost măsurate se dovedesc prea puțin dependente de context. Contextul este reprezentat de regiunile diferite în care au fost analizate universurile asociaționale, Madrid, Catalunia și Țara Bascilor. Acestea sunt cele mai urbanizate, cele mai dezvoltate și bogate dintre regiunile Spaniei. Din aceste regiuni au fost selecționate zece
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
efectul caracterului său de capitală, ce oferă suficiente resurse asociațiilor pentru această funcție. Cert este că mărimea asociației contează, la fel cum contează gradul de dependență față de voluntariatul propriu. Astfel, asociațiile cu peste 150 de membrii și cele mai puțin dependente de acțiunea voluntară a membrilor îndeplinind mai frecvent această funcție. Cooperarea este altă funcție analizată de autorii spanioli. Cooperarea ar fi responsabilă de stabilirea unei încrederi, de generarea unor canale de informare a autorităților despre preferințele și cererile cetățenilor. Chiar dacă
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
mult în dezbateri și rezistă mai mult autorităților, în timp ce grupurile recreaționale sunt mai eficace în mobilizarea membrilor. Dependența organizațiilor de acțiunea membrilor este importantă în contactul cu autoritățile, organizațiile care reușesc cel mai bine acest lucru fiind cele mai puțin dependente de acțiunea membrilor. În concluzie, factorii de context sunt mai puțin importanți decât s-ar fi putut crede inițial. Cu toate acestea, există o diferență importantă între municipalități în funcție de mărimea populației. Organizațiile din orașele mai mici sunt mai prezente în
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
în vârstă sau cu handicap și nu par să-și fi pierdut simțul solidarității. Comparată cu alte țări industrializate, Suedia se menține în vârful ierarhiei în ceea ce privește dezvoltarea și activitatea sectorului non-profit. Acesta este în Suedia, în același timp, mai puțin dependent de fondurile publice (explicabil, totuși, prin faptul că sistemul public îi ia în grijă pe cei nevoiași, degrevând astfel asociațiile voluntare de această sarcină). Ceea ce pare să conteze în relația dintre statul bunăstării și nivelul ridicat de solidaritate în ciuda temerilor
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
deveni membrii activi în cele existente. În același timp, capacitatea organizațiilor societății civile de a promova activismul și de a oferi stimulente pentru participare este foarte scăzut" (Bădescu, Sum și Uslaner, 2004: 324). De multe ori, consideră autorii, asociațiile sunt dependente de sursele de finanțare externe și de obiectivele pe care finanțatorii le impun, în detrimentul cererii locale. Membrii lor devin un gen de funcționari privați, mai curând decât voluntari din spirit civic. Mobilizarea se lovește și de percepția pe care o
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
capitalul social, explicația pentru sprijinul acordat valorilor democratice se baza pe influențele economice, pe educație și alte forme de capital uman și pe atitudini civice. Odată cu entuziasmul creat de teoria capitalului social, acești factori inițiali au devenit secundari, sau chiar dependenți de capitalul social, consideră Rose și Weller (2003). Însă așa cum remarcă autorii, cele două ipoteze ar putea să nu fie exclusive, ele sporind sprijinul pentru valorile democratice fără să se anuleze reciproc. Rose și Weller sunt, de fapt, niște sceptici
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
autorilor se referă la: 1. paradigma anterioară apariției teoriei capitalului social, anume legătura stabilită între atitudinile democratice și capitalul uman, resursele economice și atitudinile civice ale cetățenilor; 2. paradigma capitalului social, care consideră alte influențe asupra valorilor democratice ca secundare, dependente de capitalul social; 3. o paradigmă integratoare, care să reducă opoziția dintre capitalul social și influențele stabilite asupra valorilor democratice. Testarea ipotezelor este realizată prin modele de regresie multiplă ce cuprind variabilele specifice ipotezelor de lucru. Datorită experienței pe care
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
și influențele stabilite asupra valorilor democratice. Testarea ipotezelor este realizată prin modele de regresie multiplă ce cuprind variabilele specifice ipotezelor de lucru. Datorită experienței pe care cetățenii ruși o au cu regimuri politice diferite, ecuațiile de regresie au două variabile dependente. În primul rând sprijinul pentru democrație ca ideal, în al doilea rând numărul de situații în care indivizii resping alternativele nedemocratice. În urma testării, prima ipoteză este confirmată, variabilele legate de capitalul uman, resursele economice și atitudinile civice explicând destul de mult
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
îndreaptă către instituții de tip sovietic mai curând decât de tip democratic. Iar concluziile pesimiste privind rolul capitalului social nu sunt datorate măsurii capitalului social pe care autorii o utilizează, din moment ce aceeași măsură are o influență considerabilă asupra altor variabile dependente, precum sănătatea fizică și psihică, siguranța pe stradă sau siguranța venitului, așa cum demonstrează autorii. În mod clar, importanța atitudinilor civice demonstrează că politica are importanță, iar politica variază odată cu contextul. Tranziția de la un regim politic la altul și caracteristicile noului
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
operează în mod similar și în societăți cu totul diferite precum cele est-europene. Cu toate aceste, corelațiile în sub-eșantionul est-european sunt mai slabe decât în cel occidental. Explicațiile sunt cele avansate mai sus: validitatea măsurării încrederii generalizate și caracteristicile asociațiilor dependente de contextul etnic. În eșantionul românesc, de exemplu, schimbarea măsurii încrederii în încredere în străini, care este o operaționalizare mai bună, dovedește că relația dintre încredere și participare voluntară este una semnificativă și pozitivă. Contextul etnic poate fi și el
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
ideal decât cei mai în vârstă, care s-au socializat și au trăit o mare parte a vieții în comunism. Ceea ce contează este educația și genul, cei mai dispuși să susțină democrația fiind cei mai educați și femeile. Atunci când variabila dependentă este respingerea alternativelor nedemocratice observăm o creștere a puterii de explicare a modelului până la 10,9 %, dar și o modificare a semnificației și mărimii coeficienților. Sprijinul pentru democrație văzut ca un regim aflat în competiție cu alte regimuri posibile este
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
modelul integrator cel care include toate explicațiile discutate separat anterior explică mai puțin chiar decât modelul capitalului uman, al influențelor economice și al atitudinilor politice. Prin introducerea dimensiunilor capitalului social au rămas mai puține influențe semnificative asupra celor două variabile dependente. Atunci când sunt introduse toate variabilele independente în modelul integrator ce explică sprijinul pentru democrație ca ideal speranța în regimul de peste cinci ani nu mai este semnificativă, dar nici sexul, singurii determinanți rămânând evaluarea negativă a comunismului și educația. La fel
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
îndreaptă către instituții de tip sovietic mai curând decât de tip democratic. Iar concluziile pesimiste privind rolul capitalului social nu sunt datorate măsurii capitalului social pe care autorii o utilizează, din moment ce aceeași măsură are o influență considerabilă asupra altor variabile dependente, precum sănătatea fizică și psihică, siguranța pe stradă sau siguranța venitului. În mod clar, importanța atitudinilor civice demonstrează că politica are importanță, iar politica variază odată cu contextul. Tranziția de la un regim politic la altul și caracteristicile noului regim își pun
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]
-
România, nici în cel pentru Bulgaria. 5.3.3. Cât de mult contează capitalul social pentru democrație? Participarea în asociații ar trebui să dezvolte acele aptitudini care să facă din indivizi cetățeni activi, să-i scoată din starea de simpli dependenți sau parohiali. Ne așteptăm ca cei care participă să demonstreze în cel mai mic grad atitudini de respingere a outputului politic, să fie mai orientați cognitiv către procesul politic. Mai mult, aceștia ar trebui să fie cei mai orientați către
Capital social şi valori democratice în România: Importanţa factorilor culturali pentru susţinerea democraţiei by Dragoş Dragoman [Corola-publishinghouse/Administrative/906_a_2414]